Την τελευταία ημέρα του Σεπτέμβρη εξέπνευσε η προθεσμία υποστήριξης διατριβής για τις εργαζόμενες και εργαζόμενους στην έρευνα οι οποίες είχαν λάβει «τροφεία» από Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών στα πλαίσια του «’Β κύκλου διδακτορικών υποτροφιών».
Παράλληλα, στις 31 Οκτωβρίου λήγει η αντίστοιχη προθεσμία για όσες και όσους υπάγονταν στις υποτροφίες «ώριμων διδακτορικών» του ΙΚΥ. Εκατοντάδες ερευνητές/τριες, οι οποίοι δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν έγκαιρα την διατριβή τους βρίσκονται εδώ και πάνω από ένα χρόνο υπό συνεχείς απειλές από το ΙΚΥ, ότι αν ξεπεράσουν τις προθεσμίες θα πρέπει να επιστρέψουν τα ποσά των υποτροφιών, αλλιώς θα κινηθούν νομικές και φορολογικές διαδικασίες! Πρόκειται για ποσά τα οποία μπορεί να φτάνουν και τα 30.000 ευρώ, ενώ δυστυχώς δεν είναι λίγοι όσοι διέκοψαν τα διδακτορικά τους και δανείστηκαν για να επιστρέψουν τα χρήματα της υποτροφίας. Στην ουσία το ΙΚΥ ζητά από τους υπότροφους να επιστρέψουν δεδουλευμένα έως και 36 μηνών!
Σε όλη την περίοδο καταβολής των υποτροφιών υπήρχαν ήδη μεγάλες κωλυσιεργίες από την πλευρά του ΙΚΥ. Όπως ανέφεραν σε κοινή τους ανακοίνωση σωματεία των ερευνητών το καλοκαίρι:
«Μεγάλες καθυστερήσεις σε πληρωμές, υποβάθμιση των κοινωνικών κριτηρίων στη χορήγηση υποτροφιών, μη χορήγηση αναβολών σε συναδέλφισσες εγκύους, υποστήριξη διοργάνωσης συνεδρίων με απαράδεκτο και αναχρονιστικό περιεχόμενο, διεύρυνση των περιορισμών των όρων λήψης υποτροφιών μετά την αρχική προκήρυξή τους, επιβολή της υποχρέωσης σε συναδέλφους/ισσες να παρέχουν επικουρικό χωρίς σύμβαση λόγω ασυμβίβαστου με τους όρους της υποτροφίας. Η κωλυσιεργία μπορεί να διαπιστωθεί ακόμη και στο γεγονός ότι η προκήρυξη των “ώριμων διδακτορικών” διαφημιζόταν ήδη από τον Οκτώβριο του 2020 με την προκήρυξη να γίνεται εν τέλει 2,5 χρόνια μετά.»
Είμαστε εργαζόμενοι και εργαζόμενες και όχι «ξεχασιάρικα παιδιά»
Τόσο το ΙΚΥ, όσο και μια σειρά άλλοι φορείς οχυρώνονται κυρίως γύρω από τις ασφυκτικές προθεσμίες που θέτει το πλαίσιο του ΕΣΠΑ – ολοκλήρωση μέχρι τον Δεκέμβρη του 2023 – αλλά κυρίως γύρω από το ότι «αυτοί ήταν οι όροι από την αρχή και το ξέρατε». Προσπερνώντας την κατάσταση που παραθέσαμε παραπάνω σχετικά με την κατάσταση στο ΙΚΥ όλα αυτά τα χρόνια, πρέπει να τονίσουμε ότι τα χρήματα αυτά δεν χαρίστηκαν, αποτελούν δεδουλευμένα. Μια διατριβή περνάει από διάφορα κοπιώδη στάδια:
βιβλιογραφική έρευνα, διαμόρφωση θεωρητικού πλαισίου, έρευνα πεδίου ή εργαστηρίου, παρουσία σε επιστημονικά συνέδρια, επιστημονικές δημοσιεύσεις και πολλές άλλες διαδικασίες ανάλογα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των επιστημονικών πεδίων.
Η εκτέλεση των καθηκόντων ελέγχεται από τα πανεπιστημιακά τμήματα, η πλειοψηφία των οποίων έχει προχωρήσει ή προχωρά σε εντατικοποίηση των διδακτορικών σπουδών και ασφυκτικό έλεγχο υλοποίησης για κάθε βήμα. Ουσιαστικά, οι υποψήφιοι διδάκτορες παράγουν εργασία, ακόμη κι αν αυτή δεν οδηγήσει ποτέ σε διδακτορικό. Ακόμα κι έτσι, όμως, η διεξαγωγή πρωτότυπης έρευνας δεν μπορεί να μπαίνει σε αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί με ακρίβεια, πότε και πώς θα ολοκληρωθούν οι εκάστοτε πειραματικές, αναλυτικές διαδικασίες ή έρευνες πεδίου, πόσο μάλλον σε συνθήκες πολύμηνων λοκντάουν.
Επιπλέον, οι ερευνητές επιφορτίζονται με άλλα καθήκοντα, κατά κανόνα χωρίς αμοιβή: επικουρικό διδακτικό έργο, επιτηρήσεις, διοικητικά και εργαστηριακά καθήκοντα άσχετα με τη διατριβή τους κ.α. Η μόνη υποχώρηση που έκανε το ΙΚΥ, ήταν να αναγνωρίσει μια ολιγόμηνη παράταση λόγω της πανδημίας, φυσικά αμισθί και μόνο για τους υπότροφους του ΄Β κύκλου.
Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, οι υπότροφοι μέσα από τα σωματεία και τους συλλόγους τους ζητούσαν:
α) την οριζόντια παράταση της ημερομηνίας υποβολής του τελικού παραδοτέου (της διατριβής), β) τον επαναπροσδιορισμό του τελικού παραδοτέου ούτως ώστε αυτό να μην είναι η διδακτορική τους διατριβή και γ) την κατάργηση του όρου της επιστροφής των “τροφείων” (δηλαδή των δεδουλευμένων τους).
Ο πρόεδρος του ΙΚΥ στις απαντητικές επιστολές απέρριψε όλα τα αιτήματα.
Η μόνη αποδεκτή λύση δεν μπορεί να είναι άλλη από το κατεξοχήν αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας να πάρει την πολιτική απόφαση κατάργησης της απαράδεκτης διάταξης επιστροφής δεδουλευμένων.
*Μέλος ΔΣ Πανελλαδικού Σωματείου Εργαζομένων στην Έρευνα και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ΣΕΡΕΤΕ)
**Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
