60 χρόνια συμπληρώθηκαν εφέτος από την έκδοση του βιβλίου της Διδώς Σωτηρίου, «Ματωμένα Χώματα». Συμπίπτει με τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, την οποία η συγγραφέας είχε βιώσει, ενώ όταν εκδόθηκε το βιβλίο, το 1962, είχαν περάσει 40 χρόνια από τότε. Στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 ο στρατός του Κεμάλ μπαίνει στη Σμύρνη. Στις 13 Σεπτέμβρη γίνεται η καταστροφή. Στις 18, του ίδιου μήνα, η Σμύρνη ήταν μια άδεια πόλη.
Στο βιβλίο, της Δ. Σωτηρίου, ο αφηγητής είναι ένας Μικρασιάτης αγρότης, ο Μανώλης Αξιώτης, ο οποίος είναι πραγματικό πρόσωπο και διηγείται όσα ο ίδιος έζησε, «που είδε την καταστροφή, έζησε την αιχμαλωσία, και που πρόσφυγας έφαγε πικρό ψωμί, σαράντα χρόνια λιμενεργάτης συνδικαλιστής, μαχητής της Εθνικής μας Αντίστασης», όπως διαβάζουμε στον Πρόλογο της πρώτης έκδοσης (1962). Καταρχάς, διακατέχεται από τη νοσταλγία μιας ήρεμης ειρηνικής ζωής, όπου ζούσαν αρμονικά Έλληνες και Τούρκοι. Βέβαια, η αφήγηση επικεντρώνεται στην αλλαγή της κατάστασης, όπου ανάμεσα στις δύο εθνότητες αρχίζουν να υψώνονται τείχη και εθνικά μίση, μαζί με αποχαλινωμένα ένστικτα, εξαιτίας των πολέμων, τα οποία οδηγούν σε απανθρωποποίηση τους ανθρώπους.
Στο εν λόγω βιβλίο φαίνεται μια ολόκληρη περίοδος: το κίνημα των νεότουρκων και το ξύπνημα της εθνικής τους συνείδησης, οι βαλκανικοί πόλεμοι, η συνεχής επέκταση του ελληνικού κράτους, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, οι απαρχές των διωγμών και οι ανταλλαγές πληθυσμών, η τούρκικη ήττα και η απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη, η ιμπεριαλιστική επέμβαση του ελληνικού κράτους στα βάθη της Τουρκίας, η κατάρρευση του μετώπου, η εγκατάλειψη των κατοίκων, η ερήμωση, οι σφαγιασμοί, η φυγή, και τέλος η προσφυγιά. Μέσω της περιπέτειας και της αφήγησης του Μανώλη Αξιώτη φαίνονται ταυτόχρονα οι βαθύτατες μεταβολές που σημειώθηκαν στη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων.
Για τη Διδώ Σωτηρίου, που έζησε την μικρασιατική καταστροφή, δεν υπάρχουν Έλληνες και Τούρκοι, αλλά μόνο άνθρωποι που υφίστανται τις ίδιες τραγικές συνέπειες των πολέμων και που θέλουν να ζουν ήρεμα και ειρηνικά. Όμως, αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι, κάτω από ορισμένες συνθήκες που δημιουργεί ο πόλεμος, γίνονται θύματα των ίδιων ψυχώσεων, χάνουν τον ανθρωπισμό τους, μεταβάλλονται, χωρίς να το αντιληφθούν και οι ίδιοι, σε πραγματικά κτήνη, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Βάσως Βαρίκας. Ο βασικός υπεύθυνος για τη Διδώ Σωτηρίου είναι ο πόλεμος και τα οικονομικά συμφέροντα που τον υποκινούν.
Είναι ένα πολύ καλό βιβλίο, που αξίζει να διαβαστεί ξανά, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, συν ότι αποτελεί ταυτόχρονα ένα αντιπολεμικό άγγελμα.
