Το κείμενο που ενέκρινε το Σ.Α. καλωσόρισε τη δημιουργία ενός  «Συμβουλίου Ειρήνης», υπό του οποίου την εξουσία και επίβλεψη θα λειτουργήσουν οι μηχανισμοί (διοίκησης, χρηματοδότησης) που θα διαχειριστούν την επόμενη μέρα στη Γάζα. Το Συμβούλιο Ειρήνης θα παραμείνει εξουσιοδοτημένο από τον ΟΗΕ για τα επόμενα δύο χρόνια, μέχρι τις 31 Δεκέμβρη του 2027. 

Επίσης εξουσιοδότησε τα κράτη-μέλη να εργαστούν για τη συγκρότηση μιας Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης στη Γάζα, της οποίας τα καθήκοντα περιλαμβάνουν την «ασφάλεια» της Λωρίδας, την προστασία της ανθρωπιστικής βοήθειας και την «αποστρατιωτικοποίηση». Στο κείμενο, η σταδιακή αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής συναρτάται από την ανάπτυξη και το «έργο» αυτής της Διεθνούς Δύναμης, σε συνεννόηση με το Ισραήλ, των εγγυητριών δυνάμεων και των ΗΠΑ. 

Στις 17 Νοέμβρη του 2025 -σε άλλες συνθήκες και με διαφορετική γλώσσα- το Σ.Α. του ΟΗΕ θύμισε στιγμές όπως το 1922 (όταν η Κοινωνία των Εθνών έθετε την Παλαιστίνη υπό «Βρετανική Εντολή») ή το 1947 (όταν ο ΟΗΕ αποφάσιζε τον διαμελισμό της), όπου πάρθηκαν αποφάσεις που ανέβαλλαν ή ματαίωναν το δικαίωμα του Παλαιστινιακού λαού στην αυτοδιάθεση. 

Η τελική μορφή υπήρξε προϊόν διαδοχικών παρεμβάσεων και τροποποιήσεων. Άλλο προσχέδιο παρουσίασαν οι ΗΠΑ στις 3 Νοέμβρη (διετής εντολή), άλλο αναφέρθηκε στις 10 Νοέμβρη (με αναφορά στη σταδιακή αποχώρηση του Ισραηλινού Στρατού) και άλλο κυκλοφόρησε στις 13 Νοέμβρη, που περιλάμβανε την αδύναμη διατύπωση: «Αφού ολοκληρωθεί πιστά το πρόγραμμα μεταρρύθμισης της Παλαιστινιακής Αρχής και αφού έχει προχωρήσει η ανασυγκρότηση της Γάζας, ενδέχεται τελικά να δημιουργηθούν οι συνθήκες για μια αξιόπιστη πορεία προς την Παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και κρατική υπόσταση».   

Αυτά έπεισαν τελικά μια σειρά αραβικά και μουσουλμανικά κράτη να καλέσουν το Σ.Α. να υιοθετήσει το σχέδιο. Αναδείχθηκε έτσι το «χαμηλό ταβάνι» που είχε η διπλωματική προσπάθεια αυτών των κρατών να επηρεάσουν την Ουάσινγκτον. Είτε επειδή δεν ήθελαν, είτε επειδή αδυνατούσαν, αυτά ήταν τα «μέγιστα» που μπόρεσαν να αποσπάσουν με την τακτική λόμπινγκ προς την αμερικανική κυβέρνηση.  

Μετά την υπερψήφιση, διάφορες κρατικές ηγεσίες πήραν σχετικές αποστάσεις. Το Δελτίο Τύπου του ΟΗΕ, που συνοδεύει το κείμενο της Απόφασης με δηλώσεις των αντιπροσωπειών, είναι γεμάτο από αναφορές σε επιφυλάξεις (για την «ασάφεια της εντολής»), σε ανησυχίες (για την απουσία πιο δεσμευτικής αναφοράς στην ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους), σε εμφάσεις (που «χρωματίζουν» την απόφαση σε πιο θετική κατεύθυνση, αναδεικνύοντας την αποχώρηση του Ισραήλ, το δρόμο προς την αυτοδιάθεση, την διατήρηση της κατάπαυσης του πυρός, την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας), αλλά και σε παράπονα (που δεν συμπεριλήφθηκαν τροποποιήσεις τους στο τελικό κείμενο). Άλλοι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι θα αξιοποιήσουν τη «δημιουργική ασάφεια» στη διαδρομή και άλλοι απλά επιχειρούν να διασώσουν επικοινωνιακά την υποταγή τους στο αμερικανικό σχέδιο. 

Η Ρωσία και η Κίνα είχαν καταγράψει τις επιφυλάξεις τους απέχοντας. Το Πεκίνο σημείωσε ότι «η Παλαιστίνη είναι σχεδόν αόρατη στο προσχέδιο». Η Μόσχα είχε κυκλοφορήσει ένα εναλλακτικό κείμενο που περιλάμβανε τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης αλλά αφαιρούσε τις αναφορές στο Συμβούλιο Ειρήνης, όμως περιορίστηκε στην... κυκλοφορία του, επιλέγοντας τη -διευκολυντική για την αμερικανική εκδοχή- αποχή. Οι δύο «Μεγάλοι» καθορίστηκαν από την απροθυμία να συγκρουστούν, όπως είχε φανεί από την ακλόνητη συντήρηση των (σημαντικών και παραγνωρισμένων) οικονομικών, διπλωματικών, στρατιωτικών δεσμών τους με το σιωνιστικό κράτος στα 2 χρόνια γενοκτονίας. Αλλά πιθανό να καθορίστηκαν κι από παζάρια που περιλαμβάνουν την εξέλιξη του «εμπορικού πολέμου» (όσον αφορά την Κίνα) και τη μοιρασιά σφαιρών επιρροής (όσον αφορά τη Ρωσία, λίγες μέρες πριν την νέα πρωτοβουλία Τραμπ για τερματισμό του ουκρανικού πολέμου). 

Πριν τη ψηφοφορία, ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ είχε κάνει πεντακάθαρο τον ωμό εκβιαστικό χαρακτήρα: «Μια ψήφος κατά αυτής της απόφασης είναι ψήφος για επανέναρξη του πολέμου». 

Σε κάθε περίπτωση, η υιοθέτηση της Απόφασης 2803 υπήρξε μια επιτυχία του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και της κυβέρνησης Τραμπ, που επικυρώνει το συσχετισμό στη Μέση Ανατολή και νομιμοποιεί τη διαχείριση διεθνών υποθέσεων από ένα εξωθεσμικό «Συμβούλιο Ειρήνης» υπό την προεδρία του… ίδιου. 

Από το κείμενο απουσιάζει εμφατικά η Δυτική Όχθη, αφήνοντας στο απυρόβλητο τις καθημερινές ανηλεείς επιθέσεις κι αρπακτικές ενέργειες του Ισραήλ εκεί και ρίχνοντας «σκιές» πιθανής μονιμοποίησης της διαίρεσής της με τη Γάζα. Τα όπλα της Αντίστασης παρουσιάζονται ως ζήτημα «ασφάλειας», αποπολιτικοποιώντας το Παλαιστινιακό ζήτημα και παραγνωρίζοντας την Κατοχή ως κομβικό πρόβλημα. Σε έναν στοιχειωδώς δίκαιο κόσμο, οι απαιτήσεις θα στρέφονταν προς το Ισραήλ και θα περιλάμβαναν τη συμμόρφωσή του με το Διεθνές Δίκαιο, την τιμωρία των ενόχων ή και την υποχρέωσή του σε αποζημιώσεις κι επανορθώσεις (σε έναν πλειοψηφικά προσφυγικό πληθυσμό στον οποίο ήδη χρωστά τέτοιες από το 1948). 

Όλα θα κριθούν στο έδαφος

Ο προσανατολισμός του αμερικανικού ιμπεριαλισμού είναι σαφής. Αλλά η απουσία σαφήνειας σε πολλά σημεία και οι επικλήσεις σε άλλα/προηγούμενα κείμενα (συχνά αντικρουόμενα) έκαναν τον Guardian να μιλήσει για «μια από τις πιο περίεργες αποφάσεις στην ιστορία του ΟΗΕ». Η εξειδίκευσή της στο έδαφος θα έχει πολλά επεισόδια μπροστά της που θα κρίνουν τις εξελίξεις. 

Ποιες είναι οι «μεταρρυθμίσεις» που καλείται να υλοποιήσει η Παλαιστινιακή Αρχή για να της δοθεί ρόλος και λόγος στη Γάζα; Αν πρόκειται (όπως είναι σχεδόν βέβαιο) για τις πάγιες ισραηλινές/αμερικανικές απαιτήσεις ολοκληρωτικής συνθηκολόγησης, τι αντιδράσεις θα συναντήσει η εφαρμογή τους; Θα αρκέσει αυτό για να πάψει να την απορρίπτει το Ισραήλ, που αρνείται ρητά (και με απόφαση πλέον της Κνεσέτ) οτιδήποτε «μυρίζει» έστω πρόπλασμα παλαιστινιακής κρατικής οντότητας; 

Ποιοι θα εκπαιδεύσουν (και κυρίως ποιοι θα στελεχώσουν!) τη «νέα Παλαιστινιακή Αστυνομία», που υποτίθεται θα αντικαταστήσει την υπαρκτή που πρόσκειται στη Χαμάς; 

Θα ξεκινήσει άμεσα η ανεμπόδιστη είσοδος βοήθειας και των αναγκαίων υλικών για ανοικοδόμηση της Γάζας ή θα συνεχίσει το Ισραήλ να την εμποδίζει ατιμώρητα, επιδιώκοντας να διατηρήσει τη Λωρίδα αβίωτη για να εξωθήσει τον παλαιστινιακό πληθυσμό στην απελπισμένη έξοδο; 

Θα υπάρξει χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής ή/και για την «αποστρατιωτικοποίηση» της Γάζας ή θα παραπεμφθούν και τα δύο για αργότερα; 

Τα ζόρια της Διεθνούς Δύναμης

Με δεδομένο ότι η Χαμάς έχει απορρίψει την εντολή αφοπλισμού της από μια διεθνή δύναμη, καταγγέλοντας ότι κάτι τέτοιο «την καθιστά μέρος της σύγκρουσης», αυτό το τελευταίο ερώτημα συναρτάται άμεσα με το πιο ακανθώδες από όλα. Αν θα υπάρξουν κράτη πρόθυμα να στείλουν στρατεύματα σε μια Διεθνή Δύναμη που ίσως χρειαστεί να συγκρουστεί ένοπλα με τη Χαμάς για να επιβάλει τον αφοπλισμό της. Τα περισσότερα αραβικά κράτη και η Τουρκία έχουν εκφράσει την άρνηση ή τον δισταγμό τους να «σηκώσουν» ένα τέτοιο στρατιωτικό -και κυρίως πολιτικό!- βάρος. Θα δεχτούν να κάνουν τη δουλειά μακρινά μουσουλμανικά κράτη; Καθώς γράφονταν αυτές οι γραμμές, το (φιλικό στο Ισραήλ) Αζερμπαϊτζάν υπαναχωρούσε από την αρχική του πρόθεση να συμμετέχει, διαμηνύοντας ότι «δεν θα ρισκάρει ζωές Αζέρων στρατιωτών». Θα σταλούν στη Γάζα δυτικές ένοπλες δυνάμεις; Τι αντιδράσεις θα προκληθούν από κάτι τέτοιο στο εσωτερικό των χωρών αυτών αλλά και στον αραβικό κόσμο; 

Κανένα σενάριο δεν δείχνει ρεαλιστικό, ρίχνοντας βαριά «σκιά» στις πιθανότητες συγκρότησης κι ανάπτυξης της Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης. 

Παρότι ο Νετανιάχου καλωσόρισε την απόφαση 2803, στο Ισραήλ δεν επικρατεί ακριβώς ευφορία. Οι ακροδεξιοί κυβερνητικοί εταίροι την κατήγγειλαν. Το σκεπτικό τους είναι αποκαλυπτικό για τον επεκτατικό χαρακτήρα του σιωνισμού, καθώς οι σύμμαχοι του Νετανιάχου σκούζουν που αποδέχτηκε την ανάπτυξη διεθνών δυνάμεων σε τμήμα της… Γης του Ισραήλ. Είναι η πιο ακραία (ή ειλικρινής) έκφραση της ιδεολογίας ενός κράτους που αρνείται επίμονα να ορίσει τα σύνορά του…

Σε πρόσφατη σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου, ο Νετανιάχου  δήλωσε στους υπουργούς του ότι «κάθε μέρα που περνά με τους Αμερικάνους να ψάχνουν ποιος θα αποστρατιωτικοποιήσει τη Γάζα, αυτοί [η Χαμάς] δυναμώνουν», προαναγγέλοντας ότι αν δεν αφοπλίσει άλλος την Αντίσταση, θα αναλάβει ξανά ο Ισραηλινός Στρατός. 

Μια επανέναρξη του πολέμου δεν θα είναι καθόλου εύκολη απόφαση για το Ισραήλ, καθώς παραμένουν σε ισχύ όλοι οι λόγοι που οδήγησαν στη διακοπή του: Η διαπίστωση ότι η στρατιωτική εξολόθρευση της Χαμάς θα απαιτούσε μια διαιώνιση του γενοκτονικού πολέμου που απειλούσε το σιωνιστικό κράτος με πολιτική πανωλεθρία στη διεθνή σκηνή.   

Προς το παρόν, η ισραηλινή κυβέρνηση καταφεύγει σε άλλους εκβιασμούς, με τον Νετανιάχου να αποκαλύπτει ότι έχει απαιτήσει από τις ΗΠΑ να αναβληθεί η ανοικοδόμηση της Γάζας μέχρι να ολοκληρωθεί η αποστρατιωτικοποίηση –ένα σκεπτικό που συμμερίζεται ο Τζάρεντ Κούσνερ (αλλά και η Σαουδική Αραβία…), ο άνθρωπος που λύνει και δένει στη Μέση Ανατολή (και εσχάτως και στην Ανατολική Ευρώπη) με την ιδιότητα… «γαμπρός του Τραμπ». 

Εν τω μεταξύ στο έδαφος, η κατάσταση παραμένει τραγική για τον Παλαιστινιακό λαό. Η ανθρωπιστική βοήθεια περνά με το σταγονόμετρο. Οι δυνάμεις κατοχής συνεχίζουν τις επιθέσεις -σε χαμηλότερη ένταση- στα εδάφη που ελέγχει η Χαμάς αλλά και την καταστροφή κάθε κτιριακής υποδομής στα εδάφη που ελέγχουν οι ίδιες. Η μαρτυρία μιας γυναίκας από τη Γάζα έγινε τίτλος σε σχετική ανταπόκριση του Αλ Τζαζίρα: «Δεν είναι κατάπαυση του πυρός, είναι εφιάλτης». Ο Κούσνερ συζητά με τους Ισραηλινούς το ενδεχόμενο να χτιστούν «εναλλακτικά ασφαλή κέντρα» στις κατεχόμενες περιοχές, που θα εμβαθύνει τον ντεφάκτο διαμελισμό της Λωρίδας, θα επιχειρεί να ρυμουλκήσει τους πεινασμένους σε ζώνες υπό τον έλεγχο των IDF (με άγνωστη μοίρα στη συνέχεια…), ενώ θα διατηρεί ως αβίωτη κόλαση το τμήμα που διατηρούν υπό τον έλεγχό τους οι Παλαιστίνιοι. 

Τόσο η τραγική κατάσταση στο έδαφος, όσο και οι σχεδιασμοί και οι κίνδυνοι που περιγράψαμε παραπάνω σκιαγραφούν τις άμεσες προκλήσεις κι ανάγκες του Παλαιστινιακού λαού, τις οποίες πρέπει να υποστηρίξει και το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης. 

Να γίνει επιτέλους σεβαστή από το Ισραήλ η κατάπαυση του πυρός. Να ανοίξουν όλα τα περάσματα, να λήξει η πολιορκία για να περάσει απεριόριστη ανθρωπιστική βοήθεια και να διευκολυνθούν οι προσπάθειες των ίδιων των Γαζαίων για μια στοιχειώδη ανοικοδόμηση, άνευ όρων και προϋποθέσεων. Η κάλυψη αυτής της άμεσης επιτακτικής ανάγκης θα δώσει τη δυνατότητα στο λαό της Γάζας να ζήσει και να παραμείνει στα εδάφη του, επιτρέποντας και στις οργανώσεις της Αντίστασής του να αντέξουν στις πιέσεις και τους εκβιασμούς, για να συνεχίσουν την διεκδίκηση απόσυρσης των δυνάμεων κατοχής από τη Γάζα. 

Προκλήσεις και κίνδυνοι

Πέρα από αυτήν την άμεση ανάγκη ματαίωσης των σχεδιασμών εργαλειοποίησης της πείνας και της καταστροφής, είναι σαφές ότι όλα τα υπόλοιπα που αφορούν το μέλλον της Γάζας και της Παλαιστινιακής Υπόθεσης συνολικά, θα παραμείνουν ανοιχτά. 

Η απόφαση του Σ.Α. του ΟΗΕ αντιμετωπίζεται από πολλούς ως έναρξη «μιας διαδικασίας». Από αυτό το στοιχείο κρατιούνται και όσοι θέλουν να πιστεύουν ότι μπορεί στην εξέλιξη αυτής της ιστορίας να υπάρξει αποτροπή των χειρότερων σεναρίων εις βάρος των Παλαιστινίων.

Είναι υπόθεση των Παλαιστινιακών πολιτικών παρατάξεων, κοινωνικών οργανώσεων κλπ. να διαμορφώσουν την τακτική με την οποία θα κινηθούν μπροστά στη «διαδικασία» που έχει ανοίξει. Οι συναντήσεις μεταξύ παρατάξεων στο Κάιρο επιχειρούν να συνδιαμορφώσουν μια γραμμή πλεύσης. Η πλειοψηφία τους δείχνει να βρίσκει έδαφος συνεννόησης, πλην της Φατάχ. Αν και δέχτηκε μια διμερή συνάντηση με την Χαμάς σε προηγούμενη φάση, η θέρμη με την οποία η Παλαιστινιακή Αρχή καλωσόρισε την Απόφαση 2803, η πλειοδοσία της κλίκας του Αμπάς στην ανάγκη αφοπλισμού των παρατάξεων της Αντίστασης και τα άθλια πεπραγμένα αυτής της κλίκας στη Δυτική Όχθη αναδεικνύει τα προβλήματα.  

Οι υπόλοιπες παρατάξεις έχουν εξαναγκαστεί σε μια προσπάθεια να κερδίσουν χρόνο και να επιχειρούν να ελιχθούν μέσα στο δαίδαλο των διπλωματικών διαπραγματεύσεων. Είναι μια επιλογή που επιβλήθηκε από την πραγματικότητα της άθλιας κατάστασης του λαού της Γάζας. Για το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης όμως, η πρόκληση είναι διαφορετική. Όπως σημείωνε στο παρελθόν ο Ταουφίκ Χαντάντ για το Όσλο, η «ειρηνευτική διαδικασία αφορούσε λιγότερο την ειρήνη και περισσότερο το να υπάρχει μια διαδικασία». Αυτή η πραγματικότητα είχε πετύχει στο παρελθόν να απονευρώσει το διεθνές κίνημα και να αποσύρει το Παλαιστινιακό Ζήτημα από τη διεθνή σκηνή. Δεν πρέπει να επαναληφθεί το ίδιο λάθος. Δεν έχουμε κανένα λόγο να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας στους διπλωμάτες και τους μεσολαβητές. Αντίθετα, πρέπει να συνεχίσουμε τις δράσεις αλληλεγγύης, που αποδείχθηκαν ο μόνος αποτελεσματικός σύμμαχος της Παλαιστινιακής Αντίστασης τα τελευταία 2 χρόνια γενοκτονίας. Αυτήν τη φορά, το «καταπραϋντικό» των διαπραγματεύσεων έχει να αντιμετωπίσει ένα πολύ πιο ενεργοποιημένο διεθνές κίνημα, που έκανε σημαία του την νίκη της Παλαιστίνης και κατόρθωσε μεγάλης κλίμακας μετατοπίσεις στις συνειδήσεις και το διεθνή συσχετισμό (σε επίπεδο κοινωνιών). Αυτή η δύναμη χρειάζεται να συνεχίσει να πιέζει τις κρατικές ηγεσίες, να παραμείνει αταλάντευτα στο πλευρό των Παλαιστινιακών διεκδικήσεων και δικαιωμάτων, να συνεχίσει να παλεύει για την διεθνή απομόνωση του Ισραήλ και την τιμωρία των ενόχων. Είναι ο μοναδικός τρόπος να δικαιωθεί η τεράστια θυσία του λαού της Γάζας και να αποτραπεί το παγκόσμιο ζοφερό μέλλον που θα εγκαινιάσει μια ατιμωρησία για τα σιωνιστικά εγκλήματα. 

Οι Παλαιστίνιοι θα βρουν τους τρόπους να συνεχίσουν να αγωνίζονται -όπως κάνουν επί δεκαετίες- και δεν θα ξεχάσουν τη γενοκτονία -όπως δεν ξέχασαν ποτέ τη Νάκμπα. Το ζήτημα είναι να μην αφεθούν μόνοι. Ούτε εμείς πρέπει να ξεχάσουμε, ούτε εμείς πρέπει να σταματήσουμε να αγωνιζόμαστε στο πλευρό τους. 

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά