Ποιος σχεδιάζει τη διαχείριση των αποβλήτων στην Αττική;

Τις μέρες αυτές -υποτίθεται ότι- συζητείται ο περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής, καθώς έχει δημοσιοποιηθεί η στρατηγική περιβαλλοντική εκτίμηση του ΠΕΣΔΑ. Με βασικό του χαρακτηριστικό την αοριστία και τη γενικότητα, αφού τις μόνες, ουσιαστικά, υποδομές που προδιαγράφει με σαφήνεια, είναι αυτές της «ολοκληρωμένης εγκατάστασης διαχείρισης αποβλήτων» (ΟΕΔΑ) της Φυλής. Κάποιες από τις οποίες της επεκτείνει –όπως το εργοστάσιο επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων (ΕΜΑΚ)- και άλλες συντηρεί στο αόριστο μέλλον, όπως ο χώρος ταφής (ΧΥΤΑ) και ο αποτεφρωτήρας υγειονομικών αποβλήτων, παρά τις εξαγγελίες για το αντίθετο. Σχεδιασμός στα λόγια, δηλαδή.

Την ίδια στιγμή, ένας άλλος σχεδιασμός προωθείται, στην πράξη, όχι στα χαρτιά. Δεκάδες ιδιώτες αδειοδοτούνται για δραστηριότητες, που αφορούν τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων (ΑΣΑ). Δε μιλάμε για τις δραστηριότητες συλλογής και μεταφοράς, που έχουν γίνει καθεστώς εδώ και πολλά χρόνια. Μιλάμε για εγκαταστάσεις αποθήκευσης, ανακύκλωσης και επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, παραγωγής δευτερογενών καυσίμων (RDF) κλπ. Με τους, κατά νόμο, αρμόδιους φορείς για τη διαχείριση των ΑΣΑ (δήμους, συνδέσμους, περιφέρειες, υπουργεία), άλλοτε να παρακολουθούν σαν θεατές και, άλλοτε, να χρησιμοποιούν αυτού του είδους τις υπηρεσίες.

Κραυγαλέο παράδειγμα αυτής της τάσης είναι η προσπάθεια της εταιρείας WATT ΑΕ, να κατασκευάσει μονάδα μηχανικής επεξεργασίας αστικών αποβλήτων, δυναμικότητας 100.000 τόνων/έτος, μέσα στην ΟΕΔΑ Φυλής, στη θέση ενός κέντρου ανακύκλωσης υλικών (ΚΔΑΥ), το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς το 2013, από πυρκαγιά. Και είναι κραυγαλέο παράδειγμα για δύο λόγους. Αφενός, επειδή επηρεάζει άμεσα το νέο περιφερειακό σχεδιασμό (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής και, αφετέρου, επειδή σχεδιάζεται να γίνει μέσα στην ΟΕΔΑ της Φυλής, στην οποία την ευθύνη έχει ο αρμόδιος φορέας για τη διαχείριση των αποβλήτων της Αττικής, ο ειδικός διαβαθμιδικός σύνδεσμος ΕΔΣΝΑ.

Δε θα σταθούμε, τώρα, στον τρόπο με τον οποίο η WATT ΑΕ προσπάθησε να κατασκευάσει τη μονάδα. Άρχισε τις εργασίες, χωρίς οικοδομική άδεια και χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση, ισχυριζόμενη, παραπλανητικά, ότι επιδιώκει την ανακατασκευή του καμένου ΚΔΑΥ. Γι αυτό και της επιβλήθηκε διακοπή εργασιών και βαρύτατα πρόστιμα (πρόστιμο ανέγερσης 819.841,50 ευρώ και ετήσιο πρόστιμο διατήρησης 136.640,25 ευρώ). Αναγκάστηκε έτσι να υποβάλλει νέο φάκελο περιβαλλοντικής αδειοδότησης, ο οποίος τίθεται σε δημόσια διαβούλευση από 3/10/2016, έως 05/12/16.

Στη σχετική ανακοίνωση, αποκαλύπτονται οι νέες δραστηριότητες, που επιδιώκει να αναπτύξει η WATT ΑΕ: «Τροποποίηση υφιστάμενου ΚΔΑΥ και επέκτασή του με μονάδα βιολογικής επεξεργασίας για βιοξήρανση στερεών απορριμμάτων και παραγωγή-τυποποίησης SRF/RDF». Οι νέες δραστηριότητες κατατάσσονται στις εξής ομάδες του επίσημου πίνακα περιβαλλοντικής αδειοδότησης: ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων - πράσινα σημεία συμπεριλαμβανομένων των κέντρων ανακύκλωσης, εκπαίδευσης, διαλογής στην πηγή - εγκαταστάσεις ανάκτησης υλικών από μη επικίνδυνα σύμμεικτα ανακυκλώσιμα απόβλητα μέσω μηχανικής ή και χειρωνακτικής διαλογής - εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών στερεών αποβλήτων.

Η υπόθεση αυτή έχει τεθεί, από την ΠΡΩΣΥΝΑΤ, υπόψη της ΓΓ διαχείρισης στερεών αποβλήτων, του ΕΔΣΝΑ και της περιφέρειας Αττικής, εδώ και πολλούς μήνες. Καμία πλευρά, δε θεώρησε αρκετά σοβαρό το θέμα, ώστε να τοποθετηθεί δημόσια και υπεύθυνα. Μας δόθηκαν ανεπίσημες εξηγήσεις του τύπου: «δεν πρόκειται να επιτραπούν εγκαταστάσεις διαχείρισης, που δεν περιλαμβάνονται στο ΠΕΣΔΑ» ή «δεν μπορούμε να σχολιάσουμε ενέργειες για τις οποίες δεν έχουμε επίσημη ενημέρωση».

Τώρα, όμως, τα ψέματα τελείωσαν. Κανείς δεν μπορεί να κρύβεται ή να μεταθέτει την ευθύνη σε άλλους. Υπάρχει, πλέον, συγκεκριμένο σχέδιο και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) της WATT ΑΕ, την οποία η Διεύθυνση περιβαλλοντικής αδειοδότησης του υπουργείου περιβάλλοντος και το περιφερειακό συμβούλιο Αττικής έβαλαν σε δημόσια διαβούλευση.   

Το μεγάλο ζήτημα, αυτή τη στιγμή, είναι να μάθουμε με επίσημο τρόπο, τη θέση της κυβέρνησης, της περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ, στα παρακάτω ερωτήματα:

• Επιτρέπεται η αδειοδότηση και η κατασκευή υποδομών με μέγεθος και χαρακτήρα σαν αυτών της WATT ΑΕ, χωρίς αυτές να περιλαμβάνονται στον ΠΕΣΔΑ;
• Με ποια λογική υποχρεώνονται οι δήμοι της Αττικής, ακόμη και αν πρόκειται για ένα «πράσινο σημείο», να ζητούν την επιβεβαίωση του ΕΔΣΝΑ ότι εναρμονίζονται με το υπό εκπόνηση ΠΕΣΔΑ και η WATT ΑΕ να απαλλάσσεται από αυτήν την υποχρέωση;
• Ανεξάρτητα από τις τυπικές υποχρεώσεις της WATT ΑΕ, η περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ θεωρούν ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα, στο συγκεκριμένο χώρο, βρίσκεται σε αρμονία με το περιεχόμενο του νέου ΠΕΣΔΑ;
• Ο ΕΔΣΝΑ, ο οποίος έχει την ευθύνη της διαχείρισης των ΑΣΑ της Αττικής και την ευθύνη της διαχείρισης της ΟΕΔΑ Φυλής έχει συμφωνήσει στην ανάπτυξη της συγκεκριμένης δραστηριότητας;
• Αυτός είναι ο τύπος της ανάπλασης της εγκατάστασης της Φυλής, που οραματίζονται η περιφέρεια Αττικής, ο ΕΔΣΝΑ και ο δήμος Φυλής;