Πέθανε πριν από λίγες εβδομάδες ο Νιλ Ντέιβιντσον, σε ηλικία 62 χρόνων, μετά από μια σύντομη «μάχη» με τον καρκίνο.
Στις σχετικές νεκρολογίες στο ίντερνετ, η διεθνής ριζοσπαστική Αριστερά αποχαιρέτισε τον πιο προικισμένο σύγχρονο σκοτσέζο μαρξιστή κι έναν από τους πιο προικισμένους της γενιάς του στη Βρετανία. Ο Νιλ υπήρξε μέλος του SWP (1984-2013), ιδρυτικό στέλεχος του RS21 (Revolutionary Socialism 21st Century) στη Βρετανία, του IS στη Σκοτία και ενεργός ακτιβιστής υπέρ της ανεξαρτητοποίησης της Σκοτίας από αριστερή/μαρξιστική σκοπιά.
Ο Νιλ γεννήθηκε σε φτωχή οικογένεια στο αγροτικό Αμπερντίν. Ποτέ δεν ντράπηκε γι’ αυτήν την καταγωγή, διατηρώντας τη σχετική βαριά προφορά στις ομιλίες του. Τελειώνοντας το σχολείο, ήταν ένας πανκ, που μέσα από το κίνημα Ροκ Ενάντια στο Φασισμό, μπήκε στην Anti-Nazi League και άρχισε τη ζωή του ως μαρξιστής.
Για να ζήσει δούλεψε ως δημόσιος υπάλληλος, όπου κι έβαλε τα θεμέλια της άποψής του για την υποχρέωση των μαρξιστών ακτιβιστών να αναπτύσσουν συγκεκριμένη συνδικαλιστική δράση, σε όποιο χώρο κι αν βρέθηκαν να δουλεύουν. Υπήρξε ένας απίστευτα πολυμαθής αυτοδίδακτος. Το διάβασμά του στους κλασσικούς έγινε με ένα δικό του πρόγραμμα που άρχιζε στις 5 το πρωί μέχρι να έρθει η ώρα να πάει στη δουλειά.
Τα αποτελέσματα της δουλειάς του είχαν πλατιά αναγνώριση και ο Νιλ βρέθηκε να διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Γλασκόβης, με ειδίκευση στην ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Σκοτία και το ρόλο του στη συγκεκριμένη διαμόρφωση του κράτους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το βιβλίο του «The Origins of Scottish Nationhood» τιμήθηκε με το βραβείο Ντόιτσερ για τις ιστορικές μελέτες. Το βασικό του έργο «How Revolutionary were the Bourgeois Revolutions?» συνοψίζει τις εργασίες του για την ιστορική ανάπτυξη του καπιταλισμού, του κράτους και της εθνικής συνείδησης, σε αντιπαράθεση με τους απολογητές του καπιταλισμού μέσα στις πανεπιστημιακές κοινότητες, κυρίως στις ΗΠΑ και τη Βρετανία.
Ο Νιλ παρέμεινε πάντα ένας πολιτικός αγωνιστής. Μέσα στο SWP ανέπτυξε μια καθαρή, αλλά μη-δογματική, «ανοιχτή» μαρξιστική φωνή. Όταν το 2006-07 η οργάνωσή του μπήκε σε μια πρώτη κρίση (με «άξονα» τη λαθεμένη μετωπική πολιτική) ο Νιλ πρωτοστάτησε στις πρωτοβουλίες «δημοκρατικής μετεξέλιξης» του SWP, με στόχο να αυτοπροστατευτεί η οργάνωση από ανάλογα φαινόμενα κρίσης/διαλυτισμού. Το 2013, όταν το SWP βυθίστηκε σε νέα βαθύτερη κρίση, ο Νιλ αποχώρησε συμμετέχοντας στην προσπάθεια να φτιαχτεί εναλλακτική λύση στη Βρετανία, αλλά και ειδικότερα στη Σκοτία. Ποτέ δεν «χάρηκε» και δεν πανηγύρισε τις οργανωτικές κρίσεις στη ριζοσπαστική Αριστερά, έχοντας την ωριμότητα να διακρίνει τους κινδύνους του διαλυτισμού.
Ο Νιλ Ντέιβιντσον συγκλονίστηκε από τους αγώνες στην Ελλάδα και παρακολούθησε από κοντά τις προσπάθειές μας, είτε στην εποχή της ριζοσπαστικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ, είτε στην κρίσιμη περίοδο της κρίσης, της «κωλοτούμπας» και της διάσπασης του 2015. Ήρθε πάντα πρόθυμα σαν ομιλητής στις εκδηλώσεις του Rproject και του Κόκκινου Δίκτυου.
Ήταν ένας «ζεστός», ευγενικός και άνετος άνθρωπος, πρόθυμος να βοηθήσει με τις γνώσεις του και φροντίζοντας πάντα να κρύβει την υπεροπλία του σε διάβασμα για να μη βάλει σε μειονεκτική θέση τους συνομιλητές του. Μια μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί (ενίοτε και μερικά παραπάνω…) ήταν μια προαιρετική πολυτέλεια, που γινόταν όμορφα αποδεκτή.
Ο Νιλ ήταν από τους βασικούς υποστηρικτές του Lexit, υποστηρίζοντας τη ρήξη με την υπαρκτή ΕΕ χωρίς καμιά παραχώρηση στον εγγλέζικο εθνικισμό, τους Τόρηδες και την ακροδεξιά. Θα θυμάμαι για πάντα την περιπαικτική φλογίτσα στα μάτια του, όταν κάποιοι ακραιφνείς «αντικαπιταλιστές» του έκαναν μαθήματα διεθνισμού, είτε σχετικά με την ΕΕ είτε σχετικά με την ανεξαρτητοποίηση της Σκοτίας. Κυρίως θα θυμάμαι την απόλυτη ταύτιση, την αγάπη στη ματιά του Νιλ όταν κοιτούσε (ή όταν έδειχνε…) τις φωτογραφίες από τους μεγάλους αγώνες της εποχής του 2010-13 στην Ελλάδα.
Χάσαμε έναν πολύτιμο σύντροφο.
