Παλάτι στην άμμο το «πρωτογενές πλεόνασμα»
Δεν χωρά αμφιβολία ότι η δολοφονία των δύο μελών της Χρυσής Αυγής, αντικειμενικά μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά για την κυβέρνηση, καθώς αυτή βρισκόταν σε αδιέξοδο: Μετά την παταγώδη κατάρρευση των success story, βρισκόταν χωρίς κανένα επικοινωνιακό όπλο ενώπιον της ανάγκης για καινούργια κωλοτούμπα, αποδεχόμενη και νέα μέτρα από την τρόικα. Όμως ο κόσμος δεν θα καταπιεί αμαχητί τη νέα επίθεση κυβέρνησης και τρόικας γιατί τα οικονομικά στοιχεία παραμένουν αμείλικτα.
Στο β’ τρίμηνο του 2013 στην ύφεση προστέθηκε ένα επιπλέον 3,8%, τον Ιούλιο η μείωση του τζίρου στο λιανεμπόριο ήταν 14,4%, τον Αύγουστο η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 7,2% και οι εξαγωγές κατά 5,5%. Τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός ήταν αρνητικός κατά 1,1% (πράγμα θετικό σε συνθήκες ανάπτυξης αλλά καταστροφικό σε συνθήκες ύφεσης και ακόμη πιο καταστροφικό σε μια κοινωνία που χρωστά δάνεια καθώς ο αρνητικός πληθωρισμός αυξάνει ουσιαστικά τα επιτόκια δανεισμού). Η υποτιθέμενη «επιτυχία» στην έλευση τουριστών αμφισβητείται από πολλούς όσον αφορά το σκέλος των εισπράξεων και σε κάθε περίπτωση δεν σήμαινε απολύτως τίποτε για τα εισοδήματα των εργαζομένων στον κλάδο. Εξάλλου ακόμη και το φερέφωνο των καπιταλιστών, το ΙΟΒΕ, προβλέπει πιθανή νέα κλιμάκωση της ύφεσης το τελευταίο τρίμηνο του έτους, καθώς και επιδείνωση και άλλων οικονομικών δεικτών.
Παραμύθι
Το παραμύθι του πρωτογενούς πλεονάσματος δεν πείθει κανέναν: ακόμη κι αν είναι πραγματικό το ποσό των 300 εκατ. για το 2013, αυτό δεν προέκυψε από κάποιο «νοικοκύρεμα» αλλά από δολοφονικές περικοπές μισθών και κοινωνικών παροχών, καθώς και με επιβολή φόρων, συνολικού ύψους 9 δισ. Σύμφωνα με την ΑΔΕΔΥ, π.χ., στην τελευταία τριετία υπήρξε μείωση κατά 1,1 δισ. των κονδυλίων για την υγεία και για το 2014 σχεδιάζεται περαιτέρω μείωση κατά 300 εκατ. ευρώ (όσο το «πλεόνασμα»). Αποτέλεσμα; Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η Ελλάδα μαζί με την Πορτογαλία και την Εσθονία αποτελούν σήμερα τις μοναδικές χώρες του ΟΟΣΑ όπου δεν μειώθηκε η θνησιμότητα από το καρκίνο.
Από την άλλη το πόσο ασήμαντο και ευάλωτο είναι το ποσό των 300 εκατ. ευρώ φαίνεται και από το γεγονός ότι φέτος μόνον για να επιβιώσει ο ΟΑΕΕ (το ταμείο των ελευθέρων επαγγελματιών) χρειάστηκε έκτακτη οικονομική ενίσχυση 600 εκατ. ευρώ, ενώ την επόμενη χρονιά αναμένεται να χρειαστεί ένα επιπλέον κονδύλι 800 εκατομμυρίων.
Διαπραγμάτευση;
Η κυβέρνηση είχε ένα περιθώριο ρευστότητας για ένα διάστημα και έπαιξε το παιχνιδάκι του «σκληρού διαπραγματευτή». Όμως μετά τη σφαλιάρα από τη Μέρκελ και μετά το διήμερο απειλών ότι δεν θα έρθει η τρόικα στην Αθήνα, η στρίγγλα ξανάγινε αρνάκι και η σεμνή παράσταση έλαβε τέλος. Τώρα η τρόικα ζητάει 1.000 απολύσεις στα ΕΑΣ και δίνει στην κυβέρνηση περιθώριο 15 ημερών (μέχρι να έρθει ο προϋπολογισμός στη Βουλή) μέσα στις οποίες θα πρέπει η κυβέρνηση να ετοιμάσει τα νέα μέτρα καλύπτοντας τις «τρύπες» που η τρόικα λέει ότι θα υπάρξουν το 2014 και μετά να εγκριθούν οι δόσεις προς την Ελλάδα.
Από το «όχι» σε νέα μέτρα, η «διαπραγμάτευση» της κυβέρνησης είναι να ζητάει να προηγηθούν οι δόσεις και να ακολουθήσει η απόφαση για τα νέα μέτρα τα οποία, όπως λέει κυβερνητικός παράγοντας στο capital.gr, «θα πρέπει να είναι τόσα ώστε να γίνουν ανεκτά».
«Ανεκτά» μέτρα;
Περαιτέρω περικοπές στους μισθούς στο Δημόσιο («ενιαίο μισθολόγιο για όλους» το ονομάζει η κυβέρνηση για να μη θεωρηθεί νέο μέτρο), αλλά και περικοπές μισθών, καθώς και κλεισίματα και συγχωνεύσεις ΔΕΚΟ. Στην πρώτη γραμμή του μετώπου είναι ωστόσο το ασφαλιστικό: Στις 3/11 ο Βρούτσης προανήγγειλε ήδη περικοπές στα εφάπαξ, αλλά και μειώσεις επικουρικών συντάξεων. Ο Βρούτσης θέλει να περικόψει από τους συνταξιούχους και τα 500 εκατ. για τα οποία μιλάει η κυβέρνηση, χρησιμοποιώντας την καραμέλα των «ανισοτήτων», των «αδικιών» κ.λπ.
Το ίδιο το νομοσχέδιο έχει μια αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία: δεν θα θιγεί απολύτως καμία σύνταξη, λέει, με την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί «δραστική βελτίωση της εισπρακτικής ικανότητας του συστήματος». Πράγμα που ασφαλώς δεν θα γίνει λόγω της διάλυσης των ασφαλιστικών οργανισμών και της ραγδαίας συρρίκνωσης του προσωπικού: Όπως αποκαλύπτει η ΑΔΕΔΥ, οι 9.229 υπάλληλοι που είχε το ΙΚΑ το 2010, μειώθηκαν στους 5.930 το 2013! Άρα; Θα κοπούν οι συντάξεις.
Κι όλα αυτά με το «καλό» σενάριο του ελλείμματος των 500 εκατ. ευρώ. Αν το κενό προκύψει μεγαλύτερο, δηλ. 2-2,5 δισ. ευρώ που λέει η τρόικα, τα μέτρα θα είναι ένας νέος αρμαγεδδώνας.
Ταξική πολιτική
Το ποια είναι η πραγματική κατάσταση σε σχέση με τα δημοσιονομικά και τους στόχους της κυβέρνησης φάνηκε από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων: Πρόκειται καταφανώς για μια απέλπιδα προσπάθεια του Στουρνάρα να πάρει ό,τι περισσότερο μπορεί από τους πολλούς. Είναι φόρος άδικος και αντισυνταγματικός καθώς εξισώνει αυτόν που έχει ένα ακίνητο με αυτόν που έχει δεκάδες ακίνητα, αυτόν που έχει ακίνητη περιουσία μερικών χιλιάδων ευρώ με αυτόν που έχει ακίνητη περιουσία μερικών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Η ακροδεξιά κυβέρνηση είναι κυβέρνηση του ελληνικού κεφαλαίου και λογοδοτεί πρώτα και κύρια στα ελληνικά αφεντικά. Επιμένει να πάρει τα λεφτά από τους φτωχούς, ακόμη και ενάντια στην τρόικα που πιέζει να πληρώσουν κι αυτοί που δεν πληρώνουν, δηλ. οι πλούσιοι και οι πολύ πλούσιοι. Απέναντι σε αυτό το αίτημα η κυβέρνηση μπορεί και λέει ένα εμφατικό «όχι». Θέλετε περικοπές και φόρους; Θα τα πάρω από τους φτωχούς: Αυτή είναι η αληθινή «κόκκινη» γραμμή, το ιερό και απαραβίαστο όριο της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, γι’ αυτό έχει γονατίσει η πλειοψηφία του πληθυσμού, την ώρα που κάποιοι διασκεδάζουν στα κότερα.
Έτσι εκτός από την ουσιαστική φοροελάφρυνση των πολύ πλούσιων ιδιοκτητών ακινήτων, η κυβέρνηση παρέχει νέα δωράκια και στους εφοπλιστές: Με το άρθρο 24 του ν. 4110/2013 το αφορολόγητο της απόκτησης πλοίων επεκτάθηκε και στην κληρονομική μεταβίβαση είτε πρόκειται για άμεση απόκτηση πλοίου είτε για έμμεση απόκτηση μέσω μετοχών, ακόμη και εάν δεν πρόκειται για μετοχές πλοιοκτητριών εταιριών, αλλά για εταιρίες χαρτοφυλακίου, οι οποίες κατέχουν αυτές τις μετοχές στις πλοιοκτήτριες. Επίσης με το άρθρο 44 του ν. 4141/ 2013 σταματούν ουσιαστικά οι φορολογικοί έλεγχοι προς εφοπλιστές που σε κάποιες περιπτώσεις είχαν καταφέρει να καταλογίσουν διαφυγόντες φόρους πολλών εκατομμυρίων ευρώ.
Και η ασυλία του μεγάλου κεφαλαίου δεν σταματάει εκεί. Οι off shore εταιρείες συνεχίζουν να βρίσκονται στο απυρόβλητο, όπως και οι φοροφυγάδες που βρίσκονται σε διάφορες λίστες καταθετών σε ξένες τράπεζες (Λαγκάρντ, Λουξεμβούργου, Λιχτενστάιν). Το ίδιο το υπ. Οικονομικών παραδέχθηκε κυνικά πως από τις 6.575 off shore εταιρείες που υπάρχουν στην Ελλάδα, μέχρι τώρα έχει ελέγξει μόνο τις… 34, σε βάρος των οποίων βεβαιώθηκαν οφειλές ύψους 40 εκατομμυρίων ευρώ. Μια κυβέρνηση που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της πλειοψηφίας, θα έλεγχε όλες τις off shore και τις μεγάλες καταθέσεις στο εξωτερικό, αποσπώντας τεράστια ποσά όχι βεβαίως για να πληρώσει τοκοχρεολύσια στους τοκογλύφους, αλλά για να βελτιώσει ραγδαία το επίπεδο ζωής της πλειονότητας του πληθυσμού.
Όμως το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης δεν θέλει να πεταχτεί σαν στυμμένη λεμονόκουπα μόλις ολοκληρώσει το «έργο» του. Θέλει να επιβιώσει και να αναπαραχθεί ομαλά, χωρίς να αναγκαστεί να περάσει από άγνωστης έκβασης περιπέτειες τύπου ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι, ειδικά ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων, ακριβώς επειδή είναι μια απέλπιδα προσπάθεια, έδειξε και τα όρια συνοχής του μνημονιακού μπλοκ: Εβδομήντα βουλευτές της ΝΔ ζήτησαν εξηγήσεις από τον Στουρνάρα και ο Σαμαράς αναγκάστηκε να κάνει «κατευναστικές» παρεμβάσεις. Στο ΠΑΣΟΚ λένε ότι επίσης δεν ψηφίζουν ένα τέτοιο φόρο. Την ίδια στιγμή, ακόμη και σκληροί νεοφιλελεύθεροι του δικομματισμού λένε μετ’ επιτάσεως ότι η «κοινωνία δεν αντέχει άλλα μέτρα».
Ελπίδες
Φυσικά δεν θα σταματήσουν αυτοί το έγκλημα σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Οι ελπίδες έρχονται από αλλού. Σε πολύ πρόσφατη έρευνα της VPRC για λογαριασμό της –καθόλου ύποπτης για αριστερά αισθήματα– Ελληνογερμανικής Αγωγής διαπιστώθηκε ότι αυξάνονται τα ποσοστά των νέων που επιλέγουν τις διαδηλώσεις και τις απεργίες ως μέθοδο κοινωνικής διαμαρτυρίας και μόνο το 0,6% των νέων επιλέγει την «ψήφο» ως πολιτική ενέργεια. Το 45,6% των νέων θεωρεί ότι η πιο αποτελεσματική ενέργεια για να φτάσει η φωνή των πολιτών στα αυτιά των υπευθύνων που χαράζουν πολιτικές είναι «η συμμετοχή σε διαδηλώσεις, πορείες» (πέρυσι το ποσοστό ήταν 36,4%), ενώ το 21,1% απαντάει πως προσφορότερη μέθοδος «η συμμετοχή σε απεργίες/στάσεις εργασίας» (πέρυσι το ποσοστό ήταν 12,9%).
Οι τρίχρονες κινητοποιήσεις της εργατικής τάξης, παρότι δεν σταμάτησαν τη λαίλαπα, δεν πήγαν χαμένες, καθώς επηρέασαν τη νεολαία που συχνά κατηγορείται για απάθεια. Η διαδήλωση για τα 40 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι μια πρώτη ευκαιρία, η εργατική τάξη να ξαναβγάλει μπροστά την εμπροσθοφυλακή της, τη νεολαία. Δηλαδή εκείνο το κομμάτι της κοινωνίας που μπορεί να κάνει τις μεγάλες ανατροπές.