Άσπροι-μαύροι γάτοι: να κοιτάξουν πώς θα πιάσουν όλα τα ποντίκια!

Από τη μια υπάρ­χουν οι ισχυ­ρι­σμοί με τους πο­λύ­πλο­κους ή αμ­φί­ση­μους όρους. Όλοι -ακό­μη κι αυτοί που δεν θα θέ­λα­με!- ανα­φέ­ρο­νται στο «σο­σια­λι­στι­κό ορί­ζο­ντα». Ή στις ανι­σό­τι­μες -ταυ­το­χρό­νως «συ­νε­ται­ρι­κές» και αντα­γω­νι­στι­κές- σχέ­σεις με­τα­ξύ των κρα­τών, ή στην υπο­τι­θέ­με­νη υπο­τέ­λεια του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού στο τρίτο ή τέ­ταρ­το ιμπε­ρια­λι­στι­κό μπλοκ ή στο «με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα» κ.ο.κ. Μπο­ρεί κα­νείς να απα­ντή­σει ανα­λυ­τι­κά, λο­γι­κά, θε­ω­ρη­τι­κά, με ιστο­ρι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα για το ένα ή για το άλλο. Μπο­ρεί κα­νείς να απα­ντή­σει και με ερω­τή­σεις. Για πα­ρά­δειγ­μα, αν η ελ­λη­νι­κή -ή οποια­δή­πο­τε- αστι­κή τάξη κλεί­νει τις διε­θνείς συμ­φω­νί­ες της όχι κατά τον προ­σφο­ρό­τε­ρο για τα συμ­φέ­ρο­ντά της τρόπο αλλά κατά τον «υπο­τα­κτι­κό­τε­ρο». Αν η με­το­νο­μα­σία της αντι­κει­με­νι­κής ανι­σο­τι­μί­ας σε υπο­κει­με­νι­κή υπο­τα­γή/υπο­τέ­λεια ση­μαί­νει ότι η Αρι­στε­ρά δια­θέ­τει κα­λύ­τε­ρες προ­τά­σεις ανά­πτυ­ξης για τη «χώρα» ή αν πρό­κει­ται για απλή πα­ρε­ξή­γη­ση όρων. Μπο­ρεί κα­νείς επί­σης να επι­κρί­νει για ιδε­α­λι­σμό τις θε­ω­ρί­ες της υπο­τα­γής ή όσους θε­ω­ρούν (;) ότι χωρίς το ευρώ δεν θα υπήρ­χε υπο­βάθ­μι­ση του πιο αδύ­να­μου κα­πι­τα­λι­σμού, ούτε και κρίση και πο­λι­τι­κές λι­τό­τη­τας.

Ωστό­σο, πι­στεύω ότι είναι πιο χρή­σι­μο να ει­σα­χθεί άλλος τρό­πος, άλλες ερω­τή­σεις στη συ­ζή­τη­ση για το πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα και τον προ­σα­να­το­λι­σμό της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς στην κρίση - και σε κρίση.

Πα­τριω­τι­σμός, αντι-ιμπε­ρια­λι­σμός, αντι­κα­πι­τα­λι­σμός, διε­θνι­σμός κ.λπ.: κα­τα­λή­γουν σε ποια πρα­κτι­κά μέτρα; Η πα­ρά­θε­ση των εφαρ­μο­στέ­ων πο­λι­τι­κών, των χει­ρο­πια­στών μέ­τρων που θα συ­νε­πα­γό­ταν η ηγε­μό­νευ­ση της α' ή β' θε­ω­ρη­τι­κής άπο­ψης, ξε­μπερ­δεύ­ουν νο­μί­ζω το κου­βά­ρι γύρω από έν­νοιες που χρη­σι­μο­ποιούν πολ­λοί συ­στη­μα­τι­κοί αρ­θρο­γρά­φοι και δη­μο­σιο­λό­γοι της Αρι­στε­ράς.

Όραμα για το σο­σια­λι­σμό, όχι για την απο­φυ­γή του

Έχου­με λοι­πόν από τη μία μεριά, αδρά το­πο­θε­τη­μέ­νο, το εξής σύ­νο­λο, θε­ω­ρη­τι­κών προ­κεί­με­νων και πρα­κτι­κού δια­ταύ­τα. Η ανα­γνώ­ρι­ση ότι η πο­λι­τι­κή εξα­θλί­ω­σης που ακο­λου­θεί­ται είναι μο­νό­δρο­μος για την ελ­λη­νι­κή με­γα­λο­α­στι­κή τάξη, μέσα σε συν­θή­κες κρί­σης και διαρ­κώς απει­λού­με­νης υπο­βάθ­μι­σής της· μαζί με τη «διε­θνι­στι­κή» αντί­λη­ψη ότι ελ­λη­νι­κό και ξένο κε­φά­λαιο συ­νερ­γά­ζο­νται γι’ αυτήν την πο­λι­τι­κή -ασχέ­τως αν μα­λώ­νουν κά­ποιες φορές για τη μοι­ρα­σιά- και άρα μπο­ρούν να αντι­με­τω­πι­στούν ως ενιαί­ος αντί­πα­λος, με το εγ­χώ­ριο όμως μέρος να απο­τε­λεί το «εντός βε­λη­νε­κούς μας» μέρος κι άρα τον κύριο κατ’ αρχάς εχθρό· αυτές οι πε­ρί­πλο­κες προ­κεί­με­νες κα­τα­λή­γουν ανα­γκα­στι­κά σε μέτρα που τεί­νουν να αφαι­ρέ­σουν απ' αυτήν την ελ­λη­νι­κή αστι­κή τάξη κάθε πο­λι­τι­κή και οι­κο­νο­μι­κή εξου­σία. Για να αντι­στρα­φούν τα «Μνη­μό­νια» εις βάρος της και να δο­θούν αυτές οι εξου­σί­ες στους ερ­γα­ζό­με­νους. Πα­ρω­θώ­ντας ταυ­τό­χρο­να τους τε­λευ­ταί­ους να ορ­γα­νω­θούν κα­λύ­τε­ρα ως τάξη, γιατί έτσι θα έχουν άμεσα και ορατά οφέλη στη ζωή τους. Πρό­κει­ται για μέ­τρα-συν­θή­μα­τα που μπο­ρούν ίσως να κα­τη­γο­ριο­ποι­η­θούν έτσι:

1. Πε­ριο­ρι­σμός της οι­κο­νο­μι­κής επι­φά­νειας του κε­φα­λαί­ου, ώστε να αντι­στρα­φεί το Μνη­μό­νιο: η αύ­ξη­ση των μι­σθών, η δια­γρα­φή του χρέ­ους και η βαριά φο­ρο­λο­γία, όλα εις βάρος των κερ­δών, των υψη­λών ει­σο­δη­μά­των και του συσ­σω­ρευ­μέ­νου πλού­του.

2. Αλ­λη­λέν­δε­τος ο πε­ριο­ρι­σμός της οι­κο­νο­μι­κής εξου­σί­ας του κε­φα­λαί­ου: η απαλ­λο­τρί­ω­ση (κοι­νω­νι­κο­ποί­η­ση με ερ­γα­τι­κό έλεγ­χο) των βα­σι­κών το­μέ­ων της οι­κο­νο­μί­ας (και της μα­ζι­κής «ενη­μέ­ρω­σης»), για να αντι­με­τω­πι­στεί πρώ­τα-πρώ­τα το οι­κο­νο­μι­κό σα­μπο­τάζ.

3. Πε­ριο­ρι­σμός της πο­λι­τι­κής εξου­σί­ας του κε­φα­λαί­ου: η πα­ρα­πά­νω απαλ­λο­τρί­ω­ση πρέ­πει να αφορά και τα ΜΜΕ, η πα­ρά­καμ­ψη/συ­ντρι­βή όλων των θε­σμι­κών εμπο­δί­ων στην πο­ρεία αυτής της συ­νο­λι­κής πο­λι­τι­κής (π.χ. πα­ρεμ­βά­σεις ανω­τά­των δι­κα­στη­ρί­ων υπέρ του δι­καιώ­μα­τος στην «πε­ριου­σία»).1

4. Αλ­λη­λέν­δε­τη η πα­ρα­βί­α­ση όλων των διε­θνών συμ­φω­νιών που έχει συ­νά­ψει η άρ­χου­σα τάξη στο βαθμό που αυτές εμπο­δί­ζουν όλα τα προη­γού­με­να, δη­λα­δή την ανα­τρο­πή υπέρ των κα­τώ­τε­ρων τά­ξε­ων.

5. Αλ­λη­λέν­δε­τη με όλα τα πα­ρα­πά­νω η επέ­κτα­ση των οι­κο­νο­μι­κών και πο­λι­τι­κών εξου­σιών όχι απλά του τάχα ου­δέ­τε­ρου κρά­τους, αλλά των ερ­γα­ζο­μέ­νων: η θε­σμο­θέ­τη­ση του ερ­γα­τι­κού ελέγ­χου σε με­γά­λες και με­σαί­ες επι­χει­ρή­σεις που θα πα­ρα­βιά­ζουν τον κορσέ μιας σκλη­ρά φι­λερ­γα­τι­κής νο­μο­θε­σί­ας, η συν­διοί­κη­ση σε όλες τις ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις και το­μείς του κρά­τους που αυτή θα είναι δυ­να­τή (δηλ. όχι στις μι­κρές επι­χει­ρή­σεις όπου δεν υπάρ­χουν καν σω­μα­τεία).

Άρα η κε­ντρι­κή ορ­γά­νω­ση της οι­κο­νο­μί­ας, από το εξω­τε­ρι­κό εμπό­ριο μέχρι τις τρά­πε­ζες κι από το νό­μι­σμα μέχρι τη δια­νο­μή φαρ­μά­κων, με τρόπο όμως που αρ­χί­ζει να θε­σμο­θε­τεί πρα­κτι­κά και να υπεν­θυ­μί­ζει μα­ζι­κά την ερ­γα­τι­κή και λαϊκή εξου­σία.

Ασχέ­τως αν συμ­φω­νεί κα­νείς πλή­ρως με αυτές τις αδρές κα­τευ­θύν­σεις κι αν υπάρ­χουν ασά­φειες ή ανα­κρί­βειες, από τις δύο «θε­ω­ρη­τι­κές» προ­κεί­με­νες προ­κύ­πτει ένα με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα που υπό­σχε­ται όχι ομα­λό­τη­τα, αλλά επί­τα­ση της τα­ξι­κής πάλης. Που με­τα­βαί­νει στο σο­σια­λι­σμό κι όχι σε μια άλλη δια­χεί­ρι­ση του υπάρ­χο­ντος απο­τυ­χη­μέ­νου μο­ντέ­λου. Που δεί­χνει κα­τεύ­θυν­ση και στο­χο­ποιεί τον τα­ξι­κό εχθρό, όπως μας έχει στο­χο­ποι­ή­σει αυτός. Που δεν απο­τε­λεί τσε­λε­με­ντέ με αυ­στη­ρά κα­θο­ρι­σμέ­νη δο­σο­λο­γία για «σί­γου­ρη επι­τυ­χία», αλλά που εν­θαρ­ρύ­νει τον κόσμο να πα­λέ­ψει. Που οπωσ­δή­πο­τε δεν είναι συμ­βα­τό με το... ευρώ, όσο δεν είναι και με τη βάση της Σού­δας, τα στρα­τό­πε­δα συ­γκέ­ντρω­σης και τη βδε­λυ­ρή συμ­μα­χία με Ισ­ρα­ήλ και Σίσι. Είναι πράγ­μα­τα που ξέ­ρου­με, που πρέ­πει σί­γου­ρα να εξη­γού­νται και που θα φαί­νο­νται πιο αυ­το­νό­η­τα όσο προ­χω­ρά ο αγώ­νας και η κρίση.

Με μια τέ­τοια ενό­τη­τα θε­ω­ρί­ας-πρά­ξης δέ­νο­νται πρα­κτι­κές πρω­το­βου­λί­ες και όχι οι όροι μιας νέας «ανά­θε­σης». Εν ολί­γοις, «Αγώ­νας να πέσει το Μνη­μό­νιο και όποιος το στη­ρί­ζει» και «Μνη­μό­νιο στους πλού­σιους». Εν ολί­γοις, σύμ­φω­να με αυτό το πλάνο πρέ­πει να πε­ρι­γρά­ψου­με με «απο­λυ­τό­τη­τα βού­λη­σης», όχι απλά την έξοδο από το ευρώ (επει­δή έλαχε το ευρώ να αντι­με­τω­πί­σου­με πιο εκ­κω­φα­ντι­κά), αλλά την έξοδο από το κα­θε­στώς, τη ρήξη με όσα στη­ρί­ζουν τα Μνη­μό­νια, το νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό - το ση­με­ρι­νό, «υπαρ­κτό» κα­πι­τα­λι­σμό.

Γιατί ακόμη και σε συν­θή­κες «στε­νού οι­κο­νο­μι­κού πε­ριο­ρι­σμού» αδυ­να­τώ να κα­τα­νο­ή­σω πώς θα δι­καιο­λο­γεί­ται -μά­λι­στα από τώρα!- οποια­δή­πο­τε «αγω­νι­στι­κή» λι­τό­τη­τα όσο εξα­κο­λου­θεί και υπάρ­χει στην Ελ­λά­δα έστω και ένας εκα­τομ­μυ­ριού­χος (τον με­τράω σε... ευρώ).

Αυτό το πλάνο ισχυ­ρί­ζε­ται ότι μια τέ­τοια σα­φή­νεια ήταν που έλει­ψε από την εναλ­λα­κτι­κή μας λύση. Αυτή χά­θη­κε σε θε­ω­ρί­ες... εξα­γω­γών και του­ρι­σμού και συχνά δεν υπο­νο­ού­σε καν μια οποια­δή­πο­τε «ζημιά για το κε­φά­λαιο». Όμως αυτά έχουν ανα­πτυ­χθεί αρ­κε­τά από άλ­λους συ­ντρό­φους.

Με­τά­βα­ση στο σο­σια­λι­σμό - με­τά­βα­ση στη δραχ­μή: υπάρ­χει δια­φο­ρά;

Εκτός από αυτό το σύ­νο­λο-προ­γραμ­μα­τι­κό πλάνο, τι άλλο εφαρ­μο­στέο υπάρ­χει στα βα­σι­κά; Ποια μέτρα, δια­φο­ρε­τι­κά ή έστω ποιο­τι­κά και­νούρ­για στα προη­γού­με­να, εκ­πο­ρεύ­ο­νται από τις θε­ω­ρί­ες υπο­τέ­λειας/υπο­τα­γής στην Eυ­ρω­ζώ­νη; Ποια μέτρα εν­νο­ού­νται δια­φο­ρε­τι­κά με­τα­ξύ «λύσης στα προ­βλή­μα­τα της Ελ­λά­δος» και λύσης στα προ­βλή­μα­τα των κα­τώ­τε­ρων στρω­μά­των; Προ­φα­νώς δεν απο­τε­λούν ποιο­τι­κά δια­φο­ρε­τι­κά μέτρα οι τα­ξι­κά άχρω­μες τε­χνο­κρα­τι­κές προ­τά­σεις τύπου «ομό­λο­γα εσω­τε­ρι­κού δα­νει­σμού» (που μπο­ρεί να χρεια­στούν ή όχι, να έχουν ένα απο­τέ­λε­σμα ή και κα­νέ­να). Ούτε καν οι «νέες θέ­σεις ερ­γα­σί­ας», ει­δι­κά αν δεν λέ­γε­ται από πού θα βρε­θούν τα λεφτά. (Η... «ΔΕΘ» μι­λού­σε για ΕΣΠΑ και εί­δα­με τα ολέ­θρια απο­τε­λέ­σμα­τα.) Τα «συσ­σί­τια για την ακραία φτώ­χεια» και την κα­τα­πο­λέ­μη­ση της... δια­φθο­ράς, μάλ­λον δεν θέλω να τα αγ­γί­ξω. Μήπως τότε η υπο­τί­μη­ση του νο­μί­σμα­τος για χάρη της αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας; Αλλά και αυτό έχει απα­ντη­θεί ικα­νο­ποι­η­τι­κά από άλ­λους.

Μια άλλη ερώ­τη­ση είναι, ποια μέτρα από τα προη­γού­με­να απο­σιω­πώ­νται από τις θε­ω­ρί­ες υπο­τέ­λειας.2

Ιδέα που αξί­ζει να εμ­βα­θυν­θεί με συ­γκε­κρι­μέ­να μέτρα είναι ο «δια­κρι­τός» κα­πι­τα­λι­στι­κός το­μέ­ας που πρέ­πει να στη­ρί­ξει την ανά­πτυ­ξη, όπως ανα­φέ­ρει απαι­τη­τι­κά ο σ. Μπε­λα­ντής. Ας μας ει­πω­θεί όμως, «με κάπως συ­γκε­κρι­μέ­νο τρόπο», ποιοι κα­πι­τα­λι­στές και γιατί, με τι κέρδη και με τι συν­θή­κες ερ­γα­σί­ας θα δε­χτούν να στη­ρί­ξουν αυτό τον «τομέα», έμ­με­σα να στη­ρί­ξουν μια «ανά­πτυ­ξη με σο­σια­λι­στι­κά στοι­χεία»! Τι εί­δους σο­σια­λι­στι­κά στοι­χεία είναι αυτά -πάλι «συ­γκε­κρι­μέ­να»;3 Από πού κι ως πού μπο­ρεί κα­νείς να ισχυ­ρί­ζε­ται ότι εκτι­μά π.χ. τον πλη­θω­ρι­σμό σε ορι­σμέ­νο ύψος ή το με­σο­διά­στη­μα πριν την «ανά­καμ­ψη» (σε συν­θή­κες ρήξης και ανα­τρο­πής, εξ ορι­σμού αστα­θείς και απρό­βλε­πτες!), αλλά να μην μπο­ρεί να «προ­βλέ­ψει» αν θα ανέ­βουν ή θα κα­τέ­βουν (ούτε καν ποιο­τι­κά!) η αγο­ρα­στι­κή δύ­να­μη και η φτώ­χεια του πλη­θυ­σμού; Άραγε, για ποιο από τα δύο έχει νόημα να δε­σμευ­τεί η Αρι­στε­ρά σή­με­ρα; Και για να μην είναι στον αέρα, με εγ­γύ­η­ση ποια πο­λι­τι­κή στρα­τη­γι­κή; Εννοώ, εάν προ­σπα­θεί να κάνει μα­ζι­κή πο­λι­τι­κή και όχι προ­φη­τεί­ες.4 Νο­μί­ζω, όλοι κα­τα­νο­ούν ότι ούτε με ευρώ ούτε με δραχ­μή δεν θα... βρέ­ξει χρήμα, ότι η χρη­μα­το­δό­τη­ση των ανα­γκών μας από κάπου πρέ­πει να προ­κύ­ψει, από κά­ποια πραγ­μα­τι­κή αξία, κά­ποιον πραγ­μα­τι­κό συσ­σω­ρευ­μέ­νο πλού­το: εξ ου ως βάση του προ­γράμ­μα­τος το αντι-Μνη­μό­νιο, με κάθε ανα­γκαίο μέσο. Και αν ανα­γκαία μέσα είναι η «στο­χο­ποί­η­ση» και η αφαί­ρε­ση κάθε εξου­σί­ας του κε­φα­λαί­ου, η έκ­δο­ση νο­μί­σμα­τος ανή­κει εκεί, έχει ανα­χθεί (όχι κυ­ρί­ως από την Αρι­στε­ρά) ως η «συμ­βο­λι­κό­τε­ρη», αλλά δεν είναι ούτε κατά διά­νοια η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη πλευ­ρά.

Ενώ ο κα­λό­πι­στος διά­λο­γος είναι πάνω από όλα, πα­ρο­τρύ­νου­με προ­φα­νώς τους συ­ντρό­φους που κι­νού­νται στην κα­τεύ­θυν­ση εξεύ­ρε­σης τέ­τοιου τύπου συ­γκε­κρι­μέ­νων και ρε­α­λι­στι­κών λύ­σε­ων να μη βα­δί­σουν την ατρα­πό που δίνει λαβές στους πο­λι­τι­κούς αντι­πά­λους της Αρι­στε­ράς. Αυ­τούς που θέ­λουν να της προ­σά­ψουν ότι ευαγ­γε­λί­ζε­ται μια λι­τό­τη­τα με δραχ­μή. Πι­στεύω ότι μπο­ρού­με να απαλ­λα­γού­με από τη ρε­τσι­νιά της λι­τό­τη­τας -είτε πε­ρή­φα­νης είτε αρι­στε­ρής είτε κακής πλην τί­μιας- με έναν κα­θα­ρό τρόπο.

Εν τω με­τα­ξύ, ερω­τή­μα­τα υπάρ­χουν πολλά και θα γεν­νιού­νται και δια­φο­ρε­τι­κά, κα­θό­σον αυτή η κου­βέ­ντα προ­χω­ρά γειω­μέ­νη σε όλο και ευ­ρύ­τε­ρο κόσμο. Για όλα έχει να πει, όλα μπο­ρεί να τα απα­ντή­σει πει­στι­κά η ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά.5 Αρκεί αυτή, ασχέ­τως των εν­διά­με­σων διευ­κρι­νί­σε­ων και των επι­και­ρο­ποι­η­μέ­νων/συ­γκε­κρι­μέ­νων συν­θη­μά­των, να ξε­κι­νά και να τε­λειώ­νει με μια τα­ξι­κή πο­λι­τι­κή ανά­λο­γης σκλη­ρό­τη­τας με αυτή που εφαρ­μό­ζε­ται τώρα, αλλά αντί­θε­της κα­τεύ­θυν­σης. Χωρίς αυτό, θα 'ταν σαν να υπο­τάσ­σε­ται στην ητ­το­πά­θεια, στην πα­ντο­δυ­να­μία του τα­ξι­κού αντι­πά­λου, όσα σύμ­βο­λά του και αν σκί­σει.

Το ευρώ έχει με­τα­τρα­πεί όντως σε σύμ­βο­λο της τα­ξι­κής πο­λι­τι­κής που ακο­λου­θεί­ται, σύμ­βο­λο που θα πρέ­πει να απο­συ­ντε­θεί, να κα­ταρ­γη­θεί. Αλλά με την τάξη που υπα­γο­ρεύ­ει την πο­λι­τι­κή, με την ουσία παρά με τη μορφή, με το ελ­λη­νι­κό κε­φά­λαιο παρά με τα σύμ­βο­λά του - θα κα­τα­πια­στού­με;

Θα σχε­διά­σουν οι ποι­κι­λό­χρω­μοι γάτοι πώς θα φάνε τα πο­ντί­κια που μας κα­τα­σπα­ρά­ζουν; Και πώς δεν θα μεί­νουν στα σχέ­δια;

Ση­μειώ­σεις

1. Π.χ. με νέο Σύ­νταγ­μα με δη­μο­ψή­φι­σμα, με «μη κα­θω­σπρέ­πει με­θό­δους» ή κάθε άλλο πρό­σφο­ρο μέσο. Είναι συ­ζή­τη­ση που ακού­γε­ται ου­ρα­νο­κα­τέ­βα­τη, αλλά θα τεί­νει να απο­δει­χθεί απα­ραί­τη­τη με το που ανα­κοι­νω­θούν τα i) και ii) από μια Αρι­στε­ρά αρ­κε­τά μα­ζι­κή για να είναι «ενο­χλη­τι­κή».

2. Αυτά είναι κά­ποια από τα μέτρα που προ­τεί­νει ο σ. Κ. Λα­πα­βί­τσας.

3. Στο άρθρο του σ. Μπε­λα­ντή («Άσπρος γάτος, μαύ­ρος γάτος;»), υπάρ­χει θέμα με­θο­δο­λο­γι­κής ισο­νο­μί­ας. Ένα η «συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση». Άλλο, ως λε­πτο­μέ­ρεια, αλλά χτυ­πη­τή στην αρ­χή-αρ­χή, η ση­μα­σία των «απο­χρώ­σε­ων». Όποιος δίνει με­γά­λο βάρος στις απο­χρώ­σεις και τις οι­κο­γέ­νειες της Αρι­στε­ράς, πρέ­πει να το κάνει για όλους. Έτσι, θα μπο­ρεί να κα­τα­λά­βει το λόγο που δεν χρη­σι­μο­ποιεί­ται συχνά πια ο όρος «τρο­τσκι­σμός», όπως και ο όρος «στα­λι­νι­σμός» άλ­λω­στε: επει­δή ανα­φο­ρά στην ίδια -τη μία ή την άλλη- πα­ρά­δο­ση, ακόμη και στον υπο­τι­θέ­με­νο κοινό τόπο του «μαρ­ξι­σμού» ή του «κομ­μου­νι­σμού», έχουν ορ­γα­νώ­σεις και ομά­δες της Αρι­στε­ράς και της «Αρι­στε­ράς» με τις πιο δια­φο­ρε­τι­κές και αντι­κρουό­με­νες πο­λι­τι­κές πρα­κτι­κές. Οι ετι­κέ­τες των πα­ρα­δό­σε­ων, επο­μέ­νως, δεν λένε και πολλά και χρή­ζουν ανα­νοη­μα­το­δό­τη­σης. Αυτή δεν γί­νε­ται από τα λόγια, αλλά από τη ση­με­ρι­νή ιστο­ρία. Άρα πολύ καλώς που δεν πο­λυ­χρη­σι­μο­ποιού­νται αυτοί οι όροι. Το λοι­πόν, η ετι­κε­το­λο­γία δεν βοηθά να κα­τα­λά­βει κα­νείς τις πραγ­μα­τι­κές δια­φο­ρές, τις αι­τί­ες τους και το πώς μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί μια κα­λό­πι­στη συ­ζή­τη­ση για την εύ­ρε­ση της κα­λύ­τε­ρης λύσης στα προ­βλή­μα­τα.

4. Είναι αξε­κα­θά­ρι­στο σε με­γά­λο βαθμό μέσα σε αυτή τη συ­ζή­τη­ση το πού αρ­χί­ζουν και πού τε­λειώ­νουν οι ανα­γκαί­ες συ­γκε­κρι­με­νο­ποι­ή­σεις ενός πο­λι­τι­κού προ­γράμ­μα­τος-προ­τάγ­μα­τος. Το τι πρέ­πει να πεις στον κόσμο, όχι γιατί θέλει να ακού­σει «ένα ψέμα ν' απο­κοι­μη­θεί», αλλά γιατί θέλει να απο­κρυ­σταλ­λώ­σει τις αλή­θειες που υπο­ψιά­ζε­ται ή ήδη ξέρει. Αυτού του εί­δους οι «τε­χνι­κές» συ­γκε­κρι­με­νο­ποι­ή­σεις-συν­θή­μα­τα, νο­μί­ζω, πρέ­πει να είναι πο­λι­τι­κές, να είναι ελέγ­ξι­μες από μη τε­χνο­κρά­τες, από τον κόσμο της ερ­γα­σί­ας, από όλους μας. Αλ­λιώς, είναι απα­τη­λές και μη-δη­μο­κρα­τι­κές. Π.χ. από την κοινή πείρα των capital controls για τους φτω­χούς, μπο­ρεί να προ­κύ­πτει ως σύν­θη­μα η κρα­τι­κο­ποί­η­ση όλων των τρα­πε­ζών και της ΤτΕ, σε κό­ντρα με την Ευ­ρω­ζώ­νη, πα­ρό­λο που σε άλλη εποχή θα θε­ω­ρού­νταν και θα ήταν για το ευρύ κοινό «ψιλά τε­χνι­κά γράμ­μα­τα».

Όταν οι τε­χνι­κές ανα­λύ­σεις προη­γού­νται των πο­λι­τι­κών απο­φά­σε­ων και προ­σπα­θούν οι πρώ­τες να χα­ρά­ξουν πο­λι­τι­κή, είναι πι­θα­νό να δη­μιουρ­γού­νται και οξύ­μω­ρα. Όπως με τη μάλ­λον ατυχή δια­τύ­πω­ση του Κ. Λα­πα­βί­τσα ότι «φυ­σι­κά, δεν πρέ­πει να υπάρ­χει εκ

 των προ­τέ­ρων προει­δο­ποί­η­ση για την υιο­θέ­τη­ση της νέας δραχ­μής» για να... προει­δο­ποι­ή­σει ο ίδιος στην αμέ­σως επό­με­νη γραμ­μή, δί­νο­ντας τις κα­τα­ζη­τού­με­νες (;) λε­πτο­μέ­ρειες που (δεν) συ­νι­στούν «γραμ­μή μαζών» (;!), ότι «όλες οι ση­μα­ντι­κές απο­φά­σεις θα πρέ­πει να λη­φθούν μέσα στο πρώτο Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κο».

Αυτή η πα­ρα­τή­ρη­ση πραγ­μα­τι­κά δεν αφορά τον σ. Κ. Λα­πα­βί­τσα, αλλά την πο­λι­τι­κή Αρι­στε­ρά που πρέ­πει να απο­φα­σί­σει τι στ' αλή­θεια απο­ζη­τά ο κό­σμος μας και να προ­σα­να­το­λί­σει το δη­μό­σιο λόγο της, για να τον υπη­ρε­τή­σουν μετά οι ει­δι­κοί της με σχε­δια­σμούς, «προει­δο­ποι­η­μέ­νους» ή μη.

Στις συν­θή­κες που εί­μα­στε, εκατό φορές πε­ρισ­σό­τε­ρη αξία έχει τόσο η σαφής πο­λι­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση για το ποιος θα πρέ­πει να πλη­ρώ­σει και με ποια δια­δι­κα­σία, όσο και η ανα­ζω­ο­γό­νη­ση των αντι­στά­σε­ων. Όχι η τε­χνο­κρα­τι­κή αφή­γη­ση μιας ολο­κλη­ρω­μέ­νης αλ­λη­λου­χί­ας, που θα ανα­τρέ­πε­ται ανα­πό­φευ­κτα σε κάθε στρο­φή της τα­ξι­κής πάλης. Πέρα από την κα­τεύ­θυν­ση, για χάρη της πο­λι­τι­κής σα­φή­νειας, να συ­ζη­τή­σου­με και για βα­σι­κά «μέτρα» και προ­τάγ­μα­τα. Να σκε­φτού­με όμως ότι αφε­νός δεν θα... ανα­λά­βου­με την κυ­βέρ­νη­ση σύ­ντο­μα, αφε­τέ­ρου για το αν είναι ντε και καλά ανα­γκαίο «πρώτα» να την ανα­λά­βου­με και «μετά» να αρ­χί­σου­με να υλο­ποιού­με ένα τέ­τοιο πρό­γραμ­μα. Ανα­λο­γι­ζό­με­νοι και την ιστο­ρι­κή πείρα που δεν προ­α­παι­τεί πάντα κυ­βερ­νη­τι­κή εξου­σία για να συ­ντε­λε­στούν τε­κτο­νι­κές ιστο­ρι­κές ανα­τρο­πές.

5. Υπάρ­χει όντως θέμα συ­ζή­τη­σης για το αν μπο­ρούν να είναι ρα­χο­κο­κα­λιά των ελ­πί­δων μας οι ση­με­ρι­νές ατο­μι­κές/μι­κρές επι­χει­ρή­σεις. Όμως, ναι, σύ­ντρο­φε Μπε­λα­ντή, ούτε κατά το με­τα­βα­τι­κό πρό­γραμ­μα ούτε κατά τη σο­σια­λι­στι­κή οι­κο­δό­μη­ση φαί­νε­ται πι­θα­νό ότι θα «εθνι­κο­ποι­ή­σου­με» μέχρι και τους κρε­ο­πώ­λες. Φτά­νει αυτό για την ώρα ως κα­πι­τα­λι­στι­κός το­μέ­ας ή χρειά­ζε­ται και κάτι πα­ρα­πά­νω; Επί­σης ναι, «έχει ζη­τή­μα­τα οι­κο­νο­μι­κής αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας, πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας και σύ­γκρου­σης στη διε­θνή αγορά» μια οποια­δή­πο­τε χώρα υπό με­τά­βα­ση, αλλά λύ­νο­νται σε μια διε­θνή πο­λι­τι­κή δυ­να­μι­κή, δεν λύ­νο­νται με «ΝΕΠ», κι ούτε βοη­θάς τη διεκ­δί­κη­ση καν να τα λύ­σεις ει­ση­γού­με­νος «οπι­σθο­δρό­μη­ση» (και αυτό είναι λόγος του Λένιν...) κιό­λας πριν ξε­κι­νή­σεις. Τέλος, ναι, μάλ­λον υπάρ­χει δια­φω­νία για το τι και πώς ήταν η “ΝΕΠ”. Μα μπο­ρού­με να συμ­φω­νή­σου­με ότι η Οκτω­βρια­νή δεν έγινε έχο­ντας ως σύν­θη­μα τη ΝΕΠ αλλά τα ακρι­βώς αντί­θε­τα; Που τα πρώτα χρό­νια τα υλο­ποί­η­σε κιό­λας;