«Η Τεθλασμένη του Κόσμου», μια Ωδή στη Γυναίκα

Οι εν λόγω πίνακες έδειχναν, ουσιαστικά, τη συνεχή φθορά μέχρι του σημείου εξαφάνισης. Αντίθετα, στην Έκθεση ζωγραφικής, της Ισμήνης Μίχα, με τίτλο, «Η Τεθλασμένη του Κόσμου» (16-20 Οκτωβρίου 2020), η οποία είναι σαφώς επηρεασμένη από τη ζωγραφική της Αναγέννησης, υμνείται η ζωντάνια μέσω της γυναικείας ομορφιάς.

Εδώ οι γυναίκες είναι νεαρές, αλλά και ώριμες, με απείρου κάλους ομορφιά, καλλίγραμμα σώματα, σαγηνευτικές, αλλά ταυτόχρονα φυσικές και αυθεντικές. Τα σώματα είναι ελαφρά περιτυλιγμένα με ύφασμα, μια «ημίγυμνη πρόταση», το οποίο ακολουθεί το περίγραμμα του κορμιού, άλλοτε ερωτικού και άλλοτε αισθησιακού, ενώ όλες είναι «καθήμενες ή ανακλινόμενες, ποτέ απολύτως όρθιες, συνήθως σε αχαρτογράφητο περιβάλλον», όπως επισημαίνει η Λίμπερτη Πολύζου (ιστορικός τέχνης), στο εισαγωγικό σημείωμα του ενημερωτικού φυλλαδίου.

Είναι κακή η ομορφιά; Όχι, βέβαια, αλλά με μία προϋπόθεση. «Είναι καλό να είναι κανείς όμορφος, αλλά είναι άσχημο να φαίνεται όμορφος. Είναι καλό να είναι κανείς ελκυστικός, αλλά είναι άσχημο να επιδιώκει να είναι ελκυστικός», όπως έλεγε ο Osho. Στους πίνακες ζωγραφικής της Μίχα, η ομορφιά σου δίνει την αίσθηση της απλότητας, του αυθορμητισμού, της φυσικότητας, του αισθητισμού. Αισθητισμός με την έννοια της λατρείας της ομορφιάς και της αισθητικής απόλαυσης, αδιαφορώντας για το αν υπάρχουν ηθικά νοήματα σε ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα ή κάποιος διδακτικός σκοπός.

Γιατί, όμως, στο τίτλο υπάρχει η λέξη «τεθλασμένη»; Με βάση τη γεωμετρία, η τεθλασμένη  γραμμή  αποτελείται από διαδοχικά τμήματα, τα οποία δεν αποτελούν ευθεία γραμμή. Εκτός αυτού είναι και γένους θηλυκού. Εδώ, οι γυναικείες ζωγραφιές της Μίχα, ενώ αποτελούν μια τεθλασμένη γραμμή διαδοχικών πινάκων, με βάση το γυναικείο σώμα, εντούτοις κάθε ένας από αυτούς είναι και μια ξεχωριστή αναπαράσταση. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι ότι δεν φαίνονται τα πρόσωπα των γυναικών, και άρα ο θεατής δεν μπορεί να δει τι θέλει να εκφράσει η κάθε μία από αυτές. Ο μόνο τρόπος για να τις προσεγγίσεις είναι η γλώσσα του σώματος, «που μαρτυρά πολλά για τον εσωτερικό τους κόσμο», συν κάποια επιπρόσθετα στοιχεία από την καθεμιά αναπαράσταση. Για παράδειγμα, το γυναικείο σώμα, το οποίο συνοδεύεται από ένα ρόδο δείχνει την γονιμότητα, ενώ αυτό που συνοδεύεται από ένα φίδι και ένα μήλο, κατά πως φαίνεται αναπαριστά την αμαρτία.

Στα έργα κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα, που και αυτό είναι σύμβολο «του πάθους, του έρωτα και της ζωής», ενώ σε όλα υπάρχει το μαύρο φόντο, που προφανώς προσδίδει μια αίσθηση μυστηρίου στις αναπαραστάσεις. Και το μυστήριο, πολλές φορές δεν μπορεί να αποκωδικοποιηθεί ή αν αυτό συμβεί μπορεί να χάσει την ομορφιά του. Το απολαμβάνεις, όπως απολαμβάνεις τον ήλιο, την βροχή, τη φύση, το φεγγάρι. Το καλωσορίζεις έτσι όπως είναι, γίνεσαι μέρος του. Εξάλλου, όλοι μας βρισκόμαστε σε ένα μυστηριώδες σύμπαν, το οποίο μας φοβίζει, αλλά ταυτόχρονα μας γοητεύει.

Επίσης, σχεδόν σε όλα τα έργα της Μίχα υπάρχουν λουλούδια, θέλοντας μάλλον να δείξει την άνοιξη και την αναγέννηση, ενώ σε πολλά υπάρχει η πανσέληνος-σελήνη, που και αυτή είναι γένους θηλυκού. Πολλές φορές αναρωτήθηκα που οφείλεται η λατρεία που έχουμε για την πανσέληνο. Καταλήγω στο συμπέρασμα πως κάθε φορά εκφραζόμαστε διαφορετικά. Ίσως, επειδή η πανσέληνος δίνει μια άλλη μορφή στη φύση, με διαφορετικά χρώματα και αντανακλάσεις, λόγω της έντονης φωτεινότητας του φεγγαριού. Ίσως, γιατί μας φέρνει κατά νου κάποιες αναμνήσεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες. Ίσως, για τις προσδοκίες που μας δημιουργεί, και συνεπώς μια μελαγχολική διάθεση που μας φέρνει. Αλλά, πάνω από όλα, μάλλον για τη ρομαντική διάθεση που μας προκαλεί. Εξάλλου, μην ξεχνάμε πως με την πανσέληνο έχουν πλεχτεί πολλοί έρωτες, ενώ άλλοι έχουν ανανεωθεί, «...αφού το ασημένιο φως είναι πάντα πιο ερωτικό απ’ το χρυσάφι της μέρας», όπως λέει το ποίημα της Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, «Πάει και το φεγγάρι». 

Η Έκθεση είναι μια ωδή στη γυναίκα και συνεπώς στις γυναικείες ποιότητες: αγάπη, εμπιστοσύνη, δημιουργία, ομορφιά, διαίσθηση. Άρα, μια ωδή στην αρμονία. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο που το ενημερωτικό σημείωμα ξεκινά με τους στίχους του Ελύτη: «Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως./ Πριν απ’ τον Έρωτα έρωτας./ Κι όταν σε πήρε το φιλί,/ Γυναίκα».