«Εγώ, ο γραφειοκρατικά μπλεγμένος και επιδοτούμενος άνεργος»

Ο σύγ­χρο­νος, ευ­ρω­παϊ­κός κι­νη­μα­το­γρά­φος έχει δεί­ξει εξαι­ρε­τι­κά αντα­να­κλα­στι­κά στην απο­τύ­πω­ση της ζο­φε­ρής, κοι­νω­νι­κής και πο­λι­τι­κής πραγ­μα­τι­κό­τη­τας που βιώ­νει ο ερ­γα­ζό­με­νος ή κα­λύ­τε­ρα ο απα­σχο­λή­σι­μος, στην Ευ­ρω­παϊ­κή Ένωση και (πλέον) τη Βρε­τα­νία του (κάτι σαν) Brexit.

Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά πα­ρα­δείγ­μα­τα, πρώτα η ται­νία «Δύο νύ­χτες, μια μέρα» (2014) των αδελ­φών Νταρ­ντέν, με μια «άβαφη» και αφτια­σί­δω­τη Μα­ριόν Κο­τι­γιάρ, σε μια «άβαφη» και αφτια­σί­δω­τη δι­ή­με­ρη εκ­στρα­τεία πει­θούς των συ­να­δέλ­φων της, προ­κει­μέ­νου αυτή να μην απο­λυ­θεί και αυτοί να μην απο­δε­χθούν ένα έκτα­κτο πριμ «πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας», προ­ερ­χό­με­νο από τον επι­με­ρι­σμό απο­λα­βών της απο­λυ­μέ­νης. Δεύ­τε­ρη, «Ο νόμος της αγο­ράς» (2015) του Στε­φάν Μπρι­ζέ, για τη Γαλ­λία της ανερ­γί­ας, της υπο­α­πα­σχό­λη­σης, της εξα­θλί­ω­σης, του κα­νι­βα­λι­σμού συ­νει­δή­σε­ων και προ­σω­πι­κο­τή­των. Και τρίτη η ται­νία «Εγώ, ο Ντά­νιελ Μπλέικ» (2016), του βε­τε­ρά­νου Κέν Λό­ουτς, που αφη­γεί­ται τη γρα­φειο­κρα­τι­κή πε­ρι­πέ­τεια ενός με­σή­λι­κα άρ­ρω­στου άνερ­γου, που πρέ­πει να πεί­σει το βρε­τα­νι­κό σύ­στη­μα «κοι­νω­νι­κής αλ­λη­λεγ­γύ­ης» ότι δι­καιού­ται το ανά­λο­γο, χρη­μα­τι­κό επί­δο­μα στή­ρι­ξης και βο­ή­θειας.

Κεν Λό­ουτς

Η τε­λευ­ταία κέρ­δι­σε και τον Χρυσό Φοί­νι­κα στις Κάν­νες, με τον Κεν Λό­ουτς να δίνει μια σειρά επι­νί­κιων συ­νε­ντεύ­ξε­ων, όπου με­τα­ξύ άλλων τό­νι­ζε ότι «το σι­νε­μά μάς κάνει καμιά φορά να βλέ­που­με κα­θα­ρό­τε­ρα τον κόσμο κι ο κό­σμος μας αυτή τη στιγ­μή κιν­δυ­νεύ­ει από τις ιδέες που απο­κα­λού­με νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό, ο οποί­ος απει­λεί να μας φτά­σει στην κα­τα­στρο­φή, στη δυ­στυ­χία εκα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων από την Ελ­λά­δα ως τη Βρα­ζι­λία. Το σι­νε­μά έχει πολ­λές πα­ρα­δό­σεις. Μία είναι το σι­νε­μά της δια­μαρ­τυ­ρί­ας, αυτό που δεί­χνει τους αν­θρώ­πους ενά­ντια στην εξου­σία. Ελ­πί­ζω η ται­νία μας να συ­νε­χί­ζει αυτή την πα­ρά­δο­ση. Κιν­δυ­νεύ­ου­με να απελ­πι­στού­με κι όταν υπάρ­χει τόση απελ­πι­σία, η ακρο­δε­ξιά το εκ­με­ταλ­λεύ­ε­ται. Πρέ­πει να πι­στέ­ψου­με ότι ένας δια­φο­ρε­τι­κός κό­σμος είναι και εφι­κτός και απα­ραί­τη­τος».

Αυτά στη γλώσ­σα της 7ης τέ­χνης και στο σι­νε­μά της δια­μαρ­τυ­ρί­ας και της κοι­νω­νι­κής κα­ταγ­γε­λί­ας, που εμπνέ­ε­ται από την πραγ­μα­τι­κή ζωή, μια ζωή όλο και πιο εκ­με­ταλ­λεύ­σι­μη, εξα­θλιω­μέ­νη και δύ­σκο­λη για τους επι­δο­τού­με­να απα­σχο­λή­σι­μους ανέρ­γους της ΕΕ και της Ελ­λά­δας, όπου μάλ­λον θα χρεια­στού­με έναν δικό μας Κεν Λό­ουτς, για να κα­τα­γρά­ψει την κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά τους.

Για πα­ρά­δειγ­μα, την πε­ρα­σμέ­νη Δευ­τέ­ρα, έληξε η προ­θε­σμία υπο­βο­λής αι­τή­σε­ων στο πρό­γραμ­μα του ΟΑΕΔ για την επι­δο­τού­με­νη απα­σχό­λη­ση ανέρ­γων του ηλι­κια­κού φά­σμα­τος με­τα­ξύ 30 και 49 ετών, ένα πρό­γραμ­μα που είχε προ­α­ναγ­γελ­θεί με τυ­μπα­νο­κρου­σί­ες και δι­θυ­ράμ­βους τόσο από πλευ­ράς συ­γκυ­βέρ­νη­σης ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ όσο και από πλευ­ράς ερ­γο­δο­τι­κών ενώ­σε­ων. Σύμ­φω­να με το πρό­γραμ­μα αυτό, 10.000 άνερ­γοι που επι­δο­τού­νται από τον ΟΑΕΔ με το επί­δο­μα των 360 ευρώ, θα έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα να το χρη­σι­μο­ποι­ή­σουν ως τη λε­γό­με­νη «επι­τα­γή ερ­γα­σί­ας» για να ερ­γα­στούν σε ιδιω­τι­κές επι­χει­ρή­σεις, φο­ρείς κοι­νω­νι­κής και αλ­λη­λέγ­γυας οι­κο­νο­μί­ας (ευ­φη­μι­σμός που κα­λύ­πτει κατ’ όνομα συ­νε­ται­ρι­στι­κές επι­χει­ρή­σεις και ΜΚΟ) και γε­νι­κό­τε­ρα ερ­γο­δό­τες του ιδιω­τι­κού τομέα –ακόμη και αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νους– που ασκούν την επι­χει­ρη­μα­τι­κή τους δρα­στη­ριό­τη­τα σε όλη τη χώρα.

Προ­ϋ­πό­θε­ση για την έντα­ξη της επι­χεί­ρη­σης στο πρό­γραμ­μα ήταν να έχει προ­βεί μεν σε απο­λύ­σεις, αλλά ταυ­τό­χρο­να να έχει κάνει αντί­στοι­χες προ­σλή­ψεις τους τε­λευ­ταί­ους τρεις μήνες, καθώς και να μην έχει τρο­πο­ποι­η­θεί «ου­σιω­δώς»(!) το κα­θε­στώς ερ­γα­σί­ας του υπό­λοι­που προ­σω­πι­κού της επι­χεί­ρη­σης.

Αντί­στοι­χα, κάθε επι­χεί­ρη­ση εντά­χθη­κε στο πρό­γραμ­μα για έναν έως και πέντε επι­δο­τού­με­νους ανέρ­γους, ανά­λο­γα με το προ­σω­πι­κό που απα­σχο­λού­σε κατά την υπο­βο­λή της αί­τη­σής της. Έτσι, επι­χει­ρή­σεις με προ­σω­πι­κό έως τρία άτομα διεκ­δι­κούν έναν επι­δο­τού­με­νο, απα­σχο­λή­σι­μο άνερ­γο (στην ορ­γου­ε­λι­κή, ερ­γο­δο­τι­κή νε­ο­γλώσ­σα «ωφε­λού­με­νο»), επι­χει­ρή­σεις με προ­σω­πι­κό από 4 έως 8 άτομα διεκ­δι­κούν έως δύο επι­δο­τού­με­νους, επι­χει­ρή­σεις με προ­σω­πι­κό από 9 έως 19 άτομα διεκ­δι­κούν έως τρεις επι­δο­τού­με­νους, επι­χει­ρή­σεις με προ­σω­πι­κό άνω των 20 ατό­μων διεκ­δι­κούν έως πέντε επι­δο­τού­με­νους.

Όσες επι­χει­ρή­σεις ή αυ­το­α­πα­σχο­λού­με­νοι με δυ­να­τό­τη­τα «προ­σλή­ψε­ων» έχουν εντα­χθεί στο πρό­γραμ­μα και για ένα χρο­νι­κό διά­στη­μα που μπο­ρεί να φτά­νει τους 12 συν τρεις μήνες πα­ρά­τα­σης, θα πλη­ρώ­νουν στον συ­γκε­κρι­μέ­νο ερ­γα­ζό­με­νο μόνο το ποσό που απο­μέ­νει για να συ­μπλη­ρω­θεί ο βα­σι­κός μι­σθός των 586 ευρώ μει­κτά. Με αυτόν τον τρόπο, η εκά­στο­τε ενταγ­μέ­νη επι­χεί­ρη­ση μπο­ρεί να απα­σχο­λεί ερ­γα­ζό­με­νο για 15 μήνες με μέσο μη­νιαίο μισθό 298 ευρώ, δη­λα­δή σχε­δόν με το μισό του ση­με­ρι­νού βα­σι­κού μι­σθού, κατά τα πρό­τυ­πα που απλώς πε­ριέ­γρα­ψε με αδρές γραμ­μές, πρό­σφα­τα στο Βε­ρο­λί­νο, η υπουρ­γός (ελα­στι­κής) Ερ­γα­σί­ας Εφη Αχτσιό­γλου.

Πα­ράλ­λη­λα, η επι­χεί­ρη­ση θα μπο­ρεί να τερ­μα­τί­ζει την ερ­γα­σια­κή σχέση και να απο­λύ­ει τον ερ­γα­ζό­με­νο με τη λήξη των 12 ή των 15 μηνών χωρίς απο­ζη­μί­ω­ση, η οποία, υπό κα­νο­νι­κές συν­θή­κες και σε μια τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση, θα ήταν πε­ρί­που 1.300 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο και με την κυ­λιό­με­νη με­τα­φο­ρά που ανα­μέ­νε­ται να λει­τουρ­γή­σει το πρό­γραμ­μα, εφό­σον δεί­ξει ση­μά­δια «επι­τυ­χί­ας» τόσο ως προς το ηλι­κια­κό και γνω­στι­κό εύρος των ανέρ­γων όσο και κυ­ρί­ως ως προς την έντα­ξη επι­χει­ρή­σε­ων, το ελ­λη­νι­κό κε­φά­λαιο και η συ­γκυ­βέρ­νη­ση ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ-ΑΝΕΛ θα κα­τορ­θώ­σουν να εμπε­δώ­σουν ένα κα­θε­στώς εξα­φά­νι­σης των ερ­γα­τι­κών δι­καιω­μά­των, κα­τα­κρή­μνι­σης των μι­σθών και του λε­γό­με­νου «μι­σθο­λο­γι­κού κό­στους», πλή­ρους διά­λυ­σης κάθε έν­νοιας της ερ­γα­σί­ας και συ­να­κό­λου­θα της έν­νοιας του ερ­γα­ζό­με­νου και του ελά­χι­στα προ­στα­τευ­τι­κού δι­κτύ­ου κα­νό­νων και νο­μο­θε­σί­ας.

Γαλ­λία και Βρε­τα­νία

Φυ­σι­κά, η ελ­λη­νι­κή συ­γκυ­βέρ­νη­ση του τρί­του μνη­μο­νί­ου δεν πρω­το­τυ­πεί. Ακο­λου­θεί πιστά το λε­γό­με­νο «ευ­ρω­παϊ­κό κε­κτη­μέ­νο» της ευ­έ­λι­κτης ερ­γα­σί­ας και της απα­σχο­λη­σι­μό­τη­τας, το οποίο κα­ταρ­χήν προ­έ­κυ­ψε στα νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα, αντερ­γα­τι­κά, κυ­βερ­νη­τι­κά ερ­γα­στή­ρια της Γαλ­λί­ας και της Βρε­τα­νί­ας.

Στη Γαλ­λία, είναι δια­βό­η­τα πια τα προ­γράμ­μα­τα της λε­γό­με­νης «κοι­νω­νι­κής απα­σχό­λη­σης». Σε αυτά και προ­κει­μέ­νου ο άνερ­γος να τύχει της ανα­γνώ­ρι­σής του ως δι­καιού­χος επι­δό­μα­τος, πρέ­πει αφε­νός να απο­δεί­ξει εγ­γρά­φως και με μάρ­τυ­ρα στο αντί­στοι­χο πα­ράρ­τη­μα του γαλ­λι­κού ΟΑΕΔ ότι έψαξε για απα­σχό­λη­ση και αφε­τέ­ρου ότι στην ανα­ζή­τη­ση του αυτή είτε ότι απορ­ρί­φθη­κε «βά­σι­μα» (π.χ. λόγω προ­σό­ντων) από τρεις του­λά­χι­στον υπο­ψή­φιους ερ­γο­δό­τες, είτε ότι απα­σχο­λεί­ται έστω και παρτ-τάιμ στο πλαί­σιο κά­ποιας κοι­νω­φε­λούς ερ­γα­σί­ας.

Σε αυτή την πε­ρί­πτω­ση, ελά­χι­στος χρό­νος απα­σχό­λη­σης είναι οι τέσ­σε­ρις μήνες και το επί­δο­μα κα­τα­βάλ­λε­ται ως επι­δό­τη­ση στον ερ­γο­δό­τη και όχι στον απα­σχο­λού­με­νο. Μά­λι­στα, το κα­θε­στώς αυτό ξε­κί­νη­σε να εφαρ­μό­ζε­ται πρώτα στους ερ­γα­ζό­με­νους με­τα­νά­στες και όσους διεκ­δι­κού­σαν άδειες και κάρ­τες πα­ρα­μο­νής, για να επε­κτα­θεί στη συ­νέ­χεια και επί προ­ε­δρί­ας Νι­κο­λά Σαρ­κο­ζί σε όλο το άνερ­γο, ερ­γα­τι­κό δυ­να­μι­κό της Γαλ­λί­ας, ανε­ξάρ­τη­τα μά­λι­στα αν οι προ­τει­νό­με­νες θέ­σεις απα­σχό­λη­σης μπο­ρού­σαν να θε­ω­ρη­θούν, ακόμη και με τα πιο ελα­στι­κά, ετυ­μο­λο­γι­κά και ερ­μη­νευ­τι­κά κρι­τή­ρια, «κοι­νω­φε­λούς προ­σφο­ράς» (π.χ. απα­σχο­λού­με­νοι σε εται­ρεί­ες σε­κιού­ρι­τι).

Στη Βρε­τα­νία του (κάτι σαν) Brexit και των χι­λιά­δων «Ντά­νιελ Μπλέικ», ήδη πριν από το δη­μο­ψή­φι­σμα και προ­κει­μέ­νου να μα­νι­που­λά­ρει τμήμα του εκλο­γι­κού σώ­μα­τος, με ξε­νο­φο­βι­κές αντι­λή­ψεις και τά­σεις κοι­νω­νι­κού αυ­το­μα­τι­σμού και κα­νι­βα­λι­σμού, ο συ­ντη­ρη­τι­κός πρω­θυ­πουρ­γός, Ντέι­βιντ Κά­με­ρον, είχε υπο­σχε­θεί: 1) Την αυ­στη­ρο­ποί­η­ση πα­ρο­χής όλων των κοι­νω­νι­κών επι­δο­μά­των με­τα­ξύ των οποί­ων και εκεί­νου της ανερ­γί­ας, για όλους τους ερ­γα­ζό­με­νους στη Βρε­τα­νία, που δεν είναι και βρε­τα­νοί πο­λί­τες. 2) Τη δρα­κό­ντεια αυ­στη­ρο­ποί­η­ση και την εξα­το­μί­κευ­ση των κρι­τη­ρί­ων χο­ρή­γη­σης του επι­δό­μα­τος ανερ­γί­ας σε όλους τους πι­θα­νούς υπο­ψή­φιους, με ανα­προ­σαρ­μο­γή των κρι­τη­ρί­ων υγεί­ας, προ­ϋ­πη­ρε­σί­ας, ηλι­κί­ας. 3) Τη μεί­ω­ση όλων των επι­δο­μά­των πρό­νοιας και την εξάρ­τη­ση χο­ρή­γη­σής τους από ελά­χι­στους χρό­νους απα­σχό­λη­σης σε οποια­δή­πο­τε προ­τει­νό­με­νη θέση μέσα στο ίδιο ημε­ρο­λο­για­κό έτος. Όλα αυτά κάτω από τον ευ­φη­μι­σμό «ενερ­γη­τι­κές μορ­φές απα­σχό­λη­σης», που χρη­σι­μο­ποιεί τα εκα­τομ­μύ­ρια των ανέρ­γων στην Ευ­ρώ­πη όχι μόνο ως πεδίο στυ­γνής τα­ξι­κής εκ­με­τάλ­λευ­σης, αλλά και σαν έναν πο­λιορ­κη­τι­κό κριό ευ­και­ρί­ας ενά­ντια στα ερ­γα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα συ­νο­λι­κά.