Η συστημική προοπτική της εθνικής ενότητας

Η ακραία επιθετικότητα των δανειστών αλλά και οι υποχωρήσεις της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ –με τον εγκλωβισμό στη συμφωνία της 20ής Φλεβάρη και την αδιέξοδη επιμονή σε «λύση» διά των διαπραγματεύσεων– δημιουργούν ευκαιρίες πολιτικής αντεπίθεσης στο πολιτικό προσωπικό που ηττήθηκε στις 25 Γενάρη.

Το Ποτάμι αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή της γραμμής «συμφωνία πάση θυσία» με τους δανειστές. Αξιοποιώντας την πίεση του ντόπιου καθεστωτικού συστήματος, προβάλλει προκλητικά το σενάριο «εκκαθάρισης» των ριζοσπαστικών απόψεων και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, αντιπαραθέτοντας τη δική του διαθεσιμότητα για μια προς τα δεξιά «διεύρυνση» της κυβέρνησης. Ασφαλώς μια τέτοια «λύση» δεν θα είναι –ακόμα και για όσους τη σχεδιάζουν– παρά προσωρινή: οι νεοφιλελεύθεροι φαφλατάδες του Στ. Θεοδωράκη έχουν αξία μόνον ως προπομποί μιας γενικότερης στροφής προς τα σενάρια ευρύτερης εθνικής ενότητας.

Αυτό φάνηκε στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή, μαζί με τις αντίστοιχες προετοιμασίες των άλλων, των σοβαρότερων παικτών:

Ο Σαμαράς, απαιτώντας αμέσως την υπογραφή συμφωνίας, παρουσίασε επισήμως την πολιτική της «μεγάλης συνεννόησης». Είναι φανερή η αναφορά στον γερμανικό «μεγάλο συνασπισμό», στη συγκυβέρνηση χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών που έθεσε τα θεμέλια για την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού. Οι προϋποθέσεις που έθεσε ήταν «μετρημένες», αλλά επίσης εμβληματικές, αφού θα συνιστούσαν ομολογία της ήττας της ριζοσπαστικής-αριστερής πολιτικής: Όχι στις συκοφαντίες (κατά του μνημονιακού πολιτικού προσωπικού) - Όχι στις επαναπροσλήψεις απολυμένων - Όχι άρνηση στις ιδιωτικοποιήσεις. Ο αρχηγός της Δεξιάς έθεσε στο στόχαστρο τις εκλογές, προσπαθώντας να αποκόψει προκαταβολικά έναν δρόμο διαφυγής-αντεπίθεσης του ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι, προειδοποίησε, μια επιλογή «εμφύλιας πόλωσης». Και μόνο η λέξη «εμφύλιος» από τα χείλη του επικεφαλής της ακροδεξιάς πτέρυγας της ΝΔ έχει απειλητική σημασία. Με τέτοιες απειλές, με τη συντονισμένη με τα ΜΜΕ πίεση για «επιστροφή στην ομαλότητα» των σχέσεων με τους δανειστές, ο Σαμαράς προσπαθεί να μετατοπίσει τον Α. Τσίπρα στην αυτοκτονική προοπτική μιας συγκυβέρνησης σε νεομνημονιακή βάση. 

Οι κορόνες αυτές δεν ήταν αρκετές, ασφαλώς, για να καλύψουν το γεγονός ότι ο Σαμαράς είναι πλέον καμένο χαρτί για το καθεστώς. Όμως αυτές οι επεξεργασίες από το κόμμα της Δεξιάς μπορεί να γίνουν πολύ πιο πιεστικές, μέσω μιας νέας ηγεσίας που δεν θα κουβαλά το βάρος της μεγάλης σύγκρουσης με τον ΣΥΡΙΖΑ και της ήττας στις εκλογές του Γενάρη. 

Στο ΠΑΣΟΚ τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα. Οι ευθύνες των ξεσκολισμένων σοσιαλφιλελεύθερων δεν είναι εύκολο να κρυφτούν. Ο Βενιζέλος υποχρεώνεται να αποδεχθεί ότι είναι ηγέτης εν αποδρομή, ενώ η Φώφη Γεννηματά και οι άλλοι υποψήφιοι είναι ολοφάνερα κατώτεροι των συνθηκών. Παρ’ όλα αυτά, η πασοκική «σχολή» των συμβιβασμών είναι πολύτιμη για το καθεστώς, ειδικά σε εποχές που θα χρειαστεί να βαφτιστεί το κρέας ψάρι. Ήταν χαρακτηριστική η προσπάθεια του Βενιζέλου στη Βουλή να αποκαλύψει ότι οι προτάσεις «αναδιάρθρωσης» του χρέους που περιλαμβάνονται στις 47 σελίδες της κυβερνητικής πρότασης προς τους δανειστές είναι οι... δικές τους επεξεργασίες που εκπονήθηκαν σε συνεργασία με τη Lazard.

Ως προειδοποίηση πρέπει να εκληφθεί από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και η γραμμή της ΧΑ. Ο «φίρερ» της ναζιστικής οργάνωσης, ο Ν. Μιχαλολιάκος, επέλεξε στη Βουλή να περιοριστεί σε μια «αντιπλουτοκρατική» δημαγωγία, αποφεύγοντας τις συνηθισμένες ρατσιστικές-εθνικιστικές αιχμές. Παρά το στρίμωγμα της ΧΑ από το αντιφασιστικό-αντιρατσιστικό κίνημα, παρά το βάρος των αποκαλύψεων για την εγκληματική δράση της, η ηγεσία των ναζί ελπίζει στις ευκαιρίες που μπορεί να της δώσει μια διαλυτική κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, αν αυτός υποχωρήσει άτακτα στην πίεση των δανειστών.

Ενδιαφέρον είχε, επίσης, η τοποθέτηση του ΚΚΕ διά του Δ. Κουτσούμπα. Ο γ.γ. του ΚΚΕ «ανοίχτηκε» προς μια ενιαιομετωπική τακτική προς την κοινωνική και εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ (ελάτε να οργανώσουμε μαζί τους αγώνες ενάντια στη λιτότητα, τους αγώνες στα δημόσια νοσοκομεία κ.λπ.). Όμως, αυτό το άνοιγμα παραμένει κουτσό και αδιέξοδο, όσο το ΚΚΕ δεν τολμά να κάνει τη διάκριση του ΣΥΡΙΖΑ από τα αστικά κόμματα, όσο δεν μπορεί να διαμορφώσει μια τακτική που θα συνυπολογίζει τις βαθιές διαφορές μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του στρατοπέδου των ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποταμιού και σία...

Είναι φανερό ότι, αν η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ υποχωρήσει στους εκβιασμούς των δανειστών, ανοίγει το διακόπτη για ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις. Για εξελίξεις δεξιόστροφες με προοπτική, αργά ή γρήγορα, μιαν κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

Για να αποκλειστεί αυτή η καταστροφή, χρειάζεται να απαντηθεί αποτελεσματικά η «εξωτερική» πίεση των διαπραγματεύσεων. Χρειάζεται, όμως, επίσης και επειγόντως να ανοίξει το εσωτερικό μέτωπο: να παρθούν μέτρα βελτίωσης της κατάστασης για τους εργαζόμενους και τους φτωχούς, σε βάρος των τραπεζιτών, των βιομηχάνων και των εφοπλιστών, έστω με έναν «μίνιμουμ» τρόπο που προέβλεπε το προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ. 

Η ενίσχυση μιας κοινωνικής συμμαχίας των «από τα κάτω», σε βάρος του μπλοκ των Ελλήνων καπιταλιστών και των διεθνών συμμάχων τους είναι όρος επιβίωσης για μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Αντίθετα, η συνέχεια της αυταπάτης ότι μπορεί να βρεθεί ειρηνική λύση, που θα ικανοποιεί –τάχα– όλες τις πλευρές, οδηγεί γρήγορα σε ακύρωση των ελπίδων της 25ης Ιανουαρίου. Σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας και –τελικά– σε αποκατάσταση της αστικής «ομαλότητας».