Κάτω η FIFA! Κάτω η FIFA!

Έχει αποκληθεί «η μέρα που η FIFA έτρεμε χρόνια τώρα»: η μέρα κατά την οποία, δεκαετίες ολόκληρες χρηματισμών και κραυγαλέων καταχρήσεων που θα έκαναν και τον Καλιγούλα να κοκκινήσει, τελικά ξεσκέπασαν τον διεθνή ποδοσφαιρικό οργανισμό. Δεκατέσσερις άνθρωποι, μεταξύ των οποίων εννέα κορυφαία στελέχη της FIFA, συνελήφθησαν με κατηγορίες διαφθοράς που απαγγέλθηκαν από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Οι επτά τέθηκαν σε προσωρινή κράτηση μετά από μια δραματική επιχείρηση της ελβετικής αστυνομίας σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της Ζυρίχης. Όπως έγραφε ο αείμνηστος Ουρουγουανός συγγραφέας Εντουάρντο Γκαλεάνο πριν από δυο δεκαετίες, «Υπάρχουν ορατοί και αόρατοι δικτάτορες. Η δομή εξουσίας του παγκόσμιου ποδοσφαίρου είναι μοναρχική. Πρόκειται για το πλέον μυστικό βασίλειο του κόσμου».

Ε, λοιπόν, το βασίλειο άνοιξε τις πύλες του, και κανείς δεν είναι σίγουρος τι θα ανακαλύψει όταν σπάσουν οι συμφωνίες σιωπής και αρχίσουν να τραγουδούν τα «βαθιά λαρύγγια». Σας το υπογράφω πως μια μέρα θα μνημονεύουμε τη σημερινή ως την αρχή του τέλους για τη FIFA,όπως την ξέρουμε. Και οι 209 εκπρόσωποι των κρατών-μελών της Ομοσπονδίας είχαν συγκεντρωθεί στη Ζυρίχη για το τακτικό τους συνέδριο, το οποίο αναμενόταν μια «βαρετή ιστορία» που απλώς θα επιβεβαίωνε την επανεκλογή του Προέδρου Ζεπ Μπλάτερ. Η λέξη «βαρετή» δεν βρίσκεται πια σε κανενός το μυαλό.

Οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν περιλαμβάνουν το ξέπλυμα χρήματος, την ηλεκτρονική απάτη και διάφορες διεθνείς κομπίνες (εκτιμάται πως, από τη δεκαετία του 1990, πάνω από 150 εκατ. δολάρια έχουν δοθεί σε μίζες από μεγάλες επιχειρήσεις αθλητικών ειδών προκειμένου να συνδεθούν τα προϊόντα τους με μεγάλα ποδοσφαιρικά τουρνουά) αλλά αυτά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ιδού τι είπε η Γενική Εισαγγελέας των ΗΠΑ Λορέτα Λιντς: «Κατά το κατηγορητήριο υπάρχει διαφθορά που μπορεί να χαρακτηριστεί εκτεταμένη, συστημική και βαθιά, τόσο στο εξωτερικό όσο και στις ΗΠΑ. Καλύπτει τουλάχιστον δύο γενιές αξιωματούχων του ποδοσφαίρου οι οποίοι, κατά τη δικογραφία, καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη που περιέβαλε τις θέσεις τους προκειμένου να καρπωθούν εκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες και προμήθειες». (Η Λιντς ανέφερε πως η επιλογή των ΗΠΑ ως χώρας διεξαγωγής του Κόπα Αμέρικα του 2016 «διευκολύνθηκε» από δωροδοκίες ύψους 110 εκατ. δολαρίων.)

Αν αναρωτιέστε πώς το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών κατάφερε να κινητοποιήσει τις ελβετικές αστυνομικές αρχές, έκανε χρήση μιας εξουσίας που ενεργοποιείται συχνά σε διεθνείς υποθέσεις τρομοκρατίας. Όπως έγραψαν οι NewYorkTimes, «τέτοιες υποθέσεις αγκιστρώνονται σε μια ελάχιστη σύνδεση με τις ΗΠΑ, όπως για παράδειγμα η μεσολάβηση μιας αμερικανικής τράπεζας ή ενός διαδικτυακού παρόχου. Η συμφωνία της Ελβετίας με τις ΗΠΑ είναι ασυνήθιστη, με την έννοια ότι επιτρέπει στις ελβετικές αρχές να αρνηθούν την έκδοση υπόπτων για φορολογικά εγκλήματα, αλλά για υποθέσεις γενικού ποινικού δικαίου οι Ελβετοί είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν οποιονδήποτε διώκεται από αμερικανικά δικαστήρια».

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αμερικανική σύνδεση είναι η CONCACAF, η μία από τις έξι περιφερειακές συνομοσπονδίες της FIFA, η οποία περιλαμβάνει στη δικαιοδοσία της τη Βόρεια Αμερική και έχει την έδρα της στις ΗΠΑ. Η Λιντς την περιέγραψε ως «έναν οργανισμό που βρίσκεται ολοφάνερα σε κρίση», και είναι μέχρι τώρα το κύριο αντικείμενο της διερεύνησης.

Κατά τη δικαστική διαδικασία ωστόσο, θα αναζητηθούν πληροφορίες έξω και πέρα από το πεδίο αρμοδιοτήτων της CONCACAF και αυτό θα μπορούσε να είναι η κλωστή που, αν τραβηχτεί, θα ξηλώσει εντελώς το κασμιρένιο πουλόβερ της FIFA. Το κατηγορητήριο αναφέρεται μεταξύ άλλων και σε δωροδοκίες που σχετίζονται με τις πολύ αμφιλεγόμενες αναθέσεις των Παγκοσμίων Κυπέλλων του 2018 και του 2022 στη Ρωσία και το Κατάρ αντίστοιχα. Το πετρελαϊκό τσιφλίκι του Κατάρ δέχεται πυρά για τις οιονεί δουλοπαρικές σχέσεις εργασίας των ασιατών μεταναστών που βρίσκουν τον θάνατο με ανατριχιαστικούς ρυθμούς στα εργοτάξια των νέων σταδίων, όχι μόνο χωρίς επαρκείς κανονισμούς ασφάλειας, αλλά χωρίς καν νερό. Η Ρωσία διερευνά με δική της πρωτοβουλία τα πεπραγμένα της ποδοσφαιρικής της ηγεσίας, για την οποία έχουν ήδη προκύψει επιβαρυντικά στοιχεία. Παρ’ όλα αυτά η FIFA, σε μια επίδειξη συγκλονιστικής υπεροψίας, ανακοίνωσε επίσημα πως, ό,τι κι αν αποκαλύψουν οι όποιες έρευνες, οι διοργανώσεις του 2018 και του 2022 δεν πρόκειται να επανατεθούν σε ψηφοφορία. Θα χαρακτηρίζαμε αυτή τη στάση ως «πρωτοφανή ύβρη», αλλά την έχουμε ξανακούσει πολλές φορές στο παρελθόν: πρόκειται για τη φαιδρά ανέμελη αυτοπεποίθηση του δικτάτορα ακριβώς πριν από την πτώση του.

Και μια και μιλάμε για δικτάτορες, το μόνο όνομα που δεν αναφέρεται στο κατηγορητήριο είναι αυτό του αρχηγού της FIFA, Ζεπ Μπλάτερ: του σεξιστή και ομοφοβικού τρωγλοδύτη[1] που μετέτρεψε τον οργανισμό σε μια μηχανή διαφθοράς δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η απουσία του από τον κατάλογο κατηγορουμένων ήταν τόσο απρόσμενη που οι New YorkTimes έγραψαν στον κύριο τίτλο τους: «Συλλήψεις αξιωματούχων της FIFA για διαφθορά. Ο Μπλάτερ δεν είναι ανάμεσά τους».

Ο Μπλάτερ επρόκειτο να επανεκλεγεί διά περιπάτου την Παρασκευή, με μόνο αντίπαλο τον Πρίγκηπα Αλί Μπιν Αλ-Χουσεΐν, ένα 39-χρονο μέλος της βασιλικής οικογένειας της Ιορδανίας. Η υπεροχή του Μπλάτερ βασίζεται στην ισχυρή υποστήριξη που λαμβάνει από την Αφρική, την Ασία και την Ωκεανία, όπου του αποδίδουν το είδος της ευλάβειας που επιφυλάσσεται συνήθως σε μαφιόζους νονούς, λόγω της προσεκτικής διανομής κονδυλίων «για αθλητικές δραστηριότητες που προάγουν την ανάπτυξη και την ειρήνη» και της χαρακτηριστικής του αμέλειας να ελέγξει πού ακριβώς κατέληξαν τα κονδύλια αυτά.

Η FIFA εξέδωσε ήδη ανακοινώσεις με τις οποίες διακηρύσσει την αθωότητα του Μπλάτερ επιβεβαιώνοντας τον κόσμο ότι, παρότι είναι επικεφαλής ενός οργανισμού καλυμμένου με περιττώματα, αυτός παραδόξως μυρίζει σανταλόξυλο. Ο Μπλάτερ πιθανότατα όντως θα επανεκλεγεί, κάτι που θα κάνει ακόμα πιο προφανές το πόσο καταγέλαστη έχει γίνει η Ομοσπονδία.

Η γνωστή ΜΚΟ Διεθνής Διαφάνεια έχει ζητήσει την παραίτηση του Μπλάτερ και την αναβολή της ψηφοφορίας. Ο επιτελικός διευθυντής Κόμπους ντε Σβαρντ δήλωσε σχετικά: «Υπήρχαν πολλά προειδοποιητικά σήματα για τη FIFA εδώ και καιρό. Η Ομοσπονδία αρνείται να συμμορφωθεί ακόμα και με βασικές αρχές καλής διοίκησης οι οποίες θα μείωναν τον κίνδυνο φαινομένων διαφθοράς. Όλα αυτά τα σκάνδαλα έλαβαν χώρα υπό την ηγεσία του Ζεπ Μπλάτερ, που διαρκεί σχεδόν  δύο δεκαετίες. Για χάρη των φιλάθλων και της καλής διοίκησης του ποδοσφαίρου, είναι πια καιρός για τον ίδιο να αποσυρθεί. Οι εκλογές για νέο πρόεδρο δεν είναι αξιόπιστες εάν κηλιδώνονται από τόσο σοβαρές κατηγορίες από τις ανώτατες δικαστικές αρχές».

Η FIFA πληρώνει για μια κουλτούρα που εξύψωνε τη μονοκρατορία και την υπερβολή αδιαφορώντας για ανησυχίες όπως αυτές που έβγαλαν εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους της Βραζιλίας το 2013. Έπαιζε πρόθυμα τον ρόλο του νεοφιλελεύθερου δούρειου ίππου σε πολλές χώρες του κόσμου, αλλά η υπεροψία της και ίσως η απροθυμία της να κόψει μερίδιο στις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν να φιλοξενήσουν Παγκόσμιο Κύπελλο από το 1994, τελικά την ξεσκέπασαν.

Για όσους βλέπετε με σκεπτικισμό τις προθέσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης που, ενώ επιτίθεται στη FIFA, αφήνει ανενόχλητους διεφθαρμένους τραπεζίτες (για να μην αναφέρουμε ότι η Γενική Εισαγγελέας Λιντς χρησιμοποιεί τη FIFAγια να υπερασπίσει τον FISA)[2], λέω ευθέως ότι μοιράζομαι τον σκεπτικισμό σας. Το να πιστεύει κανείς ότι αυτό το Υπουργείο Δικαιοσύνης θα τα βάλει με τους πλούσιους και τους ισχυρούς είναι σαν να πιστεύει ότι τα δελτία του Fox News λένε την αλήθεια. Αλλά εδώ η περίπτωση είναι ειδική: η FIFA κουνάει εδώ και χρόνια τον πισινό της προκαλώντας τους δικαστές να τον κλωτσήσουν, ε, και αυτοί τελικά τον κλώτσησαν.

Το έγραψα πριν από ένα χρόνο, και το ξαναγράφω: «Το ποδόσφαιρο είναι ακόμα, αναντίρρητα, το πιο δημοφιλές άθλημα στον πλανήτη. Αλλά μια ερμητικά κλειστή και διεφθαρμένη κοινότητα όπως η FIFA δεν μπορεί να λειτουργήσει στον κόσμο των WikiLeaks. Είναι καιρός να καταργηθεί η FIFA, κι έχουμε αργήσει κιόλας. Μοιάζει πια με γαγγραινικό πόδι που πρέπει να ακρωτηριαστεί πριν η μόλυνση επεκταθεί και το αγαπημένο παιχνίδι σαπίσει τόσο που δεν θα αναγνωρίζεται. Το ποδόσφαιρο αξίζει να σωθεί. Η FIFA πρέπει να μαζέψει την μπάλα της και να πάει σπίτι». Και όσο συντομότερα το κάνει τόσο το καλύτερο, για όσους αγαπούν το ποδόσφαιρο. 

[1] Το 2004, ο Μπλάτερ είχε προτείνει να καθιερωθούν στο γυναικείο ποδόσφαιρο προκλητικές εμφανίσεις για να αυξηθεί η δημοτικότητα του αθλήματος. Το 2010, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα ηθικά και πρακτικά ζητήματα που εγείρει η ποινική αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας στο Κατάρ, ο πρόεδρος της FIFA προέτρεψε τους ομοφυλόφιλους αθλητές και φιλάθλους να απέχουν από οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, «και δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα».  (Σ.τ.Μ.)

[2] Foreign Intelligence Surveillance Act: Νόμος για την Παρακολούθηση Ξένων Μυστικών Υπηρεσιών (1978), ο οποίος περιλαμβάνει τους νόμιμους τρόπους φυσικής και ηλεκτρονικής παρακολούθησης των ύποπτων για κατασκοπία υπέρ οποιασδήποτε ξένης κυβέρνησης. Ο νόμος τροποποιήθηκε το 2001 με τον διαβόητο Πατριωτικό Νόμο (Patriot Act) για να περιλάβει στους νόμιμους στόχους μη κρατικές οντότητες, και έκτοτε το 2007 και το 2008. Βλ.http://en.wikipedia.org/wiki/Foreign_Intelligence_Surveillance_Act (Σ.τ.Μ.).

*Μετάφραση: Δημήτρης Ιωάννου