Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ: 5+1 λόγοι που εξηγούν τη σημασία του

Το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ απο­τε­λεί κάθε χρόνο το κο­ρυ­φαίο γε­γο­νός του αντι­ρα­τσι­στι­κού κι­νή­μα­τος, δί­νο­ντας ιδιαί­τε­ρο στίγ­μα στη ζωή της πόλης. Πο­λι­τι­κό και πο­λι­τι­στι­κό γε­γο­νός, κι­νη­το­ποί­η­ση των κι­νη­μά­των και πεδίο συ­νά­ντη­σης της Αρι­στε­ράς, χώρος ιδε­ο­λο­γι­κής ζύ­μω­ση και λαϊκή γιορ­τή, το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ κα­τα­γρά­φει μια αξιο­ση­μεί­ω­τη τρο­χιά εδώ και σχε­δόν 30 χρό­νια. 

Υπάρ­χουν πολ­λοί λόγοι που εξη­γούν τόσο τη ση­μα­σία όσο και την επι­τυ­χία του Αντι­ρα­τσι­στι­κού Φε­στι­βάλ, θα σταθώ σε έξι από αυ­τούς:

Κι­νη­το­ποί­η­ση ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό

1. Ο πρώ­τος και μα­κράν  κυ­ριό­τε­ρος λόγος είναι ότι το Φε­στι­βάλ απο­τε­λεί μια μα­ζι­κή κι­νη­το­ποί­η­ση ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό, μια με­γά­λη εκ­δή­λω­ση για τα δι­καιώ­μα­τα των με­τα­να­στών/τριών και των προ­σφύ­γων, για την ενό­τη­τα των ερ­γα­ζο­μέ­νων και συ­νο­λι­κά των φτω­χών. Έτσι κι αλ­λιώς, ο αγώ­νας ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό (πρέ­πει να) συ­νι­στά προ­τε­ραιό­τη­τα για την Αρι­στε­ρά και τα κι­νή­μα­τα. Μια δια­σπα­σμέ­νη και αλ­λη­λο­σπα­ρασ­σό­με­νη ερ­γα­τι­κή τάξη είναι μια μη πο­λι­τι­κή τάξη που δεν μπο­ρεί να υπε­ρα­σπι­στεί τα συμ­φέ­ρο­ντά της.

Ιδιαί­τε­ρα στην τρέ­χου­σα συ­γκυ­ρία, όπου κλι­μα­κώ­νε­ται ο «πό­λε­μος» κατά των με­τα­να­στών-τριών», η ανά­γκη να μπουν ανα­χώ­μα­τα στον ρα­τσι­σμό είναι πιο επεί­γου­σα από ποτέ. Η Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση και οι κυ­βερ­νή­σεις με­τα­τρέ­πουν τη με­τα­νά­στευ­ση σε έγκλη­μα, κα­νο­νι­κο­ποιούν τα πραγ­μα­τι­κά εγκλή­μα­τα που συμ­βαί­νουν στα σύ­νο­ρα σε βάρος των με­τα­να­στών/τριών κι εμπε­δώ­νουν το «κα­θε­στώς εξαί­ρε­σης» για τους/τις με­τα­νά­στες-τριες, δη­λα­δή την απο­στέ­ρη­ση τους από βα­σι­κά κοι­νω­νι­κά και πο­λι­τι­κά δι­καιώ­μα­τα.

Ο «πό­λε­μος κατά των με­τα­να­στών-τριών» έχει δύο βα­σι­κούς στό­χους. Ο πρώ­τος στό­χος είναι να δη­μιουρ­γη­θούν απο­διο­πο­μπαί­οι τρά­γοι για να εκτο­νω­θεί (ανέ­ξο­δα για το σύ­στη­μα) η δυ­σα­ρέ­σκεια των λαϊ­κών στρω­μά­των για την επι­δει­νού­με­νη κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά τους. Το να στρα­φούν οι φτω­χοί ενα­ντί­ον των ακόμα πιο φτω­χών, συ­νι­στά τον πιο τον πιο σί­γου­ρο τρόπο για να μεί­νουν οι πλού­σιο στο απυ­ρό­βλη­το.

Ο δεύ­τε­ρος στό­χος είναι η υπο­τί­μη­ση της ερ­γα­τι­κής δύ­να­μης των με­τα­να­στών, κάτι που ασκεί πίεση στο σύ­νο­λο των ερ­γα­ζο­μέ­νων. Όπως επι­ση­μαί­νει η Όλγα Λα­φα­ζά­νη, «η κα­τα­σκευή των με­τα­να­στών ως υπο­κεί­με­να του φόβου συ­γκρο­τεί τους όρους της ερ­γα­σια­κής τους επι­σφά­λειας. Τα σύ­νο­ρα, οι απε­λά­σεις, ο εγκλει­σμός πε­ρισ­σό­τε­ρο από το να απο­τρέ­πουν τη με­τα­νά­στευ­ση κα­τα­σκευά­ζουν τους όρους πει­θάρ­χη­σης στην ερ­γα­σία».

Στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αντί­στα­ση στο ρα­τσι­σμό και η υπε­ρά­σπι­ση των με­τα­να­στών/τριών απο­τε­λεί προ­ϋ­πό­θε­ση για τη την οι­κο­δό­μη­σης της ενό­τη­τας των εκ­με­ταλ­λευό­με­νων κι εφαλ­τή­ριο διεκ­δι­κη­τι­κών αγώ­νων για κα­λύ­τε­ρες συν­θή­κες ζωής για την κοι­νω­νι­κή πλειο­νό­τη­τα.

Ορα­τό­τη­τα στο ρεύμα που αντι­στέ­κε­ται

2. Ο δεύ­τε­ρος λόγος που εξη­γεί τη ση­μα­σία του είναι ότι το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ δίνει ορα­τό­τη­τα στο κοι­νω­νι­κό ρεύμα που αντι­μά­χε­ται τις κυ­βερ­νη­τι­κές αντι­με­τα­να­στευ­τι­κές πο­λι­τι­κές και την Ακρο­δε­ξιά. Δεν υπάρ­χει αμ­φι­βο­λία ότι η Ακρο­δε­ξιά βρί­σκε­ται σε άνοδο σε όλη την Ευ­ρώ­πη και δια­μορ­φώ­νει την ατζέ­ντα, με τη συ­νερ­γα­σία της Δε­ξιάς και του Ακραί­ου Κέ­ντρου. Όμως δεν είναι σωστό ότι η Ακρο­δε­ξιά παί­ζει μόνη της στο γή­πε­δο. Σε όλη την Ευ­ρώ­πη, της Ελ­λά­δας συ­μπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νης, υπάρ­χουν κι εκεί­νοι-ες που πα­λεύ­ουν για την αλ­λη­λεγ­γύη και την ενό­τη­τα των κα­τα­πιε­σμέ­νων. Και δεν είναι λί­γοι-ες. 

Ωστό­σο, η ορα­τό­τη­τά τους στο δη­μό­σιο διά­λο­γο, είναι πε­ριο­ρι­σμέ­νη, δυ­σα­νά­λο­γα μικρή σε σχέση με τον αριθ­μό τους. Σε μια κοι­νω­νία όπου η πο­λι­τι­κή ορα­τό­τη­τα κα­θο­ρί­ζε­ται σε πολύ με­γά­λο βαθμό από τους μη­χα­νι­σμούς προ­πα­γάν­δας των «από πάνω», οι «από κάτω» πρέ­πει να πα­λέ­ψουν για να βρουν τη θέση τους στο δη­μό­σιο χώρο. Το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ κάθε χρόνο δεί­χνει ότι κό­σμος της αλ­λη­λεγ­γύ­ης είναι πολύς, ότι το ρεύμα της αντί­στα­σης είναι ισχυ­ρό -ασχέ­τως, αν δεν αξιο­ποιεί πά­ντο­τε τη δύ­να­μή του.

Συ­γκλί­σεις

3. Τρί­τον, το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ δια­μορ­φώ­νει μια δια­δι­κα­σία συ­γκλί­σε­ων  με­τα­ξύ «ξένων» και ντό­πιων, ακτι­βι­στών/τριών από δια­φο­ρε­τι­κά κι­νή­μα­τα, δια­φο­ρε­τι­κών ρευ­μά­των της Αρι­στε­ράς και πο­λι­τι­κών ευαι­σθη­σιών. Θα ήταν προ­πα­γαν­δι­στι­κή υπερ­βο­λή ο ισχυ­ρι­σμός ότι αυτές οι συ­γκλί­σεις δια­μορ­φώ­νουν την ενό­τη­τα μάχης που έχου­με ανά­γκη για να αλ­λά­ξει ο υφι­στά­με­νος συ­σχε­τι­σμός. Αλλά οι συ­γκλί­σεις συ­νι­στούν το πρώτο βήμα για την ενό­τη­τα. Ιδιαί­τε­ρα σε μια συ­γκυ­ρία κα­τα­κερ­μα­τι­σμού, πολ­λα­πλών δια­σπά­σε­ων και μο­να­χι­κών δια­δρο­μών, οι συ­γκλί­σεις που δια­μορ­φώ­νο­νται στο φε­στι­βάλ είναι πιο πο­λύ­τι­μες από ποτέ.

Τα πράγ­μα­τα γί­νο­νται και «αλ­λιώς»

4. Το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ απο­δει­κνύ­ει ότι τα πράγ­μα­τα μπο­ρούν να γί­νο­νται «αλ­λιώς» και αυτό το «αλ­λιώς» να είναι απο­λύ­τως απο­τε­λε­σμα­τι­κό. Το φε­στι­βάλ δεν έχει σπόν­σο­ρες και δεν στή­νε­ται από εται­ρί­ες. Η διορ­γά­νω­σή του στη­ρί­ζε­ται απο­κλει­στι­κά στην ανι­διο­τε­λή συμ­με­το­χή και προ­σφο­ρά. Ο κό­σμος που το στή­νει αλλά και ο κό­σμος που το στη­ρί­ζει, το κάνει όχι γιατί απο­σκο­πεί κά­ποιο προ­σω­πι­κό υλικό όφε­λος, αλλά γιατί πι­στεύ­ει σε μια δια­φο­ρε­τι­κή προ­ο­πτι­κή για την κοι­νω­νία, την οποία δεν την αντι­με­τω­πί­ζει ως από­μα­κρο όνει­ρο, αλλά ως οδηγό για τη ζωή του.

Εξί­σου ση­μα­ντι­κό είναι ότι οι εκα­το­ντά­δες άν­θρω­ποι που δου­λεύ­ουν για να στη­θεί το φε­στι­βάλ, ορ­γα­νώ­νο­νται κατά άψογο τρόπο, φέ­ρο­ντας σε πέρα μιας με­γά­λης κλί­μα­κας και υψη­λής πε­ρι­πλο­κό­τη­τας διορ­γά­νω­ση. Στο μέ­γε­θος που του ανα­λο­γεί, το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ απο­δει­κνύ­ει ότι μπο­ρού­με να ζούμε και να δου­λεύ­ου­με στη­ρι­ζό­με­νοι στη συ­νερ­γα­σία και την αλ­λη­λεγ­γύη, πέρα από τον αντα­γω­νι­σμό και τον πει­θαρ­χι­κό έλεγ­χο του κε­φα­λαί­ου.

Πο­λι­τι­κές ζυ­μώ­σεις

5. Το φε­στι­βάλ απο­τε­λεί ένα τόπο πολ­λα­πλών πο­λι­τι­κών ζυ­μώ­σε­ων. Σε μια εποχή υπο­χώ­ρη­σης της πο­λι­τι­κής συ­ζή­τη­σης ακόμα και μέσα στην Αρι­στε­ρά, το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ θέτει σε προ­τε­ραιό­τη­τα το διά­λο­γο και την εμ­βά­θυν­ση στα κρί­σι­μα ζη­τή­μα­τα της συ­γκυ­ρί­ας. Δεν ανα­φε­ρό­μα­στε μόνο στις 15 με­γά­λες συ­ζη­τή­σεις της διορ­γά­νω­ση που κα­λύ­πτουν μια γκάμα που ξε­κι­νά­ει από το έγκλη­μα της Πύλου και τη «δεύ­τε­ρη γενιά», φτά­νο­ντας στην Πα­λαι­στί­νη και τους εξο­πλι­σμούς. Εξί­σου, ση­μα­ντι­κές είναι οι συ­ζη­τή­σεις ων ουκ έστιν αριθ­μός σε τρα­πε­ζά­κια συλ­λο­γι­κο­τή­των και πά­γκους εντύ­πων. Πο­λι­τι­κές συ­ζη­τή­σεις με­τα­ξύ φίλων, γνω­στών και αγνώ­στων για όλα τα με­γά­λα αλλά και «μικρά» ζη­τή­μα­τα της συ­γκυ­ρί­ες. Συ­ζη­τή­σεις στις οποί­ες κυ­κλο­φο­ρούν οι ιδέες και οι προ­βλη­μα­τι­σμοί. Συ­ζη­τή­σεις που δια­μορ­φώ­νουν ένα δη­μό­σιο χώρο της Αρι­στε­ράς.

Λαϊκή γιορ­τή

6. Το Αντι­ρα­τσι­στι­κό Φε­στι­βάλ είναι μια με­γά­λη λαϊκή γιορ­τή. Η δικιά μας γιορ­τή.

*Ανα­δη­μο­σί­ευ­ση από την Ερ­γα­τι­κή Αρι­στε­ρά