Ο παραπάνω τίτλος, που προέρχεται από στίχο του Μανώλη Αναγνωστάκη, είναι από την Έκθεση του Ιδρύματος της Βουλής, η οποία είναι αφιερωμένη στον ποιητή (διάρκεια από 12 Φεβρουαρίου έως τέλη Οκτωβρίου 2018).
Ο Αναγνωστάκης υπήρξε από τους σπουδαίους ποιητές της μεταπολεμικής γενιάς, της οποίας η ποίηση χαρακτηρίστηκε, από τον Βύρωνα Λεντάρη, ως «ποίηση της ήττας». Και παρ’ ότι ο Αναγνωστάκης δεν αποδεχόταν αυτό τον χαρακτηρισμό, εντούτοις, μέσα από τα ποιήματά του, τα οποία διακρίνει πεσιμισμός, πόνος και θρήνος, φαίνεται ότι τον διαπερνά η αίσθηση της ήττας. Βέβαια, δεν είναι καθόλου παράλογο αν σκεφτούμε ότι αυτή η γενιά πέρασε «δια πυρός και σιδήρου». Ο ίδιος είχε καταδικαστεί σε θάνατο το 1949 για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και ήταν φυλακισμένος μεταξύ 1948-50.
Ο Αναγνωστάκης, μπορεί να μην παραδεχόταν τον χαρακτηρισμό «ποίηση της ήττας», όμως, τελικά την έκφρασε. Και βέβαια, το γεγονός ότι εκφράζεις την ήττα δεν σημαίνει, κατ’ ανάγκη, πως παραιτείσαι ή εγκαταλείπεις. Διότι, άλλο αποδέχομαι και άλλο παραιτούμε. Η αποδοχή είναι απελευθερωτική, ενώ η παραίτηση είναι εγκατάλειψη. Μπορεί να συμβεί και αυτό, όμως στον Αναγνωστάκη δεν συνέβη. Δεν παραιτήθηκε.
Η εν λόγω έκθεση, συνδυάζει τεκμήρια από τη λογοτεχνική, κοινωνική και πολιτική ζωή του, ενώ περιλαμβάνει ποιήματα, δοκίμια, άρθρα, χειρόγραφα, προσωπικά αντικείμενα, φωτογραφίες, κ.ά., τα οποία προέρχονται από το αρχείο του ποιητή. Επιπλέον, συνοδεύεται από ένα έντυπο, το οποίο μοιράζεται δωρεάν. Όμως, ο Αναγνωστάκης (γιατρός στο επάγγελμα), εκτός από ποιητής και δοκιμιογράφος υπήρξε εκδότης περιοδικού, συνεργάτης και συλλέκτης περιοδικών, αρθογράφος, ενεργό πολιτικό πρόσωπο ενταγμένο στην Αριστερά, υποψήφιος με το ΚΚΕ (Εσωτερικού) μετά τη δικτατορία, αλλά και ποδοσφαιρόφιλος.
Η Έκθεση, είναι δομημένη σε ενότητες, όπου σε κάθε μια βρίσκονται ένα ή δυο ποιήματά του. Αναδεικνύει τους σταθμούς της ζωής του, όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τις πολιτικές και πνευματικές συγκρούσεις της περιόδου 1940-1974, αλλά και την αιρετική τοποθέτησή του, μέσα στο εσωτερικό της Αριστεράς. Η κριτική του ματιά απέναντι στις παραβιάσεις των αρχών της σοσιαλιστικής νομιμότητας, αλλά και στην υπεράσπιση του απελευθερωτικού ρόλου και χαρακτήρα της τέχνης, τον έφερε σε διάσταση με τα κομματικά ιερατεία. Δεν είναι τυχαίο ότι διαγράφτηκε από το ΚΚΕ, το 1946, με την κατηγορία της ηττοπάθειας και του τροτσκισμού και πως το περιοδικό που έκδωσε στη Θεσσαλονίκη (1959-61), το ονόμαζε «Κριτική».
Θεωρώ ότι έχει σημασία να επισκεφθούν την έκθεση νέοι άνθρωποι και ιδίως μαθητές, διότι μέσα από τη ζωή του Αναγνωστάκη, θα αναγνώσουν τα άγνωστα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας (την Κατοχή από τους Ναζί, την Αντίσταση, τους διωγμούς των Εβραίων, τον Εμφύλιο Πόλεμο, το μετεμφυλιακό κράτος με τους διωγμούς των αριστερών και προοδευτικών ανθρώπων, τα διλλήματα που ετίθεντο, τον αντιδικτατορικό αγώνα 1967-74, κ.ό.κ.).
Και το πιο σημαντικό; Μπορεί να μας βοηθήσει για προβληματισμό και για τα χρόνια πριν και κατά τη διάρκεια των μνημονίων. Επειδή, όπως λέει ο Αναγνωστάκης:
«Καλά φάγαμε καλά ήπιαμε
Καλά τη φέραμε τη ζωή μας ως εδώ
Μικροζημιές και μικροκέρδη συμψηφίζοντας».
Το θέμα είναι τώρα τί λες...
