Οι επιπτώσεις της πανδημίας και τα σχέδια της κυβέρνησης στα εργασιακά

Η Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά και το Rproject θέ­τουν ερω­τή­σεις για τη συ­νε­χι­ζό­με­νη κρίση μετά από 3 μνη­μό­νια στην Ελ­λά­δα, η οποία πήρε δια­στά­σεις με­γά­λης όξυν­σης με το ξέ­σπα­σμα της παν­δη­μί­ας λόγω Covid-19 και χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ως άλλη μια ευ­και­ρία αντερ­γα­τι­κών επι­θέ­σε­ων από την κυ­βέρ­νη­ση της ΝΔ, αλλά και ολό­κλη­ρο το σύ­στη­μα. Συ­ζη­τά­με, όμως και για τις δυ­να­τό­τη­τες απά­ντη­σης του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, που, παρά τις απα­νω­τές απο­γοη­τεύ­σεις που βίωσε τα τε­λευ­ταία χρό­νια, με εξέ­χου­σα την πε­ρί­ο­δο του 2015 και την τε­ρά­στια διά­ψευ­ση των προσ­δο­κιών κι ελ­πί­δων του λόγω της ολι­κής με­τάλ­λα­ξης του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, φαί­νε­ται αν­θε­κτι­κό, δί­νο­ντας μάχες αντο­χής, σε πολύ δυ­σμε­νή πε­ρι­βάλ­λο­ντα, ακόμα κι εν μέσω κο­ρο­νοϊ­ού, με όσους τρό­πους μπο­ρεί και με τις ηγε­σί­ες των με­γά­λων συν­δι­κά­των του, είτε σε από­λυ­τη ταύ­τι­ση με το κε­φά­λαιο (ΓΣΕΕ), είτε σε απο­γοη­τευ­τι­κή «από­συρ­ση» από το «κα­μί­νι» των χώρων δου­λειάς (ΑΔΕΔΥ).

Από την άλλη, η αρι­στε­ρά και οι τα­ξι­κές δυ­νά­μεις προ­σπα­θούν να πα­ρέμ­βουν στο κί­νη­μα και στο όλο και πιο δύ­σκο­λο ερ­γα­σια­κό τοπίο, με αγω­νι­στι­κές προ­τά­σεις που, κατ’ αρχάς έρ­χο­νται με τα βα­ρί­δια της πο­λυ­διά­σπα­σης και του κα­τα­κερ­μα­τι­σμού του πα­ρελ­θό­ντος, φαί­νε­ται όμως ότι ίσως να ανα­γνω­ρί­ζουν και το μη δια­χει­ρί­σι­μο, πλέον, πρό­βλη­μα αυτής της κα­τά­στα­σης ακρι­βώς και επι­χει­ρούν κά­ποιες κι­νή­σεις προς μια πιο ενω­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση.

Η Κα­τε­ρί­να Γιαν­νού­λια, μέλος κι αυτή του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος (στο ΔΣ της ΠΟ­ΓΕ­ΔΥ και στη Γραμ­μα­τεία του ΜΕΤΑ), με το Θο­δω­ρή Πα­τσα­τζή, εκ μέ­ρους της Ερ­γα­τι­κής Αρι­στε­ράς και του Rp, προ­σπα­θούν να ανι­χνεύ­σουν τις δυ­να­τό­τη­τες αντι­στά­σε­ων και διεκ­δι­κή­σε­ων του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, στις νέες, επι­δει­νω­μέ­νες συν­θή­κες των χώρων δου­λειάς.

Στην ετή­σια έκ­θε­ση, του 2020, «ΕΡ­ΓΑ­ΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑ­ΣΧΟ­ΛΗ­ΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛ­ΛΑ­ΔΑ» του ΕΙΕΑΔ (Εθνι­κό Ιν­στι­τού­το Ερ­γα­σί­ας και Αν­θρώ­πι­νου Δυ­να­μι­κού) , ανα­φέ­ρε­ται στο 1ο κε­φά­λαιο ότι «οι εκτι­μή­σεις για τις επι­πτώ­σεις στην αγορά ερ­γα­σί­ας σε πα­γκό­σμιο επί­πε­δο δια­φο­ρο­ποιού­νται ση­μα­ντι­κά με­τα­ξύ ανα­λυ­τών και ορ­γα­νι­σμών. Όλοι όμως συμ­φω­νούν ότι οι επι­πτώ­σεις στην αγορά ερ­γα­σί­ας θα είναι και ση­μα­ντι­κές και αρ­νη­τι­κές». Πες μας πώς απο­κω­δι­κο­ποιεί­ται και συ­μπυ­κνώ­νε­ται αυτή η δια­πί­στω­ση στην Ελ­λά­δα.

Πρώτα από όλα αυτό που θα πρέ­πει να επι­ση­μά­νου­με είναι το ότι η συ­γκυ­ρία της παν­δη­μί­ας δεν είναι η αιτία της κρί­σης. Υπάρ­χει πάντα μία δια­φο­ρε­τι­κή προ­σέγ­γι­ση για τον τρόπο με τον οποίο αντι­με­τω­πί­ζο­νται και ερ­μη­νεύ­ο­νται οι κρί­σεις. Αυτό που κα­τα­γρά­φε­ται και από διε­θνείς ορ­γα­νι­σμούς έχει να κάνει με το γε­γο­νός ότι αφε­νός έχου­με μία κρίση η οποία επε­κτεί­νε­ται σε όλο το φάσμα της οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ζωής, σε αντί­θε­ση με την προη­γού­με­νη κρίση που εί­χα­με από το 2008-09 και για μία δε­κα­ε­τία. Αυτό που θα μπο­ρού­σα­με να επι­ση­μά­νου­με είναι ότι η παν­δη­μία είναι μία αφορ­μή για ένα βά­θε­μα των κοι­νω­νι­κών επι­πτώ­σε­ων και ιδίως των επι­πτώ­σε­ων στην αγορά ερ­γα­σί­ας. Αν λά­βου­με υπόψη μας ότι μόνο στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας οι εκτι­μή­σεις που υπάρ­χουν είναι ότι σε πα­γκό­σμιο επί­πε­δο στον ένα χρόνο που διαρ­κεί αυτή η παν­δη­μία ο αριθ­μός των ανέρ­γων θα ξε­πε­ρά­σει τα 25 εκα­τομ­μύ­ρια. Και βε­βαί­ως μία ακόμη συ­να­κό­λου­θη διά­στα­ση έχει να κάνει με το ότι υπο­βαθ­μί­ζε­ται η ερ­γα­σία. Ένα στοι­χείο της υπο­βάθ­μι­σης της ερ­γα­σί­ας είναι αφε­νός η υπο­βάθ­μι­ση και η υπο­χώ­ρη­ση του ύψους των μι­σθών αφε­τέ­ρου η πε­ραι­τέ­ρω ανά­πτυ­ξη της ευ­ε­λι­ξί­ας της ερ­γα­σί­ας. Μορ­φών ερ­γα­σί­ας δη­λα­δή οι οποί­ες αντι­πα­ρα­βάλ­λο­νται από την πλήρη και στα­θε­ρή απα­σχό­λη­ση.

Η δια­χεί­ρι­ση των πο­λι­τι­κών τόσο της προη­γού­με­νης κρί­σης με τα μνη­μό­νια όσο και της παν­δη­μί­ας είναι μία συ­νέ­χι­ση πο­λι­τι­κών οι οποί­ες σε ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο έχουν ξε­κι­νή­σει ήδη από την δε­κα­ε­τία του 1980. Ιδιαί­τε­ρα στην Ελ­λά­δα από τη δε­κα­ε­τία του 1990 με μόνη δια­φο­ρά και ανα­φέ­ρο­μαι στα ζη­τή­μα­τα της αγο­ράς ερ­γα­σί­ας, ότι οι πα­ρεμ­βά­σεις και οι αλ­λα­γές που συ­ντε­λού­νταν το προη­γού­με­νο διά­στη­μα πραγ­μα­το­ποιού­νταν με πιο χα­μη­λούς και αρ­γούς ρυθ­μούς αλλά στην ίδια κα­τεύ­θυν­ση για αλ­λα­γή των όρων λει­τουρ­γί­ας της αγο­ράς ερ­γα­σί­ας. Αυτό στην πε­ρί­ο­δο των μνη­μο­νί­ων και με τις πο­λι­τι­κές οι οποί­ες ακο­λου­θή­θη­καν βά­θυ­νε. Δη­λα­δή εί­χα­με και επέ­κτα­ση αυτών των πο­λι­τι­κών αλλά και έντα­ση της δο­σο­λο­γί­ας τους στην ίδια πάντα κα­τεύ­θυν­ση. Ήδη λοι­πόν είχε δη­μιουρ­γη­θεί ένα ευ­έ­λι­κτο ερ­γα­σια­κό τοπίο με έντο­νο το στοι­χείο της ερ­γα­σια­κής ανα­σφά­λειας και επι­σφά­λειας. Στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας έχου­με μία με­γα­λύ­τε­ρη δο­σο­λο­γία πο­λι­τι­κών που ωθούν σε αυτό το απο­τέ­λε­σμα. Δη­λα­δή σε μία ευ­έ­λι­κτη αγορά ερ­γα­σί­ας με χα­μη­λά αμει­βό­με­νο ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό και με ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό πολ­λα­πλών τα­χυ­τή­των με έντα­ση του φαι­νο­μέ­νου της πα­ρου­σί­ας ερ­γα­ζο­μέ­νων με αμοι­βές ιδιαί­τε­ρα χα­μη­λές. Αύ­ξη­ση δη­λα­δή της νέας φτώ­χειας στην κα­τη­γο­ρία των ερ­γα­ζο­μέ­νων και βε­βαί­ως με χα­μη­λά δι­καιώ­μα­τα.

Στην ίδια έκ­θε­ση του ΕΙΕΑΔ, ανα­φέ­ρε­ται τε­ρά­στια αύ­ξη­ση της ανερ­γί­ας το 2020, ακόμα και πριν την παν­δη­μία. Μπο­ρείς να μας πεις το ρόλο που παί­ζει στην κα­τά­στα­ση του υπάρ­χο­ντος ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, όπως και η κυ­ριαρ­χία των ελα­στι­κών σχέ­σε­ων ερ­γα­σί­ας;

Εδώ να πούμε το εξής. Όταν μι­λά­με για ανερ­γία προ­φα­νώς ανα­φε­ρό­μα­στε σε μία στα­τι­στι­κή ανερ­γία όπως αυτή κα­τα­γρά­φε­ται αλλά υπάρ­χει και η πραγ­μα­τι­κή ανερ­γία. Η στα­τι­στι­κή ανερ­γία πριν από την προη­γού­με­νη κρίση, δη­λα­δή το 2008, ήταν στο 7,5% και στο απο­κο­ρύ­φω­μα της έφτα­σε στο 28%. Στη συ­νέ­χεια εί­χα­με μία υπο­χώ­ρη­ση της για να φτά­σου­με στην αρχή της παν­δη­μί­ας στο 17%. Η κο­ρύ­φω­ση και η υπο­χώ­ρη­ση ήταν μια ανα­με­νό­με­νη εξέ­λι­ξη καθώς έτσι συμ­βαί­νει πάντα όταν έχου­με κρίση. Αυτή η κατά κά­ποιο τρόπο επι­στρο­φή στην απα­σχό­λη­ση έγινε, όπως ανα­δει­κνύ­ουν τα στοι­χεία που εί­χα­με και πριν την παν­δη­μία, με την υπερ­διό­γκω­ση της ευ­έ­λι­κτης ερ­γα­σί­ας. Μέσα στη γε­νι­κό­τε­ρη φτω­χο­ποί­η­ση της κοι­νω­νί­ας που συ­ντε­λέ­στη­κε στην πε­ρί­ο­δο της προη­γού­με­νης κρί­σης και με τον τρόπο με τον οποίο έγινε η δια­χεί­ρι­ση της από τα μνη­μό­νια εί­χα­με και μία εκτε­τα­μέ­νη φτω­χο­ποί­η­ση της ερ­γα­σί­ας. Για πα­ρά­δειγ­μα ο κα­τώ­τα­τος μι­σθός στις αρχές της κρί­σης το 2011, πριν ακόμη συ­μπιε­στεί με τα μνη­μο­νια­κά μέτρα, από 751 ευρώ κα­τέ­βη­κε στα 586 και στα 510 ευρώ ο υπο­κα­τώ­τα­τος μι­σθός για τους νέους. Αυτό είχε σαν απο­τέ­λε­σμα στα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας, το 2019, οι μισοί πε­ρί­που ερ­γα­ζό­με­νοι του ιδιω­τι­κού τομέα, πε­ρί­που το 47%, να αμεί­βο­νται με αμοι­βές που ήταν μέχρι τα ελά­χι­στα κα­τώ­τα­τα μι­σθο­λο­γι­κά όρια του 2011. Τη στιγ­μή που εκεί­νη την πε­ρί­ο­δο το 2011 με αυτά τα κα­τώ­τα­τα μι­σθο­λο­γι­κά όρια, δη­λα­δή μέχρι 751 ευρώ, αμεί­βο­νταν γύρω στο 18% των ερ­γα­ζο­μέ­νων συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των με­ρι­κά απα­σχο­λου­μέ­νων. Η συ­μπί­ε­ση των κα­τώ­τα­των μι­σθών, η απο­διάρ­θρω­ση του συ­στή­μα­τος των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων και ταυ­τό­χρο­να το πρω­το­φα­νές φαι­νό­με­νο θα λέ­γα­με, η πα­ρου­σία ενός γε­νι­κού κα­τω­τά­του μι­σθού συ­μπιε­σμέ­νου για 7 συ­νε­χή χρό­νια, από το 2012 έως το 2019, δη­μιούρ­γη­σε ένα με­γά­λο βάλ­τω­μα. Εί­μα­στε η μο­να­δι­κή χώρα στην Ευ­ρώ­πη που τη δε­κα­ε­τία που δια­νύ­σα­με εί­χα­με μεί­ω­ση των κα­τώ­τα­των μι­σθών και γε­νι­κό­τε­ρα των μι­σθών. Αν συ­γκρί­νει και πα­ρα­κο­λου­θή­σει κα­νείς τα στοι­χεία, θα δει ότι στα­δια­κά όχι μόνο απο­κλί­νου­με από τις χώρες πρώ­της τα­χύ­τη­τας της ΕΕ, της πάλαι ποτέ Ευ­ρώ­πης των 15, αλλά και ολο­έ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο συ­γκλί­νου­με με τις χώρες της ανα­το­λι­κής και νό­τιας βαλ­κα­νι­κής Ευ­ρώ­πης. Με βάση μά­λι­στα και τις δε­σμεύ­σεις που υπάρ­χουν από το πα­ράρ­τη­μα 5 του δεύ­τε­ρου μνη­μο­νί­ου που βλέ­που­με να ακο­λου­θεί­τε με έναν ευ­λα­βι­κό τρόπο, οι μι­σθοί στην Ελ­λά­δα συ­γκλί­νουν με τις χώρες της ανα­το­λι­κής Ευ­ρώ­πης και μά­λι­στα υπάρ­χουν και χώρες από την διευ­ρυ­μέ­νη ΕΕ (μετά το 2005), που μας έχουν ξε­πε­ρά­σει σε μι­σθούς σε σχέση με αυτό που ίσχυε πριν από το 2009.

Αυτό είναι μία ει­κό­να η οποία κα­τα­γρά­φε­ται ήδη στην πε­ρί­ο­δο που προη­γή­θη­κε της παν­δη­μί­ας και επι­πλέ­ον, αυτή η κα­θή­λω­ση και συ­μπί­ε­ση των μι­σθών συ­νο­δεύ­ε­ται και από την υπερ­διό­γκω­ση των θέ­σε­ων μειω­μέ­νης απα­σχό­λη­σης που από 5% που ήταν το 2009, το 2019 μαζί με την εκ πε­ρι­τρο­πής ερ­γα­σία εκτο­ξεύ­τη­κε στο 28%. Έτσι λοι­πόν βλέ­που­με πως έχει συ­νο­λι­κά, πριν από την παν­δη­μία το­νί­ζω, δια­μορ­φω­θεί το ερ­γα­σια­κό τοπίο. Ένα ερ­γα­σια­κό τοπίο που δια­μορ­φώ­νε­ται με σκοπό να πα­ρα­μεί­νει και ενό­ψει των δε­σμεύ­σε­ων των με­τα­μνη­μο­νια­κών που έχει ανα­λά­βει η χώρα μέχρι το 2060, με τα πρω­το­γε­νή πλε­ο­νά­σμα­τα και ότι αυτό συ­νε­πά­γε­ται. Με μία δη­λα­δή πο­λι­τι­κή διαρ­κούς λι­τό­τη­τας. Μέσα σε αυτή τη συ­γκυ­ρία προ­κύ­πτει και η παν­δη­μία.

Η πε­ρί­ο­δος της παν­δη­μί­ας πα­ρου­σιά­ζει τα και­νούρ­για εξής χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά: προ­φα­νώς έχου­με μία νέα κρίση που γεν­νά­ει ανερ­γία. Τα στοι­χεία της ανερ­γί­ας ακόμη δεν έχουν φανεί έντο­να και για αυτό επι­σή­μα­να προη­γου­μέ­νως τη δια­φο­ρά ανά­με­σα στη στα­τι­στι­κή και την πραγ­μα­τι­κή ανερ­γία, γιατί φαί­νε­ται πώς πα­ρα­μέ­νει ελα­φρά αυ­ξη­μέ­νη τώρα στο τέλος του 2020 κοντά στο 17 με 18%, σε σχέση με το τέλος του 2019. Με μόνη δια­φο­ρά όμως ότι αυτό είναι μία πλα­σμα­τι­κή ει­κό­να γιατί κρύ­βει ότι έχει αυ­ξη­θεί σε με­γά­λο βαθμό ο μη ενερ­γός πλη­θυ­σμός δη­λα­δή κά­ποιοι που δεν ζη­τούν ερ­γα­σία πλέον. Και αυτό το ανα­δει­κνύ­ει και η έκ­θε­ση που ανα­φέ­ρα­τε. Υπάρ­χει και μία ακόμη ση­μα­ντι­κή διά­στα­ση. Το εκτε­τα­μέ­νο φαι­νό­με­νο των ανα­στο­λών συμ­βά­σε­ων ερ­γα­σί­ας υπο­κρύ­πτει σε με­γά­λο αν όχι σε από­λυ­το βαθμό ανερ­γία. Κατά συ­νέ­πεια αυτό το στα­τι­στι­κό του 17% που πα­ρου­σιά­ζε­ται η ανερ­γία ακόμα και σή­με­ρα κρύ­βει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Αλλά και αυτό ας λά­βου­με υπόψη μας ότι είναι 10 μο­νά­δες πάνω από το μέσο ευ­ρω­παϊ­κό επί­πε­δο ανερ­γί­ας που κα­τα­γρά­φε­ται σή­με­ρα στο 7 με 8%. Η Ελ­λά­δα επο­μέ­νως παρά τους χα­μη­λό­τε­ρους δεί­κτες που πα­ρου­σί­α­ζε από την κο­ρύ­φω­ση της ανερ­γί­ας το 2013 πα­ρα­μέ­νει σή­με­ρα η χώρα με το υψη­λό­τε­ρο πο­σο­στό ανερ­γί­ας στην ΕΕ.

Ας αφή­σου­με την ανερ­γία και να πάμε να δούμε το τι συμ­βαί­νει με τους μι­σθούς. Σε συν­δυα­σμό με τη συ­νέ­χεια των όσων ανέ­φε­ρα προη­γου­μέ­νως για το πώς υπο­χώ­ρη­σαν οι μι­σθοί στην πε­ρί­ο­δο της προη­γού­με­νης κρί­σης, αυτό που κα­τα­γρά­φε­ται στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας, με την εκτε­τα­μέ­νη πια χρήση της εκ πε­ρι­τρο­πής ερ­γα­σί­ας και τη μεί­ω­ση των απο­δο­χών, είναι ότι μόνο μέσα σε ελά­χι­στους μήνες ο μέσος μι­σθός στην Ελ­λά­δα έχει μειω­θεί πε­ρί­που κατά 100 ευρώ. Από 885 ευρώ που ήταν στο τέλος του 2019 έχει πέσει στα 800 ευρώ σή­με­ρα. Ωστό­σο αυτό που έχει ιδιαί­τε­ρη ση­μα­σία είναι ότι έχου­με μία πολύ με­γά­λη διό­γκω­ση των μι­σθών που είναι κάτω από 500 και 400 ευρώ. Στο τέλος του 2019 μόνο το 1% των ερ­γα­ζο­μέ­νων στην Ελ­λά­δα είχαν μισθό κάτω από 200 ευρώ. Στο τέλος του 2020 το πο­σο­στό έχει εκτο­ξευ­θεί στο 12%. Μόνο μέσα σε λί­γους μήνες. Αυτό μπο­ρεί να δη­μιουρ­γεί και ένα πρό­κρι­μα για το τι θα γίνει μετά το τέλος της παν­δη­μί­ας. Το 2020 δεν εί­χα­με επα­νε­ξέ­τα­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού με αφορ­μή την παν­δη­μία. Για το 2021 με βάση τις εκτι­μή­σεις που υπάρ­χουν είναι πολύ πι­θα­νόν να έχου­με υπο­χώ­ρη­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού κάτω από τα 650 ευρώ. Τα 534 ευρώ, η απο­ζη­μί­ω­ση ει­δι­κού σκο­πού που δί­νε­ται για την ανα­στο­λή ερ­γα­σί­ας που έχει γίνει σε εκτε­τα­μέ­νη βάση για 900 χι­λιά­δες ερ­γα­ζό­με­νους που έχουν μπει σε αυτό το κα­θε­στώς, δη­μιουρ­γεί και ένα ψυ­χο­λο­γι­κό όριο για μία υπο­χώ­ρη­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού και κάτω από τα 650 ευρώ. Κα­τα­λα­βαί­νε­τε ποια είναι η κα­τά­στα­ση στην αγορά ερ­γα­σί­ας και πάνω σε ποια βάση θα στη­ρι­χθεί η οποια­δή­πο­τε πα­ρέμ­βα­ση με το τέλος της παν­δη­μί­ας.

Και με το σχέ­διο Πισ­σα­ρί­δη ακόμη και για το δη­μό­σιο συ­ζη­τιέ­ται η μεί­ω­ση μι­σθών.

Με το σχέ­διο Πισ­σα­ρί­δη και το ερ­γα­τι­κό νο­μο­σχέ­διο που δεν το έχου­με δει ακόμη αλλά από τις διαρ­ρο­ές που υπάρ­χουν φαί­νε­ται ότι θα έχου­με μία πε­ραι­τέ­ρω εμ­βά­θυν­ση στα θέ­μα­τα της ευ­ε­λι­ξί­ας της ερ­γα­σί­ας. Θα έχου­με αυτό το φαι­νό­με­νο των λε­γό­με­νων απλή­ρω­των υπε­ρω­ριών το οποίο δεν μας έλει­ψε και τα προη­γού­με­να χρό­νια. Εντάσ­σε­ται στο μετρό της ελα­στι­κής διευ­θέ­τη­σης του συ­νο­λι­κού χρό­νου ερ­γα­σί­ας που τα προη­γού­με­να χρό­νια διο­γκώ­θη­κε ως πρα­κτι­κή σε πολύ με­γά­λη βάση. Άρα λοι­πόν αυτό δεν είναι κάτι που μας ξε­νί­ζει. Αυτό που εν­δε­χο­μέ­νως έρθει με το και­νούρ­γιο νο­μο­σχέ­διο κάτι το οποίο το ανα­φέ­ρει και εμ­μέ­σως η έκ­θε­ση Πισ­σα­ρί­δη είναι το να διευ­κο­λύ­νει ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο τους ερ­γο­δό­τες να μπού­νε σε αυτή τη δια­δι­κα­σία των απλή­ρω­των υπε­ρω­ριών με το αντι­στάθ­μι­σμα μειω­μέ­νων ωρών ερ­γα­σί­ας σε κά­ποιες πε­ριό­δους που δεν έχει ανά­γκη τους ερ­γα­ζό­με­νους η επι­χεί­ρη­ση. Αυτό βε­βαί­ως είναι μία πρα­κτι­κή που αυ­ξά­νει πολύ την κερ­δο­φο­ρία των επι­χει­ρή­σε­ων μιας που δεν πλη­ρώ­νο­νται οι υπε­ρω­ρί­ες και οι προ­σαυ­ξή­σεις σε υπε­ρω­ρί­ες και εν­δέ­χε­ται αυτό το μέτρο να γίνει με ατο­μι­κές συμ­φω­νί­ες ερ­γα­ζό­με­νου και ερ­γο­δό­τη πα­ρα­κάμ­πτο­ντας τις συλ­λο­γι­κές συμ­φω­νί­ες και όλους τους νό­μους μέχρι τώρα, ακόμη και τις συλ­λο­γι­κές συμ­φω­νί­ες που έγι­ναν με Ενώ­σεις προ­σώ­πων. Με ότι συ­νε­πά­γε­ται από την εξα­το­μί­κευ­ση των ερ­γα­σια­κών σχέ­σε­ων. Ακόμα βε­βαί­ως ανα­μέ­νο­νται, σύμ­φω­να με τα στοι­χεία που έχουν διαρ­ρεύ­σει, μέτρα που θα κά­νουν ακόμα πιο δύ­σκο­λο το έργο της απερ­γί­ας, με την προ­σθή­κη και νέων πε­ριο­ρι­σμών για την άσκη­ση του απερ­για­κού δι­καιώ­μα­τος σε συν­δυα­σμό βε­βαί­ως και με τις ποι­νι­κές κα­τα­δί­κες απέ­να­ντι σε απερ­γούς ή σε εκ­φρά­σεις που συ­νο­δεύ­ουν την απερ­για­κή κι­νη­το­ποί­η­ση.

Η έκ­θε­ση Πισ­σα­ρί­δη είναι και αυτή θα μπο­ρού­σα­με να πούμε ένας οδι­κός χάρ­της για το πώς θα πρέ­πει να λει­τουρ­γή­σει η οι­κο­νο­μία της χώρας στη με­τα­μνη­μο­νια­κή εποχή. Υπάρ­χουν με­τα­μνη­μο­νια­κές δε­σμεύ­σεις ένα­ντι των δα­νει­στών και έρ­χε­ται μία έκ­θε­ση η οποία της κάνει πιο συ­γκε­κρι­μέ­νες και με πολύ λε­πτο­με­ρείς όρους σε μία σειρά από πεδία που άπτο­νται της οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ζωής. Σε σχέση με τα ερ­γα­σια­κά η έκ­θε­ση Πισ­σα­ρί­δη, πρώ­τον δίνει έμ­φα­ση στα θέ­μα­τα των απλή­ρω­των υπε­ρω­ριών μέσω της διευ­θέ­τη­σης του ελα­στι­κού χρό­νου ερ­γα­σί­ας και δεύ­τε­ρον, κάτι που επι­ση­μαί­νε­ται και ανα­φέ­ρε­ται πίσω από τις λέ­ξεις όταν κάνει ανα­φο­ρά στην κι­νη­τι­κό­τη­τα της ερ­γα­σί­ας, όπου προ­φα­νώς εν­νο­εί την πε­ραι­τέ­ρω διευ­κό­λυν­ση των απο­λύ­σε­ων. Θα ανα­μέ­νου­με επί­σης το ότι θα πρέ­πει να συρ­ρι­κνω­θεί σε σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα η μι­κρο­με­σαία επι­χεί­ρη­ση και η αυ­το­α­πα­σχό­λη­ση μιας που τη θε­ω­ρεί αντι­πα­ρα­γω­γι­κή. Αυτό με το δε­δο­μέ­νο ότι η μι­κρο­με­σαία επι­χεί­ρη­ση έχει το 60% πε­ρί­που της συ­νο­λι­κής απα­σχό­λη­σης στην Ελ­λά­δα σε συν­δυα­σμό με τη διευ­κό­λυν­ση των απο­λύ­σε­ων θα ενι­σχύ­σει το πρό­βλη­μα της ανερ­γί­ας και αν θέ­λε­τε γε­νι­κό­τε­ρα της ερ­γα­σια­κής επι­σφά­λειας. Άρα λοι­πόν αυτά είναι κά­ποια πρό­σθε­τα στοι­χεία τα οποία θα πρέ­πει να ανα­μέ­νου­με πόσο μάλ­λον και να τα συν­δέ­σου­με με κά­ποια μέτρα τα οποία πάρ­θη­καν στην πε­ρί­ο­δο των μνη­μο­νί­ων.

Η έκ­θε­ση Πισ­σα­ρί­δη επι­κα­λεί­ται την παν­δη­μία ως ευ­και­ρία προ­κει­μέ­νου η Ελ­λά­δα να είναι ένας χώρος επεν­δύ­σε­ων με φθηνό ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό, κάτι που έχει προ­κύ­ψει ήδη από την πε­ρί­ο­δο των μνη­μο­νί­ων, ώστε να κα­λυ­φθεί ένα πι­θα­νό έλ­λειμ­μα που δη­μιουρ­γεί­ται τώρα λόγω της παν­δη­μί­ας. Αυτό των απο­στά­σε­ων που μπο­ρεί να έχουν οι επι­χει­ρή­σεις οι Ευ­ρω­παϊ­κές να επεν­δύ­ουν σε μα­κρι­νές πε­ριο­χές, όπως για πα­ρά­δειγ­μα στην Ασία ή στην Ανα­το­λι­κή Ασία. Η παν­δη­μία τους δίνει τη δυ­να­τό­τη­τα να επεν­δύ­ουν στην Ελ­λά­δα σε επεν­δύ­σεις ελα­φράς βιο­μη­χα­νί­ας και άρα χρειά­ζο­νται ένα δια­μορ­φω­μέ­νο στα μέτρα τους ερ­γα­τι­κό πε­ρι­βάλ­λον. Αυτό σε συν­δυα­σμό και με κά­ποια άλλα στοι­χεία που σας έλεγα προη­γου­μέ­νως έχει οδη­γή­σει την Ελ­λά­δα, στις 22 χώρες της ΕΕ που έχουν γε­νι­κό κα­τώ­τα­το μισθό, από την 8η θέση στη 12η και πάει για ακόμα πιο χα­μη­λή θέση. Στα ζη­τή­μα­τα του χρό­νου ερ­γα­σί­ας η Ελ­λά­δα βρί­σκε­ται στη δεύ­τε­ρη θέση με τον υψη­λό­τε­ρο ερ­γά­σι­μο χρόνο και δεν βάζω μέσα τις υπε­ρω­ρί­ες, βάζω μόνο την τυ­πι­κή απα­σχό­λη­ση, το κα­νο­νι­κό ωρά­ριο, συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων αρ­γιών ετή­σιας άδειας. Βρί­σκε­ται στη δεύ­τε­ρη θέση στην Ευ­ρώ­πη μετά την Εσθο­νία. Άρα λοι­πόν να ένα ακόμη στοι­χείο που φα­νε­ρώ­νει το εκτε­τα­μέ­νο φαι­νό­με­νο της φτω­χο­ποί­η­σης της ερ­γα­σί­ας και φτω­χο­ποί­η­σης της κοι­νω­νί­ας. Όλα αυτά λοι­πόν τα στοι­χεία συ­νη­γο­ρούν στο ότι ανα­μέ­νε­ται ένα ζο­φε­ρό μέλ­λον και μετά την παν­δη­μία και οποια­δή­πο­τε ανά­καμ­ψη της απα­σχό­λη­σης και της οι­κο­νο­μί­ας που θα ναι με­γέ­θυν­ση και δεν θα ναι ανά­πτυ­ξη με όρους κοι­νω­νι­κών προ­σή­μων θα είναι απλά οι­κο­νο­μι­κή με­γέ­θυν­ση, θα επι­δει­νώ­σει τη θέση της ερ­γα­σί­ας τόσο από πλευ­ράς μι­σθο­λο­γι­κής όσο και από πλευ­ράς κα­θε­στώ­τος ερ­γα­σια­κού μιας που όλα αυτά θα στη­ρί­ζο­νται σε ένα ερ­γα­σια­κό κα­θε­στώς με χα­μη­λά αμει­βό­με­νους ερ­γα­ζό­με­νους και με ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα ιδιαί­τε­ρα πε­ριο­ρι­σμέ­να.

Γιατί κα­θυ­στε­ρούν να κα­τα­θέ­σουν το νο­μο­σχέ­διο;

Πρώτα από όλα ξέ­ρου­με πολύ καλά ότι όταν πρό­κει­ται να κα­τα­τε­θεί ένα νο­μο­σχέ­διο προη­γού­νται διαρ­ρο­ές για να δουν αντι­δρά­σεις από την πλευ­ρά της κοι­νής γνώ­μης. Νο­μί­ζω ότι αυτή τη στιγ­μή, αυτή την πε­ρί­ο­δο μάλ­λον, λαμ­βά­νο­ντας υπόψη το μέ­γε­θος των αντι­δρά­σε­ων που έχουν κα­τα­γρα­φεί, δεν θα αρ­γή­σει να κα­τα­θέ­σει το νο­μο­σχέ­διο. Πόσο μάλ­λον που σε συν­θή­κες παν­δη­μί­ας θα ήταν ότι κα­λύ­τε­ρο για την κυ­βέρ­νη­ση προ­κει­μέ­νου μά­λι­στα να προ­λη­φθούν τυχόν κι­νη­το­ποι­ή­σεις σε συν­δυα­σμό με τις απα­γο­ρεύ­σεις συ­να­θροί­σε­ων. Ξέ­ρου­με ότι όταν ενι­σχύ­ο­νται οι αντι­κοι­νω­νι­κές πο­λι­τι­κές ενι­σχύ­ε­ται πα­ράλ­λη­λα και η αστυ­νο­μο­κρα­τία και οι πε­ριο­ρι­σμοί των ελευ­θε­ριών. Άρα νο­μί­ζω ότι μέσα σε αυτή την πε­ρί­ο­δο που θα ακο­λου­θή­σει από τις αρχές του νέου έτους θα έχου­με και το αντερ­γα­τι­κό αυτό νο­μο­σχέ­διο και άλλα μέτρα όπως για πα­ρά­δειγ­μα η πα­νε­πι­στη­μια­κή αστυ­νο­μία στα πα­νε­πι­στή­μια και ούτω κα­θε­ξής. Δη­λα­δή είναι θα λέ­γα­με μιας πρώ­της τάξης ευ­και­ρία προ­κει­μέ­νου τέ­τοια μέτρα να αντι­με­τω­πί­σουν τις ει­κα­ζό­με­νες μειω­μέ­νες αντι­δρά­σεις λόγω του εγκλει­σμού που έχει επι­βλη­θεί στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας. Αυτό το οποίο πα­ρου­σιά­ζε­ται από τη μία πλευ­ρά ότι κυ­ριαρ­χεί από­λυ­τα η πο­λι­τι­κή της κυ­βέρ­νη­σης έλ­λει­ψη αντι­πο­λί­τευ­σης αυτό είναι όντως μία πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αλλά αυτό δεν ση­μαί­νει ότι υπάρ­χει γε­νι­κό­τε­ρη απο­δο­χή αυτής της πο­λι­τι­κής. Υπάρ­χει μία γε­νι­κή ανη­συ­χία για το τι μέλ­λει γε­νέ­σθαι. Αυτά νο­μί­ζω μαζί και με τους επι­κοι­νω­νια­κούς πα­ρά­γο­ντες, με την επι­κοι­νω­νια­κή λο­γι­κή με την οποία συν­δέ­ε­ται η συν­δέ­ο­νται οι κυ­βερ­νη­τι­κές πα­ρεμ­βά­σεις, λαμ­βά­νο­νται υπόψη προ­κει­μέ­νου να έχου­με κά­ποια εξέ­λι­ξη. Αλλά λο­γι­κά δεν θα γί­νουν αυτές οι πα­ρεμ­βά­σεις όταν ο κό­σμος θα κυ­κλο­φο­ρεί ελεύ­θε­ρος στους δρό­μους. Άρα να το ανα­μέ­νου­με σύ­ντο­μα.

Πώς ερ­μη­νεύ­εις την εντει­νό­με­νη κα­τα­στο­λή και την αύ­ξη­ση του αυ­ταρ­χι­σμού και στο ερ­γα­τι­κό κί­νη­μα; Μήπως υπάρ­χει και φόβος για τις αντι­δρά­σεις;

Ο κό­σμος είναι ανή­συ­χος. Παρά την κα­ται­γί­δα και τον βομ­βαρ­δι­σμό μιας ενη­μέ­ρω­σης από­λυ­τα μο­νό­πλευ­ρης. Παρά τον από­λυ­το έλεγ­χο των μέσων ενη­μέ­ρω­σης ο κό­σμος ζει και μία σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Βε­βαί­ως εδώ θα λέ­γα­με ότι πάντα εγκυ­μο­νεί ένας κίν­δυ­νος. Ο κό­σμος να μάθει να λει­τουρ­γεί και να απο­δέ­χε­ται τη μι­ζέ­ρια. Αυτό είναι κάτι που απο­τε­λεί κατά την άποψή μου μία στό­χευ­ση των νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρων πο­λι­τι­κών ήδη από τα μνη­μό­νια. Μι­λώ­ντας πάντα για την αγορά ερ­γα­σί­ας πα­γιώ­νε­ται ένα τοπίο όπου πρέ­πει να μά­θουν οι ερ­γα­ζό­με­νοι και η κοι­νω­νία γε­νι­κό­τε­ρα να λει­τουρ­γεί με πολύ δια­φο­ρε­τι­κούς όρους από ότι είχε μάθει να λει­τουρ­γεί πριν από την κρίση του του 2010. Αυτό κυ­ρί­ως απευ­θύ­νε­ται στους νέους. Ένας νέος που μπαί­νει στην αγορά ερ­γα­σί­ας και βλέ­πει αυτή την κα­τά­στα­ση στην αγορά ερ­γα­σί­ας, με την εκτε­τα­μέ­νη ασυ­δο­σία αλλά και με τα πε­ριο­ρι­σμέ­να δι­καιώ­μα­τα, τον ένα μισθό που τε­λι­κά δεν είναι ένας μι­σθός για μία στοι­χειω­δώς αξιο­πρε­πή δια­βί­ω­ση αλλά ένας μι­σθός φι­λο­δώ­ρη­μα, ένα χαρ­τζι­λί­κι και δεν έχει και συ­γκρί­σεις με το πα­ρελ­θόν, μα­θαί­νει και δια­μορ­φώ­νει μία κουλ­τού­ρα για το πώς είναι τε­λι­κά η ερ­γα­σία. Δεν έχει πα­ρα­στά­σεις και βιώ­μα­τα για το πώς ήταν και το πώς εξε­λίσ­σε­ται εκτός από τα δια­βά­σμα­τα η ακού­σμα­τα που μπο­ρεί να έχει. Αυτό είναι κάτι στο οποίο επεν­δύ­ουν πάρα πολύ τα μέτρα τα οποία προη­γή­θη­καν στην πε­ρί­ο­δο των μνη­μο­νί­ων και που βε­βαί­ως συ­νε­χί­ζε­ται και τώρα στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας. Άρα λοι­πόν υπάρ­χει ένας κίν­δυ­νος να μάθει η κοι­νω­νία να ζει λιτά με την κακή έν­νοια του όρου. Δη­λα­δή να μάθει να ζει μέσα στη μι­ζέ­ρια της και να απο­δε­χθεί αυτή την κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα ως δε­δο­μέ­νο και αυτό το βλέ­που­με και στο ευ­ρύ­τε­ρο πο­λι­τι­κό επί­πε­δο. Βλέ­που­με δη­λα­δή μέχρι τώρα πόσο έχει κα­θί­σει σε πο­λι­τι­κό επί­πε­δο και επί­πε­δο προ­βλη­μα­τι­σμού, του­λά­χι­στον όπως εκ­δη­λώ­νε­ται σε εκλο­γι­κή έκ­φρα­ση τα τε­λευ­ταία χρό­νια, αυτή η απο­γο­ή­τευ­ση του κό­σμου. Μέγα ζη­τού­με­νο είναι αν αυτή η απο­γο­ή­τευ­ση δη­μιουρ­γή­σει όρους κοι­νω­νι­κής ενερ­γο­ποί­η­σης ή θα είναι μία απο­γο­ή­τευ­ση απο­δο­χής της μι­ζέ­ριας. Αλλά δεν νο­μί­ζω ότι αυτή τη στιγ­μή υπάρ­χει ένα κί­νη­μα από κάτω από την κοι­νω­νία πού να τους οδη­γή­σει σε κά­ποια αλ­λα­γή πλεύ­σης. Δεν μι­λά­με για τέ­τοια δε­δο­μέ­να. Βέ­βαια ζη­τού­με­νο και αυτό είναι το οποίο ανα­δει­κνύ­ει η κα­τά­στα­ση είναι αν οι όποιες αντι­στά­σεις θα συ­γκρο­τη­θούν και σε ένα πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο.

Προ­βλή­μα­τα μπο­ρεί να δει κα­νείς σε κάθε χώρα. Μην ξε­χνά­με ότι οι Γερ­μα­νοί έχουν το χα­μη­λό­τε­ρο συ­γκρι­τι­κά πο­σο­στό χα­μη­λό­μι­σθων ερ­γα­ζο­μέ­νων στην Ευ­ρώ­πη, ποιοι οι Γερ­μα­νοί που είναι υπο­τί­θε­ται η λο­κο­μο­τί­βα της ευ­ρω­παϊ­κής οι­κο­νο­μί­ας. Οι Γάλ­λοι έχουν πάνω από ένα χρόνο τα κί­τρι­να γι­λέ­κα στους δρό­μους που ση­μαί­νει ότι δεί­χνου­νε μία αντί­δρα­ση σε πο­λι­τι­κές. Το μέγα πρό­βλη­μα είναι όμως ότι πα­ρό­λο που έχου­νε πάνω από ένα χρόνο κι­νη­το­ποι­ή­σεις στη Γαλ­λία αυτό δεν έχει αντα­νά­κλα­ση σε πο­λι­τι­κό επί­πε­δο. Άρα λοι­πόν είναι ένα ζή­τη­μα το αν θα υπάρ­χουν κοι­νω­νι­κές αντι­δρά­σεις και βε­βαί­ως αυτό έχει να κάνει και με τα κι­νή­μα­τα, το ερ­γα­τι­κό, το συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα που χρειά­ζε­ται μία εκ βά­θρων κατά την άποψή μου αλ­λα­γή στον τρόπο λει­τουρ­γί­ας του κυ­ρί­ως στην κο­ρυ­φή της συν­δι­κα­λι­στι­κής πυ­ρα­μί­δας. Αλλά αυτό για να πάρει σάρκα και οστά χρειά­ζε­ται και ένα πο­λι­τι­κό πε­ριε­χό­με­νο και ένα πο­λι­τι­κό προ­σα­να­το­λι­σμό που προς το παρόν δεν έχει συ­γκρο­τη­θεί.

Η παν­δη­μία έφερε και την αύ­ξη­ση της τη­λε-ερ­γα­σί­ας. Στο 2ο κύμα κο­ρο­νοϊ­ού δεν φά­νη­κε ως προ­τι­μώ­με­νη επι­λο­γή των ερ­γο­δο­τών, όσο στην πρώτη φάση. Μήπως δεν είναι πράγ­μα­τι τόσο επι­θυ­μη­τή από το σύ­στη­μα, όσο μοιά­ζει εκ πρώ­της όψεως;

Η τη­λερ­γα­σία δεν είναι κάτι και­νούρ­γιο. Έχει μία πα­ρου­σία εδώ και πάρα πολ­λές δε­κα­ε­τί­ες στις πε­ρισ­σό­τε­ρες ευ­ρω­παϊ­κές χώρες. Η Ελ­λά­δα ως μία χώρα με χα­μη­λό δεί­κτη ανά­πτυ­ξης των νέων τε­χνο­λο­γιών δεν είχε τις εφαρ­μο­γές που υπήρ­χαν σε άλλες χώρες. Θε­σμι­κό πλαί­σιο για την τη­λερ­γα­σία υπήρ­χε και μά­λι­στα σε συν­δυα­σμό με μία σειρά από υπο­χρε­ώ­σεις που έχει ο ερ­γο­δό­της ένα­ντι του τη­λερ­γα­ζό­με­νου μι­σθω­τού. Αυτό στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας άλ­λα­ξε και άλ­λα­ξαν δύο πράγ­μα­τα. Άλ­λα­ξε το μέ­γε­θος της εφαρ­μο­γής, υπερ­διο­γκώ­θη­κε δη­λα­δή η τη­λερ­γα­σία σε σχέση με αυτό που γι­νό­ταν πριν. Και στις υπό­λοι­πες Ευ­ρω­παϊ­κές χώρες που είχαν σε ένα βαθμό τη­λερ­γα­σία πε­ρισ­σό­τε­ρο ανα­πτυγ­μέ­νη από την Ελ­λά­δα η εκτί­μη­ση είναι ότι το πο­σο­στό αύ­ξη­σης της κατά μέσο όρο στην Ευ­ρώ­πη συ­νο­λι­κά ήταν της τάξης του 53% μέσα στους μήνες της παν­δη­μί­ας και μόνο. Υπέρ­διο­γκώ­θη­κε και διευ­κο­λύν­θη­καν ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο οι ερ­γο­δό­τες. Αυτό το θε­σμι­κό πλαί­σιο που ισχύ­ει στην Ελ­λά­δα στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας υπό το επι­χεί­ρη­μα των εκτά­κτων μέ­τρων, πε­ριό­ρι­σε δι­καιώ­μα­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων και επι­βλή­θη­καν όροι ερ­γα­σια­κή μο­νο­με­ρώς από τον ερ­γο­δό­τη. Αυτό έγινε μέσα στην παν­δη­μία όπου η τη­λερ­γα­σία, η εκ πε­ρι­τρο­πής ερ­γα­σία αλλά και ο δα­νει­σμός ερ­γα­ζο­μέ­νων μέσα στον ίδιο όμιλο επι­χει­ρή­σε­ων που με­τα­φέ­ρο­νταν από επι­χεί­ρη­ση σε επι­χεί­ρη­ση με μο­νο­με­ρή επι­βο­λή από πλευ­ράς ερ­γο­δό­τη χωρίς καν τη συ­ναί­νε­ση τους. Έτσι στην τη­λερ­γα­σία έχουν επι­βλη­θεί όροι λει­τουρ­γί­ας χωρίς να εφαρ­μό­ζο­νται οι στοι­χειώ­δεις κα­νό­νες που όριζε το προη­γού­με­νο πλαί­σιο, που έλεγε ότι χρειά­ζε­ται συ­ναί­νε­ση του ερ­γα­ζό­με­νου, έλεγε ότι ο ερ­γο­δό­της πα­ρέ­χει τον εξο­πλι­σμό στον τη­λερ­γα­ζό­με­νο, ανα­λαμ­βά­νει τη συ­ντή­ρη­ση, ανα­λαμ­βά­νει τα έξοδα τη­λε­φω­νί­ας, ανα­λαμ­βά­νει τους όρους υγεί­ας και ασφά­λειας της ερ­γα­σί­ας. Δη­λα­δή αν δεν έχεις τον κα­τάλ­λη­λο εξα­ε­ρι­σμό ή φω­τι­σμό στο χώρο σου θα έπρε­πε ο ερ­γο­δό­της να ανα­λά­βει τα κόστη αυτά, κόστη που θα ανα­λάμ­βα­νε ούτως ή άλλως αν είχε τον ερ­γα­ζό­με­νο στις εγκα­τα­στά­σεις του και μία σειρά από άλλες υπο­χρε­ώ­σεις. Αυτά έχουν πάει πε­ρί­πα­το. Και βε­βαί­ως δεν μπαί­νω και στη διά­στα­ση της εφαρ­μο­γής της νο­μο­θε­σί­ας κατά πόσο δη­λα­δή μπο­ρεί να εφαρ­μο­στεί η νο­μο­θε­σία. Ο έλεγ­χος από πλευ­ράς του Σώ­μα­τος Επι­θε­ώ­ρη­σης Ερ­γα­σί­ας όπου υπάρ­χουν μία σειρά από προ­βλή­μα­τα στο να μπο­ρεί να ελεγ­χθεί η λει­τουρ­γία της τη­λερ­γα­σί­ας.

Αυτό συ­νο­δεύ­ε­ται και με μία αύ­ξη­ση της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Όταν είσαι στον δικό σου χώρο δου­λεύ­εις πε­ρισ­σό­τε­ρο από ότι θα δού­λευ­ες στις εγκα­τα­στά­σεις της επι­χεί­ρη­σης. Συγ­χέ­ε­ται ο ερ­γά­σι­μος βίος και το ωρά­ριο σου με τον ελεύ­θε­ρο χρόνο, τις κοι­νω­νι­κές υπο­χρε­ώ­σεις και μία σειρά από ζη­τή­μα­τα. Απο­μο­νώ­νει, από­κοι­νω­νι­κο­ποιεί, όλα αυτά τα γνω­στά προ­βλή­μα­τα με τα οποία συν­δέ­ε­ται η τη­λερ­γα­σία. Θα έλεγα ότι έχει πε­ριο­ρι­στεί η τη­λερ­γα­σία στο δεύ­τε­ρο κύμα της παν­δη­μί­ας γιατί στο πρώτο κύμα χρειά­ζο­νταν οι επι­χει­ρή­σεις μία άμεση λει­τουρ­γία. Η επα­να­λει­τουρ­γία μετά το πρώτο σοκ της παν­δη­μί­ας οδή­γη­σε σε εκτε­τα­μέ­νη χρήση της τη­λερ­γα­σί­ας για μία σειρά επι­χει­ρή­σε­ων. Τώρα δεν την χρειά­ζο­νται στον ίδιο βαθμό που την χρειά­ζο­νταν στην αρχή για να κι­νή­σουν ή να επα­νεκ­κι­νή­σουν.

Είναι πά­ντως και μία ευ­και­ρία στο να ει­δο­θεί ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο το θέμα από τα συν­δι­κά­τα. Γιατί υπάρ­χουν και συλ­λο­γι­κές συμ­βά­σεις που ξέ­ρου­με από το διε­θνή χώρο που αφο­ρούν τους τη­λερ­γα­ζό­με­νους, που εκεί θα λέ­γα­με ότι σε με­γά­λο βαθμό όχι μόνο κα­το­χυ­ρώ­νο­νται δι­καιώ­μα­τα, αλλά έχου­με τη δυ­να­τό­τη­τα και το έχου­με δει στην πράξη και απερ­γία να γίνει των ερ­γα­ζο­μέ­νων μέσω του δια­δι­κτύ­ου. Κατά συ­νέ­πεια και το ζή­τη­μα της τη­λερ­γα­σί­ας είναι ένα θέμα το οποίο ανα­μέ­νε­ται να έχει με­γα­λύ­τε­ρη εφαρ­μο­γή στην πο­ρεία και το ζή­τη­μα είναι πως θα βγού­νε οι ασφα­λι­στι­κές δι­κλεί­δες και οι κα­νό­νες προ­κει­μέ­νου να μην συ­νο­δεύ­ε­ται από κα­τα­στρα­τή­γη­ση δι­καιω­μά­των και αυτό είναι ένα με­γά­λο ζη­τού­με­νο γιατί είναι προ­φα­νές ότι με τη νέα τε­χνο­λο­γία δεν μπο­ρού­με να βά­λου­με φρένο. Δεν ξέρω τώρα αν είναι ένα θέμα που σχε­τί­ζε­ται με αυτά που άμεσα συ­ζη­τού­με αλλά σί­γου­ρα έχει σχέση με το μέλ­λον.

Και το ανα­φέ­ρω αυτό επει­δή έχου­με την ανά­πτυ­ξη των πα­ρα­γω­γι­κών δυ­νά­με­ων της νέας τε­χνο­λο­γί­ας και αυτή την ανά­πτυ­ξη των πα­ρα­γω­γι­κών δυ­νά­με­ων του­λά­χι­στον τις τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες την καρ­πώ­νε­ται το κε­φά­λαιο. Και η ερ­γα­σία η οποία πα­ρά­γει πλού­το, η ερ­γα­σία η οποία είναι εν­σω­μα­τω­μέ­νη μέσα στις νέες τε­χνο­λο­γί­ες οι οποί­ες χρη­σι­μο­ποιού­νται, δίνει ελά­χι­στα ψί­χου­λα στους ερ­γα­ζό­με­νους. Νο­μί­ζω ότι θα πρέ­πει και σε διε­θνές επί­πε­δο κυ­ρί­ως αλλά και στην Ελ­λά­δα να ξε­κι­νή­σει μία σο­βα­ρή συ­ζή­τη­ση προ­κει­μέ­νου να πε­ρά­σου­με σε ένα επί­πε­δο ρι­ζι­κής μεί­ω­σης του ερ­γά­σι­μου χρό­νου που θα βοη­θή­σει και θα ενι­σχύ­σει την απα­σχό­λη­ση και θα μειώ­σει την ανερ­γία. Βε­βαί­ως υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι αυτό θα δη­μιουρ­γή­σει και μειω­μέ­νη κερ­δο­φο­ρία για το κε­φά­λαιο που αυτό απαι­τεί και πο­λι­τι­κούς συ­σχε­τι­σμούς. Αλλά νο­μί­ζω ότι είναι ένα θέμα υπε­ρώ­ρι­μο με βάση τις συν­θή­κες. Είναι απα­ρά­δε­κτο κοι­νω­νι­κά να υπερ­διο­γκώ­νε­ται ο πλού­τος σε βάρος των λίγων. Πραγ­μα­τι­κά μας φέρ­νουν πολλά χρό­νια πίσω έχο­ντας έναν πολύ υψη­λό­τε­ρο δεί­κτη ετή­σιου ερ­γά­σι­μου χρό­νου μαζί με τις υπε­ρω­ρί­ες. Ας ση­μειω­θεί ότι στην πε­ρί­ο­δο πριν την κρίση το πο­σο­στό των ερ­γα­ζο­μέ­νων που έκα­ναν συ­νή­θη χρήση υπε­ρω­ριών στην Ελ­λά­δα ήταν κοντά στο 73%. Ένα πο­σο­στό που δεί­χνει αφε­νός το πόσο επι­βα­ρύ­νε­ται ο ερ­γα­ζό­με­νος και το ότι υπήρ­χαν οι όροι για να δη­μιουρ­γη­θούν και άλλες θέ­σεις ερ­γα­σί­ας αλλά και από την άλλη πλευ­ρά δεί­χνει ότι οι ερ­γα­ζό­με­νοι μέσα σε αυτό το κα­θε­στώς των αυ­ξη­μέ­νων ωρών ερ­γα­σί­ας είχαν και ένα όφε­λος οι­κο­νο­μι­κό από τις υπε­ρω­ρί­ες προ­κει­μέ­νου να αυ­ξή­σουν το ει­σό­δη­μά τους. Εάν βε­βαί­ως πλη­ρώ­νο­νταν κα­νο­νι­κά τις υπε­ρω­ρί­ες γιατί ξέ­ρου­με τι ακρι­βώς γί­νε­ται τώρα με το νέο κα­θε­στώς για τις λε­γό­με­νες απλή­ρω­τες υπε­ρω­ρί­ες όπου και με το νόμο δεν θα πλη­ρώ­νο­νται και θα σου δίνει ο ερ­γο­δό­της ελεύ­θε­ρο χρόνο ως αντι­στάθ­μι­σμα. Το ζη­τού­με­νο είναι αυτός ο ελεύ­θε­ρος χρό­νος με τι ει­σό­δη­μα και που θα κα­τα­να­λω­θεί.  Επο­μέ­νως θεωρώ ότι και στην Ελ­λά­δα που είναι μία χώρα που έχει κα­τα­στεί αποι­κία χρέ­ους ότι δεν θα μειω­θεί ο ερ­γά­σι­μος χρό­νος όσο βρι­σκό­μα­στε σε αυτό τον κυ­κε­ώ­να. Εκτός και αν απε­γκλω­βι­στού­με αλ­λιώς δεν υπάρ­χει ελ­πί­δα.

Ωστό­σο θα πρέ­πει να μπει επί τά­πη­τος έστω μία μεί­ω­ση του χρό­νου ερ­γα­σί­ας προ­σεγ­γί­ζο­ντας πε­ρισ­σό­τε­ρο τα Ευ­ρω­παϊ­κά πρό­τυ­πα. Στην Ελ­λά­δα έχου­με 40 ώρες ερ­γά­σι­μης εβδο­μά­δας, οι 37,5 του δη­μό­σιου τομέα έχουν γίνει και αυτές 40 από το 2011 και μετά, ενώ ο μέσος όρος ερ­γά­σι­μης εβδο­μά­δας στην Ευ­ρώ­πη είναι κάτω από 38 ώρες. Αν θέ­λου­με να εί­μα­στε Ευ­ρω­παί­οι και να επι­κα­λού­μα­στε την Ευ­ρω­παϊ­κή διά­στα­ση καλό είναι να ακο­λου­θή­σου­με και κά­ποια στοι­χεία θε­τι­κά από την Ευ­ρώ­πη και όχι να αντι­γρά­φου­με όλες τις αρ­νη­τι­κές εκ­δο­χές της ως καλά πα­ρα­δείγ­μα­τα και να τις φέρ­νου­με εδώ και να τις επι­βάλ­λου­με στην ελ­λη­νι­κή αγορά ερ­γα­σί­ας.

Στην εποχή της παν­δη­μί­ας απο­δεί­χτη­κε σε μα­ζι­κό επί­πε­δο η υπε­ρο­χή κι η ανα­γκαιό­τη­τα του Δη­μο­σί­ου τομέα. Κι όμως, η κυ­βέρ­νη­ση ενι­σχύ­ει, με προ­κλη­τι­κά τα­ξι­κό τρόπο, τον ιδιω­τι­κό τομέα, εντεί­νο­ντας την αντί­φα­ση. Πώς μπο­ρεί η πλευ­ρά των ερ­γα­ζο­μέ­νων να δια­χει­ρι­στεί το θέμα;

Το δη­μό­σιο εκεί που το χρεια­ζό­μα­στε το αξιο­ποιού­με και μά­λι­στα πολ­λές φορές και έχου­με και εμπει­ρί­ες όπου χρέη επι­χει­ρή­σε­ων κρα­τι­κο­ποιού­νται η έχου­με το αντί­θε­το, την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση των κερ­δών όταν έχει να κάνει με το δη­μό­σιο. Αυτό είναι μία προ­σφι­λής τα­κτι­κή. Αυτή την έστω και σε συμ­βο­λι­κό επί­πε­δο ήττα της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης αντί­λη­ψης σε αυτή τη συ­γκυ­ρία προ­σπα­θεί να τη δια­χει­ρι­στεί η κυ­βέρ­νη­ση και να τη φέρει στα μέτρα της με όρους τέ­τοιους ώστε αυτό που θα ακο­λου­θή­σει στο τέλος της παν­δη­μί­ας να είναι η συ­νέ­χεια της αντί­λη­ψης από την οποία δια­κα­τέ­χε­ται και τώρα η κυ­βέρ­νη­ση για μεί­ω­ση και δια­χεί­ρι­ση του δη­μό­σιου τομέα υπέρ του ιδιω­τι­κού. Νο­μί­ζω ότι όλα τα στοι­χεία μας δεί­χνουν ότι εάν δεν πιε­στούν από την κοι­νω­νία προ­κει­μέ­νου να αλ­λά­ξουν πλεύ­ση σε αυτό το θέμα θα κά­νουν αυτό που είχαν αρ­χι­κά στο μυαλό τους πα­ρό­τι στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας η υπε­ρο­χή του δη­μο­σί­ου φά­νη­κε με πολ­λούς τρό­πους. Για πα­ρά­δειγ­μα η υγεία του κό­σμου που δο­κι­μά­στη­κε στη­ρί­χτη­κε απο­κλει­στι­κά στο δη­μό­σιο σύ­στη­μα υγεί­ας και αυτό το δη­μό­σιο σύ­στη­μα υγεί­ας στη­ρί­χθη­κε στα δη­μό­σια πα­νε­πι­στή­μια. Είναι διπλή διά­στα­ση που πρέ­πει να δούμε. Η υγεία πα­ρα­σχέ­θη­κε από το δη­μό­σιο σύ­στη­μα και το στή­ρι­ξαν στη λει­τουρ­γία του τα δη­μό­σια πα­νε­πι­στή­μια που συ­νερ­γά­ζο­νται με το δη­μό­σιο σύ­στη­μα υγεί­ας. Αφορά και το ζή­τη­μα της υγεί­ας και το ζή­τη­μα της παι­δεί­ας και τα λοιπά.

Αυτά όμως κοι­τά­νε να τα ξε­πε­ρά­σουν και να επα­νέλ­θουν στα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα ιδε­ο­λο­γή­μα­τα και αυτή την προ­σκόλ­λη­ση τη δογ­μα­τι­κή που έχουν απέ­να­ντι στο δη­μό­σιο. Άρα λοι­πόν μπαί­νει ένα ζή­τη­μα του αν θα έχου­με μία πε­ραι­τέ­ρω συρ­ρί­κνω­ση του δη­μο­σί­ου. Να θυ­μί­σω ότι στην πε­ρί­ο­δο των μνη­μο­νί­ων μόνο, η απα­σχό­λη­ση στο δη­μό­σιο μειώ­θη­κε κατά 23% συ­νο­λι­κά στη δε­κα­ε­τία 2009-2019 και βε­βαί­ως έγινε με έντο­νους ρυθ­μούς κάτι που απο­τε­λεί και στόχο και των πο­λι­τι­κών της ΕΕ. Είναι δια­κη­ρυγ­μέ­νος στό­χος η σύ­γκλη­ση των ερ­γα­σια­κών κα­θε­στώ­των δη­μό­σιου και ιδιω­τι­κού τομέα με όρους συ­νο­λι­κής υπο­βάθ­μι­σης. Για αυτό το λόγο ανέ­φε­ρα νω­ρί­τε­ρα το πα­ρά­δειγ­μα του πως αντί να πάμε στο εύ­λο­γο, να μειώ­σου­με το χρόνο ερ­γα­σί­ας του ιδιω­τι­κού τομέα συ­γκλί­νο­ντας με το χρόνο του δη­μο­σί­ου τομέα, έγινε ακρι­βώς το αντί­θε­το. Έγινε προ­σπά­θεια να ισο­σκε­λι­στεί το τι συ­νέ­βαι­νε στο δη­μό­σιο τομέα με τον ιδιω­τι­κό τομέα και για τους μι­σθούς και για μία σειρά άλλα ζη­τή­μα­τα που αφο­ρούν τα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα. Άρα λοι­πόν είναι ένα θέμα το εί­πα­με και προη­γου­μέ­νως που ανα­τρέ­πε­ται μόνο με πο­λι­τι­κές οι οποί­ες θα δη­μιουρ­γή­σουν ένα άλλο συ­σχε­τι­σμό και για αυτά τα ζη­τή­μα­τα και ρόλος του κι­νή­μα­τος γε­νι­κό­τε­ρα είναι να ανα­δεί­ξει αυτό το διά­χυ­το κλίμα που δια­μορ­φώ­θη­κε στην πε­ρί­ο­δο της παν­δη­μί­ας για το ρόλο του δη­μό­σιου τομέα να το τρο­φο­δο­τή­σει ακόμη πε­ρισ­σό­τε­ρο και να το κάνει να γίνει ένα πρώ­της προ­τε­ραιό­τη­τας πρό­ταγ­μα προ­κει­μέ­νου αυτό να μην ξε­φτί­σει από την επί­θε­ση που θα δε­χθεί στη συ­νέ­χεια ο δη­μό­σιος το­μέ­ας από τις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες πο­λι­τι­κές ανε­ξάρ­τη­τα από αυτόν που ασκεί την κυ­βερ­νη­τι­κή δια­χεί­ρι­ση.

Πώς εκτι­μάς την κα­τά­στα­ση του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος στην Ελ­λά­δα, σή­με­ρα; Είναι σε θέση να απα­ντή­σει, στο και­νού­ριο τοπίο ανα­σφά­λειας από την παν­δη­μία και σα­φούς τα­ξι­κού δια­χω­ρι­σμού από την πλευ­ρά του συ­στή­μα­τος;

Υπάρ­χουν δύο ζη­τή­μα­τα το ζή­τη­μα των ελευ­θε­ριών γε­νι­κό­τε­ρα οι οποί­ες δο­κι­μά­ζο­νται σή­με­ρα. Δη­λα­δή η δι­καιω­μα­τι­κή διά­στα­ση με την ευ­ρεία έν­νοια και υπάρ­χει και η ερ­γα­σια­κή διά­στα­ση που είναι ακόμα πιο στενή έν­νοια και που έχει πιο έντο­νο το τα­ξι­κό χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό σε σχέση με το ευ­ρύ­τε­ρο δι­καιω­μα­τι­κό. Νο­μί­ζω ότι το πρώτο πράγ­μα που θα πρέ­πει να γίνει είναι να συν­δε­θεί η δι­καιω­μα­τι­κή διά­στα­ση και η κα­τα­στρα­τή­γη­ση δη­μο­κρα­τι­κών ελευ­θε­ριών με την τα­ξι­κή διά­στα­ση, με το τι ακρι­βώς γί­νε­ται μέσα στους χώ­ρους δου­λειάς. Να φανεί ότι αυτό που συμ­βαί­νει με τους αστυ­νο­μι­κούς να δέρ­νουν στο δρόμο και να κα­τα­πα­τούν δι­καιώ­μα­τα συμ­βαί­νει και με τη δη­μο­κρα­τία στο χώρο δου­λειάς όπου εκεί ο ερ­γα­ζό­με­νος είναι, μέσα σε ει­σα­γω­γι­κά έστω, με τον βούρ­δου­λα του ερ­γο­δό­τη. Εάν δεν δούμε αυτές τις δύο δια­στά­σεις σε συ­νάρ­τη­ση με­τα­ξύ τους νο­μί­ζω ότι δεν θα είναι εύ­κο­λο να υπάρ­ξει ένα κί­νη­μα που να έχει μία οπτι­κή ευ­ρύ­τε­ρη απέ­να­ντι στα τε­κται­νό­με­να.

Αν πε­ριο­ρι­στού­με στο τι εκ­φρά­ζει σή­με­ρα το συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα και στο πώς λει­τουρ­γούν τα συν­δι­κά­τα δυ­στυ­χώς η κα­τά­στα­ση είναι πάρα πολύ άσχη­μη. Πρώ­τον γιατί έχου­με μία συν­δι­κα­λι­στι­κή πυ­κνό­τη­τα που συ­νε­χώς μειώ­νε­ται με ευ­θύ­νη και με αι­τί­ες οι οποί­ες είναι είτε εξω­γε­νείς εκτός συν­δι­κά­των και επη­ρε­ά­ζουν και οδη­γούν στην απο­δυ­νά­μω­ση των συν­δι­κά­των αλλά και με ευ­θύ­νες από το ίδιο το συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα το οποίο με πρά­ξεις ή πα­ρα­λεί­ψεις απο­δυ­να­μώ­νει από μόνο του το ρόλο των συν­δι­κά­των. Αυτό που κατά την άποψή μου είναι το πιο ελ­πι­δο­φό­ρο που μπο­ρεί να δει κα­νείς από πλευ­ράς ερ­γα­τι­κού και συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος είναι οι πρω­το­βου­λί­ες που λαμ­βά­νο­νται κυ­ρί­ως από συν­δι­κά­τα βάσης. Από το πρω­το­βάθ­μιο επί­πε­δο του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Και βε­βαί­ως κά­ποιες πε­ρι­πτώ­σεις δευ­τε­ρο­βάθ­μιων ορ­γα­νώ­σε­ων που κι­νού­νται προς αυτή την κα­τεύ­θυν­ση σε μι­κρό­τε­ρο βαθμό. Αν αυτό δεν συν­δυα­στεί με μία γε­νι­κό­τε­ρη αλ­λα­γή και συ­σχε­τι­σμών και αντί­λη­ψης και αντι­λή­ψε­ων που να εκ­φρα­στεί και στην κο­ρυ­φή του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος τα πε­ρι­θώ­ρια δεν θα είναι αυτά που θα θέ­λα­με. Είναι θα μπο­ρού­σε να πει κα­νείς για πα­ρά­δειγ­μα συμ­βο­λι­κό της κα­τά­στα­σης, ότι σε μία δε­κα­ε­τία, από το 2009 έως το 2019, όπου ισο­πε­δώ­θη­κε κυ­ριο­λε­κτι­κά η ερ­γα­σία και ότι ήθελε το κε­φά­λαιο το πέ­ρα­σε σε με­γά­λο βαθμό και χωρίς να ανοί­ξει μύτη, μετά τις αντι­δρά­σεις του 2011-2013, το επί­ση­μο συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα να είναι τόσο ικα­νο­ποι­η­μέ­νο από τον τρόπο με τον οποί­ον λει­τούρ­γη­σε η επί­ση­μη έκ­φρα­ση του, η ηγε­σία του, που συ­νε­χώς να ανα­πα­ρά­γει και να διαιω­νί­ζει τις ίδιες εξου­σί­ες σε πρό­σω­πα. Είναι ένα ζή­τη­μα το πως πρό­σω­πα του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος που συν­δέ­ο­νται με την πε­ρί­ο­δο που ισο­πε­δώ­θη­καν τα ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα συ­νε­χί­ζουν να ανα­γνω­ρί­ζο­νται και να επι­βε­βαιώ­νε­ται ο ρόλος τους ως θε­τι­κός ρόλος διαιω­νί­ζο­ντας την πα­ρου­σία τους για πάνω από 10 χρό­νια στην κο­ρυ­φή του συν­δι­κα­λι­στι­κού κι­νή­μα­τος. Όταν αυτά τα πρό­σω­πα μά­λι­στα δεν τα βλέ­που­με σε χώ­ρους ερ­γα­σια­κούς, δεν τα βλέ­που­με στις απερ­γί­ες που οι ίδιοι κα­λούν, δεν τα βλέ­που­με σε μία δια­δή­λω­ση. Αυτά είναι πολύ σο­βα­ρά ζη­τή­μα­τα που δεν ξέρω αν και σε ποιο βαθμό σή­με­ρα στο επί­ση­μο και ορ­γα­νω­μέ­νο συν­δι­κα­λι­στι­κό κί­νη­μα ανα­πτύσ­σο­νται αυτοί οι προ­βλη­μα­τι­σμοί η υπε­ρι­σχύ­ουν αλλού τύπου επι­λο­γές που οδη­γούν στην ανα­πα­ρα­γω­γή εξου­σιών. Εξου­σιών που σε επί­πε­δο συν­δι­κα­λι­στι­κής ηγε­σί­ας με τα δείγ­μα­τα γρα­φής που έχουν δώσει σε όσα προη­γή­θη­καν θεωρώ ότι είναι ανε­παρ­κέ­στα­τες για να δια­χει­ρι­στούν και να αντι­με­τω­πί­σουν τα ζη­τή­μα­τα που ανα­φέ­ρα­με στη συ­ζή­τη­ση ότι έρ­χο­νται.

Σε αυτό πρέ­πει να δούμε ακόμη και το ποιοι και γιατί έχουν δι­καί­ω­μα ψήφου στα συν­δι­κά­τα. Στο δη­μό­σιο ψη­φί­ζουν πολ­λές φορές μόνο οι μό­νι­μοι που τεί­νουν να είναι η μειο­ψη­φία πια στους χώ­ρους και όχι οι συμ­βα­σιού­χοι που είναι η πλειο­ψη­φία.

Είναι από­λυ­τα προ­φα­νές αυτό, αλλά μιας που οι πε­ρισ­σό­τε­ροι όπως πολύ σωστά λες είναι συμ­βα­σιού­χοι μπαί­νει πάλι επί τά­πη­τος το θέμα της ενιαί­ας συν­δι­κα­λι­στι­κής έκ­φρα­σης δη­μό­σιου και ιδιω­τι­κού τομέα. Από τα πράγ­μα­τα ο δια­χω­ρι­σμός ΑΔΕΔΥ και ΓΣΕΕ, δη­μό­σιων και ιδιω­τι­κών υπαλ­λή­λων είναι ξε­πε­ρα­σμέ­νος και είναι να θυ­μί­σω απόρ­ροια μιας πα­ρέμ­βα­σης που έκανε το 1920, πριν 100 χρό­νια δη­λα­δή, ο Ελ. Βε­νι­ζέ­λος όπου απα­γό­ρευ­σε στους δη­μό­σιους υπαλ­λή­λους να είναι στα ίδια συν­δι­κά­τα με τους ερ­γά­τες. Όπως έγρα­φε η αι­τιο­λο­γι­κή έκ­θε­ση του τότε νόμου αυτό έγινε για να μην μο­λυν­θούν οι δη­μό­σιοι υπάλ­λη­λοι από το μι­κρό­βιο της τα­ξι­κής πάλης που είχε κα­το­χυ­ρώ­σει στο κα­τα­στα­τι­κό της από το ιδρυ­τι­κό της συ­νέ­δριο η ΓΣΕΕ το 1918. Αυτή λοι­πόν η κα­τά­στα­ση που δια­μορ­φώ­θη­κε με κρα­τι­κή πα­ρέμ­βα­ση κά­ποια στιγ­μή τα ίδια τα συν­δι­κά­τα θα πρέ­πει να την απο­τι­νά­ξουν.

Τώρα έχου­με το ανά­πο­δο πρό­βλη­μα η ΑΔΕΔΥ εμ­φα­νί­ζε­ται πιο τα­ξι­κή από τη ΓΣΕΕ αλλά πραγ­μα­τι­κά υπάρ­χει ανά­γκη να δούμε και τη διάρ­θρω­ση του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος πια

Η ΑΔΕΔΥ είναι πιο θε­τι­κή σε ένα τέ­τοιο σε­νά­ριο σε σχέση με τη ΓΣΕΕ του­λά­χι­στον δια­κη­ρυ­κτι­κά

Πες μας για τη νέα, συλ­λο­γι­κή έκ­δο­ση και τις εκ­δη­λώ­σεις που ετοι­μά­ζε­τε το αμέ­σως επό­με­νο διά­στη­μα.

Μέσα στο Γε­νά­ρη θα γίνει δια­δι­κτυα­κή εκ­δή­λω­ση που θα ορ­γα­νω­θεί με πρω­το­βου­λία του Πα­ντεί­ου Πα­νε­πι­στη­μί­ου για τις κοι­νω­νι­κές συ­νέ­πειες της παν­δη­μί­ας. Θα πα­ρου­σια­στούν διά­φο­ρες πτυ­χές με­τα­ξύ των οποί­ων τα θέ­μα­τα της αγο­ράς ερ­γα­σί­ας . Το Πά­ντειο είναι το μόνο πα­νε­πι­στή­μιο που ασχο­λεί­ται με πο­λι­τι­κές και κοι­νω­νι­κές επι­στή­μες και άρα θε­ω­ρή­σα­με ότι είναι μία καλή πρω­το­βου­λία να ασχο­λη­θεί με αυτά τα ζη­τή­μα­τα για τις επι­πτώ­σεις από την παν­δη­μία. Όσον αφορά την έκ­δο­ση είναι επί­σης με θέμα τις κοι­νω­νι­κές συ­νέ­πειες της παν­δη­μί­ας. Είναι μια συλ­λο­γι­κή δου­λειά αν­θρώ­πων που είτε είναι μέλη του δι­δα­κτι­κού προ­σω­πι­κού του Πα­ντεί­ου η συ­νερ­γά­ζο­νται με το Πά­ντειο πα­νε­πι­στή­μιο η οποία εκτι­μώ ότι θα είναι ολο­κλη­ρω­μέ­νη και θα πάρει το χα­ρα­κτή­ρα έντυ­πης έκ­δο­σης προς το τέλος του Φλε­βά­ρη με αρχές Μάρτη του 2021.