Το φάντασμα του μιλιταρισμού επιστρέφει στην Ευρώπη

Η όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, η επέκταση των πολεμικών συγκρούσεων και η πολιτική ενδυνάμωση των διαφόρων μορφών της ακροδεξιάς, δημιουργούν ένα πολύ προβληματικό πλαίσιο για τους εργαζόμενους και τα φτωχά κοινωνικά στρώματα διεθνώς. Ο μιλιταρισμός επιστρέφει στην Ευρώπη με τους πιο αισχρούς όρους τη στιγμή που οι κοινωνικές δομές καταρρέουν και εμπεδώνεται ένα νέο μοντέλο άσκησης πολιτικής. Το ερώτημα του πώς απαντάμε απέναντι σε αυτή τη ζοφερή συνθήκη επανέρχεται διαρκώς. Όμως αξίζει πρώτα να δούμε τη μεγάλη εικόνα.

Πολεμική ετοιμότητα

Η ΕΕ αυτή τη στιγμή έχει μπει σε έναν φρενήρη ρυθμό εξοπλιστικών προγραμμάτων και πολεμικών δαπανών. Τα νούμερα πραγματικά προκαλούν ίλιγγο. Και ακόμη δεν έχουν πιάσει το ταβάνι τους. Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας οι λεγόμενες «αμυντικές δαπάνες» των κρατών - μελών της ΕΕ πρόκειται να φτάσουν το 2024 στο δυσθεώρητο ποσό των 326 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 2% του ΑΕΠ της. Μιλάμε για μια αύξηση της τάξεως του 30% σε σχέση με το 2021 πριν την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Όπως σημειώνει η έκθεση του Bloomberg Intelligence οι ισχυρότερες ευρωπαϊκές χώρες ενδέχεται να χρειαστεί να διπλασιάσουν τις «αμυντικές» δαπάνες «για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της ρωσικής επιθετικότητας στην Ουκρανία, καθώς και το ενδεχόμενο μιας μικρότερης αμερικανικής στήριξης υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ». Αναλυτές της έκθεσης τονίζουν ότι τα 15 μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ πιθανόν να χρειαστεί να αυξήσουν τις στρατιωτικές επενδύσεις από 320 δισ. ευρώ ετησίως σε έως και 700 δισ. ευρώ.

Πέραν όμως από εκθέσεις και αναλύσεις, πολύ πιο ωμά και ξεκάθαρα τοποθετείται στο ζήτημα η ίδια η ηγεσία της ΕΕ. «Φαίνεται ότι το 2% (του ΑΕΠ) δεν θα είναι αρκετό για να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε», τόνισε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ, μετά τη σύνοδο των υπουργών Άμυνας της ΕΕ. Και αν ο Μπορέλ θέτει τον πήχη άνω του 2%, η νεοεκλεγείσα πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, δεν κάνει πίσω σημειώνοντας την «ανάγκη επένδυσης πρόσθετων 500 δισ. ευρώ σε «αμυντικές» επενδύσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία, λόγω των δίχως προηγούμενο απειλών με τις οποίες είναι αντιμέτωπη η γηραιά ήπειρος. Από κοντά βέβαια και τα μόνιμα κοράκια της αγοράς με τον πρώην πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι να κάνει λόγο για «αργό θάνατο» της ΕΕ στην παγκόσμια «ιμπεριαλιστική σκακιέρα», αν τα κράτη - μέλη δεν ενεργήσουν άμεσα για να ενισχύσουν την παραγωγικότητα με πρόσθετες επενδύσεις στην πολεμική βιομηχανία. Όλα αυτά τη στιγμή που η ΕΕ ήδη έχει διαθέσει 45 δισ. ευρώ για παραδόσεις στρατιωτικών όπλων, εκπαιδευτικές αποστολές και βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Ειρήνης, προς την Ουκρανία.

Κάπως έτσι, το πολεμικό ενδεχόμενο δεν είναι πια μια μακρινή σκέψη αλλά μια υπαρκτή προοπτική. Τα κράτη - μέλη της ΕΕ θωρακίζονται απέναντι σε κάθε πιθανότητα κινδύνου, γεγονός που πρέπει να σημάνει συναγερμό για τις εργατικές τάξης στην Ευρώπη. Η Γερμανία έχει ήδη καταρτίσει το σχέδιο «Operation Deutschland» σε περίπτωση ξεσπάσματος ενός πολέμου με παγκόσμιες διαστάσεις. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει στρατιωτικές εφόδους, αξιοποίηση υποδομών ως καταφύγια και προβλέψεις για ενεργειακή επάρκεια. Την ίδια στιγμή η Πολωνία σκοπεύει να δαπανήσει το 5% του ΑΕΠ της για την άμυνα το επόμενο έτος, ενώ τα τρία κράτη της Βαλτικής πρόκειται να δαπανήσουν περισσότερο από 3% του ΑΕΠ τους σε εξοπλισμούς. Ακόμη, όμως, και κράτη χωρίς πολεμική παράδοση μπαίνουν στον μιλιταριστικό χορό. Ενδεικτικό είναι ότι όλες οι σκανδιναβικές χώρες είτε εξέδωσαν φυλλάδια, είτε απέστειλαν e-mails στους ενήλικες πολίτες τους σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να αντιδράσουν επαρκώς σε περίπτωση μιας γενικευμένης κρίσης ή ενός πολεμικού επεισοδίου. Πρόκειται για κινήσεις που περισσότερο θα βλέπαμε σε μια δυστοπική ταινία παρά στην πραγματική μας ζωή. Όμως η σύγχρονη ζωή στον καπιταλισμό ίσως να μοιάζει με δυστοπία.

Αντιπολεμικό μέτωπο

Είναι σαφές ότι οι κυρίαρχες τάξεις της Ευρώπης έχουν πάρει την απόφαση να βαδίσουν σε έναν πολύ επικίνδυνο δρόμο. Το δρόμο του εθνικού προστατευτισμού, της πολεμικής προετοιμασίας και της ιμπεριαλιστικής όξυνσης. Η πολιτική τους ρητορική, οι οικονομικές τους δαπάνες και οι ιστορικές τους αναφορές αυτό μαρτυρούν. Αυτή η συνθήκη, αυτόματα αναβαθμίζει τα καθήκοντα του κινήματος και της Αριστεράς. Πατώντας στις πιο ταξικές και διεθνιστικές παραδόσεις οφείλουμε να αντιδράσουμε μπροστά στη στρατιωτική έξαρση των από πάνω. Τα δισεκατομμύρια που δαπανούνται για πολεμικούς εξοπλισμούς πρέπει να απαιτήσουμε εδώ και τώρα να δοθούν σε υγεία, παιδεία και κοινωνικές δαπάνες. Οι ευρωπαϊκοί πόροι να διατεθούν για τις ανάγκες ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, για την ενίσχυση δομών αλληλεγγύης στους πρόσφυγες, στα θύματα των πολεμικών συρράξεων. 

Το φάντασμα του μιλιταρισμού επιστρέφει στην Ευρώπη και όλοι μαζί οφείλουμε να το στείλουμε ξανά εκεί που ανήκει: στο σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Είναι ζωτικής σημασίας ανάγκη το επόμενο διάστημα να οικοδομηθεί ένα μαζικό και ενωτικό αντιπολεμικό κίνημα που θα απλώνεται σε κάθε χώρο δουλειάς, σχολή, σχολείο και γειτονιά. Που θα συνδέεται με τους ανθρώπους του μόχθου και του αγώνα που θέλουν να αγωνιστούν για μια καλύτερη ζωή και όχι να γίνουν κιμάς στην πολεμική κρεατομηχανή του Μητσοτάκη και των φίλων του. Είναι πιο σημαντικό από ποτέ τα τελευταία χρόνια να ορίσουμε εκ νέου την πολιτική ατζέντα και να θέσουμε μέσα από τους αγώνες μας τις βάσεις για μια κοινωνία που θα βάζει ψηλότερα τις ανάγκες των ανθρώπων από τα συμφέροντα των πλουτοκρατών και ιμπεριαλιστών. Στην Ελλάδα έχουμε μακρά παράδοση τέτοιων πολιτικών μαχών. Ήρθε η ώρα να πιάσουμε το νήμα του παρελθόντος για τους αγώνες του μέλλοντος.

Κυβέρνηση Μητσοτάκη: Πολεμικές προετοιμασίες με την «Ατζέντα 2030»

Προφανώς η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα τέτοιο πάρτι εξοπλισμών, στρατιωτικοποίησης και πάσης φύσεως βρώμικων οικονομικών συναλλαγών. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης τόσο στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο με αποστολή πολεμικού υλικού, όσο και στη γενοκτονία στη Γάζα με την προκλητική δημόσια στήριξη στον εγκληματία και διεθνώς διωκόμενο Νετανιάχου δεν προμήνυαν κάτι διαφορετικό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιχειρεί με κάθε τρόπο να κρατήσει τα σκήπτρα του μαντρόσκυλου του δυτικού ιμπεριαλισμού στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Αυτός είναι και ο λόγος που έχει προχωρήσει σε πρωτοφανείς διαχρονικά δαπάνες για πολεμικούς εξοπλισμούς. Τη στιγμή που η ελληνική κοινωνία βυθίζεται στην οικονομική ασφυξία και ανέχεια, δωρίζονται δισεκατομμύρια ευρώ σε πολεμικές βιομηχανίες. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Δένδιας προσαρμόστηκε πλήρως στο νέο ευρωπαϊκό αμυντικό δόγμα, χωρίς να ψελλίσει το παραμικρό.

Η λεγόμενη «Ατζέντα 2030» είναι η βιτρίνα της νέας αμυντικής πολιτικής της κυβέρνησης με πρωτομάστορα τον Νίκο Δένδια. Είναι σύμφωνα με τον ίδιο, η «μεγαλύτερη μεταρρύθμιση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που έχει γίνει στο νέο ελληνικό κράτος» και απ’ ό,τι φαίνεται έχει ως στόχο την αναπροσαρμογή τους προκειμένου να ανταποκρίνονται στα νέα διεθνή στρατιωτικά πρότυπα. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε «Το νέο και συνεχές μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας και η εξέλιξη της τεχνολογίας επιβάλλουν την εφαρμογή σύγχρονων και αποτελεσματικών λύσεων στον τομέα της Εθνικής Άμυνας. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η Ατζέντα 2030 αποτελεί μία μεταρρύθμιση η οποία, πέραν των άλλων, φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα ελληνικό αμυντικό οικοσύστημα καινοτομίας και τεχνολογίας». Αυτό που αμέλησε να προσδιορίσει ο υπουργός είναι με τι πόρους και εις βάρος της τσέπης ποιων θα υλοποιηθεί ένα τέτοιο κολοσσιαίο πρόγραμμα. Πολύ περισσότερο, όμως, τι κινδύνους κρύβει μια τέτοια πολιτική για τους λαούς διεθνώς.

Η Ατζέντα 2030 βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος αφορά στην αναδιοργάνωση της δομής και λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από την αναδιάταξη Σχηματισμών/Μονάδων, τη συγκρότηση Μονάδων Διττού ρόλου/χρήσης για την Άμυνα και την Πολιτική Προστασία και τη δημιουργία Διεύθυνσης Ηλεκτρονικού Πολέμου. Ο δεύτερος και κομβικότερος όλων αφορά στην επικαιροποίηση του εξοπλιστικού προγράμματος. Ο ελληνικός καπιταλισμός επιχειρεί τη συνολική αναθεώρηση του εξοπλιστικού προγράμματος μέσα από την απόκτηση 20 μαχητικών τύπου F-35 και την έναρξη διερεύνησης συμμετοχής στο πρόγραμμα ναυπήγησης της φρεγάτας κλάσης Constellation, της νέας γενιάς φρεγάτας του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Μαζί με τα μαχητικά αεροσκάφη Rafale, τις φρεγάτες Belharra και τα ελικόπτερα Romeo η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπαίνει για τα καλά στους πολεμικούς ανταγωνισμούς κάνοντας χρυσές τις πολεμικές βιομηχανίες. Την ίδια στιγμή, όμως, θέλει να επενδύσει και ισχυρά κεφάλαια στο Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα νέο μοντέλο λειτουργίας της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Ο τρίτος πυλώνας της Ατζέντας 2030, αφορά στους ανθρώπινους πόρους των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των αξιωματικών και τον επανασχεδιασμό της σταδιοδρομίας τους.

Η Ελλάδα εισέρχεται για τα καλά στο παιχνίδι της πολεμικής ετοιμότητας, ειδικά μετά την απόφαση της Κομισιόν για επένδυση 392 δισ. ευρώ από τα λεγόμενα Ταμεία Συνοχής της ΕΕ για επενδύσεις σε εξοπλισμούς και στρατιωτικές υποδομές. Προκαλεί μάλιστα ντροπή ότι βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ για την ανάπτυξη ενός αντιπυραυλικού συστήματος αξίας 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, παρόμοιου με το ισραηλινό Iron Dome. Την είδηση έκανε γνωστή το πρακτορείο Reuters το οποίο επικαλείται Έλληνες αξιωματούχους και το προτεινόμενο σύστημα αναμένεται να περιλαμβάνει πολλαπλά επίπεδα άμυνας για την αναχαίτιση διαφόρων τύπων πυραύλων και drones. Τι μπορεί να πει κανείς, όμως, όταν η Ελλάδα της φτώχειας, της ακρίβειας και του πληθωρισμού σχεδιάζει να επενδύσει 12,8 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2035 για τον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεών της; Τι μπορεί να πει κανείς όταν οι επίσημες ελληνικές κρατικές αρχές συνομιλούν με το κράτος τρομοκράτη που διαπράττει μια γενοκτονία εδώ και ένα χρόνο σε ζωντανή σύνδεση; Τι μπορεί να πει κανείς για το μιλιταριστικό κρεσέντο του ελληνικού αστισμού;

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά