«Απάντηση στον φασισμό είναι η πάλη κατά της λιτότητας»

Τον συναντήσαμε στην Αθήνα, στην οποία βρέθηκε για να συμμετάσχει σε διεθνή εκδήλωση που διοργάνωσε το «the R Project» εν όψει των ευρωεκλογών και της «ανάγκης για μιαν άλλη Ευρώπη». Ο Ιταλός πολιτικός επισημαίνει τις αδυναμίες και τα προβλήματα της Αριστεράς και χαρακτηρίζει αναποτελεσματική την όποια προσπάθεια αναβίωσης της Σοσιαλδημοκρατίας, την οποία ταυτίζει με τη διαχείριση της πολιτικής των ελίτ.

• Στην Ιταλία έχουμε έναν μη εκλεγμένο πρωθυπουργό με μια νέα κυβέρνηση. Πριν απ’ αυτόν είχαμε τον Ενρίκο Λέτα και τον τεχνοκράτη Μάριο Μόντι, επίσης μη εκλεγμένους. Στην Ελλάδα είχαμε τον πρώην διοικητή κεντρικής τράπεζας τραπεζίτη, Λουκά Παπαδήμο. Πώς βλέπετε αυτή την πολιτική των κυρίαρχων ελίτ να παρεμβαίνουν μ’ αυτό τον τρόπο στην πολιτική ζωή;

Ολες οι πρόσφατες κυβερνήσεις στην Ιταλία ήταν κυβερνήσεις που υποστηρίχτηκαν από μια πλειοψηφία και αυτό δείχνει ότι επιλογή της ιταλικής αστικής τάξης ήταν να προωθήσει μια πολιτική λιτότητας. Αυτό ξεκίνησε ήδη από τον Μπερλουσκόνι, με μια σειρά μέτρων εις βάρος της εργατικής τάξης, της μεσαίας τάξης και γενικά των φτωχών πολιτών. Η ίδια πολιτική συνεχίστηκε επί της τεχνοκρατικής κυβέρνησης Μόντι, η οποία προώθησε αλλαγές που ευνοούσαν το Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Επίσης ο Λέτα στηρίχτηκε από μια μεγάλη πλειοψηφία, κάνοντας στην πραγματικότητα μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, η οποία «βελτίωσε» αυτή τη νομοθεσία. Και τώρα ο Ρέντσι επιχειρεί μια αλλαγή, διότι οι ελίτ θέλουν να κάνουν ένα βήμα παραπέρα στη λιτότητα. Την ίδια ώρα, ο Ρέντσι προωθεί την περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, παίρνει μέτρα για ακόμη μεγαλύτερη σφαγή του δημόσιου τομέα και περικοπές στις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό σημαίνει ένα νέο βήμα στην πολιτική λιτότητας, την ίδια ώρα που υπόσχεται κάποιες μικρές αυξήσεις στους μισθούς. Ο Ρέντσι επιδεικνύει μια ικανότητα να διαιρεί τα διάφορα τμήματα των εργαζομένων: δημόσιοι εναντίον ιδιωτικών υπαλλήλων κ.λπ. Οπως εκτιμώ, βαδίζουμε όλο και περισσότερο στα χνάρια της Ελλάδας.

• Η Ε.Ε., υπό τη γερμανική ηγεμονία, οργανώνει νέες επιθέσεις στο βιοτικό επίπεδο των λαών με νέα μέτρα λιτότητας στο όνομα της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ποια είναι η εναλλακτική;

Το πρόβλημα είναι: πώς απαντάμε σ’ αυτήν τη νέα επίθεση; Στην Ιταλία έχουμε πολλούς μεμονωμένους αγώνες, οι οποίοι όμως είναι αποκομμένοι και δεν μπορούν να προστατέψουν την απασχόληση. Δεν έχουμε όμως ένα γενικευμένο κίνημα ή μια γενική απεργία. Ετσι, είναι δύσκολο να συντονίσουμε τους μεμονωμένους αγώνες σε διάφορους κλάδους. Δεν ξέρω εάν είναι δυνατό αυτό. Πρέπει να βελτιώσουμε την κατάσταση. Μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατό, επειδή επικρατεί μεγάλη απογοήτευση και ματαίωση των προσδοκιών. Υπάρχει βέβαια μεγάλη οργή σε διάφορους κοινωνικούς τομείς, αλλά όχι ακόμα η δυνατότητα ενός συντονισμένου αγώνα που θα ενοποιήσει τις επιμέρους μάχες. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα και η Αριστερά έχει φανεί ανίκανη μέχρι τώρα να δημιουργήσει μια τέτοια δυναμική.

• Και η Ε.Ε.; Βλέπουμε τέτοιες συντονισμένες επιθέσεις σχεδόν σε όλες τις χώρες.

Υπάρχει ένα γενικευμένο αρνητικό αίσθημα των πολιτών για την Ευρώπη, για τις τράπεζες, για την πολιτική των Βρυξελλών και υπέρ της εγκατάλειψης του ευρώ και της Ε.Ε. Ετσι, κάποια τμήματα της Αριστεράς προσπαθούμε από τη μία να αντιπαλέψουμε το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και από την άλλη πρέπει να προσπαθήσουμε να πετύχουμε την ενότητα των εργαζομένων, να δημιουργήσουμε ένα κοινό πλαίσιο για την αντίσταση σ’ αυτή την πολιτική. Και αυτό όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Μέχρι τώρα αυτή η τάση είναι μειοψηφική.

• Τι γίνεται με τη Λίστα Τσίπρα; Μαθαίνουμε ότι αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα στη συγκρότησή της στην Ιταλία.

Νομίζω ότι ήταν σημαντικό για την Ευρωπαϊκή Αριστερά να έχει μια ευρωπαϊκή λίστα, προκειμένου να αντιπαλέψει από τη μία την επίσημη πολιτική των ελίτ, αλλά και των κομμάτων της, και κυρίως του Δημοκρατικού Κόμματος, και από την άλλη να πολεμήσει την εθνικιστική και αντιδραστική θέση της Λίγκας του Βορρά. Επίσης, ήταν αναγκαίο να έχουμε μια τέτοια ριζοσπαστική λίστα που να είναι αντίθετη στον νεοφιλελευθερισμό και το Κεφάλαιο. Η ιταλική Αριστερά δεν μπόρεσε να δείξει υποστήριξη στο ελληνικό κίνημα τα προηγούμενα χρόνια και τώρα θέλει να υποστηρίξει τον ΣΥΡΙΖΑ μ’ αυτήν τη λίστα. Σε κάθε περίπτωση, νομίζω ότι η αναφορά στην Ελλάδα και στον Τσίπρα είναι χρήσιμη. Σημαίνει ότι δείχνουμε αλληλεγγύη στην ελληνική εργατική τάξη. Είναι μια αναγνώριση ότι οι αγώνες στην Ελλάδα είναι πολύ σημαντικοί για όλους μας. Για όλη την Αριστερά στην Ευρώπη.

• Περί τίνος πρόκειται;

Είναι μια συνθετική λίστα, επειδή ορισμένοι υποστηρίζουν το κόμμα του Βέντολα, το οποίο εκπροσωπεί μια μετριοπαθή Αριστερά, θεωρούν ότι μπορούν να συμμαχήσουν με το Δημοκρατικό Κόμμα και ταυτόχρονα αναζητούν μια σχέση με το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Μάρτιν Σουλτς. Κάποιοι διανοούμενοι και δημοσιογράφοι της εφημερίδας «Λα Ρεπούμπλικα» στηρίζουν αυτή την επιλογή.

Ορισμένοι απ’ αυτούς τους διανοούμενους έχουν μια πιο καθαρή θέση κατά του νεοφιλελευθερισμού και υποστηρίζουν σθεναρά ένα νεοκεϊνσιανισμό εν όψει των ευρωπαϊκών εκλογών. Είναι, επίσης, και η Κομμουνιστική Επανίδρυση, η οποία λέει ότι είναι εναντίον του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού και συμμετέχει στο δίκτυο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Υπάρχουν και ορισμένοι υποψήφιοι αυθεντικοί ηγέτες του μαζικού κινήματος, οι οποίοι είναι πραγματικά ριζοσπάστες. Η δική μου οργάνωση υποστηρίζει αυτούς τους υποψήφιους. Δεν ξέρω εάν θα συγκεντρώσει ένα καλό ποσοστό, διότι απαιτείται να συγκεντρώσεις ένα 4% για να εκλεγείς. Δεν είναι εύκολο, λοιπόν.

• Βλέπουμε την άνοδο ακροδεξιών, ρατσιστικών, ακόμα και νεοφασιστικών κινημάτων σε διάφορες χώρες. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την τάση και ποια είναι τα καθήκοντα της Αριστεράς;

Στην Ιταλία είναι λίγο διαφορετικά από τη Γαλλία. Δεν υπάρχει το κόμμα της Λεπέν. Τα κόμματα που ανήκαν καθαρά στην Ακροδεξιά δεν ήταν τίποτα σπουδαίο μέχρι τώρα σε εκλογικό επίπεδο. Ομως θα ήταν μεγάλο λάθος να μη δούμε ότι σε κοινωνικό επίπεδο είναι παρόντα. Αυτό φάνηκε σε διάφορες φάσεις των κινητοποιήσεων. Στα κινήματα εκφράστηκαν όλες οι αντιφάσεις της περίπλοκης οικονομικής κατάστασης.

• Και η Αριστερά;

Νομίζω ότι πρέπει να δοθεί μια κοινωνική απάντηση στο πρόβλημα της Ακροδεξιάς. Δεν μπορείς να λες απλώς «ενότητα κατά του φασισμού». Αυτό βέβαια είναι απαραίτητο, αλλά ο μόνος τρόπος για να τον αντιμετωπίσεις είναι να του αντιπαραθέσεις την κινητοποίηση της εργατικής τάξης, των κοινωνικών κινημάτων πάνω σ’ ένα πρόγραμμα κατά της λιτότητας. Η δυνατότητα να ανακόψεις τη δυναμική της Δεξιάς είναι να δημιουργήσεις ένα πραγματικό κίνημα κατά της λιτότητας. Να αντιτεθείς σε όλες τις πρωτοβουλίες της Ακροδεξιάς.

• Βλέπετε οποιαδήποτε προοπτική αναβίωσης της Σοσιαλδημοκρατίας, έτσι όπως επιχειρείται σε διάφορες χώρες ή όπως την προωθούν ο Μάρτιν Σουλτς και ο Χάνες Σβόμποντα;

Είναι δύσκολο. Πολλοί μιλούν για σοσιαλδημοκρατία και σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, αλλά κανείς δεν διαθέτει ένα πραγματικό πρόγραμμα αντίθετο μ’ αυτό των κυρίαρχων ελίτ. Είναι απαραίτητο να παρέμβουμε στο φορολογικό σύστημα, το οποίο εξασφαλίζει εισοδήματα για τους πλούσιους, να εθνικοποιήσουμε τις τράπεζες, να βελτιώσουμε τις δημόσιες υπηρεσίες και τις κοινωνικές παροχές. Κανένας από τους λεγόμενους σοσιαλδημοκράτες δεν υποστηρίζει μια τέτοια πολιτική. Ορισμένοι διανοούμενοι από κάποια κομμάτια της Αριστεράς προτείνουν ένα νεοκεϊνσιανό πρόγραμμα. Αλλά αυτά δεν περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα των ελίτ. Φυσικά υποστηρίζουμε κάθε μέτρο που θα βελτιώσει τις συνθήκες ζωής των εργαζομένων, αλλά στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε μια ριζοσπαστική αλλαγή από τη μεριά της Αριστεράς.

Ποιος είναι

Ο Ιταλός πολιτικός έχει γεννηθεί, το 1946, στη Ριβάρα. Υπήρξε επί μια πενταετία ηγέτης της Sinistra Critica (Κριτική Αριστερά), η οποία διαλύθηκε το 2013 και σήμερα είναι ηγετικό στέλεχος της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Συμμετείχε στο φοιτητικό κίνημα του 1968 και στους εργατικούς αγώνες του 1969. Στις 24 Ιανουαρίου 2008 ήταν μεταξύ των γερουσιαστών (με την Κομμουνιστική Επανίδρυση) που ψήφισαν «όχι» για την εμπιστοσύνη στη δεύτερη κυβέρνηση Πρόντι, ένα μέτρο που θα προκαλέσει την κυβερνητική κρίση με την επακόλουθη παραίτηση.