Η κυβέρνηση αψηφά το ΣτΕ αναφορικά με τους αιτούντες άσυλο

Αντί να εκτε­λέ­σει την από­φα­ση της 17ης Απρι­λί­ου του Συμ­βου­λί­ου της Επι­κρα­τεί­ας, του ανώ­τα­του διοι­κη­τι­κού δι­κα­στη­ρί­ου της χώρας, η κυ­βέρ­νη­ση εξέ­δω­σε διοι­κη­τι­κή από­φα­ση που επα­να­φέ­ρει την πο­λι­τι­κή – γνω­στή ως «πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού». Επί­σης, στις 19 Απρι­λί­ου ει­σή­γα­γε νο­μο­σχέ­διο προ­κει­μέ­νου να προ­λειά­νει το έδα­φος για την επα­να­φο­ρά της εν λόγω πο­λι­τι­κής στο ελ­λη­νι­κό δί­καιο. Οι βου­λευ­τές πρέ­πει να αντι­τα­χθούν σε αυτές τις αλ­λα­γές και να ασκή­σουν πίεση προς την κυ­βέρ­νη­ση ώστε να σε­βα­στεί την από­φα­ση.

Η Βουλή ξε­κί­νη­σε τη συ­ζή­τη­ση επί του νο­μο­σχε­δί­ου στις 24 Απρι­λί­ου. Αλλά η κυ­βέρ­νη­ση έσπευ­σε να επα­να­φέ­ρει την πο­λι­τι­κή πριν από τη συ­ζή­τη­ση επί του νο­μο­σχε­δί­ου. Στις 20 Απρι­λί­ου ο νέος διευ­θυ­ντής της υπη­ρε­σί­ας ασύ­λου εξέ­δω­σε εκ νέου τη διοι­κη­τι­κή εντο­λή κα­τα­γρά­φο­ντας τους λό­γους για την πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού. Με­τα­ξύ των λόγων που δό­θη­καν για να δι­καιο­λο­γη­θούν οι πε­ριο­ρι­σμοί που επι­βάλ­λο­νται από τη συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­λι­τι­κή ανα­φέ­ρε­ται η ανά­γκη υλο­ποί­η­σης της συμ­φω­νί­ας ΕΕ – Τουρ­κί­ας επί της με­τα­νά­στευ­σης καθώς και ο ισχυ­ρι­σμός περί ευ­ρύ­τε­ρου δη­μο­σί­ου συμ­φέ­ρο­ντος. Αλλά η από­φα­ση αυτή αντι­βαί­νει στην από­φα­ση του ΣτΕ και στις ευ­θύ­νες της Ελ­λά­δας δυ­νά­μει της διε­θνούς, ενω­σια­κής και ελ­λη­νι­κής νο­μο­θε­σί­ας, καθώς πα­ρέ­χει ανε­παρ­κή αι­τιο­λό­γη­ση για τους πε­ριο­ρι­σμούς, δή­λω­σαν οι ομά­δες.

Η από­φα­ση της 17ης Απρι­λί­ου του ΣτΕ ανέ­φε­ρε ότι δεν υπήρ­χε νο­μι­κή πρό­βλε­ψη για την πο­λι­τι­κή πε­ριο­ρι­σμού και ότι δεν συ­ντρέ­χουν επι­τα­κτι­κοί λόγοι δυ­νά­μει της ενω­σια­κής και της ελ­λη­νι­κής νο­μο­θε­σί­ας που να δι­καιο­λο­γούν τον πε­ριο­ρι­σμό της ελευ­θε­ρί­ας κι­νή­σε­ων των αι­τού­ντων άσυλο. Διέ­τα­ξε την ακύ­ρω­ση της διοι­κη­τι­κής από­φα­σης που επι­βάλ­λει πε­ριο­ρι­σμούς και επέ­τρε­ψε την ελεύ­θε­ρη με­τα­κί­νη­ση των αι­τού­ντων άσυλο που κα­τα­φθά­νουν στα νησιά μετά τη δη­μο­σί­ευ­ση της από­φα­σης. Στην από­φα­ση επί­σης το­νί­στη­κε ότι η δυ­σα­νά­λο­γη κα­τα­νο­μή των αι­τού­ντων άσυλο έχει επι­βα­ρύ­νει υπερ­βο­λι­κά τα νησιά. Ωστό­σο, η από­φα­ση αφορά μόνο στις νέες αφί­ξεις.

Τo νο­μο­σχέ­διο συ­ζη­τεί­ται επί του πα­ρό­ντος ενώ­πιον της Διαρ­κούς Επι­τρο­πής Δη­μό­σιας Διοί­κη­σης, Δη­μό­σιας Τάξης και Δι­καιο­σύ­νης και τις επό­με­νες εβδο­μά­δες θα συ­ζη­τη­θεί στην Ολο­μέ­λεια. Μέσω του νο­μο­σχε­δί­ου επι­διώ­κε­ται η πα­ρο­χή νο­μι­κής βάσης για την πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού. Πρό­κει­ται να εν­σω­μα­τώ­σει στην εγ­χώ­ρια νο­μο­θε­σία την Οδη­γία 2013/33 της ΕΕ, που θε­σπί­ζει τα πρό­τυ­πα για την υπο­δο­χή των αι­τού­ντων άσυλο. Ενώ το νο­μο­σχέ­διο θα μπο­ρού­σε να επι­φέ­ρει κά­ποιες βελ­τιώ­σεις στο ελ­λη­νι­κό σύ­στη­μα υπο­δο­χής, η οδη­γία επι­τρέ­πει τον πε­ριο­ρι­σμό της με­τα­κί­νη­σης των αι­τού­ντων άσυλο όταν η κυ­βέρ­νη­ση κρί­νει ότι απαι­τεί­ται η τα­χεία επε­ξερ­γα­σία και η απο­τε­λε­σμα­τι­κή πα­ρα­κο­λού­θη­ση των αι­τή­σε­ων ασύ­λου. Η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση προ­φα­νώς πι­στεύ­ει ότι η νο­μο­θε­σία θα της δώσει ισχυ­ρό­τε­ρο νο­μι­κό έρει­σμα για τη δια­τή­ρη­ση της πο­λι­τι­κής πε­ριο­ρι­σμού.

Η κα­τα­χρη­στι­κή πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού θε­σπί­στη­κε τον Μάρ­τιο του 2016, με τη στή­ρι­ξη της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης και των κρα­τών μελών. Σύμ­φω­να με τα πιο πρό­σφα­τα στοι­χεία της κυ­βέρ­νη­σης, πε­ρισ­σό­τε­ροι από 15.400 αι­τού­ντες άσυλο βρί­σκο­νται στα ελ­λη­νι­κά νησιά. Πολ­λοί ζουν σε συν­θή­κες συ­νω­στι­σμού μέσα σε εξα­θλιω­μέ­να κέ­ντρα υπο­δο­χής και πολ­λοί πέ­ρα­σαν τον χει­μώ­να σε θε­ρι­νά αντί­σκη­να ή ακόμα και έξω στην ύπαι­θρο. Η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση ισχυ­ρί­ζε­ται ότι η πο­λι­τι­κή πε­ριο­ρι­σμού είναι απα­ραί­τη­τη ώστε η ίδια να είναι σε θέση να τη­ρή­σει τη δέ­σμευ­σή της, δυ­νά­μει της από τον Μάρ­τιο του 2016 συμ­φω­νί­ας ΕΕ – Τουρ­κί­ας για τη με­τα­νά­στευ­ση, στο πλαί­σιο της οποί­ας οι αι­τού­ντες άσυλο πρέ­πει να επι­στρέ­φο­νται στην Τουρ­κία για τη διεκ­πε­ραί­ω­ση της αί­τη­σης ασύ­λου τους, αν και στο κεί­με­νο της Συμ­φω­νί­ας δεν γί­νε­ται μνεία σε τέ­τοιου εί­δους πο­λι­τι­κή.

Κα­τό­πιν αί­τη­σης του Ελ­λη­νι­κού Συμ­βου­λί­ου για τους Πρό­σφυ­γες, μίας μη κυ­βερ­νη­τι­κής ορ­γά­νω­σης που πα­ρέ­χει νο­μι­κή στή­ρι­ξη σε αι­τού­ντες άσυλο, το ΣτΕ επι­λή­φθη­κε της υπό­θε­σης. Μη κυ­βερ­νη­τι­κές ομά­δες ξε­κί­νη­σαν την εκ­στρα­τεία #OpenTheIslands τον Δε­κέμ­βριο του 2017, ζη­τώ­ντας από την Ελ­λά­δα και τους εταί­ρους της ΕΕ να με­τα­κι­νή­σουν αι­τού­ντες άσυλο στην ηπει­ρω­τι­κή Ελ­λά­δα και να βά­λουν τέλος στην πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού.

Επι­διώ­κο­ντας να δι­καιο­λο­γή­σουν την πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση, οι ευ­ρω­παϊ­κοί θε­σμοί και οι κυ­βερ­νή­σεις στρέ­φουν το δά­κτυ­λο στους αυ­ξα­νό­με­νους αριθ­μούς των με­τα­να­στών και των αι­τού­ντων άσυλο που δια­σχί­ζουν το Αι­γαίο, με ορι­σμέ­νους από αυ­τούς να εγκα­τα­λεί­πουν την πα­τρί­δα τους λόγω των πιο εντα­τι­κών συρ­ρά­ξε­ων στην Συρία. Ωστό­σο, δεν τεκ­μαί­ρε­ται ότι η άρση της πο­λι­τι­κής γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού θα οδη­γή­σει στην προ­σέλ­κυ­ση πε­ρισ­σό­τε­ρων ατό­μων, όπως ισχυ­ρί­ζο­νται η Ελ­λά­δα και άλλοι, ει­δι­κά δε­δο­μέ­νων των κλει­στών, κατά κύριο λόγο, συ­νό­ρων στη δια­δρο­μή των Δυ­τι­κών Βαλ­κα­νί­ων προς τη Δυ­τι­κή Ευ­ρώ­πη.

Είναι σαφές ότι οι ελ­λη­νι­κές αρχές δεν δύ­να­νται να ικα­νο­ποι­ή­σουν τις βα­σι­κές ανά­γκες και να προ­στα­τεύ­σουν τα δι­καιώ­μα­τα των αι­τού­ντων άσυλο, ενώ αυτοί πα­ρα­μέ­νουν στα νησιά, ανα­φέ­ρουν οι ορ­γα­νώ­σεις. Η πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού εγκλω­βί­ζει τους αν­θρώ­πους σε συν­θή­κες υπο­δε­έ­στε­ρες από τα ελά­χι­στα πρό­τυ­πα της ΕΕ, πα­ρα­κω­λύ­ο­ντας την πρό­σβα­σή τους στις απα­ραί­τη­τες υπη­ρε­σί­ες, και τους στε­ρεί την πρό­σβα­ση σε δί­καιες και απο­τε­λε­σμα­τι­κές δια­δι­κα­σί­ες ασύ­λου, λόγω του συ­νω­στι­σμού στα νησιά και της έλ­λει­ψης βα­σι­κών υπη­ρε­σιών.
Αντί να επα­να­φέ­ρει την κα­τα­χρη­στι­κή πο­λι­τι­κή γε­ω­γρα­φι­κού πε­ριο­ρι­σμού, η ελ­λη­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση θα όφει­λε να σε­βα­στεί το κρά­τος δι­καί­ου και να εκτε­λέ­σει άμεσα την από­φα­ση του ΣτΕ προ­κει­μέ­νου να επι­τρέ­ψει τη με­τα­κί­νη­ση των αι­τού­ντων άσυλο στην Ελ­λά­δα, δή­λω­σαν οι ομά­δες.

Η κυ­βέρ­νη­ση οφεί­λει να σπεύ­σει να επε­κτεί­νει την ασφα­λή στέ­γα­ση και την πρό­σβα­ση σε υπη­ρε­σί­ες στην εν­δο­χώ­ρα και να δη­μιουρ­γή­σει ένα σύ­στη­μα γρή­γο­ρης με­τα­κί­νη­σης ατό­μων σε κα­τα­λύ­μα­τα στην ηπει­ρω­τι­κή Ελ­λά­δα με πρό­νοια για τις ανά­γκες της σω­μα­τι­κής και της ψυ­χι­κής υγεί­ας τους, κατά τη διεκ­πε­ραί­ω­ση της αί­τη­σης ασύ­λου τους. Η ΕΕ πρέ­πει να εξε­τά­σει τον επι­με­ρι­σμό της ευ­θύ­νης με­τα­ξύ των κρα­τών μελών, και την αύ­ξη­ση των δια­θέ­σι­μων ασφα­λών και νό­μι­μων κα­να­λιών ει­σό­δου στην ΕΕ.

Ο γε­ω­γρα­φι­κός πε­ριο­ρι­σμός αι­τού­ντων άσυλο στα ελ­λη­νι­κά νησιά σε υπο­βαθ­μι­σμέ­νες και άθλιες συν­θή­κες, που πα­ρα­βιά­ζουν τα δι­καιώ­μα­τά τους και τις διε­θνείς υπο­χρε­ώ­σεις της Ελ­λά­δας, δεν μπο­ρεί να δι­καιο­λο­γεί­ται στον βωμό του ελέγ­χου της με­τα­νά­στευ­σης, δή­λω­σαν οι ομά­δες.

Ορ­γα­νώ­σεις που υπο­γρά­φουν το Δελ­τίο Τύπου:

Advocates Abroad
AEDH (Association Européenne pour la Défense des Droits de l’Homme)
Amnesty International
Κά­ρι­τας Ελλάς
European Council on Refugees and Exiles (ECRE)
EuroMed Rights
FIDH (International Federation for Human Rights)
Gisti (Groupe d'information et de soutien des immigrés)
Ελ­λη­νι­κό Συμ­βού­λιο για τους Πρό­σφυ­γες
Ελ­λη­νι­κό Φό­ρουμ Προ­σφύ­γων
Ελ­λη­νι­κό Πα­ρα­τη­ρη­τή­ριο των Συμ­φω­νιών του Ελ­σίν­κι
Human Rights Watch
HumanRights360
Jesuit Refugee Service
Lesbos Legal Center
Oxfam 
PRAKSIS
Refugees International
Refugee Rights Europe
Solidarity Now
Terre des Hommes