Στην εφημερίδα Ριζοσπάστης, της 21-22/11/2020, κυκλοφόρησε μια ενδιαφέρουσα έκδοση, η οποία είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια από τη δολοφονία του Δημοσθένη Λιγδόπουλου, όπως και του Ωρίωνα Αλεξάκη. Ο Λιγδόπουλος ήταν τότε 22 ετών (γεν. το 1898) και ο Αλεξάκης 21 ετών. Ο τίτλος της έκδοσης είναι: «Δημοσθένης Λιγδόπουλος 1898-1920, πρωτοπόρος κομμουνιστής. 100 χρόνια από τη δολοφονία του», εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2020.
Ο Λιγδόπουλος είχε σταλεί να αντιπροσωπεύσει το ΣΕΚΕ (το οποίο το 1924 μετονομάστηκε σε ΚΚΕ) στο 2ο Συνέδριο της Τρίτης Διεθνούς, με το ψευδώνυμο Αντρέας Βρούτος (Andre Brutus), και να ζητήσει την προσχώρηση του κόμματος στην Τρίτη Διεθνή. Εκπλήρωσε την αποστολή του, και γυρνώντας στην Ελλάδα, μαζί με τον Ωρίωνα Αλεξάκη, δολοφονήθηκαν στη Μαύρη θάλασσα, τον Οκτώβριο του 1920. Επί της ουσίας ήταν ο πρώτος μάρτυρας του κόμματος, όπως έγραψε ο τότε γραμματέας του ΣΕΚΕ, Νίκος Δημητράτος.
Ο Λιγδόπουλος γράφεται, το 1916, στο Πανεπιστήμιο ως φοιτητής των Μαθηματικών και από την ίδια χρονιά ενεργοποιείται στο σοσιαλιστικό κίνημα. Ήταν από τους ιδρυτές της Σοσιαλιστικής Νεολαίας Αθήνας (Σ.Ν.Α.), μαζί με τους Φραγκίσκο Τζουλάτι (μετέπειτα επικεφαλής του «Αρχείου του Μαρξισμού»), τους αδελφούς Δούμα, και τον Σπύρο Κομιώτη. Σύμφωνα με την μελέτη του Κ. Παλούτη, με τίτλο, «Αρχειομαρξιστές. Οι άλλοι κομμουνιστές του Μεσοπολέμου» (εκδόσεις Ασίνη), η Σ.Ν.Α. μπορεί να προσδιοριστεί ως ο πρόδρομος της αρχειομαρξιστικής οργάνωσης, το 1923. Επίσης, το 1916, ο Λιγδόπουλος, μετέφρασε την μπροσούρα του Κροπότκιν, «Προς τους Νέους», ενώ για την πράξη του αυτή φυλακίστηκε.
Μετείχε στο ιδρυτικό συνέδριο του ΣΕΚΕ (Νοέμβριος 1918), εκλέχτηκε στην Κεντρική του Επιτροπή, ανήκε στην Αριστερή Πτέρυγα του κόμματος, ανέλαβε την διεύθυνση της εφημερίδας «Εργατικός Αγών», ήταν μαχητικός υποστηρικτής της Οκτωβριανής Επανάστασης, ενώ ήταν και από αυτούς που πρωτοστάτησαν στην προσχώρηση του ΣΕΚΕ στην Τρίτη Διεθνή. Όπως πάλι έγραψε ο Ν. Δημητράτος, με αφορμή την δολοφονία του Λιγδόπουλου, ήταν ο «κυριότερος εργάτης του κομμουνιστικού κινήματος», «ο δυνατότερος των αγωνιστών» και γι’ αυτό ο θάνατος του είναι αναντικατάστατος, επειδή «η δημιουργία ενός Λιγδόπουλου δεν είναι εύκολος». Η είδηση της δολοφονίας του εξακριβώθηκε αργότερα και αναγγέλθηκε για πρώτη φορά, με ανακοίνωση του ΣΕΚΕ, στον «Ριζοσπάστη», στις 21 Ιανουαρίου 1921.
Δυστυχώς, μια πολύ σύντομη ζωή και για τους δύο, που όμως έβαλαν τη σφραγίδα τους στο νεοσύστατο σοσιαλιστικό και επαναστατικό κίνημα.
Στην έκδοση περιλαμβάνονται βιογραφικά στοιχεία για τον Δημοσθένη Λιγδόπουλο, αλλά και τον Ωρίωνα Αλεξάκη, μαρτυρίες συντρόφων του, τρία άρθρα του, καθώς και αρκετό φωτογραφικό υλικό από διάφορα αρχεία (του ΥΠΕΞ, της Κομιντέρν, του ΚΚΕ και του «Ριζοσπάστη»). Είναι μια εκδοτική συμβολή που αξίζει να διαβαστεί. Στο δε οπισθόφυλλο της έκδοσης υπάρχει ένα ποίημα του Ναζίμ Χικμέτ, με τίτλο, «Στους δεκαπέντε συντρόφους», και αναφέρεται σε 15 δολοφονημένους Τούρκους κομμουνιστές, τον Γενάρη του 1921, στη Μαύρη Θάλασσα, εκεί που δολοφονήθηκε και ο Λιγδόπουλος τρεις μήνες νωρίτερα. «[…] Μαύρη εσύ θάλασσα, γαλήνεψε/ τα κύματά σου/ Και θα ’ρθει η μέρα η ποθητή/ η μέρα της ειρήνης/ της λευτεριάς σου/ Ω, ναι, θα ’ρθει/ η μέρα που θ’ αρπάξουμε τις λόγχες/ που μες στο αίμα το δικό μας/ έχουν βαφτεί» (Ναζίμ Χικμέτ).
