Η συµφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα µετρούσε ελάχιστες µέρες και είχε ήδη παραβιαστεί πολλαπλές φορές από το Ισραήλ, όταν ο Γερµανός καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτζ έσπευσε να δηλώσει: «Ελπίζω ότι αυτή θα φέρει κάποια ηρεµία και στο εσωτερικό µέτωπο… Δεν υπάρχει πλέον λόγος να συνεχίσουν οι διαδηλώσεις στη Γερµανία».
Ο πολιτικός ηγέτης που στη διάρκεια του «πολέµου των 12 ηµερών» µε το Ιράν στήριξε το Ισραήλ δηλώνοντας ανοιχτά ότι «κάνει τη βρώµικη δουλειά για όλους µας», ξεχώρισε για άλλη µια φορά για την ειλικρίνειά του. Με αυτήν τη δήλωση, ξεκαθάρισε και τους λόγους που εξώθησαν τις δυτικές κυβερνήσεις να πιέσουν το Ισραήλ («κάποια ηρεµία και στο εσωτερικό µέτωπο…») και το πώς σκοπεύουν να εκµεταλλευτούν πολιτικά την κατάπαυση του πυρός («δεν υπάρχει πλέον λόγος διαδηλώσεων»)
Λίγες µέρες µετά, κορυφαία πολιτικά στελέχη της χώρας πήραν την πάσα και τον κάλεσαν να ξαναρχίσουν οι αποστολές όπλων στο Ισραήλ, καθώς τον περασµένο Αύγουστο η γερµανική κυβέρνηση είχε απρόθυµα ανακοινώσει ότι αναστέλλει τη χορήγηση στρατιωτικού υλικού που «µπορεί να χρησιµοποιηθεί στη Γάζα».
Ευτυχώς, η έκκληση του Μερτζ δεν εισακούστηκε και τις επόµενες εβδοµάδες, στους δρόµους του Μονάχου και της Βρέµης, οι διαδηλώσεις απαιτούσαν «απελευθέρωση της Παλαιστίνης» και «λογοδοσία για τη γενοκτονία».
Πολιτική µάχη σε νέο τοπίο
Αυτές οι εξελίξεις στη Γερµανία σκιαγραφούν µια πολιτική µάχη που θα ξεδιπλωθεί σε όλο τον πλανήτη. Οι διεθνείς ηγεσίες θα επιχειρήσουν να αποκαταστήσουν την εικόνα του Ισραήλ και τις σχέσεις µαζί του, ξεπερνώντας γρήγορα (και) τη συζήτηση για τη δική τους συνενοχή. Αλλά ο κόσµος που κινητοποιήθηκε αυτά τα δύο χρόνια δεν θα πειστεί εύκολα ότι «όλα είναι πλέον εντάξει».
Η συµφωνία κατάπαυσης του πυρός έγινε δεκτή µε ανακούφιση από οργανισµούς που έσερναν απρόθυµα τα πόδια τους προς την συζήτηση κυρώσεων.
Η UEFA (ευρωπαϊκή οµοσπονδία ποδοσφαίρου) ανέστειλε σιωπηλά την ψηφοφορία για αποβολή του Ισραήλ από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Η Euroleague (ένωση των ισχυρότερων ευρωπαϊκών συλλόγων µπάσκετ) έσπευσε να συζητήσει πρώτη ακόµα και την επανέναρξη αγώνων µέσα στο Ισραήλ (οι ισραηλινές οµάδες έπαιζαν στο εξωτερικό), βάζοντας ως ορίζοντα την 1η Δεκέµβρη. Κάτι αντίστοιχο ζητά το Ισραήλ να συζητηθεί και στο ποδόσφαιρο.
Όπως ειπώθηκε εύστοχα σε πάνελ αθλητικής εκποµπής: «Για την πρώτη συζήτηση [αποβολής του Ισραήλ] έπρεπε να περιµένουµε δύο χρόνια για να ανοίξει. Για τη δεύτερη [επανέναρξης αγώνων µέσα στο Ισραήλ] χρειάστηκαν µόνο δυο βδοµάδες».
Αυτό το σχόλιο για τη διαφορά ταχύτητας στις αντιδράσεις ξεπερνά τον χώρο του αθλητισµού και συνοψίζει τις προθέσεις και τις προτεραιότητες του διεθνούς συστήµατος συνολικά.
Αντίστοιχα, η EBU (η ένωση των ευρωπαϊκών ραδιοτηλεοράσεων) έσπευσε να πιαστεί από την ανακοίνωση Τραµπ για κατάπαυση του πυρός, προκειµένου να ανακοινώσει ότι «υπό το φως των νέων εξελίξεων» µαταιώνει την έκτακτη ψηφοφορία για συµµετοχή ή µη του Ισραήλ στη Γιουροβίζιον του 2026, ανακοινώνοντας ότι «το θέµα των συµµετοχών» θα συζητηθεί σε τακτική συνεδρίαση το Δεκέµβρη.
Το κλίµα όµως στις γραµµές των ανθρώπων που αντιστάθηκαν στη γενοκτονία δεν είναι το ίδιο. Στη Νορβηγία και στην Ιταλία, τα παιχνίδια της εθνικής Ισραήλ έγιναν δεκτά µε µαζικές διαδηλώσεις που συνέχισαν να απαιτούν την αποβολή του κράτους-γενοκτόνου από τις διεθνείς διοργανώσεις. Το ζήτηµα του αποκλεισµού του Ισραήλ από τη Γιουροβίζιον παραµένει ενεργή επιδίωξη µε το διεθνές κίνηµα BDS να καλεί να πιεστούν όλες οι ραδιοτηλεοράσεις να δεσµευτούν ότι θα αποχωρήσουν από το διαγωνισµό αν επιτραπεί στο Ισραήλ να συµµετάσχει.
Η συνέχεια των κινητοποιήσεων και των λαϊκών αντιδράσεων δηµιουργεί δυσκολίες και στην αβίαστη «επιστροφή στην κανονικότητα» που επιδιώκει το Ισραήλ και οι πρόθυµοι σύµµαχοί του στην Ευρώπη.
Η επανέναρξη διεθνών αγώνων µέσα στο Ισραήλ συναντά αντιδράσεις από οµοσπονδίες που αντιλαµβάνονταν το µέτρο ως ελάχιστη µορφή «τιµωρίας». Όπως το έθεσε ο πρόεδρος της Ισραηλινής Ποδοσφαιρικής Οµοσπονδίας, «Αν και οι συνθήκες ασφαλείας έχουν βελτιωθεί δραµατικά, κάποιες οµοσπονδίες τοποθετούνται ιδεολογικά ενάντια στο Ισραήλ». Η EBU θα υποχρεωθεί να το συζητήσει το Δεκέµβρη και αξίζει να σηµειωθεί η τοποθέτηση της ολλανδικής ραδιοτηλεόρασης, που το Σεπτέµβρη, δηλώνοντας «ή εµείς ή το Ισραήλ», συµπλήρωνε ότι «η στάση µας για το 2026 δεν πρόκειται να αλλάξει ούτε σε περίπτωση κάποιας συµφωνίας κατάπαυσης του πυρός».
Χρειάζονται καµπάνιες λαϊκής πίεσης που θα κρατήσουν ενεργή τη συζήτηση για την ανάγκη διεθνούς αποµόνωσης του σιωνιστικού κράτους.
Τα πεδία του αθλητισµού και του πολιτισµού έχουν µεγάλη σηµασία σε αυτήν την προσπάθεια (όπως θυµίζει η εµπειρία του κινήµατος κατά του Απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής), αλλά είναι προφανές ότι η αντίστοιχη µάχη θα δοθεί και σε επίπεδο διακρατικών οικονοµικών κ.ά. συµφωνιών.
Δείγµα του γεγονότος ότι η λαϊκή πίεση παραµένει ενεργή στα µυαλά των πολιτικών ηγεσιών και γραφειοκρατιών είναι η δήλωση της Κάγια Κάλας. Η υπεύθυνη της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δήλωσε ότι «δεν θα ενεργοποιηθούν κυρώσεις τώρα», αλλά αισθάνθηκε την υποχρέωση να συµπληρώσει ότι «παραµένουν στο τραπέζι», ανάλογα τη συµµόρφωση του Ισραήλ στη βελτίωση της κατάστασης στο έδαφος (είσοδος βοήθειας, ελευθερία πρόσβασης σε δηµοσιογράφους κ.ά.). Αλλά ο νέος πρέσβης του Ισραήλ στην ΕΕ, µίλησε σε γλώσσα που σίγουρα συγκινεί τις ευρωηγεσίες πολύ περισσότερο από το «ανθρωπιστικό» προσωπείο τους, δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ ίσως επιτρέψουν στην ΕΕ να συµµετέχει στην ανοικοδόµηση της Γάζας αν η ΕΕ «καθαρίσει το τραπέζι από όλα όσα κρέµονται πάνω από τη σχέση µας».
Μετά την κατάπαυση του πυρός, οι 500.000 που διαδήλωσαν στο Λονδίνο και οι δεκάδες χιλιάδες που διαδήλωσαν σε όλες τις πόλεις της Αυστραλίας, έστειλαν ηχηρό µήνυµα ότι οι κυβερνήσεις δεν πρόκειται να απαλλαγούν έτσι εύκολα από τον «πονοκέφαλο» του κινήµατος αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη.
Η σηµασία του κινήµατος
Αυτή την πρόκληση έχουµε µπροστά µας. Το διεθνές κίνηµα ήταν η µόνη ασπίδα του Παλαιστινιακού λαού αυτά τα δύο χρόνια γενοκτονίας. Το κίνηµα αυτό αντλούσε την έµπνευσή του από την ακλόνητη αντοχή του λαού της Γάζας. Αλλά όπως µαρτυρούν πολλοί κάτοικοι της κατεστραµµένης λωρίδας γης, οι ίδιοι αντλούσαν δύναµη να συνεχίσουν να αντέχουν από κάθε φωτογραφία και κάθε βίντεο διαδήλωσης στη Ρώµη, το Λονδίνο, το Παρίσι.
Απέναντι στους πολλαπλούς εκβιασµούς που θα δεχτεί η Παλαιστινιακή Αντίσταση, πρέπει να διατηρηθεί ενεργή αυτή η αλληλοτροφοδοτούµενη ενότητα, µε το διεθνές κίνηµα να υπενθυµίζει µε κάθε τρόπο στον Παλαιστινιακό λαό ότι δεν στέκεται µόνος και ξεχασµένος απέναντι σε θεούς και δαίµονες που εργάζονται για τον ενταφιασµό της υπόθεσής του.
Θα χρειαστεί να αποφύγουµε µια επανάληψη της ζηµιάς που προκάλεσε το Όσλο -στο φόντο µιας ακόµα χειρότερης κατάστασης στο έδαφος. Τότε, οι διεθνείς ηγεσίες µετατοπίστηκαν από την ανάγκη δηµιουργίας παλαιστινιακού κράτους στην ρητορική υποστήριξη µιας «ειρηνευτικής διαδικασίας» που κάπως-κάποτε µπορεί και να οδηγήσει εκεί. Το Ισραήλ αφέθηκε ελεύθερο να υπονοµεύει κάθε τέτοια προοπτική στο έδαφος, ενώ το διεθνές κίνηµα αδράνησε, µε την ύπαρξη µιας «ειρηνευτικής διαδικασίας» να λειτουργεί ως καταπραϋντικό.
Η ένοπλη Αντίσταση επιχείρησε να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση. Ο Γκιντεόν Λεβί είχε γράψει το 2018 ότι «όταν οι Παλαιστίνιοι της Γάζας δεν πυροβολούν, κανείς δεν τους ακούει». Το 2022, ένα µέλος της Κνεσέτ είχε παραδεχτεί ότι «όταν η Γάζα σταµατά να εκτοξεύει ρουκέτες, εξαφανίζεται, και κανείς δεν νοιάζεται να την αναφέρει». Η 7η Οκτώβρη υπήρξε η «κορύφωση» αυτής της προσπάθειας. Έβαλε σε κίνηση τη διαδικασία που έκανε το Παλαιστινιακό κορυφαία µάχη της εποχής µας για εκατοµµύρια ανθρώπους. Το τίµηµα ήταν βαρύ και η κατάληξη ρίχνει µια σκιά πάνω από τις δυνατότητες και τα όρια (και) αυτής της στρατηγικής.
Πρόκληση
Είναι υπόθεση της Παλαιστινιακής Αντίστασης να συζητήσει και να βρει τους τρόπους που θα συνεχίσει, όπως έπραξε διαδοχικές φορές µέσα στις πολλές δεκαετίες του επίµονου αγώνα της. Η πρόκληση αφορά εµάς. Η εµβληµατική φράση της Λέιλα Κάλεντ «Κανείς δεν άκουγε τις κραυγές µας από τις σκηνές» γίνεται ξανά επίκαιρη, καθώς ο λαός της Γάζας στήνει τις σκηνές του πάνω στα ερείπια, ενώ µεγάλες και περιφερειακές δυνάµεις αποφασίζουν για αυτόν χωρίς αυτόν, ελπίζοντας να επιβάλουν µια συλλογική αµνησία που θα οδηγήσει είτε σε µια επανάληψη του εγκλήµατος είτε σε µια «σιωπηλή» διαιώνισή του υπό τον µανδύα της «ειρήνης».
Αν για τις διεθνείς ηγεσίες, η κατάπαυση του πυρός είναι µια «ευκαιρία» για να προωθήσουν -σιωπηλά- αυτά τα σχέδια, για το διεθνές κίνηµα είναι η «στιγµή» που πρέπει να κλιµακώσει την πάλη για να τα αποτρέψει και να µην αφήσει σε ησυχία το σιωνιστικό κράτος και τους συµµάχους του, επιµένοντας στην απαίτηση αποµόνωσης του Κράτους του Ισραήλ και οργανώνοντας συστηµατικές καµπάνιες για αυτόν το στόχο σε κάθε πεδίο.
Αυτή η προσπάθεια έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες σήµερα από ό,τι µέχρι πριν 2 χρόνια. Φιλοσιωνιστές αναλυτές θρηνούν για «µια ολόκληρη γενιά που έχασε οριστικά το Ισραήλ». Βετεράνοι άλλων αντιαποικιακών αγώνων καλωσορίζουν την εµφάνιση «µιας ολόκληρης γενιάς που ταυτίζεται µε το δίκιο της Παλαιστίνης».
Ο 2ετής γενοκτονικός πόλεµος κατέληξε σε µια µεγάλη «ηθική ήττα» του Ισραήλ. Οι πιο αισιόδοξοι δηλώνουν ότι αυτή υπήρξε πάντα ο προάγγελος της οριστικής, πολιτικής ήττας των αποικιακών εγχειρηµάτων. Αλλά αυτή η εξέλιξη δεν θα συµβεί αυτόµατα. Οφείλουµε να εργαστούµε συνειδητά προς αυτόν το στόχο. Όπως εξηγεί γλαφυρά ο Ταουφίκ Χαντάντ στις διπλανές στήλες, έχουµε όλους τους λόγους του κόσµου να το κάνουµε. [βλ. «Λογοδοσία για τη γενοκτονία στη Γάζα; Αρνηθείτε την με δική σας ευθύνη»]
