Δυστυχώς, το κλισέ «στο ίδιο έργο θεατές», επιβεβαιώθηκε και τη φετινή χρονιά αναφορικά µε τις πυρκαγιές. Άνθρωποι, ζώα, σπίτια, δουλειές και εκατοντάδες χιλιάδες πολύτιµα στρέµµατα δάσους και καλλιεργειών χάθηκαν ξανά στις φλόγες, που πλέον σταµατούν στα τσιµέντα των πολυκατοικιών. Όπως φέτος στην Πάτρα και πέρυσι στην Αττική.
Το καλοκαίρι του 2025 καταγράφεται ήδη ως ένα από τα πιο καταστροφικά σε δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη και µάλιστα πριν τελειώσει το φθινόπωρο, µε την Ισπανία να κρατά τη θλιβερή πρωτιά. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήµατος Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS), έως τα τέλη Αυγούστου είχαν καεί περισσότερα από 10 εκατοµµύρια στρέµµατα γης. Το ανησυχητικό είναι ότι η αντιπυρική περίοδος δεν έχει ολοκληρωθεί ακόµη και ήδη η ζηµιά για το φυσικό περιβάλλον είναι τεράστια.
Πολύ υψηλές είναι οι απώλειες εκτάσεων και στην Ελλάδα, που βρίσκεται στην πέµπτη θέση πανευρωπαϊκά (περίπου 454.000 στρέµµατα). Σύµφωνα µε τη WWF, οι καµένες εκτάσεις, στα µέσα Αυγούστου, µετά τις πυρκαγιές που ξέσπασαν σε Χίο (42.490στρ.), Φιλιππιάδα (26.368στρ.), Ζάκυνθο (22.950στρ.), Αχαΐα (16.830 στρ.), Κερατέα-Παλαιά Φώκαια (15.808 στρ.) και Χελιδόνι Ηλείας (6.227 στρ.), ήταν αρκετά πάνω από τον µέσο όρο καµένων εκτάσεων της τελευταίας εικοσαετίας.
Κλιµατική κρίση
Η κλιµατική κρίση και οι πυρκαγιές δηµιουργούν έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο. Καθώς εντείνεται η υπερθέρµανση του πλανήτη, καθιστά τις συνθήκες που οδηγούν σε πυρκαγιές πιο πιθανές. Αυτές, στη συνέχεια, απελευθερώνουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το οποίο θερµαίνει περεταίρω την ατµόσφαιρα. Μία από τις σοβαρότερες συνέπειες στην Ευρώπη είναι και η ρύπανση της ατµόσφαιρας, επιβαρύνοντας την ποιότητα του αέρα που αναπνέουν οι κάτοικοι, ειδικά των χωρών του Νότου.
Οι καταστροφικές πυρκαγιές έχουν εκλύσει 37 εκατοµµύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα, ποσότητα αντίστοιχη µε τις ετήσιες εκποµπές CO2 της Πορτογαλίας ή της Σουηδίας, χωρών µε πληθυσµό περίπου 10 εκατοµµυρίων ανθρώπων. Έχουν επίσης σπάσει ρεκόρ για την εποχή σε εννέα ακόµα ατµοσφαιρικούς ρύπους, όπως τα λεπτά αιωρούµενα σωµατίδια PM2.5, τα οποία, σύµφωνα µε ειδικούς, καθιστούν τις πυρκαγιές πολύ πιο φονικές απ’ όσο πιστεύαµε παλιότερα.
Η οµάδα World Weather Attribution επισηµαίνει ότι η ανθρωπογενής κλιµατική αλλαγή έκανε 10 φορές πιο πιθανές τις πυρκαγιές και στην ανατολική Μεσόγειο. Κυρίως στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Τουρκία. Και επισηµαίνει ότι ήταν υπεύθυνη για την αύξηση κατά 22% των ακραίων καιρικών συνθηκών πίσω από τις πυρκαγιές. Οι επιστήµονες εξηγούν ότι προκαλεί πιο ακραία ζέστη, η οποία ξηραίνει τη βλάστηση, αυξάνοντας την ευφλεκτότητα. Και προειδοποιούν ότι η συνεχιζόµενη καύση ορυκτών καυσίµων θα οδηγήσει σε περισσότερες από αυτές τις µέγα-πυρκαγιές.
Με άλλα λόγια, µε τους παρατεταµένους καύσωνες, οι πυρκαγιές γίνονται µια ολοένα και πιο συχνή και απειλητική πραγµατικότητα. Το ξέρουν και οι κυβερνώντες ότι θα συµβεί, αλλά δεν δρουν µε βάση ένα αναβαθµισµένο σχέδιο πρόληψης και προστασίας για να µη συµβεί. Μόνο το επικαλούνται ως άλλοθι, µαζί µε τα αναπόφευκτα µελτέµια του καλοκαιριού. Το κράτος έχει επιλέξει να µην ενισχύσει και αναβαθµίσει τις δοµές δασοπυρόσβεσης και πολιτικής προστασίας, καθώς θεωρεί µια τέτοια επένδυση µη κερδοφόρα. Αν τα εξωφρενικά ποσά που ξοδεύονται σε εξοπλισµούς και την καταστολή των προσφύγων, στις «αναπτυξιακές» ενισχύσεις και τις µίζες των φίλων της ΝΔ, κατευθύνονταν στην αντιπυρική προστασία, την πυροσβεστική και τη δασική υπηρεσία, σίγουρα ο απολογισµός «της στάχτης» θα ήταν απείρως καλύτερος.
Όπως και το 2024, που η φωτιά σταµάτησε στα σπίτια των Μελισσίων στην Αθήνα, φτάσαµε στο απίστευτο σηµείο να καίγονται συνοικίες στα προάστια της Πάτρας, της τρίτης σε µέγεθος πόλη της χώρας. Μόνο απλό δεν είναι να εκκενωθεί µια πόλη 7.000 κατοίκων όπως είναι η περιοχή της Κάτω Αχαΐας και µάλιστα όταν έχουν µπλοκαριστεί κατά τόπους, τόσο η νέα εθνική οδός Πατρών-Πύργου όσο και η παλιά. Ποιές ασκήσεις είχαν γίνει ώστε να γνωρίζει ο κόσµος προς τα πού να φύγει; Τα εναέρια µέσα στις κρίσιµες ώρες ή δεν υπήρχαν (όπως π.χ. στη Χίο) ή δεν επαρκούσαν. Και κατευθύνονταν όπου το εκλογικό βάρος της περιοχής ήταν µεγαλύτερο ή όπου ο τοπικός βουλευτής είχε µεγαλύτερη πρόσβαση στο Μαξίµου.
Προστασία
Τα στοιχεία των ελλείψεων είναι γνωστά, παρά την κυβερνητική προπαγάνδα. Χιλιάδες κενές οργανικές θέσεις στην πυροσβεστική (µε γερασµένο προσωπικό και εξαντλητικά ωράρια, χωρίς επαρκή εκπαίδευση και εξοπλισµό) και άρνηση µονιµοποίησης των εποχιακών πυροσβεστών. Υπολειτουργία των δασικών υπηρεσιών (που πλέον δεν έχουν την ευθύνη της πυρόσβεσης), χωρίς πόρους και την αναγκαία στελέχωση, τη στιγµή που η ξηρασία έχει µετατρέψει τα δάση σε εύφλεκτη µάζα.
Αντιπυρική προστασία σηµαίνει προσλήψεις και χρηµατοδότηση, σηµαίνει αναβαθµισµένο µηχανισµό αποτελεσµατικής πρόληψης, µε υποδοµές και σύγχρονα µέσα. Σηµαίνει προστασία των καµένων δασικών εκτάσεων µέχρι να επανέλθει το δάσος και άµεσες παρεµβάσεις για την αντιπληµµυρική προστασία. Και φυσικά πρόνοια για όλους/ες τους πληττόµενους/ες, µε τις αναγκαίες αποζηµιώσεις και ενισχύσεις. Και όχι τα αστεία «pass τουρισµού» για τις πυρόπληκτες περιοχές, που αντί για τα νοικοκυριά, ενισχύει τους επιχειρηµατίες του τουρισµού.
Και ενώ τα πράγµατα εξελίσσονται όλο και πιο άσχηµα κάθε χρόνο, οι κυβερνητικές δικαιολογίες έφτασαν σε νέα ύψη γελοιότητας. Τα συνωµοσιολογικά-διαχρονικά σενάρια για ύπαρξη οργανωµένου σχεδίου εµπρησµών ήταν και πάλι παρόντα στο δηµόσιο διάλογο. Μεγαλώσαµε µε τους Τούρκους «πράκτορες» που έκαιγαν τη Σάµο και τη Ρόδο. Τους αντικατέστησαν οι µετανάστες (ενεργούµενα του Ερντογάν και αυτοί βέβαια) στη Δαδιά του Έβρου, στην οποία όµως βρήκαν τραγικό θάνατο 18 µετανάστες.
Φέτος, τα κυβερνητικά στελέχη ανακάλυψαν τους «αντιεξουσιαστές» εµπρηστές, που παράλληλα είναι και αλληλέγγυοι στον παλαιστινιακό λαό (άρα πάλι εξυπηρετούν τα σχέδια της Τουρκίας, σύµφωνα µε το χυδαίο επιχείρηµα Φλωρίδη). Και µε κάτι τέτοια έωλα αφηγήµατα, σε φιάσκο εξελίσσεται η υπόθεση µε τη σύλληψη των δύο νεαρών που έχουν προφυλακιστεί µε την κατηγορία του εµπρησµού στην περιοχή Γηροκοµείο στην Πάτρα. Από την πρώτη στιγµή ο 25χρονος και ο 21χρονος φίλος του ισχυρίζονται ότι είχαν πάει στην περιοχή ως εθελοντές για να βοηθήσουν στην κατάσβεση της φωτιάς, όπως επιβεβαιώνουν και διάφοροι µάρτυρες. Ακόµα και η Πυροσβεστική επέµενε ότι συγκεκριµένη πρυργαγιά δεν προήλθε από ανθρώπινη ενέργεια, αλλά ήταν αποτέλεσµα της «κηλίδωσης» (µετάδοση καύτρας σε κοντινή απόσταση από τον αέρα).
Εθελοντές
Και δεν φτάνει που από εθελοντής, µπορείς να βρεθείς στη φυλακή, τερµατίζοντας τον ποινικό λαϊκισµό, µε τον Μητσοτάκη να επαίρεται πως «φέτος έχουν γίνει πάνω από 300 συλλήψεις για εµπρησµούς σε δάση». Αλλά µετατρέπεσαι και σε εξιλαστήριο θύµα, αφού κατά τη Σοφία Βούλτεψη, ούτε λίγο ούτε πολύ, για την πύρινη καταστροφή φταίει η… έλλειψη σε εθελοντές πυροσβέστες.
Ένα νέο µοντέλο πυροπροστασίας, προσανατολισµένο στην πρόληψη (οι πυρκαγιές σβήνονται το χειµώνα), σίγουρα απαιτεί και τη συµµετοχή της τοπικής κοινωνίας και µια διαφορετική οργάνωση του εθελοντισµού. Όχι προς επιβεβαίωση της Βούλτεψη, αλλά γιατί στα κενά που αφήνει η διάλυση του κοινωνικού κράτους και η µετατροπή του σε κράτος πολέµου, θα απαιτηθεί και η λαϊκή αυτενέργεια, για την προστασία των ζωών µας και κρίσιµων οικοσυστηµάτων.
Ιδιαίτερα στη σηµερινή εποχή που οι φλόγες φτάνουν στον αστικό ιστό, οι οµάδες πυρόσβεσης είναι χρήσιµο να αποτελέσουν περιεχόµενο δράσης για τις δυνάµεις της κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς. Ειδικά όταν διάφορα ακροδεξιά µορφώµατα, επιχειρούν να αποκτήσουν επιρροή, εµφανιζόµενα ως εθελοντικές οµάδες «πολιτικής προστασίας». Ήδη πάντως, τα τελευταία χρόνια, µέλη κάποιων κοµµάτων και οργανώσεων της Αριστεράς και του αντιεξουσιαστικού χώρου, συνδράµουν ενεργά και συλλογικά στα πύρινα µέτωπα.
Οι εθελοντές δασοπυροσβέστες, οι οποίοι ανήκουν σε οµάδα εγγεγραµµένη στο µητρώο του υπουργείου Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, είναι περίπου 5.000, ενώ συνολικά φτάνουν τους 10.000 σε όλη την Ελλάδα. Αλλά και αυτές οι οµάδες λειτουργούν αποσπασµατικά, µε υποτυπώδεις εκπαιδεύσεις, και απουσία βασικών µέσων προστασίας. Επιπλέον, οι άνθρωποι που προστρέχουν να βοηθήσουν στις φωτιές, το κάνουν χωρίς δικαιολογηµένη απουσία από την εργασία τους. Κάποιοι δήµοι πληρώνουν για εξοπλισµό και τις φθορές του ή τις επισκευές των οχηµάτων των εθελοντών δασοπυροσβεστών, ενώ οι περισσότερες οµάδες καλύπτουν µόνες τους τα σχετικά κόστη, συχνά µε χορηγίες ιδιωτών.
Δεν µπορούµε να µιλάµε για πράσινες πολιτικές, κλιµατική δικαιοσύνη και σωτηρία των δασών, χωρίς µαζικό κίνηµα διεκδίκησης και πολιτική σύγκρουση µε τη λογική του κέρδους, τα αφεντικά και τις κυβερνήσεις τους, που λεηλατούν συστηµατικά τις ζωές µας και το περιβάλλον. Που ιδιωτικοποιούν τα δηµόσια αγαθά, που αδιαφορούν αν καιγόµαστε ζωντανοί από τις φωτιές ή «ψηνόµαστε» από τη ζέστη και πνιγόµαστε από πληµµύρες. Που αγοράζουν όπλα και όχι πυροσβεστικά µέσα. Που προσλαµβάνουν µπάτσους και όχι δασεργάτες και πυροσβέστες.
Στην τωρινή συνθήκη, µπροστά στον ορατό κίνδυνο της οικολογικής κατάρρευσης, ο αγώνας ενάντια στον καπιταλισµό της καταστροφής είναι µια µάχη υπαρξιακή για τον κόσµο των «από κάτω», για την οποία δεν υπάρχει χρόνος αναµονής.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
