Έβρος και Ειδομένη: Να ανοίξουν τα σύνορα, να πέσουν οι φράχτες

Περπάτησαν 5 χιλιόμετρα, μεταφέροντας στους ώμους τους μικρά παιδιά, υπερήλικες και ανάπηρους, πέρασαν ποτάμια και χείμαρρους και απέδειξαν πως η δύναμη της ζωής και της ελπίδας είναι όπλα ισχυρότερα από τους φράχτες, τους στρατούς, και τα συνοριοφυλάκια. 

Η αστυνομική διεύθυνση των Σκοπίων διαμήνυσε πως συνελήφθησαν και θα ακολουθηθεί διαδικασία ταυτοποίησης και επαναπροώθησής τους στην Ελλάδα, ενώ συνέλαβαν και 30 αλληλέγγυους, φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφους, που ακολούθησαν τους πρόσφυγες στην πορεία.

Η επαναπροώθηση θα γίνει προς αποτροπή των υπόλοιπων ανθρώπων που βρίσκονται στην Ειδομένη και σε όλη την Ελλάδα, ελπίζοντας να περάσουν τα σύνορα. Δεν πρόκειται για αυτόματη διαδικασία. Απαιτεί ταυτοποίηση που γίνεται με βραδείς ρυθμούς, συνεργασία με πρεσβείες χωρών προέλευσης των προσφύγων και των μεταναστών, εγκαταστάσεις κράτησης των ανθρώπων προς απέλαση, κινητοποίηση του στρατού και της αστυνομίας. Επιπρόσθετα απαιτείται η συνεργασία των ελληνικών αρχών, που καλούνται να αποδεχθούν την είσοδο των ανθρώπων αυτών πίσω στο ελληνικό έδαφός.

Οι ελληνικές αρχές, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν παρέκλιναν από την εικόνα του «καλού μαθητή» στις ρατσιστικές πολιτικές των ευρωπαίων εταίρων. Έσπευσαν να διαψεύσουν πως συνέβαλλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην ενέργεια αυτή των προσφύγων, μάλιστα ισχυρίστηκαν πως ελληνική αστυνομική δύναμη επιχείρησε να ανακόψει την πορεία τους, αλλά δεν τα κατάφερε και έριξαν το ανάθεμα σε «επιτήδειους» που υπέδειξαν την εναλλακτική διαδρομή στους πρόσφυγες.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος του συντονισμού για το προσφυγικό Γιώργος Κυρίτσης υπογράμμισε πως η κυβέρνηση καλεί τους πρόσφυγες της Ειδομένης να την εμπιστευτούν και να μεταφερθούν σε χώρους προσωρινής φιλοξενίας (δηλαδή στα διάσπαρτα προσφυγικά στρατόπεδα που στήνονται πρόχειρα σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα). Πρόκειται για εξετάσεις νομιμοφροσύνης της κυβέρνησης προς τους αξιωματούχους της ΕΕ, υπό τον φόβο πως η Ελλάδα θα κατηγορηθεί πως «δεν φυλάει καλά τα σύνορά της», όπως ήδη κατηγορείται η Τουρκία την ώρα που η ΕΕ και ο Τσίπρας επιχειρούν να πείσουν τον Νταβούτογλου να συνεργαστεί, προσφέροντας ανταλλάγματα. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί έμπρακτη αποδοχή εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης πως η Ελλάδα μετατρέπεται ραγδαία σε χώρα διώκτη των προσφύγων και μεταναστών.  Σε χώρα φυλακή.

Σε πείσμα όμως των επίσημων σχεδιασμών ΕΕ και Ελλάδας, υπάρχει ένας αστάθμητος παράγοντας. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες και η αποφασιστικότητά τους να ζήσουν σε χώρες όπου μπορούν να βρουν δουλειές και να ζήσουν με τις οικογένειές τους με αξιοπρέπεια. Κατά συντριπτική πλειοψηφία δεν διατίθενται να ζήσουν στην Ελλάδα της μνημονιακής ανεργίας. Ούτε προτίθενται να περιμένουν καρτερικά σε καταυλισμούς παρόμοιους με εκείνους της Τουρκίας, του Λίβανου και της Ιορδανίας από όπου έφυγαν για να γίνει –ίσως, κάπου, κάποτε– η περίφημη «μετεγκατάστασή» τους σε χώρες της ΕΕ.

Και με το δίκιο τους. Πρώτο, γιατί η μετεγκατάσταση προς την ΕΕ γίνεται με το σταγονόμετρο, όπως ακριβώς πριν κλείσουν ερμητικά τα σύνορα στην Ειδομένη κατηγορούνταν ότι πράττουν οι γειτονικές αρχές. Δεύτερο, γιατί οι πρόσφυγες δεν μπορούν να επιλέξουν τη χώρα μετεγκατάστασής τους, όπου ήδη βρίσκονται συγγενικά τους πρόσωπα και συμπατριώτες τους που πέρασαν πριν από τους ίδιους και τους περιμένουν. Και τρίτο, γιατί εκτός από τους Σύριους, όλοι οι υπόλοιποι πρόσφυγες και μετανάστες είναι εκ των προτέρων κομμένοι από τις λίστες μετεγκατάστασης και η μόνη ελπίδα για να φτάσουν στις χώρες προορισμού τους είναι να ακολουθήσουν διαδρομές και διαδικασίες έξω από τις νόρμες της Κομισιόν.

Γι’ αυτούς τους λόγους η πορεία των συλληφθέντων προσφύγων και μεταναστών της Ειδομένης που έσπασαν τα σύνορα, αποτελεί το προοίμιο μιας επιχείρησης συνέχισης του ταξιδιού των ανθρώπων που βρίσκονται στην Ελλάδα και θα συντελεστεί τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Όχι με τον ίδιο τρόπο και μαζικότητα, ούτε –κατ’ ανάγκη– από το ίδιο πέρασμα. Όπως συνέβαινε και πριν, χιλιάδες άνθρωποι θα ακολουθήσουν συνοριακά μονοπάτια και ανεπίσημους δρόμους σε βορρά και δύση, θα πληρώσουν ξανά διακινητές και θα λαδώσουν συνοριακές αρχές, προκειμένου να φτάσουν στον προορισμό τους. Παρά τις κακουχίες και τον φόρο αίματος για τους ίδιους. Όπως ακριβώς γίνεται με τα καρυδότσουφλα στο Αιγαίο, από τότε που ορθώθηκε ο φράχτης στον Έβρο.

Ελλάδα και Τουρκία: Συνένοχοι στο ίδιο έγκλημα με τις ευλογίες της ΕΕ

Τα Ελληνικά ΜΜΕ διάκεινται ιδιαίτερα φιλικά προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες που έφυγαν από την Ειδομένη και διέσχισαν τα βόρεια σύνορα της χώρας, ενώ ένα τμήμα τους απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση πιο αποφασιστική στάση για ανοιχτά σύνορα απέναντι στις χώρες του βαλκανικού διαδρόμου και την Αυστρία. Έχουν δίκιο πως η Αυστρία κακώς αξιώνει το κλείσιμο των βόρειων συνόρων της Ελλάδας, όμως κανένας δεν βρέθηκε να πει πως η Αυστρία φιλοξενεί ήδη στο έδαφός της πάνω από 100.000 πρόσφυγες.

Αντίστοιχα, όταν το θέμα είναι οι πρόσφυγες που φθάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία, τα επιχειρήματα αντιστρέφονται: Τότε η κακή Τουρκία «ξεφορτώνει» τους πρόσφυγες στα νησιά του Αιγαίου, συνεργάζεται ή ανέχεται τους διακινητές και χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες για τους γαιοστρατηγικούς της σχεδιασμούς. Πρόκειται για έναν επιλεκτικό εθνικιστικό «ανθρωπισμό» που ανυπομονεί να φύγουν οι πρόσφυγες που μπήκαν, αλλά να μην έρθουν άλλοι. Που βάζει όρους για το «πόσοι χωράνε» στην Ελλάδα, αλλά δεν πολυασχολείται με τη φιλοξενία 3.000.000 προσφύγων στο έδαφος της Τουρκίας. Επιχαίρει για το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο προκειμένου να συντονίσει την επιχείρηση επαναπροώθησης των καρυδότσουφλων και ανησυχεί κυρίως από τη σκοπιά των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο.

Κυβέρνηση και κοινοβουλευτικά κόμματα συμπάσχουν με τους πρόσφυγες που πνίγονται στο Αιγαίο, διεκδικώντας να μετεγκαθίστανται στην ΕΕ απευθείας από την Τουρκία, αλλά κανείς τους δεν εξετάζει την πιθανότητα να ανοίξουν τα περάσματα του Έβρου στις Καστανιές και τους Κήπους και η καταγραφή να γίνεται στη Θράκη. Ο πρωταθλητής στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ερντογάν αναβαθμίζεται σε ηγέτη «ασφαλούς χώρας», αν η παραδοχή αυτή εξυπηρετεί τις επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών προς την Τουρκία από τα ελληνικά hot spot και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δεν άνοιξαν βέβαια το στόμα τους να καταγγείλουν τον Ερντογάν για τον συνεχιζόμενο πόλεμο μέσα σε κατοικημένες περιοχές της Νοτιοανατολικής Τουρκίας με δεκάδες νεκρούς καθημερινά, ούτε για το γεγονός πως, όσο ο Πούτιν και ο Άσαντ βομβάρδιζαν το Χαλέπι, ο Ερντογάν κρατούσε κλειστά τα σύνορά του για 100.000 πρόσφυγες που έφυγαν από τη ρημαγμένη πόλη. Στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου ανησυχούν μόνο για τις απαιτήσεις του Νταβούτογλου περί επανέναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ όσο δεν λύνεται το Κυπριακό.

Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις 17 και 18 Μάρτη, τα παζάρια ΕΕ-Τουρκίας αναμένεται να καταλήξουν σε αποφάσεις. Όπως καταγγέλλει η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και διεθνείς οργανώσεις δικαιωμάτων, οι αποφάσεις αυτές θα έχουν το χαρακτήρα μαζικών επαναπροωθήσεων προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα ή μεσοπέλαγα από το Αιγαίο, πριν οι άνθρωποι καταφέρουν να πατήσουν το πόδι τους σε ελληνικά νησιά. Κάτι τέτοιο καταπατά τη συνθήκη της Γενεύης για τους πρόσφυγες και το διεθνές δίκαιο.

Αν επιτευχθεί η συμφωνία, η Τουρκία θα «αναβαθμιστεί» σε φυλακή των προσφύγων με αντάλλαγμα κάποια δισ. με την πρόοδο των εργασιών «αποτροπής». Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες θα κληθεί ο Νταβούτογλου να αποδείξει πόσο εννοεί τη συνεργασία με την Κομισιόν και τον Τσίπρα, κυνηγώντας τα φουσκωτά, για να μην αποπλέουν από τα παράλια, και διευρύνοντας τη «φιλοξενία» στα άθλια προσφυγικά στρατόπεδα της Τουρκίας. Όμως το βέβαιο είναι πως οι πρόσφυγες θα συνεχίσουν να περνούν στην Ελλάδα με βασικό προορισμό την κεντρική και βόρεια Ευρώπη, όσο η Συρία θα παραμένει ερειπωμένη χώρα.

Ευρωπαίοι πολιτικοί ισχυρίζονται πως όταν τελειώσει ο πόλεμος στη Συρία, οι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν στις εστίες τους. Κάτι τέτοιο δεν είναι καθόλου βέβαιο πως θα συμβεί. Ακόμα κι αν η εύθραυστη εκεχειρία των τελευταίων εβδομάδων στη Συρία κρατήσει για μήνες, αν δεν ανοικοδομηθούν οι κατεστραμμένες πόλεις και αν δεν ξαναδημιουργηθούν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, το μόνο που θα συμβεί είναι πως οι Σύριοι θα σταματήσουν να θεωρούνται από τη Δύση πρόσφυγες πολέμου και θα μετατραπούν σε «παράτυπους μετανάστες».

Καθήκον του κινήματος και της Αριστεράς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη είναι να επιβάλλουμε πως τόσο τα θύματα του πολέμου όσο και της φτώχειας θα είναι καλοδεχούμενα εδώ χωρίς όρους και προϋποθέσεις.

Καλοδεχούμενοι χωρίς προϋποθέσεις σημαίνει:

·         Να πέσουν οι δολοφονικοί φράχτες και να ανοίξουν τα σύνορα για τους πρόσφυγες. Αυτό αφορά τους φράχτες και τα συνοριακά περάσματα τόσο στην Ειδομένη όσο και στον Έβρο. Οι εκατοντάδες πνιγμένοι άνθρωποι στο Αιγαίο έχουν την ίδια ψυχή με τους πρόσφυγες που πνίγηκαν πριν λίγες μέρες στους χείμαρρους της Γευγελής.

·         Η εναντίωσή μας στις συλλήψεις, τις επαναπροωθήσεις και τις απελάσεις αφορά τους πρόσφυγες όσο και τους μετανάστες. Τα παιδάκια από το Μπαγκλαντές, που λιώνουν για ένα κομμάτι ψωμί στην πολυεθνική και τα παίρνουν οι γονείς τους από το χέρι στην Ευρώπη, είναι καλοδεχούμενα όσο είναι και τα παιδάκια που έρχονται από το κατεστραμμένο Χαλέπι, την Νταράα και τη Ράκα. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, που θα μείνουν εδώ, χρειάζονται να εφοδιαστούν με νομιμοποιητικά έγγραφα που να εξασφαλίζουν ίσα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα με τους ντόπιους κατοίκους.

·         Η απαίτησή μας για ανοιχτές ανθρώπινες δομές φιλοξενίας δεν έχει όρια αριθμού ανθρώπων και χρόνου φιλοξενίας. Φιλοξενία σημαίνει υποδομές στις πόλεις, όχι στη μέση του πουθενά στρατόπεδα «έκτακτης ανάγκης». Σε κτίρια του δημοσίου που δεν χρησιμοποιούνται και σε κλειστά ξενοδοχεία. Με επέκταση των προγραμμάτων επιδότησης ενοικίου πέραν των 20.000 θέσεων που έχουν εξαγγελθεί, για όλους τους αστέγους και τους άπορους, ντόπιους, πρόσφυγες ή μετανάστες, όχι αποκλειστικά για πρόσφυγες προερχόμενους από τη Συρία. 

Σκίτσο του Πέτρου Ζερβού