Όταν ο ντανταϊστής Βελλούδιος συναντήθηκε με τον σουρεαλιστή Εμπειρίκο

Ήταν γόνος αστικής οικογένειας πανεπιστημιακών και υιοθέτησε το επώνυμο της Αγγλίδας γιαγιάς του, Luise Murray, από τη μεριά της μητέρας του, το οποίος εξελλήνισε (Μούρραης). Σε ηλικία 17 ετών, σπουδάζοντας στη Ζυρίχη, σύχναζε στο «Cabaret Voltair», που ήταν κέντρο καλλιτεχνικής ψυχαγωγίας, στο οποίο γνώρισε τους καλλιτέχνες του ντανταϊστικού κινήματος. Στη Ζυρίχη είδε για πρώτη φορά το Ζέπελιν και έτσι αποφάσισε να γίνει και έγινε ο πρώτος Έλληνας ανεμοπόρος-αεροπόρος. 

Στη Ζυρίχη συλλαμβάνει μια πρωτοποριακή ιδέα, την φαντασιομετρία, η οποία είναι συλλογή ευτελών υλικών (π.χ. κοχύλια, μικρά κομμάτια από ξύλο, φελλοί, σύρματα, μηχανικά υπολείμματα, κλπ), και δημιουργεί μικροσκοπικά έργα τέχνης. Εκεί δημιουργεί και το πρώτο έργο του, το οποίο είναι ένα σχέδιο Ζέπελιν, που, αντί να ρίχνει βόμβες, ρίχνει τετράφυλλα τριφύλλια, θέλοντας να μιλήσει για την ειρήνη.

Κατά πως φαίνεται, η άποψη του Βελλούδιου είναι πως η τέχνη δεν ορίζεται από τα βασικά και γνώριμα υλικά (ξύλο, μάρμαρο, μπρούτζος κλπ.), αλλά από οτιδήποτε υλικό, ακόμη και το πιο ευτελές. Ουσιαστικά, η τέχνη ορίζεται από την έμπνευση, τη φιλοσοφία και την αισθητική του καλλιτέχνη.

Ο Βελλούδιος, διέθετε ένα ιδιότυπο ελληνοκεντρισμό, όχι εθνικιστικό, και δεν είναι τυχαίο που ο Σικελιανός και η Εύα Πάλμερ, στην αναβίωση των Δελφικών Εορτών το 1927 και 1930, του ανέθεσαν την χορογραφία των ανδρών. Έτσι αυτός,  χρησιμοποιώντας τον ζεϊμπέκικο χορό τον μετονόμασε σε «Ζεϋμπέκικο», δηλαδή χορό του Δία. Πάντως, ξέχωρα από την πραγματική καταγωγή του ζεϊμπέκικου ως χορού των ζεϊμπέκηδων, εντούτοις ο συνδυασμός που έκανε ο Βελλούδιος με το «Ζευς», έχει καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Και ως τέτοιο χρειάζεται να το δούμε.

Η συνεργασία του με τον Εμπειρίκο προήλθε από τη φωτογράφιση των μικροσκοπικών φαντασιομετρικών κατασκευών του Βελλούδιου, με τον ιδιαίτερο τρόπο φωτογράφισης του Εμπειρίκου, μέσα από σκιές και φωτοσκιάσεις, αποδίδοντας ουσιαστικά μια νέα εικόνα και άρα ένα νέο έργο-αντικείμενο, μια διαφορετική οπτική του έργου τέχνης του Βελλούδιου. Διότι, τελικά, το έργο από τη στιγμή που φεύγει από τον δημιουργό του, έχει τη δική του συνέχεια στο χρόνο, αποκτά τη δική του πορεία και ταυτότητα, ενώ ορίζεται κάθε φορά από τον εκάστοτε παρατηρητή.

Από τη συνεργασία με τον Εμπειρίκο, δημιουργήθηκαν 100 φωτογραφίες, ενώ ο Βελλούδιος έγραφε μικρά κείμενα σε κάθε φωτογραφία. «Αυτός ο συνδυασμός αντικειμένου, κειμένου και φωτογράφισης είναι μοναδικός στον κόσμο», όπως λέει ο Δ. Αγραφιώτης. Σε αυτές τις φωτογραφίες στηρίζεται η Έκθεση στο The Box (17 Απριλίου έως 17 Μαϊου 2018). Οι δε τίτλοι των φωτογραφιών έχουν ενδιαφέρον, για τη φαντασία που διαθέτουν, σε σχέση με το έργο. Αναφέρω ορισμένους: «Νάρκισσος», «Εύα και Αδάμ ως μόριον εν ιμέρω», «Το Υποσυνείδητο. Le Subconsciant», «Janus. Ο Θεός Ιανός. ΔΙΠΡΟΣΩΠΟΣ», «Η Γυναίκα, το Άγνωστο τούτο» κλπ. Επιπλέον, στην Έκθεση υπάρχουν τρία αυθεντικά μικροσκοπικά έργα του Βελλούδιου, καθώς επίσης το πρωτότυπο ARTIST BOOK, που φιλοτέχνησαν ο Βελλούδιος και ο Τσαρούχης για τον Δ. Πικιώνη. Επιπλέον, εκτίθενται και φωτογραφίες από λαογραφικές παραδόσεις της περιοχής του Τυρνάβου, το 1952, τις οποίες τράβηξε μαζί με τον Εμπειρίκο, προσπαθώντας να καταγράψουν τα έθιμα της ευγονίας της Καθαρής Δευτέρας και τις φαλικές σατιρικές γιορτές που τις συνόδευαν.

Ο Βελλούδιος υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους κοσμοπολίτες καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, και από αυτόν εμπνεύστηκε ο Βαμβακάρης και έγραψε, το 1925, τον «Αριστοκράτη». Πέθανε σχετικά άγνωστος, όπως ακριβώς επέλεξε να ζήσει.