Πολυνομοσχέδιο: Έξι βαρύτατα πλήγματα στις συντάξεις και την ασφάλιση

1. Στους συνταξιοδοτούμενους όλων των ασφαλιστικών ταμείων μετά τις 30.06.2015, χορηγείται σύνταξη που αναλογεί στις καταβαλλόμενες εισφορές και μετά την συμπλήρωση του 67ου έτους, χορηγείται το πλήρες ποσό της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης (κατώτατο όριο). 

Το παραπάνω άρθρο (4) πλήττει βάναυσα τους νέους συνταξιούχους των κατώτερων ορίων, τους αναπήρους και τους δικαιούχους συντάξεων θανάτου, αφού προβλέπει την μη καταβολή του μη ανταποδοτικού μέρους των κατώτερων συντάξεων σε όσους νέους συνταξιούχους δεν έχουν συμπληρώσει τα 67 έτη και παροχή των κατώτερων ορίων σύνταξης (486€) και πιθανότατα και του Ε.Κ.Α.Σ. (έως 230€) μόνο με την συμπλήρωση του 67 έτους ηλικίας. Η περικοπή του μη ανταποδοτικού μέρους σε όλους τους νέους συνταξιούχους ηλικίας κάτω των 67 ισούται με μειώσεις έως και 35% εάν παραμείνει το ΕΚΑΣ και 64% αν περικοπεί το ΕΚΑΣ, στην πλειοψηφία των συντάξεων αναπηρίας και θανάτου και σε ένα πολύ μεγάλο μέρος των πρόωρα συνταξιοδοτημένων με τις προϋποθέσεις των ελάχιστων ορίων (4.500 ένσημα). Πιο συγκεκριμένα ένας νέος συνταξιούχος με 16 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αμοιβής, τα πέντε καλύτερα από τα 10 τελευταία χρόνια, 800€ θα έπαιρνε με το παλαιό καθεστώς 486€ και το ΕΚΑΣ 230€ δηλαδή 716€ ενώ τώρα θα πάρει 256€ εάν περικοπεί το ΕΚΑΣ και 486€ εάν δεν περικοπεί, θα χάσει δηλαδή από 230€ έως 460€ (230€ μη ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης των κατώτερων ορίων και 230€ από το ΕΚΑΣ). Σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τους αναπήρους και τους δικαιούχους συντάξεων θανάτου που έχουν τις αντίστοιχες προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη και δεν έχουν συμπληρώσει την ηλικία των 67 ετών. Από την εφαρμογή των παραπάνω προκαλείται εξοικονόμηση της δημόσιας δαπάνης, δηλαδή απώλειες συνταξιούχων, που καταβάλλεται για τις συντάξεις γήρατος των ΦΚΑ, η οποία εκτιμάται για το έτος 2015 σε 4,2 εκ, για το έτος 2016 σωρευτικά 25,7 εκ, για το έτος 2017 σωρευτικά 42,87 εκ. και για το έτος 2018 σωρευτικά 60 εκ. Αντίστοιχα, για τις συντάξεις αναπηρίας και θανάτου οι απώλειες των συνταξιούχων εκτιμάται για το έτος 2015σε 1,4 εκ, για το έτος 2016 σωρευτικά 8,5 εκ., για το έτος 2017 σωρευτικά 14,6 εκ, και για το έτος 2018 σωρευτικά 20 εκ..

2. Από 01.01.2015 εντάσσονται υποχρεωτικά στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ) όλα τα ταμεία και οι τομείς επικουρικής ασφάλισης που δεν έχουν ενταχθεί μέχρι την δημοσίευση του παρόντος. 

Η παραπάνω παράγραφος προβλέπει την αναδρομική ένταξη (δεν ξέρουμε πως γίνεται αυτό…) όλων των επικουρικών ταμείων και τομέων (βλέπε τομείς επικουρικών του ΟΑΕΕ) στο ΕΤΕΑ, χωρίς να διαχωρίζει επικουρικά ταμεία μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων και χωρίς να κάνει καμία μνεία για τα επίπεδα και τις προϋποθέσεις των παροχών. Από την παράγραφο αυτή  προκαλείται εξοικονόμηση της δημόσιας δαπάνης, δηλαδή απώλειες συνταξιούχων, που καταβάλλεται για τις επικουρικές συντάξεις, η οποία εκτιμάται για το έτος 2015 σε 15 εκ και για το έτος 2016 σε 16 εκ.

3. Από την ανωτέρω ημερομηνία πόροι όλων των εντασσομένων ταμείων επικουρικής ασφάλισης στο ΕΤΕΑ είναι οι προβλεπόμενοι στο άρθρο 38 του Ν. 4052/2012.

Σε συνέχεια της προηγούμενης παραγράφου, η παράγραφος 3 προσδιορίζει ότι οι πόροι των επικουρικών ταμείων και τομέων, όπως ορίζονται στο άρθρο 38 του Ν. 4052/12 συσσωρεύονται στο ΕΤΕΑ από 1-1-15 χωρίς να ξέρουμε πως μπορεί να γίνει αυτό αναδρομικά, αλλά και με οριστική αποσαφήνιση ότι αυτό το ένα και μόνο πλέον ενιαίο ταμείο επικουρικής ασφάλισης δεν θα χρηματοδοτείται καθόλου από τον κρατικό προϋπολογισμό, με κίνδυνο η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος να φύγει, αν τελικά φύγει, από την πόρτα και να επιστρέψει με αυτό τον τρόπο από το παράθυρο.

4. Από 01.01.2016 οι εγγυημένες σε μηνιαία βάση συνταξιοδοτικές εισφορές (κρατική επιχορήγηση) προς τα ασφαλιστικά ταμεία κύριας ασφάλισης διατηρούνται σε ονομαστικούς όρους μέχρι το έτος 2021 στα επίπεδα του έτους 2015.

Η παράγραφος αυτή έχει μεταφραστεί λάθος από το αγγλικό κείμενο που συνοδεύει την συμφωνία της 12ης Ιουλίου και αντί για τις εγγυημένες κατώτερες ανταποδοτικές μηνιαίες συντάξεις (guaranteed monthly contributory pensions) έχει μεταφραστεί σε εγγυημένες σε μηνιαία βάση συνταξιοδοτικές εισφορές (κρατική επιχορήγηση) που δεν υφίσταται ως όρος.

Η παράγραφος αυτή προβλέπει το πάγωμα της κατώτερης σύνταξης των 486€ στην σημερινή ονομαστική της αξία ως το 2021 (πάγωμα 509.000 συντάξεων του Ι.Κ.Α.). Οι συνταξιούχοι αυτοί ήδη έχουν χάσει το 23,5% της αγοραστικής τους δύναμης την τελευταία περίοδο (-9,2% από τον πληθωρισμό και -14,3% από τις μειώσεις των συντάξεων).

Πάντως, αν μείνουμε στην ακριβή γραμματική διατύπωση του άρθρου, τότε αυτό σημαίνει ότι η κρατική χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης παγώνει μέχρι το 2021 σε ονομαστικές τιμές στα επίπεδα του 2015. Αν, όμως, πάρουμε υπόψη ότι οι συνταξιούχοι μέχρι τότε θα έχουν αυξηθεί κατά εκατοντάδες χιλιάδες, τότε συμπεραίνουμε ότι θα μειωθούν κατά πολύ οι διαθέσιμοι για συντάξεις πόροι της κοινωνικής ασφάλισης και αυτό θα οδηγήσει σε μειώσεις των συντάξεων.

5. Από 01.07.2015 αυξάνονται οι εισφορές υγειονομικής περίθαλψης από 4% σε 6% και παρακρατούνται από τις κύριες συντάξεις και από την ανωτέρω ημερομηνία το αντίστοιχο ποσοστό εισφορών υγειονομικής περίθαλψης, ορίζεται σε 6% και παρακρατείται από τις επικουρικές συντάξεις.

Η αύξηση της εισφοράς των συνταξιούχων για τον κλάδο υγείας από 4% σε 6% και η επέκταση της παρακράτησή της και από τις επικουρικές συντάξεις, που έως σήμερα δεν έχουμε αντίστοιχη εισφορά, θα επιφέρει εμμέσως μεν αλλά πραγματικά αντίστοιχες μειώσεις κύριων και επικουρικών συντάξεων, δηλαδή επιπλέον απώλεια εισοδήματος για τους συνταξιούχους της τάξης των 422 εκ για το έτος 2015 και των 854 εκ. για το 2016  και κάθε επόμενο έτος.

6. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που θα εκδοθούν έως τις 31 Ιουλίου 2015, ρυθμίζονται  θέματα εφαρμογής των προηγούμενων άρθρων, που αφορούν τους όρους ένταξης ταμείων ή τομέων στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής ασφάλισης, τις λεπτομέρειες και την διαδικασία εναρμόνισης των ασφαλιστικών εισφορών με την ισχύουσα στο ΙΚΑ καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. 

Η παραπάνω παράγραφος είναι εξουσιοδοτική, ώστε να βγει υπουργική απόφαση, για όλες τις λεπτομέρειες που πρέπει να ρυθμιστούν για τα παραπάνω άρθρα. Εντύπωση προκαλεί, η αναφορά εναρμόνισης των εισφορών άλλων ταμείων (ΟΑΕΕ και ΟΓΑ), με αυτές του ΙΚΑ, γιατί, αν πραγματικά το εννοεί, τότε θα έχουμε μεγάλες αυξήσεις εισφορών σε αυτά και κατά συνέπεια μεγάλη οικονομική επιβάρυνση αυτοαπασχολουμένων και αγροτών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Λείπουν από το νομοσχέδιο οι συμφωνημένες με τους δανειστές ρυθμίσεις για τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και είναι πολύ πιθανόν να κατατεθούν με τροπολογία, όπου θα πρέπει να δούμε αν προστατεύει, και σε πιο βαθμό, τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και τις ειδικές κατηγορίες (γυναίκες με ανήλικα παιδιά, βαρεία και ανθυγιεινά επαγγέλματα, αναπηρικές συντάξεις) και σε τις αυξήσεις ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης οδηγεί και πόσο θίγει τις υπόλοιπες κατηγορίες.