ΕΚΘΕΣΗ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΩΝ για τα 100 ΧΡΟΝΙΑ από την ΟΚΤΩΒΡΙΑΝΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Μέσα από τα γραμ­μα­τό­ση­μα επι­χει­ρεί­ται η πα­ρου­σί­α­ση της πρώ­της ερ­γα­τι­κής επα­νά­στα­σης στον κόσμο, καθώς επί­σης η δια­δρο­μή της Σο­βιε­τι­κής Ένω­σης (ΕΣΣΔ) σε όλο τον «σύ­ντο­μο» 20ο αιώνα. Τα πρώτα σο­βιε­τι­κά γραμ­μα­τό­ση­μα τυ­πώ­θη­καν το 1918, ένα χρόνο μετά την νίκη της ερ­γα­το­α­γρο­τι­κής επα­νά­στα­σης. Μά­λι­στα το πρώτο γραμ­μα­τό­ση­μο, 7-11-1918, έχει τίτλο, «Σπάμε την αλυ­σί­δα της δου­λεί­ας».

Η νεαρή ερ­γα­τι­κή εξου­σία εθνι­κο­ποί­η­σε τα διά­σπαρ­τα τα­χυ­δρο­μεία και τα συ­νέ­νω­σε σε ένα κε­ντρι­κό τα­χυ­δρο­μείο, ορ­γά­νω­σε κι­νη­τά τα­χυ­δρο­μεία για τις αγρο­τι­κές πε­ριο­χές και έφερε σε επι­κοι­νω­νία τους αν­θρώ­πους με­τα­ξύ τους. Το 1925 είχαν κα­τα­φέ­ρει να κα­λύ­πτουν το 68% του πλη­θυ­σμού και μά­λι­στα με κατ’ οίκον πα­ρά­δο­ση. Αυτό ήταν κάτι άγνω­στο για τον λαό στην προ-επα­να­στα­τι­κή Ρωσία, ενώ ήταν προ­νό­μιο των λίγων ή υπήρ­χε μόνο στα αστι­κά κέ­ντρα.

Τα πρώτα γραμ­μα­τό­ση­μα έχουν σύμ­βο­λα της ερ­γα­σί­ας και του πο­λι­τι­σμού (σφυρί, αμόνι, άρπα, βι­βλία) ή ανα­πα­ρα­στά­σεις με τους αν­θρώ­πους της δου­λειάς: τον ερ­γά­τη, τον αγρό­τη, την ερ­γα­ζό­με­νη γυ­ναί­κα και τον στρα­τιώ­τη του Κόκ­κι­νου Στρα­τού. Επί­σης, υπάρ­χει μια σειρά από τέσ­σε­ρα γραμ­μα­τό­ση­μα, 3-11-1922, με τίτλο, «Η μάχη κατά της πεί­νας» ή άλλη μια σειρά με δύο γραμ­μα­τό­ση­μα για την 20η επέ­τειο από την επα­νά­στα­ση στη Ρωσία, το 1905, όπου το ένα δεί­χνει την απερ­γία των τα­χυ­δρο­μι­κών και τη­λε­γρα­φι­κών και το άλλο μια μα­ζι­κή επα­να­στα­τι­κή συ­νά­ντη­ση που είναι από αφίσα του Ν. Nikonov.

Γε­νι­κά, μέσα από τα γραμ­μα­τό­ση­μα πα­ρου­σιά­ζο­νται στιγ­μιό­τυ­πα από όλη τη δια­δρο­μή της ΕΣΣΔ, σε διά­φο­ρους το­μείς: την οι­κο­νο­μία, την ερ­γα­σία, την υγεία, την παι­δεία, τον αθλη­τι­σμό, την ιστο­ρία, τις εθνό­τη­τες, τον πο­λι­τι­σμό, τις τέ­χνες, τα γράμ­μα­τα, τις επι­στή­μες κλπ. Έχει ανα­πα­ρα­στά­σεις με διά­φο­ρους Ρώ­σους επι­στή­μο­νες (βιο­λό­γους, φυ­σι­κούς, μα­θη­μα­τι­κούς, γε­ω­γρά­φους, βο­τα­νο­λό­γους, φυ­σι­κούς κλπ.), με ιστο­ρι­κές προ­σω­πι­κό­τη­τες του επα­να­στα­τι­κού κι­νή­μα­τος (τον Μαρξ, τον Έν­γκελς, την Κλάρα Τσέτ­κιν, τον Πλε­χά­νωφ, τον Λένιν, κλπ.), ή προ­σω­πι­κό­τη­τες που διέ­πρε­ψαν σε άλ­λους το­μείς της επι­στή­μης, όπως ο γνω­στός φυ­σιο­λό­γος Ιβάν Πα­βλόφ, ο οποί­ος έχει τι­μη­θεί με το βρα­βείο Νό­μπελ ή των γραμ­μά­των και του πο­λι­τι­σμού, όπως ο Γκόρ­κι και ο ποι­η­τής της επα­νά­στα­σης Βλα­ντι­μίρ Μα­για­κόφ­σκι. 

Τα γραμ­μα­τό­ση­μα, ξέ­χω­ρα από το ει­κα­στι­κό εν­δια­φέ­ρον, έχουν ταυ­τό­χρο­να και πο­λι­τι­κό εν­δια­φέ­ρον, διότι ανα­φέ­ρο­νται σε μια χώρα που πλέον δεν υπάρ­χει: την Ένωση Σο­βιε­τι­κών Σο­σια­λι­στι­κών Δη­μο­κρα­τιών (ΕΣΣΔ). Και δεν υπάρ­χει εξαι­τί­ας των δικών της εσω­τε­ρι­κών αδυ­να­μιών από τη γρα­φειο­κρα­τι­κή πα­ρα­μόρ­φω­ση, από τα πρώτα ακόμη βή­μα­τά της, και από τον στα­λι­νι­κό εκ­φυ­λι­σμό της, ο οποί­ος επέ­βα­λε μια ακραία ιε­ραρ­χι­κή δομή και κα­τέ­πνι­ξε κάθε ίχνος ερ­γα­τι­κής δη­μο­κρα­τί­ας. Όπως εύ­στο­χα πα­ρα­τη­ρεί ο αεί­μνη­στος αρι­στε­ρός δια­νο­ού­με­νος, Ντα­νιέλ Μπεν­σαϊντ (Εποχή, 15-10-2017), ενώ «τη δε­κα­ε­τία του ’50 ο κομ­μου­νι­σμός ήταν ακόμη, ή έδει­χνε να είναι, ένα οι­κο­δό­μη­μα σε εξέ­λι­ξη, με το στα­λι­νι­σμό, την επο­ποι­ία του Στά­λιν­γκραντ και τη νίκη ενά­ντια στο να­ζι­σμό, με τις επι­δό­σεις των σο­βιε­τι­κών αθλη­τών ή τα τε­χνο­λο­γι­κά επι­τεύγ­μα­τα του Σπούτ­νικ, συ­νει­δη­το­ποι­ή­σα­με, με τις εξε­γέρ­σεις της Πο­λω­νί­ας και της Ουγ­γα­ρί­ας, μέσω της αλ­λη­λεγ­γύ­ης στις επα­να­στά­σεις  της Αλ­γε­ρί­ας, της Κού­βας, του Βιετ­νάμ, με την άνοι­ξη της Πρά­γας και τη συ­ντρι­βή της από τα τανκς, τον όλε­θρο της γρα­φειο­κρα­τι­κής αντε­πα­νά­στα­σης». Μια αντε­πα­νά­στα­ση, η οποία έθαψε την ιδέα του κομ­μου­νι­σμού κάτω από τα εγκλή­μα­τα του στα­λι­νι­σμού, και της οποί­ας το απο­τέ­λε­σμα ήταν η κα­τάρ­ρευ­ση της ΕΣΣΔ το 1989.

Παρ’ όλα αυτά, η εν λόγω Έκ­θε­ση έχει την αξία της, όχι μόνο ως ει­κα­στι­κό εν­δια­φέ­ρον, αλλά κυ­ρί­ως ως πο­λι­τι­κός ανα­στο­χα­σμός, τόσο για τις κα­τα­κτή­σεις της όσο και για τις αστο­χί­ες και την απο­τυ­χία της. Διότι, μόνο έτσι, στον ση­με­ρι­νό ανε­λέ­η­το πό­λε­μο που έχουν κη­ρύ­ξει οι κυ­ρί­αρ­χες τά­ξεις στον κόσμο της ερ­γα­σί­ας, μπο­ρού­με να πούμε ότι αυτή την φορά, έχο­ντας και τη γνώση του πα­ρελ­θό­ντος, η σο­σια­λι­στι­κή αλ­λα­γή έχει τη δυ­να­τό­τη­τα να γίνει εφι­κτή.