Η αιτία της επίσπευσης βρίσκεται στην κρίση, που ωθεί την Ευρώπη στην ύφεση και συγκρατεί την ανάκαμψη στις ΗΠΑ. Το σχέδιο βασίζεται στη διαπίστωση πως οι ανταλλαγές Ενωμένης Ευρώπης-ΗΠΑ αποτελούν το μισό των διεθνών ανταλλαγών και περίπου ισοσκελίζονται, ενώ και οι δύο αγορές υφίστανται τον ανταγωνισμό των εμπορευμάτων με προέλευση τις αναδυόμενες αγορές.

Στις 14 του Ιούνη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή («Κομισιόν») ζήτησε από το Κοινοβούλιο την εντολή, προκειμένου να διαπραγματευθεί μια συμφωνία ελεύθερων ανταλλαγών με τις ΗΠΑ. Το θέμα θα τεθεί επίσης στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για μια αντίστοιχη δέσμευση των κρατών-μελών.

Η ιδέα της «μεγάλης υπερατλαντικής αγοράς» βγήκε απ’ το συρτάρι (όπου παρέμενε από το 1990) το 2012, με τη συγκρότηση μιας «ομάδας υψηλόβαθμων στελεχών», καθοδηγούμενη από τον Ευρωπαίο επίτροπο εμπορίου και τον Αμερικανό ομόλογό του.

Στις 13 Φλεβάρη 2013, δημιουργήθηκε από τον Ομπάμα, τον Μπαρόζο και τον Βαν Ρομπέι ένα σχέδιο που βαφτίστηκε «σύμφωνο υπερατλαντικής συνεργασίας για το εμπόριο και τις επενδύσεις». Ένα μήνα αργότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκινούσε τη διαδικασία για την υλοποίηση του σχεδίου από τις αρχές του 2015.

Η αιτία της επίσπευσης βρίσκεται στην κρίση, που ωθεί την Ευρώπη στην ύφεση και συγκρατεί την ανάκαμψη στις ΗΠΑ. Το σχέδιο βασίζεται στη διαπίστωση πως οι ανταλλαγές Ενωμένης Ευρώπης-ΗΠΑ αποτελούν το μισό των διεθνών ανταλλαγών και περίπου ισοσκελίζονται, ενώ και οι δύο αγορές υφίστανται τον ανταγωνισμό των εμπορευμάτων με προέλευση τις αναδυόμενες αγορές.

Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα εμπόδιο στις εισαγωγές στα σύνορα της ζώνης Ε.Ε.-ΗΠΑ προκειμένου να προωθηθεί η ανάπτυξη των ανταλλαγών στο εσωτερικό της ζώνης αυτής.

Άνοδος του προστατευτισμού

Καθώς τα τελωνειακά τέλη είναι ήδη πολύ φθηνά, η εφαρμογή θα πραγματοποιηθεί κυρίως με ρυθμίσεις «κανονιστικού» χαρακτήρα. ΗΠΑ και Ε.Ε. χρησιμοποιούν ήδη τέτοιου τύπου κανόνες (υγειονομικούς, περιβαλλοντικούς –συνθήκες υπό τις οποίες κατασκευάζονται τα εμπορεύματα) για να προστατεύσουν την οικονομία τους.

Πρόκειται λοιπόν να εναρμονίσουν τους κανόνες αυτούς εντός της ζώνης, με σκοπό την «ευελιξία» των εσωτερικών ανταλλαγών, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα εμπόδια στα εμπορεύματα που έρχονται απ’ το εξωτερικό.

Αυτός ο «προστατευτισμός μέσω προτύπου» θα επέτρεπε, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την αύξηση των εξαγωγών της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ κατά 28% (187 δισεκατομμύρια ευρώ). Αυτό θα μεταφραζόταν σε «547 ευρώ αύξηση του ετήσιου εισοδήματος για μια τετραμελή οικογένεια» και θα συνεπάγετο βεβαίως μια ανάκαμψη της απασχόλησης.

Όμως, γνωρίζουμε πόση αξία έχουν αυτές οι προβλέψεις των «ειδικών». Και είναι προφανές πως μια τέτοια συμφωνία θα ωθήσει διαφορετικές νομοθεσίες (πρότυπα ποιότητας, κοινωνικά, «πολιτιστικής εξαίρεσης») σε μια ευθυγράμμιση προς τα κάτω.

Επιπλέον, όπως όλες οι πολιτικές προστατευτισμού –ακόμα και οι συγκαλυμμένες– το σύμφωνο αυτό δεν μπορεί παρά να οξύνει τις οικονομικές και πολιτικές αντιθέσεις και να επιδεινώσει την κρίση.

Πολλοί αντινεοφιλελεύθεροι αγωνιστές, όπως και το Κόμμα της Αριστεράς, τάχθηκαν εναντίον αυτής της συμφωνίας. Όμως, αυτή τη φορά το κάνουν στο όνομα της Ευρωπαϊκής κυριαρχίας η οποία θα απειλείτο από τη χειραγώγιση των ΗΠΑ. «Δε θέλουμε μία Ευρώπη Αμερικανική», γράφουν μάλιστα στο Κόμμα της Αριστεράς.

Το πρόβλημα είναι πως πολλοί , περιλαμβανομένης και της Μαρίν Λε Πεν, έσπευσαν και συνωθούνται σε αυτό το ολισθηρό πεδίο.

Με ποιό τρόπο η υπεράσπιση της κυριαρχίας της Ευρώπης των τραπεζιτών απέναντι στις ΗΠΑ μπορεί να αποτελεί μια πολιτική προοπτική για τους εργαζόμενους και τους λαούς;

Ο αγώνας ενάντια στη λεηλασία των ελεύθερων ανταλλαγών δεν θα είναι αποτελεσματικός παρά μόνο αν τοποθετείται από την οπτική γωνία των εργαζομένων και των λαών, από την οπτική γωνία μιας άλλης Ευρώπης που δρα για να σπάσει το φαύλο κύκλο του φιλελευθερισμού, ο οποίος κατεδαφίζει τα κοινωνικά και δημοκρατικά κεκτημένα και βάζει τους λαούς να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλο.