Η φετινή χρονιά ήταν ίσως η πιο περίεργη και δύσκολη στην εικοσάχρονη σχεδόν ιστορία του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Κι όμως, το 18ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Κοινωνικής Αλληλεγγύης τα κατάφερε και πάλι.
Η φετινή χρονιά ήταν ίσως η πιο περίεργη και δύσκολη στην εικοσάχρονη σχεδόν ιστορία του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Αναβλήθηκε δύο φορές, λόγω δημοψηφίσματος και εκλογών, βρέθηκε στο κέντρο σφοδρών όσο και άδικων επιθέσεων, λόγω της απόφασης των συλλογικοτήτων που το συνδιοργανώνουν να μη δεχτούν τη συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ, διοργανώθηκε σε κλειστό, μικρότερο από ό,τι συνήθως, χώρο, με λιγότερες συνεπώς εκδηλώσεις, λόγω του ότι θα γινόταν τελικά στα μέσα Οκτώβρη. Διόλου ευκαταφρόνητες αντιξοότητες ακόμη και για έναν θεσμό που έχει δοκιμαστεί μες στο χρόνο.
Κι όμως, το 18ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Κοινωνικής Αλληλεγγύης τα κατάφερε και πάλι. Από τις 16 ως τις 18 Οκτώβρη χιλιάδες κόσμου -ανάμεσά τους και αρκετά μέλη του ΣΥΡΙΖΑ που ευτυχώς αψήφησαν την προτροπή της τοπικής τους οργάνωσης να μη στηρίξουν το φεστιβάλ- βρέθηκαν στην Αποθήκη 8 του λιμανιού της πόλης μετατρέποντάς τη σε μια κυψέλη δραστηριοτήτων, πολιτικών, κινηματικών και πολιτιστικών. Ήταν εκεί άνθρωποι και οργανώσεις που συμμετέχουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στο αντιρατσιστικό/ μεταναστευτικό κίνημα, αλλά και σε άλλα κινήματα, όπως είναι το αυτοδιαχειριζόμενο εργοστάσιο της ΒΙΟΜΕ και το κίνημα ενάντια στην εξόρυξη του χρυσού στη Χαλκιδική.
Η μεγάλη συμμετοχή πολιτικών και κοινωνικών οργανώσεων και συλλογικοτήτων που ενημέρωναν το κοινό για τις δράσεις τους, καθώς και το πλήθος κόσμου που στήριξε με την παρουσία του -και όχι μόνο- τη διοργάνωση και παρακολούθησε τις συζητήσεις των τριών ημερών, αποδεικνύουν ότι το αντιρατσιστικό φεστιβάλ είναι ένας θεσμός που, παρά τα θρυλούμενα, δεν εξαντλείται στα σουβλάκια, τις μπίρες, και τις συναυλίες. Οι τελευταίες μάλιστα είναι κι αυτές, με τον δικό τους τρόπο, οργανικό κομμάτι του πνεύματος που διατρέχει όλη τη διοργάνωση, αφού όλα τα συγκροτήματα -τοπικά στη συντριπτική τους πλειονότητα- συμμετέχουν τελείως αφιλοκερδώς.
Αυτό το πνεύμα αλληλεγγύης και συντροφικότητας το συναντά κανείς κάθε χρόνο από την πρώτη φάση της προετοιμασίας της διοργάνωσης, όταν μετά από κάλεσμα της Αντιρατσιστικής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης προς άτομα και οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο των πολιτικών και κοινωνικών κινημάτων, δημιουργείται μια ανοιχτή οργανωτική συνέλευση που αποφασίζει για όλα: από το χώρο και τις ημερομηνίες, μέχρι το πολιτικό κείμενο και τις εκδηλώσεις. Ταυτόχρονα, ομάδες εργασίας αναλαμβάνουν επιμέρους οργανωτικά ζητήματα, όπως είναι η οργάνωση των εκδηλώσεων, η εύρεση μουσικών σχημάτων, η φιλοξενία των καλεσμένων, η προπαγανδιστική καμπάνια και άλλα πολλά. Έτσι έγινε και φέτος, με τα πράγματα φυσικά πιο συμμαζεμένα από ποσοτικής πλευράς, για τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω.
Ποιοτικά όμως το φεστιβάλ στάθηκε στο ύψος του, ιδιαίτερα μέσα από τις εκδηλώσεις-συζητήσεις που έγιναν κατά τη διάρκειά του και οι οποίες συμπύκνωσαν εύστοχα τους άξονες γύρω από τους οποίους θέλει -και οφείλει- να κινηθεί το αντιρατσιστικό/ αντιφασιστικό κίνημα, αλλά και ευρύτερα η εναλλακτική πολιτική πρόταση της εξωκοινοβουλευτικής -πλέον- αριστεράς. Ο μεγάλος αριθμός όσων τις παρακολούθησαν, η δίψα του κόσμου να ακούσει καινούρια πράγματα, το πλήθος των τοποθετήσεων, δείχνουν ότι το κίνημα, παρά το χτύπημα που δέχτηκε μετά το δημοψήφισμα, παραμένει στις επάλξεις και αυτό είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο για το μέλλον.
Την πρώτη μέρα λοιπόν έγινε -έστω και μετ' εμποδίων- μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το προσφυγικό ζήτημα, κατά την οποία όσοι συμμετείχαν ενημερώθηκαν τόσο για την εγχώρια και διεθνή σχετική νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων και των πολύ πρόσφατων εξελίξεων, όσο και για την κατάσταση με τους πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες. Κοινή συνισταμένη όλων των τοποθετήσεων η ανάγκη για ασφαλή διέλευση όλων των προσφύγων μέχρι τη χώρα προορισμού τους και για το συντονισμό των δράσεων αλληλεγγύης στους πρόσφυγες και πολιτικής πίεσης και πανελλαδικά, αλλά και διεθνώς.
Τη δεύτερη μέρα το θέμα της κεντρικής εκδήλωσης ήταν η αντιμετώπιση του φασιστικού φαινομένου και η δίκη της Χρυσής Αυγής. Μπροστά σε ένα πολυπληθές ακροατήριο, ο Κώστας Παπαδάκης, εκ των δικηγόρων της πολιτικής αγωγής, μίλησε για άγνωστες πτυχές της δίκης σοκάροντας με τον απροκάλυπτο τρόπο που μπαίνουν προσκόμματα στη διεξαγωγή της και στην ενημέρωση του κοινού. Ο καθηγητής Γιώργος Τσιάκαλος από τη μεριά του αναφέρθηκε στο παραγνωρισμένο γεγονός ότι η Χρυσή Αυγή είναι εγκληματική οργάνωση με βάση το πολιτικό της πρόγραμμα και όχι απλώς επειδή τα μέλη της έχουν διαπράξει τα εγκλήματα για τα οποία δικάζονται και τόνισε ότι το αντιφασιστικό κίνημα δεν πρέπει να επιτρέπει στη Χρυσή Αυγή να κάνει καμιά δημόσια εμφάνιση και εκδήλωση ανενόχλητη, αλλά να φροντίζει να έχει πάντα τριπλάσια τουλάχιστον παρουσία από αυτή στο δρόμο. Οι ομιλητές και όσοι τοποθετήθηκαν έπειτα, οργανώσεις και άτομα, συμφώνησαν ότι, παρότι το φασιστικό φαινόμενο δεν εξαλείφεται στα δικαστήρια, έχει πολύ μεγάλη σημασία να καταδικαστούν τα μέλη της Χρυσής Αυγής, καθώς μια αθώωσή τους θα είχε ολέθριες συνέπειες, γι' αυτό θα πρέπει να υπάρξουν κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα για να στηριχθεί το αντίξοο έργο της πολιτικής αγωγής μέσα στη δικαστική αίθουσα.
Την τελευταία μέρα του φεστιβάλ έγιναν σχεδόν παράλληλα η εκδήλωση ““There is No Alternative”?” και η παρουσίαση του βιβλίου “Λαμόγια στο χακί” για τα σκάνδαλα της χούντας. Εδώ θα πρέπει να μας προβληματίσει το γεγονός ότι η δεύτερη προσέλκυσε σαφώς περισσότερο κόσμο, παρότι το ζήτημα της εναλλακτικής πρότασης και του ρόλου που μπορούν να παίξουν τα κινήματα τόσο στην επεξεργασία της όσο και στη διάχυσή της στην κοινωνία θα έπρεπε να βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα όλων μας. Ακόμη κι έτσι όμως στη συζήτηση που έγινε στην πρώτη εκδήλωση κατατέθηκαν οι θέσεις αρκετών οργανώσεων και καταδείχθηκε η ανάγκη να αφουγκραστεί η μία την άλλη, και όλες μαζί την εμπειρία των κινημάτων, και να μην αναλώνονται σε παράλληλους μονολόγους, προκειμένου να υπάρξει, από τη μια μεριά, κοινή δράση και μέτωπο ενάντια στις πολιτικές λιτότητας, φτωχοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού και στα μέτρα που τις συνοδεύουν, και, από την άλλη, ενεργοποίηση του μουδιασμένου πολιτικά κομματιού της κοινωνίας που μετά το δημοψήφισμα και τις αρνητικές εξελίξεις έχει “καθίσει” αποδεχόμενο προς το παρόν τα πράγματα με μοιρολατρία.
Το 18ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ Κοινωνικής Αλληλεγγύης τελείωσε αφήνοντας όσους συμμετείχαν σ' αυτό ιδιαίτερα ικανοποιημένους, και, ας μας επιτραπεί γιατί έχει κι αυτό τη σημασία του, λιγότερο κουρασμένους από ό,τι άλλες χρονιές. Συσφίξαμε πολιτικές και κινηματικές σχέσεις, δημιουργήσαμε νέες, τραγουδήσαμε και χορέψαμε μαζί, γελάσαμε και προβληματιστήκαμε, και σίγουρα το αφήσαμε πίσω μας πιο πλούσιες και πιο πλούσιοι σε κινηματικές εμπειρίες, δίνοντας ραντεβού όχι μόνο για το επόμενο καλοκαίρι, αλλά και για τους δρόμους, με το πρώτο από αυτά να είναι στις 31 Οκτωβρίου στον Έβρο, για τη διαδήλωση ενάντια στο φράχτη της ντροπής. Πάντα τέτοια λοιπόν με αυτοοργάνωση, αυτοδιαχείριση και αλληλεγγύη!
Ο Αντώνης Γαζάκης είναι μέλος της Αντιρατσιστικής Πρωτοβουλίας Θεσσαλονίκης
