Πρώτη δόση μνημονιακής σκληρότητας - και έπεται συνέχεια…

Σε δεύτερη φάση, δηλαδή με τα «προαπαιτούμενα του Νοεμβρίου», αναμένονται ακόμη πιο επώδυνα μέτρα, που, μεταξύ άλλων, θα προβλέπουν νέες περικοπές στις συντάξεις και κατάργηση σειράς ευνοϊκών ρυθμίσεων για τους αγρότες. Το πολυνομοσχέδιο δημοσιοποιήθηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου και το περιεχόμενο του καταδεικνύει τις επιπτώσεις που θα έχει κυρίως για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα η εφαρμογή του νέου Μνημονίου. Η ψήφιση του είναι προϋπόθεση για την καταβολή της υποδόσης των 2 δισ. ευρώ, ενώ το δεύτερο πακέτο μέτρων (του Νοεμβρίου) συνδέεται με την υποδόση του 1 δισ. ευρώ.

Επίσης, στο πολυνομοσχέδιο προβλέπονται οι όροι υπό τους οποίους θα προχωρήσει η διαγραφή των χρεών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς τον ΟΣΕ καθώς και του ΟΣΕ προς το Ελληνικό Δημόσιο, ρυθμίσεις που συνδέονται με την ιδιωτικοποίηση του ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της εταιρείας τροχαίου υλικού του ΟΣΕ (ROSCO). Εδώ επαναλαμβάνεται η πάγια μνημονιακή μεθοδολογία: οι προς ιδιωτικοποίηση εταιρείες απαλλάσσονται των βαρών τους (χρέη, ακόμη και κατηγορίες δαπανών) τα οποία αναλαμβάνει το Δημόσιο (δηλαδή όλοι εμείς) ώστε να αποδοθούν χωρίς «βάρη» στον ιδιώτη… 

Είναι πλέον, προφανές, ότι αυτό που υποσχόταν προεκλογικά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, για την εφαρμογή ενός «παράλληλου προγράμματος» που θα περιορίζει το βάρος της λιτότητας για τους ασθενέστερους, είναι φρούδες ελπίδες ή επί της ουσίας ένα τέχνασμα για να προκαλέσει σύγχυση στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα που θα κληθούν και αυτή τη φορά να πληρώσουν τον λογαριασμό. Και όλα αυτά για μία αόριστη υπόσχεση «ελάφρυνσης» του δημοσίου χρέους, την ίδια ώρα που η ύφεση επιμένει, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα και τα εισοδήματα συνεχίζουν να μειώνονται. 

Ειδικότερα, με το πολυνομοσχέδιο έρχονται οι εξής αλλαγές:

Ασφαλιστικό

Με τις ρυθμίσεις του πολυνομοσχεδίου, εφαρμόζονται και στο Δημόσιο μια σειρά αλλαγών που ήδη έχουν ψηφιστεί με το νέο Μνημόνιο για τους ασφαλισμένους στα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία. Συγκεκριμένα:

• Αυξάνονται αναδρομικά από τις 19 Αυγούστου 2015 τα όρια συνταξιοδότησης μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2022 και επιβάλλεται πρόστιμο επιπλέον 10% σε όσους επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα απ' ό,τι προβλέπουν τα νέα όρια. Δηλαδή, περιορίζονται περαιτέρω οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις και εφαρμόζονται τα γενικά όρια ηλικίας, που είναι το 62ο έτος με 40 χρόνια ασφάλισης και το 67ο με 15 ή περισσότερα έτη ασφάλισης. 

Με τις εργασιακές σχέσεις αποσαθρωμένες και την αδήλωτη εργασία να αυξάνεται συνεχώς ως ποσοστό στη μισθωτή απασχόληση, είναι ξεκάθαρο ότι οι περισσότεροι εργαζόμενοι δεν μπορούν να συμπληρώσουν 40 έτη ασφάλισης και συνεπώς θα πάρουν μελλοντικά, εάν πάρουν, συντάξεις - «ψίχουλα» που δεν θα επαρκούν ούτε καν για τις στοιχειώδεις ανάγκες σε τρόφιμα, φάρμακα κτλ. Σημειώνεται ότι το κατώτατο όριο σύνταξης δεν έχει εφαρμογή για όσους έχουν αποχωρήσει ή αποχωρούν από την υπηρεσία από 1 Ιουλίου 2015 και μετά και δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους, υπό την επιφύλαξη του νόμου του 2010, που προβλέπει τη δυνατότητα αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και πάνω από τα 67 έτη, στην περίπτωση που αυξηθεί το προσδόκιμο ζωής, από το 2022 και ανά τρία χρόνια. Αυτοί οι συνταξιούχοι μέχρι τη συμπλήρωση του προαναφερομένου ορίου ηλικίας θα λαμβάνουν το ποσό της σύνταξης που αναλογεί στα έτη ασφάλισής τους κατά περίπτωση.

• Επίσης, καταργείται η δυνατότητα χρηματοδότησης των ελλειμματικών ασφαλιστικών ταμείων από τον «κουμπαρά» του ασφαλιστικού (ΑΚΑΓΕ) αναδρομικά από την 1η Σεπτεμβρίου 2015 μέχρι τις 31η Δεκεμβρίου 2018. 
• Τέλος, καταργείται η δυνατότητα επιλογής έως δύο κατώτερων ασφαλιστικών κλάσεων στο ΕΤΑΑ (μηχανικοί, δικηγόροι, γιατροί), η δυνατότητα συμψηφισμού ληξιπρόθεσμων χρεών - μελλοντικής σύνταξης ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ και η αποποινικοποίηση των οφειλών προς τον ΟΑΕΕ, ενώ δεν θα δοθούν συντάξεις (260 ευρώ μηνιαίως) στους ανασφάλιστους υπερήλικες ομογενείς και δεν θα υπάρξει παράταση σε ό,τι αφορά τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος για το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων. Πρόκειται για διατάξεις των νόμων 4331 και 4325 του 2015, που είχαν ψηφισθεί, χωρίς τη συναίνεση της τρόικας, όταν υφυπουργός Εργασίας στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν ο Δημήτρης Στρατούλης.

Φορολογία

Οι αλλαγές στη φορολογία που επηρεάζουν τα μικρομεσαία λαϊκά στρώματα αφορούν εν μέρει στον ΕΝΦΙΑ και κυρίως στα ενοίκια. Συγκεκριμένα:

• Επιβάλλεται συμπληρωματικός φόρος σε εκτός σχεδίου οικόπεδα και στα διατηρητέα άνω των 100 ετών. Ο φόρος θα επιβάλλεται ακόμη και σε σπίτια που έχουν κληρονομηθεί και τα οποία μπορεί να είναι ερείπια, αφού προβλέπεται η αναδρομική κατάργηση της εξαίρεσής τους από την 1η Ιανουαρίου 2015.
• Μειώνεται από τα 5 στο 1 ευρώ (!) το ποσό ΕΝΦΙΑ που δεν βεβαιώνεται στο φορολογούμενο μετά την εκκαθάριση, ενώ την ίδια ώρα απαλλάσσονται τα ακίνητα εταιρειών «ειδικού σκοπού» οι οποίες ανήκουν στο ΤΑΙΠΕΔ.
• Σε ό,τι αφορά τα ενοίκια, καταργείται αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2015 η δυνατότητα εκχώρησης ανείσπρακτων ενοικίων από τους ιδιοκτήτες ακινήτων, άρα θα πρέπει να πληρώσουν φόρο εισοδήματος και για μισθώματα που δεν έχουν εισπράξει και αποδεδειγμένα δεν πρόκειται να εισπράξουν ποτέ.
• Τέλος, αυξάνονται οι φορολογικοί συντελεστές του εισοδήματος από ενοίκια και μάλιστα αναδρομικά από τα φετινά εισοδήματα. Ο συντελεστής για εισόδημα έως 12.000 ευρώ αυξάνεται από 11% σε 15% και ο συντελεστής για εισόδημα από 12.000 και άνω αυξάνεται από 33% σε 35%. Για φορολογούμενο με συνολικό εισόδημα από ενοίκια ύψους 12.000 ευρώ, ο φόρος αυξάνεται στα 1.800 από 1.320 ευρώ.

Σημειώνεται ότι στο πολυνομοσχέδιο προβλέπονται μεγάλες ποινές φυλάκισης για κάθε είδους φορολογική παράβαση που οδηγεί σε αποφυγή πληρωμής φόρου.

100 δόσεις

Οι αλλαγές στη ρύθμιση μετατρέπουν τις 100 δόσεις αυτεπάγγελτα σε μικρότερο αριθμό, που σε συνδυασμό με το υψηλότερο επιτόκιο, φτάνει έως και τον τριπλασιασμό του μηνιαίου ποσού οφειλής. Οι λίγοι μεγαλοοφειλέτες (250 από τους 6.500) που οφείλουν άνω του 1 εκατ. ευρώ και εκμεταλλεύτηκαν τη ρύθμιση θα συνεχίσουν με τις 100 δόσεις, ενώ αυτοί που τις έχουν πραγματικά ανάγκη θα τις χάσουν, λόγω φοροδοτικής αδυναμίας. Οι δυσμενείς αλλαγές, εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν πάνω από 1 εκατομμύριο οφειλέτες.

Αναλυτικά:

• Αυξάνεται το επιτόκιο από 3% σε 5,05% για τη ρύθμιση των 100 δόσεων, με οφειλές άνω των 5.000 ευρώ, που υπάγονται στις διατάξεις της ρύθμισης του Ν.4321/2015.

• Για οφειλές χαμηλότερες των 5.000 ευρώ για να ισχύσει το επιτόκιο 3% θα πρέπει ο οφειλέτης να μην ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, η ακίνητη περιουσία του σύμφωνα με το Ε9 να είναι αντικειμενικής αξίας μικρότερης των 150.000 ευρώ και το ετήσιο εισόδημα να μην υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ.

• Το ύψος των τραπεζικών καταθέσεων (πιθανό όριο 200.000 ευρώ) θα κρίνει την ικανότητα του οφειλέτη για εξόφληση σε λιγότερες δόσεις, ενώ για όσους σύμφωνα με το εισόδημά τους, έχουν την οικονομική άνεση, θα κρίνεται ακόμα και η αποβολή τους από τη ρύθμιση.