Ανταπόκριση από το συνέδριο του Plan B στη Μαδρίτη

Η παλιά αρένα των ταυρομάχων στο Λεγάσπι γέμισε, με χιλιάδες κόσμου να στριμώχνεται στις πόρτες για να ακούσει τους ομιλητές από όλη την Ευρώπη υπό  το  κεντρικό σύνθημα «Σπάμε τη λιτότητα, για μια δημοκρατική Ευρώπη». Στο πλαίσιο του συνεδρίου οργανώθηκε μια σειρά  συζητήσεων, για τη λειτουργία και τα όρια των θεσμών, το δημόσιο χρέος, τον φεμινισμό, την Ευρωπαική Ένωση ως πεδίο μάχης, την Ευρώπη φρούριο, το νόμισμα, τα κοινωνικά και εργατικά δικαιώματα.

Τα Ισπανικά Μέσα δεν έχασαν ευκαιρία να παρατηρήσουν, στα πρωτοσέλιδα και στα δελτία ειδήσεων, ότι οι συμμετέχοντες καλούν σε μη πληρωμή του χρέους και ανυπακοή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πράγματι, από αυτή την άποψη το συνέδριο ξαναάνοιξε στον δημόσιο χώρο, με ελκυστικό και μαζικό τρόπο, τη σημασία που έχει η μάχη ενάντια στη λιτότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Από τις χώρες του Νότου, μέχρι την Γερμανία, η μάχη ενάνια στη λιτότητητα αναδεικνύεται ως η κεντρική μάχη του επόμενου διαστήματος. «Η αλλαγή ή θα είναι φεμινιστική ή δεν θα υπάρξει» ήταν ένα ακόμη από τα κεντρικά συνθήματα. Η εμπειρία του ελληνικού χρέους και της επιτροπής αλήθειας, ήταν επίσης από τα κεντρικά ζητήματα που συζητήθηκαν στη Μαδρίτη και που παρουσιάστηκαν αναλυτικά από τον Ερίκ Τουσέν και άλλους-ες. Από τις συζητήσεις δεν έλειπε η αναφορά στον αγώνα ενάνια στον ρατσισμό, την ξενοφοβία και την Ευρώπη Φρούριο, με ακτιβιστές να παίρνουν το λόγο. Στην εκδήλωση του "κλεισίματος" το κοινό αποθέωσε τους εργαζόμενους απεργούς της τηλεφωνικής εταιρίας Movistar και της Coca Cola, που θύμισαν ότι η αντίσταση και η αλλαγή είναι πρώτα από όλα έργο των απλών ανθρώπων. Το Si se puede («Ναι, μπορούμε») διέκοπτε συνεχώς τους ομιλητές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι αποτελεί πλέον κοινό τόπο για τις δυνάμεις της Ευρωπαικής αριστεράς, ότι όταν γίνεται λόγος για την ελληνική εμπειρία, η "προδοσία" της κυβέρνησης Τσίπρα και η καταστροφική μνημονιακή πολιτική είναι αυτά που χαρακτηρίζουν την ελληνική κυβέρνηση.

Ωστόσο, από όλη τη συζήτηση του συνεδρίου, με ελάχιστες εξαιρέσεις, έλειπαν η αναφορά στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, στον πόλεμο, όπως και στο πολύ σημαντικό δημοκρατικό αίτημα του Καταλανικού λαού για δημοψήφισμα. Η απουσία αναφοράς σε αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα, τις μέρες που πραγματοποιούνται οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης, ήταν βασικό έλειμμα της συζήτησης και του προγράμματος. Σε γενικές γραμμές, το συνέδριο έμεινε περισσότερο σε ένα γενικό αίτημα εκδημοκρατισμού της Ευρώπης και σε ένα κλίμα που θύμιζε τα πρώτα Ευρωπαικά Κοινωνικά Φόρουμ.

Δηλαδή, το συνέδριο έμεινε πολύ πιο πίσω από τη συζήτηση για μια ρήξη με την Ευρώπη και τα καθεστώτα του παρελθόντος, που άνοιξε ριζοσπαστικά με την εμφάνιση του κινήματος 15 Μ και των πλατειών στην Ισπανία αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Το σημαντικότερο όμως πρόβλημα ήταν ο πρωταγωνιστικός ρόλος που δόθηκε σε προσωπικότητες, σε σχέση με τον χώρο που δόθηκε στα κοινωνικά κινήματα και τις οργανώσεις της Αριστεράς. Βέβαια, η συντριπτική πλειοψηφία  αυτών των προσωπικοτήτων ήταν αγωνιστές-τριες που εκφράζουν ριζοσπαστικές δυνάμεις. Ευρωβουλευτές όπως ο Μιγκέλ Ουρμπάν και η Λόλα Σάντσες, βουλευτές των αυτονομιών, δημοτικοί σύμβουλοι, στελέχη του Podemos (συμπεριλαμβανομένης και της ηγεσίας γύρω από τον Πάμπλο Ιγλέσιας) και της Ενωμένης Αριστεράς, η Ζωή Κωνσταντοπούλου κ.α.. 

Ωστόσο, πολύ μεγάλο βάρος και υπερβολική προβολή δόθηκε στο πρόσωπο του  Γιάννη Βαρουφάκη. Αντίθετα με ό,τι συμβολίζει στην Ελλάδα, φαίνεται πως στην Ισπανία το όνομά του έχει πάρει θρυλικές διαστάσεις, αφού αντιμετωπίζεται από τα πλήθη περίπου σαν ένας ροκ σταρ, έχοντας πρώτα καταγραφεί εξ αρχής ως ο άνθρωπος που συγκρούστηκε με την τρόικα και τον Αλέξη Τσίπρα. Ο Γιάννης Βαρουφάκης έκανε ξεκάθαρες αναφορές, μεταξύ άλλων, σε ένα μέτωπο συμμαχιών με σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις, για τον εκδημοκρατισμό της Ευρώπης, ενώ εξέφρασε αρκετές φορές την απορία του για το γεγονός ότι δεν εισακούστηκαν οι προτάσεις του από τις ευρωπαικές ελίτ. Χωρίς να θέλουμε να αμφισβητήσουμε τις προθέσεις του,  όπως και το γεγονός ότι όντως διαφοροποιήθηκε τελικά το καλοκαίρι του 2015, είναι σαφές ότι ο Βαρουφάκης δεν αντιλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο τη ρήξη και τη σύγκρουση. Τί άλλο σημαίνει άλλωστε όταν στο βίντεο της El diario να δηλώνει ότι : «θέλουμε μια μεγάλη συμμαχία δημοκρατών, δεξιών, αριστερών, ριζοσπαστών, φιλελεύθερων, δεν έχει σημασία ποιανών».

Στα θετικά αντίθετα, υπολογίζεται η παρουσία της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία ήταν ουσιαστική, αφού έθεσε μια σειρά από κεντρικά ζητήματα, συνδέοντας για παράδειγμα το ζήτημα του χρέους με τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και το σχέδιο Β με την πάλη ενάντια στο πόλεμο και το ρατσισμό: «Ένα σχέδιο Β για την Ευρώπη σημαίνει ένα κυριαρχικό δικαίωμα τον λαών να ελέγξουν λογιστικά το χρέος και να μην πληρώσουν παράνομα χρέη. Σημαίνει λογοδοσία εκείνων που θυματοποιούν τους λαούς φορτώνοντάς τους με παράνομα χρέη. Σημαίνει δραστική περικοπή των εξοπλιστικών δαπανών, που έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι συνδέονται με τη διαφθορά, όχι με την άμυνα, και συντελούν στην παράνομη υπερχρέωση των λαών (...) Ένα Σχέδιο Β´ για την Ευρώπη σημαίνει προώθηση της ειρήνης και αποστρατιωτικοποίηση του ανθρωπιστικού ζητήματος των προσφύγων: όχι στην εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, όχι στις επαναπροωθήσεις, όχι στις "παράπλευρες απώλειες", καταλήγοντας στο «Μετά το Παρίσι, η Μαδρίτη. Μετά τη Μαδρίτη, το Βερολίνο. Τον περασμένο Ιούλιο, ο ελληνικός λαός προδόθηκε από την ηγεσία του. Την επόμενη φορά, θα είναι διαφορετικά». Σε αντίστοιχο κλίμα κινήθηκε και ο Έρικ Τουσέν, θυμίζοντας ότι για την υπογραφή της συμφωνίας με τους δανειστές, ευθύνες είχαν τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και ο Γιάννης Βαρουφάκης.

Στη μεγάλη εκδήλωση-συνέλευση που έγινε την τελευταία μέρα, παρουσιάστηκε το σχέδιο για τη συνέχιση του Plan B σε όλες τις πόλεις του Ισπανικού Κράτους αλλά και σε όλες τις ευρωπαικές χώρες, με στόχο την κινητοποίηση κινημάτων και συλλογικοτήτων. Επόμενος μεγάλος σταθμός μια μεγάλη διαδήλωση την 28η Μαίου σε όλες τις ευρωπαικές πόλεις, μέρα εορτασμού της Παρισινής Κομμούνας του 1871.

Η πρωτοβουλία για ένα Plan B είναι μια καλή αρχή, η οποία όμως χρειάζεται πολλά ακόμα για να γίνει πραγματική δύναμη αλλαγής. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι κεντρικά και τοπικά κινήματα που να εμπνέουν, να δίνουν τον λόγο στους πολλούς-ες, να κινητοποιούν τους αποκλεισμένους και τις αποκλεισμένες του κόσμου. Όλες και όλους αυτούς που πάλεψαν σε Ελλάδα, Ισπανία και Ευρώπη, ενάντια στα μνημόνια, τη λιτότητα, το ρατσισμό, όλες και όλους που φώναξαν το 2011 «δεν μας αντιπροσωπεύουν». Σήμερα είναι αναγκαία όσο ποτέ μια μεγάλη ρήξη.  Η Ευρώπη δεν εκδημοκρατιζεται με καλές προθέσεις, αλλά ξαναχτίζεται από την αρχή, μέσα από συγκρούσεις και σκληρούς αγώνες, με ανυπακοή και θάρρος από τις πολλές και τους πολλούς. Γιατί τελικά το Plan B είμαστε εμείς.

img_4880.jpg