Όχι στην κεφαλαιοποίηση της επικουρικής ασφάλισης

Η αποφασιστικότητα της Κυβέρνησης να προχωρήσει την συγκεκριμένη αντιμεταρρύθμιση είχε διαφανεί ήδη από το καλοκαίρι όταν στις 23/7 (!) είχε υπάρξει κυριολεκτικά μεσονύκτια (!!) εισαγωγή του νομοσχεδίου, ενώ δεν είχαν περάσει ούτε δέκα ημέρες από το μπλοκάρισμα που είχε επιβάλλει η Κομισιόν στην αρχική του εκδοχή. Οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες δεν είχαν δείξει να πείθονται από τις ενθουσιώδεις κυβερνητικές εκτιμήσεις ως προς το ύψος της αύξησης του δημόσιου χρέους που θα επιφέρει η μετάβαση από το διανεμητικό σύστημα (56 δις € σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας) και πολύ περισσότερο για την συνεπακόλουθη δυνατότητα αποπληρωμής των κρατικών δανείων. Όπως μάλλον ήταν αναμενόμενο όμως, οι τεχνικές λύσεις για το ποιος και το πως θα πληρωθεί το μάρμαρο «βρέθηκαν» και το τζογάρισμα των εισφορών των νέων ασφαλισμένων παίρνει πράσινο φως.

Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη και την σχετική αρθρογραφία, βασικοί στόχοι της στροφής προς την κεφαλαιοποίηση είναι η αντιμετώπιση του δημογραφικού κινδύνου και η αποκατάσταση της χαμένης εμπιστοσύνης των νεότερων γενεών προς το ασφαλιστικό σύστημα. Δεν απουσιάζουν επίσης δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για σημαντικές αυξήσεις στο ύψος των μελλοντικών επικουρικών συντάξεων. 

Ξεκινώντας από το τελευταίο, το προαναφερθέν περιστατικό με την Κομισιόν ή πολύ περισσότερο η εμπειρία του πόσο «μέσα» έπεσαν οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις ανάπτυξης για την έξοδο από τα μνημόνια είναι αρκετά διδακτικά από μόνα τους. Επίσης όμως, μελέτες όπως εκείνες του καθηγητή Σ. Ρομπόλη εκτιμούν ότι θα οδηγηθούμε σε μείωση των καταβαλλόμενων επικουρικών και σε μεγάλες ανισότητες, κάτι όχι ξένο από τη διεθνή εμπειρία και ειδικά για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (π.χ. γυναίκες). Καθόλου τυχαία, οι πιο συγκρατημένες δηλώσεις, (χωρίς να αποκλείουν και αυτές τις καλύτερες επιδόσεις, γιατί αλλιώς ποιο το νόημα ; ),  κάνουν λόγο για μη αρνητικές αποδόσεις των ατομικών εισφορών των ασφαλισμένων. Εξίσου σημαντικά όμως, οι ευκταίες  - εφόσον υπάρξουν - αποδόσεις και η «αντιμετώπιση» του δημογραφικού κινδύνου περνούν αναγκαστικά μέσα από το να εργάζονται περισσότερα χρόνια οι ασφαλισμένοι, μετά τα 67 του ορίου συνταξιοδότησης. Με λίγα λόγια, η προτεινόμενη λύση θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ζωή των εργαζομένων και καθώς το δημογραφικό ζήτημα αυτό καθ’ ευατό δεν αντιμετωπίζεται, το πρόβλημα θα αποτυπώνεται σταθερά. 

Στα παραπάνω πρέπει επίσης να συμπεριληφθούν μια σειρά από επιπλέον πτυχές: 

Πρώτα και κύρια, την σαφή διεθνή τάση επιστοφής από κεφαλαιοποιητικά σε διανεμητικά συστήματα λόγω των πολλαπλών προβλημάτων που δημιουργούσαν τα τελευταία. Εξίσου σημαντικά, την αδιάψευστη εμπειρία καταρρεύσεων διεθνών χρηματοπιστωτικών κολοσσών (π.χ. της Lehman Brothers, AIG) ή και της εγχώριας ΑΣΠΙΣ. Τέλος, το γεγονός πως τα μέλη του Δ.Σ. του σχετικού φορέα (Τ.Ε.Κ.Α.) δεν θα διώκονται και δεν θα έχουν ποινική ή αστική ευθύνη έναντι αυτού πλην αποδείξεως δόλου ή βαριάς αμέλειας (!) ή αστική ευθύνη έναντι ιδιωτών, κάτι που αποτελεί μεγάλη πρόκληση, ειδικά αν θυμηθούμε πόσοι διώχθηκαν πραγματικά π.χ. για το σκάνδαλο των δομημένων ομολόγων. Βάσει αυτών των εμπειριών, τα κυβερνητικά επιχειρήματα περί «λαθών και απουσίας ελεγκτικών αρχών» στις χώρες που επέστρεψαν στα διανεμητικά συστήματα είναι απλώς υποκριτικά. Εν ολίγοις, η ρητορική περί αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των νέων προς το ασφαλιστικό σύστημα είναι προσχηματική και περισσότερο πατάει στην απογοήτευση λόγω της της διαλυμμένης κοινωνικής ασφάλισης και την νεοφιλελεύθερη δαιμονοποίηση αυτής, παρά σε οτιδήποτε άλλο. 

Ποιος θα την πληρώσει;

Εφόσον προχωρήσει όμως η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, η επιβάρυνση και οι κίνδυνοι δεν θα αφορούν μόνο τα ποσά και τους όρους των επικουρικών συντάξεων των νεότερων γενεών. Το πραγματικό κόστος της μετάβασης (άνω των 75 δις €, σύμφωνα με τους Ρομπόλη & Μπέτση) θα μετακυληθεί σε όλους τους ασφαλισμένους και συνταξιούχους, νέους και παλαιούς. Εκεί δηλαδή όπου δηλώνεται πως δεν υπάρχουν» λεφτόδεντρα για νοσοκομεία, για συγκοινωνίες («λεωφορεία ή συντάξεις», όπως έλεγε ο Άδωνης Γεωργιάδης), και συνολικά για τις ανάγκες της κοινωνίας που χτυπήθηκε από την πανδημία, το να αυξηθεί το χρέος σε τέτοια κλίμακα είναι «θεμιτό» και με προφανές το ποιος θα το πληρώσει. Πολύ περισσότερο όμως, η κεφαλαιοποίηση στην επικουρική ασφάλιση θα αποτελέσει το πρώτο βήμα στην περαιτέρω επέλαση των ιδιωτών στο ασφαλιστικό σύστημα. Στην πολύ πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν σχετικά με τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού, οι προτάσεις της Επιτροπής για την Ελλάδα έκαναν λόγο για περαιτέρω μείωση στα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων (κατά 21,9% μέσα στις επόμενες δεκαετίες) και αντίστοιχα για αύξηση των όριων ηλικίας συνταξιοδότησης  κατά 6,6 χρόνια! Υπό αυτό το πρίσμα, θα είναι θέμα χρόνου να ανοίξει νέος κύκλος ανατροπών και καθόλου τυχαία , ο πρ. Υπ. Εργασίας του ΠΑΣΟΚ Κουτρουμάνης σχολίαζε στη Βουλή γύρω από το τρέχον νομοσχέδιο σχετικά με ανάγκη συνολικού μετασχηματισμού του πρώτου πυλώνα, δηλαδή και της κύριας σύνταξης...

Να απαντήσουμε στην επίθεση

Γίνεται προφανές από τα παραπάνω πως και το εν λόγω νομοσχέδιο, όπως εμφατικά νομοθετεί η Κυβέρνηση,  αποσκοπεί πρώτα και κύρια στην ενίσχυση των ιδιωτών, οι οποίοι θα είναι οι μόνο βέβαιοι κερδισμένοι. Απέναντι σε αυτή την τέραστια πρόκληση, η ενημέρωση των εργαζομένων και της κοινωνίας και συνολικότερα η οργάνωση της αντίστασης σε αυτά τα μέτρα είναι μονόδρομος. Στο χρόνο που απομένει και μέχρι την ίδια την ψήφιση του νομοσχεδίου, κάθε μορφή κινηματικής παρέμβασης θα πρέπει να έχει αναφορές, αν όχι κέντρο, στην προσπάθεια να αποκρουστεί αυτή η επίθεση! Με εξορμήσεις σε γειτονιές και εργασιακούς χώρους, με εκδηλώσεις και συνεχή ενημέρωση για τα ανωτέρω και συνολικά για τα ζητήματα της ασφάλισης και με κάθε άλλο πρόσφορο τρόπο, η μάχη μπορεί και πρέπει να δωθεί! Ήδη οι δυνάμεις με αναφορά στο ΠΑΜΕ καλούν σε συγκέντρωση το απόγευμα της 1.9. και θα χρειαστούν πολλά αντίστοιχα. Πατώντας πάνω στην διάθεση για αντίσταση η οποία φάνηκε γύρω από τον νόμο για τα εργασιακά, συνδέοντας την παραπάνω εικόνα με το υποθηκευμένο εργασιακό μέλλον της νεολαίας και την τρέχουσα αθλιότητα του αποκλεισμού άνω των 40 χιλιάδων παιδιών από τα Πανεπιστήμια, επικοινωνώντας με την οργή που συσσωρεύεται ειδικά μετά τις πυρκαγιές του καλοκαιριού, χρειάζεται να δώσουμε όλες μας και να απαντήσουμε όσο πιο δυναμικά μπορούμε! Η κοινωνική ασφάλιση είναι κατάκτηση των εργαζομένων που κερδήθηκε με σκληρούς αγώνες, είναι η πιο άμεση αντανάκλαση των διεργασιών που συμβαίνουν στον κόσμο της εργασίας. Καθόλου τυχαία, είναι το θέμα που έχει δώσει τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις όλα αυτά τα χρόνια (από την σχετικά πρόσφατη για τον ν.4387/2016 μέχρι την ιστορική απεργία για το νομοσχέδιο Γιαννίτση) και η σημασία αυτών των μαχών δεν σβήνει στο χρόνο. Απέναντι σε όσους μας θέλουν φτωχούς και εξατομικοποιημένους τόσο κατά την διάρκεια της εργασίας, όσο και μετά από αυτήν, χρειάζεται να αμφισβητήσουμε συνολικά αυτό το μέλλον και να παλέψουμε συνολικά και συλλογικά για την ανατροπή του.