Χίος: αλληλεγγύη ή εκφασισμός;

Πριν από 9 μήνες, το Φεβρουάριο της χρονιάς που διανύουμε, σε μια στιγμή που η αλληλεγγύη ηγεμόνευε ως αξία στη Χίο και η προσφορά σε είδη και εργασία για την περίθαλψη των προσφύγων είχε γίνει καθημερινή υπόθεση αρκετών ανθρώπων, είχε γραφτεί σε κάποιον τοίχο του fb ότι: η εξέλιξη της κρίσης και η δοκιμασία των μεταναστευτικών ροών μας αναγκάζει να πάρουμε θέση. Και αρκετά γρήγορα θα γίνουμε ή κομμουνιστές ή φασίστες. 

Είχε γραφτεί ακόμη και είχε ειπωθεί πως καλό είναι να μην έχουμε αυταπάτες ότι το ρεύμα της αλληλεγγύης είναι πλειοψηφικό επειδή είναι ηγεμονικό.

Δυστυχώς τα παραπάνω επαληθεύθηκαν πολύ γρήγορα.

Στις 8 Απριλίου στο λιμάνι της Χίου έγινε η πρώτη μαζική φασιστική επίθεση σε απελπισμένους πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί μετά από επεισόδια στο στρατόπεδο της ΒΙΑΛ. Αυτό συνέβη 18 μόλις μέρες μετά της συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας, η οποία μπορεί να αποδειχθεί πιο καταστροφικό μνημόνιο ακόμη και από αυτό του Ιουλίου του 2015 ως προς το ιδεολογικό του πρόταγμα, που δεν είναι η υποχώρηση απέναντι σε μια ανώτερη δύναμη, όπως διατείνονταν οι συνθηκολογήσαντες του Ιουλίου, αλλά η επίσημη αναγνώριση του κοινωνικού δαρβινισμού σαν θεμιτού, αναγκαίου και μοναδικού τρόπου επιβίωσης των κοινωνιών της Ε.Ε. και της Ελλάδας.

Ήταν λοιπόν η συμφωνία που έδειξε το δρόμο στους ναζί και άνοιξε εντελώς τις προοπτικές για τον εκφασισμό της κοινωνίας.

Ο διαχωρισμός των προσφύγων σε πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά και σε πρόσφυγες «επιστρεπτέους» και «μη επιστρεπτέους» στην «ασφαλή χώρα» Τουρκία, ο νέος δηλαδή διαχωρισμός που εισήγαγε η συμφωνία που σχετικοποιεί, έως την κατάργηση, τη συνθήκη της Γενεύης, σήμανε για τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου την αρχή μιας νέας περιόδου σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα - στην οποία οι πρόσφυγες που είχαν εισέρθει πριν τις 20/3/16 δεν είναι απελάσιμοι.

Έχει νόημα να αναφέρουμε και τις προϋποθέσεις αυτές που δώσανε αυτή τη δυνατότητα της πολύ γρήγορης ανάδειξης του υφέρποντος φασισμού στη Χίο.

Και αυτές είναι:

1) Αυτονόητα η ίδια η πολιτική της κυβέρνησης: όταν φωνάζει ότι η οικονομία μας δεν μας χωράει όλους και ότι αυτή είναι φυσικό και όχι κοινωνικό μέγεθος και ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος (ΤΙΝΑ), τότε ο κοινωνικός δαρβινισμός είναι παντού παρών.

Ο κοινωνικός αυτοματισμός ξεκινάει από τους πιο αδύναμους, υλικά και θεσμικά, που είναι οι πρόσφυγες και επεκτείνεται στους ντόπιους θεωρώντας τους περιττούς έως επιβλαβείς για την οικονομία πληθυσμούς: πρόσφυγες, συνταξιούχοι, χρονίως άνεργοι, τοξικοεξαρτημένοι, χρονίως ασθενείς, ανάπηροι κ.λπ., όσοι κοστίζουν χωρίς να είναι «χρήσιμοι» στην αναπαραγωγή του καπιταλιστικού κέρδους.  

2) Η ταξική διάρθρωση και παράδοση της Χίου. Παλιά αστική κοινωνία με αστική τάξη που είχε τεράστιο υπερτοπικό άπλωμα από το 19ο αιώνα και αυτό της έδινε έναν αέρα κοσμοπολιτισμού.

3) Αδύναμο εργατικό κίνημα και υποτονική ταξική Αριστερά.

Το τελευταίο σήμερα γίνεται καθοριστικό για τις δυσκολίες του κινήματος.

Ο αστικός καθωσπρεπισμός, ο φραγκολεβαντίνικος επαρχιωτισμός και η όποια ανοιχτότητα έχουν κατώφλι τους την ίδια τη φύση του αστισμού: τον ατομισμό, και την υπεράσπιση της ευημερίας των μελών της τάξης τους και ας χάνεται το σύμπαν γύρω τους.

Την ίδια στιγμή που οι παραπάνω ευημερούν, τα παιδιά των κατώτερων τάξεων δουλεύουν -όταν και αν βρουν μεροκάματο, των 15 και 20 ευρώ-χωρίς κοινωνικές οργανώσεις της εργασίας (συνδικάτα) και χωρίς, τοπικά, δυνατή παράδοση αγώνων.

Η -κυρίως «πολιτισμική»- αριστερά του νησιού δεν κατάφερε ούτε τα τελευταία χρόνια να συγκροτήσει αποτελεσματικό ιδεολογικό μέτωπο μέσα σε αυτόν τον κόσμο των χωρίς φωνή.

Έτσι οι αστοί, αλλά και η πλειοψηφία του πληθυσμού, μπορούν να δηλώνουν πολιτισμένοι και συμπονετικοί απέναντι στους πρόσφυγες αλλά ταυτόχρονα να απορρίπτουν οποιαδήποτε συνάφεια με αυτούς. Και όταν έρχεται η κρίσιμη ώρα, ο πολιτισμός τους δεν τους εμποδίζει να τους αντιμετωπίζουν σαν ένα κακό που πρέπει να εξαφανιστεί από το πρόσωπο της αμόλυντης και ιερής τοπικής γης!

Έτσι τα υπαρκτά προβλήματα που παράγονται από την εξαθλίωση και απελπισία των προσφύγων που δεν ξέρουν τι θα απογίνουν, αν θα προχωρήσουν ή θα «επιστραφούν» στην Τουρκία ή και στις χώρες καταγωγής τους, μεγεθύνονται, η φημολογίες οργιάζουν και οι προβοκάτσιες είναι εύκολες. Τα taser που χρησιμοποίησαν κάποιοι πρόσφυγες πριν 10 μέρες σε επεισόδια στη Σούδα της Χίου, φυσικά δεν τα αγόρασαν στα περίπτερα της πλατείας...

Ο φασιστικός λόγος επεκτείνεται σαν επιχείρημα «αποτελεσματικής επιβίωσης» πολύ πέρα από τα στόματα των φανατικών.

Πολιτικά: η απουσία μαζικής πολιτικής Αριστεράς (το αφασικό ΚΚΕ είναι απόν), η απελπισία των «από κάτω» και η απληστία των αστών δίνουν τη δυνατότητα να συγκροτηθεί μέσω του επίδικου της εγκατάστασης και φροντίδας των προσφύγων, ένα νέο πολιτικό κέντρο με τη συμμετοχή πολλών μεσοαστών και πολιτικών προσώπων από την Αυτοδιοίκηση και την Περιφέρεια. Αυτό το εκκολαπτόμενο κέντρο, «υπερβαίνοντας» τις παλιές διακρίσεις της κομματικής Δεξιάς-Αριστεράς, φτιάχνει μια νέα Δεξιά που θα προσπαθήσει να εκφράσει την «κοινωνική δεξιά», τους μικρομεσαίους και νοικοκυραίους και τους χιπστεράδες και να απορροφήσει ένα ποσοστό των ψηφοφόρων των ναζί.

Ο αντιπεριφερειάρχης και στελέχη των δύο μεγάλων συντηρητικών παρατάξεων του δήμου κινούνται σε αυτήν την κατεύθυνση. Η ΝΔ παρακολουθεί περιμένοντας να δει πότε θα ανοίξει η πολιτική εξαργύρωση για να προσφέρει θέσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ φυσικά είναι εξαφανισμένος - όταν δεν βρίζει τους αλληλέγγυους, όπως έγινε την περασμένη εβδομάδα. Η ανικανότητα της κεντρικής κυβέρνησης τους κάνει να αποφεύγουν και να κυκλοφορήσουν. 

Εμείς τι μπορούμε να κάνουμε;

Το σύνθημα: «Κυβέρνηση - ΝΔ - νεοναζί, Όλα τα καθάρματα δουλεύουνε μαζί», που ακούστηκε στην αντιφασιστική διαδήλωση στη Χίο την 24/11, δεν είναι καθόλου υπερβολικό. Δομές αλληλεγγύης και συμμετοχή σε αυτές υπάρχουν. Ένα όχι ευκαταφρόνητο τμήμα του πληθυσμού δίνει μόνιμα το «παρών». Το μεγάλο ζήτημα είναι η ανάκτηση της ηγεμονίας.   

Αυτή απαιτεί την επαναταξικοποίηση των κινημάτων για να αγκυρωθούν στη μόνη τάξη που έχει εν τέλει αλλά και καταρχήν συμφέρον από μια κοινωνία κομμουνισμού και όχι ατομισμού που ακραία του έκφραση είναι ο φασισμός: στον κόσμο της εργασίας.

Και αυτό δεν περνάει τόσο μέσα από πολιτικολογία για το παρελθόν, ούτε μπορεί να σταματάει στη συζήτηση για το προσφυγικό παρελθόν πολλών Χιωτών, όσο μέσα από την αναζήτηση βήμα-βήμα των στοιχείων που μπορούν να ενοποιούν ταξικά τα μέλη αυτής της τάξης. Τον κόσμο που ενδιαφέρει την Αριστερά. Αυτούς που είναι στη μεγάλη τους πλειονότητα χωρίς φωνή. Και στη Χίο. Στην «πεζή» καθημερινότητά μας. Περνάει από την ανάδειξη της κοινής αιτίας των προβλημάτων μας «στον κόσμο των αφεντικών που είμαστε όλοι ξένοι».

Ταξικοποίηση των κινημάτων σημαίνει μάχη υλική και ιδεολογική.

Η προσπάθεια αυτή, οι αναγκαίοι αγώνες που αυτή απαιτεί, είναι ο δικός μας μονόδρομος, η δικιά μας ΤΙΝΑ.

*Μέλος της Αριστερής Ριζοσπαστικής Κίνησης Χίου