Η ανάδειξη του Τουφάν Ερχιουμάν στην ηγεσία της τ/κ κοινότητας (μετά τις πρόσφατες εκλογές) ήταν η απάντηση των τουρκοκύπριων εργαζομένων και της προοδευτικής μερίδας της κοινότητας απέναντι στην πολιτική της διχοτόμησης και της πλήρους υποταγής στην Άγκυρα που εξέφραζε ο Ερσίν Τατάρ. Η εμμονή στα «δύο κράτη» ηττήθηκε κοινωνικά, πριν ηττηθεί πολιτικά. Οι Τουρκοκύπριοι, βιώνοντας τη φτωχοποίηση, έστειλαν μήνυμα βούλησης για λύση Ομοσπονδίας, σπάζοντας τον πάγο που είχε επιβάλει το εθνικιστικό κομμάτι. 

Αμηχανία 

Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με την πραγματικότητα. Η αφήγηση περί «αδιάλλακτης τουρκικής πλευράς» που πρόσφερε άλλοθι για την στασιμότητα (και την έμμεση κανονικοποίηση του status quo), καταρρέει. Με έναν συνομιλητή που μιλά τη γλώσσα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (έστω και με τις δικές του «κόκκινες γραμμές» και αντιφάσεις), η ε/κ ηγεσία καλείται να αποδείξει αν η «ετοιμότητά» της είναι ουσιαστική ή απλώς επικοινωνιακό πυροτέχνημα.

Όπως σημειώνει ο Κ. Πιερίδης  στην εφημερίδα «Πολίτης», σχολιάζοντας την πρόσφατη συνάντηση των δύο ηγεσιών, δίπλα στο παρατημένο στον χρόνο αεροδρόμιο Λευκωσίας, «ο Ερχιουρμάν εισηγείται ρητώς ενώπιον του ΟΗΕ αποδοχή συγκλίσεων - μη άνοιγμα κεφαλαίων ή θεμάτων που έχουν συμφωνηθεί και συνοδεύονται από λεπτομερείς συγκλίσεις. Επιπρόσθετα, συνδέει το ζήτημα αυτό με τη ρητή αποδοχή από μέρους του Χριστοδουλίδη της πολιτικής ισότητας. Αναπόφευκτα, αυτά θα προκαλέσουν εντατικές παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, προτού αχθούν σε επίπεδο άτυπης πενταμερούς. Δεν θα προσκρούουν, όμως, σε άτεγκτες θέσεις που είχε προηγουμένως ο Τατάρ και έβγαζαν τον Χριστοδουλίδη από τη δύσκολη θέση». 

Μετά από το αδιέξοδο 8 ετών, το Κυπριακό μπήκε σε φάση διπλωματικής κινητικότητας. Η συνάντηση στη Νεκρή Ζώνη και η συμφωνία για κοινή συνάντηση με την Ολγκίν (απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό) τον Δεκέμβριο, είναι θετικά βήματα. Ωστόσο, όπως έχει αποδείξει η ταραχώδης ιστορία του νησιού, η λύση δεν θα έρθει από τα παζάρια των «από πάνω» πίσω από κλειστές πόρτες, ούτε ως «δώρο» των ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΝΑΤΟ, ΕΕ) που καραδοκούν να εξυπηρετήσουν τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο. Ειδικά στο σημερινό κουβάρι ανταγωνισμών, ενεργειακών παιχνιδιών και απειλών πολέμου, που δίνουν τον τόνο στην περιοχή. 

Για αυτό και δεν πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες. Η Άγκυρα παραμένει καθοριστικός παράγοντας. Παρότι υπάρχει περιθώριο ελιγμών, οι στρατηγικοί στόχοι του καθεστώτος Ερντογάν δεν αλλάζουν εύκολα. Ταυτόχρονα, το ακροδεξιό μπλοκ στην Κύπρο (ΕΛΑΜ, Εκκλησία και εθνικιστικές κορώνες από το σύνολο σχεδόν του πολιτικού κόσμου) ήδη τροχίζει τα μαχαίρια του, έτοιμο να δηλητηριάσει ξανά την κοινή γνώμη με φοβικά σύνδρομα.

«3+1»

Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη λόγω και της στρατηγικής συμμαχίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ (και τη στήριξη των ΗΠΑ), που με κέντρο τα ενεργειακά ζητήματα, επιδιώκουν να αποκλείσουν την Τουρκία από την όποια «μοιρασιά». Σε αυτό το πλαίσιο οι Μητσοτάκης-Χριστοδουλίδης αποφάσισαν την επικαιροποίηση των οικονομικοτεχνικών παραμέτρων του καλωδίου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, με στόχο την είσοδο νέων επενδυτών και την υπέρβαση των ζητημάτων που έχουν ανακύψει σχετικά με τη χρηματοδότηση του έργου. 

Νωρίτερα, στο πλαίσιο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας που πραγματοποιήθηκε στο Ζάππειο, οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ, επαναβεβαίωσαν με κοινή τους δήλωση τη στήριξή τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασύνδεσης, προς ενίσχυση του διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC). Έτσι, εξέφρασαν εμμέσως τη στήριξή τους στο έργο του GSI, αν και απέφυγαν να το κατονομάσουν.

Η οικοδόμηση του αντιδραστικού άξονα «3+1» κάνει ένα πολεμικό επεισόδιο, με επίκεντρο την Κύπρο, ορατό ενδεχόμενο. Χαρακτηριστικές είναι οι ενστάσεις που έχει εγείρει η Τουρκία και το μήνυμα που έχει εκπέμψει ότι δεν νοείται η υλοποίηση ενεργειακών πρότζεκτ στην περιοχή χωρίς να έχει λόγο σε αυτά και η ίδια. Εκεί που ο ελληνικός καπιταλισμός βλέπει την γεωπολιτική αναβάθμισή του, με «όχημα» ένα νέο ενεργειακό χάρτη, ο τουρκικός αντιλαμβάνεται αυτό το χάρτη ως απειλή. 

Ισραήλ

Συγχρόνως, αυτό που αυξάνει τόσο πολύ τον κίνδυνο πολεμικής σύγκρουσης δεν είναι μόνο οι λεονταρισμοί της Αθήνας και τα όπλα που αγοράζουν οι Ελληνοκύπριοι από το Ισραήλ, όπως η ανάπτυξη τον περασμένο Σεπτέμβριο του συστήματος αεράμυνας Barak MX. Ούτε μόνο οι μπίζνες με το κράτος-τρομοκράτη, όπως η μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ και τα κοιτάσματα που εκμεταλλεύεται η Energean. Αλλά και η εμπλοκή ισραηλινών εταιρειών και κρατικών αξιωματούχων στις υποθέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, όπως και στην ενίσχυση ακροδεξιών ομάδων που υποδαυλίζουν το αντιτουρκικό μίσος στο νησί, όταν δεν προχωρούν σε πογκρόμ κατά μεταναστών. 

Το Ισραήλ θεωρεί την Τουρκία το τελευταίο εμπόδιο για να διαμορφώσει τη Μ. Ανατολή όπως προβλέπουν τα πιο επιθετικά σιωνιστικά σχέδια. Τον τελευταίο χρόνο, η Τουρκία περιγράφεται ολοένα και περισσότερο ως «το νέο Ιράν». Ο κίνδυνος να προκληθεί μια σύγκρουση στην Κύπρο, ώστε να ξεκαθαρίσει o Νετανιάχου τους λογαριασμούς του με την Άγκυρα, παρεμβαίνοντας ως «προστάτης», δυστυχώς, αρχίζει να εμφανίζεται σε διάφορα δημοσιεύματα ως ρεαλιστικό σενάριο. 

Διεθνιστική στάση

Για την Αριστερά, η τρέχουσα συγκυρία επιβάλλει την ενίσχυση των κοινών δράσεων ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων (συνδικάτα, νεολαία, κινήματα ειρήνης). Μια δίκαιη λύση πρέπει να είναι κοινωνική απαίτηση, όχι απλά διπλωματική άσκηση. Κυρίως να απαιτήσει από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να εγκαταλείψει τις ασάφειες και την κουτοπόνηρη τακτική επιβολής των «θέλω» της ελληνοκυπριακής αστικής τάξης. Να αναδείξει ότι η διχοτόμηση εξυπηρετεί μόνο το κεφάλαιο και τους εθνικιστές και στις δύο πλευρές του συρματοπλέγματος και ότι η επανένωση είναι προϋπόθεση για την ευημερία των εργαζομένων ολόκληρου του νησιού. 

Στην Κύπρο υπάρχει μια παράδοση κοινών αγώνων από τότε που τουρκοκύπριοι και ελληνοκύπριοι εργάτες οργανώνονταν στα ίδια σωματεία. Αυτή είναι μια πραγματικά διεθνιστική προσέγγιση «από τα κάτω», που μπορεί να αντιταχθεί στον ανταγωνισμό των καπιταλιστών και τα εθνικιστικά μίση. 

Το 2026 μπορεί να γραφτεί στην ιστορία ως η αρχή του τέλους της διχοτόμησης ή ως άλλη μια σελίδα στο χρονικό των χαμένων ευκαιριών. Αυτή τη φορά, ας μην αφήσουμε την ιστορία να γραφτεί ερήμην των λαών.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά