(αφιερωμένο στη μνήμη του Ανέστη Ταρπάγκου)
Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε μια όξυνση της διαπάλης στο εσωτερικό των συνδικάτων, με αποκορύφωμα τα όσα διαδραματίστηκαν στο πρόσφατο 38ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΙΥΕ), το οποίο τελικά δεν πραγματοποιήθηκε λόγω του πρωτοφανούς σκηνικού αγριότητας και των εκατέρωθεν καταγγελιών. Συγκεκριμένα, το ΠΑΜΕ κατηγορεί την πλειοψηφία της ΟΙΥΕ ότι στο συνέδριο συμμετείχαν αντιπρόσωποι, οι οποίοι εκπορεύονται από εργοδοτικούς μηχανισμούς με την κάλυψη της Ομοσπονδίας, ενώ η πλειοψηφία κατηγορεί το ΠΑΜΕ για τραμπουκισμούς και παρεμπόδιση των διαδικασιών του συνεδρίου επειδή τα αποτελέσματα θα έδειχναν σημαντική μείωση των δυνάμεών του. Όλα αυτά, συνθέτουν ένα τοπίο το οποίο τα ήδη απαξιωμένα συνδικάτα απαξιώνονται πιο πολύ στη συνείδηση του κόσμου της εργασίας, όπου τέτοιου τύπου διαδικασίες του φαίνονται εντελώς ξένες μπροστά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Είναι γεγονός ότι η πορεία των συνδικάτων δεν ήταν ποτέ ευθύγραμμη. Συνοδεύτηκε από μια σειρά παθογένειες, που το συνοδεύουν μέχρι σήμερα, όπως η χρόνια μείωση της συνδικαλιστικής πυκνότητας, ο οργανωτικός κατακερματισμός εξαιτίας της πληθώρας συνδικάτων, ο κλαδικός συντεχνιασμός, η έντονη παραταξιοποίηση και κομματικοποίηση, οι ποικίλες κρατικές παρεμβάσεις, η έλλειψη οικονομικής αυτοτέλειας, η τάση ενσωμάτωσης σε θεσμούς του κράτους, οι πελατειακές σχέσεις, οι ελλιπείς δημοκρατικές διαδικασίες, οι διαχωρισμοί και τα δίπολα στο εσωτερικό της εργατικής τάξης, η άμβλυνση της ταξικής συνείδησης, η παραίτηση από τη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου συνδικαλιστικού προγράμματος που θα προτείνει ένα εναλλακτικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης κτλ.
Συνοδευόμενα όλα αυτά με την επισφάλεια στην εργασία, την ανεργία, την εξάπλωση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, την απορύθμιση της αγοράς εργασίας, την αλλαγή στη σύνθεση της εργατικής τάξης, την ανάπτυξη του τριτογενούς τομέα της οικονομίας, την επίθεση κατά του κράτους-πρόνοιας, τη μετάλλαξη του εργατικού δικαίου, την εξατομίκευση των εργασιακών σχέσεων, τη συμπίεση των αμοιβών, την κρίση εμπιστοσύνης στα συνδικάτα να διαφυλάξουν τα κεκτημένα, τη μείωση της διάρκειας των εργατικών αγώνων, την έλλειψη σωματείων στους χώρους δουλειάς στον ιδιωτικό τομέα κλπ., είχαν ως αποτέλεσμα την ένταση της ανασφάλειας για τους εργαζόμενους, η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας μεταξύ τους, καθιστά πιο δύσκολη τη διάθεση για συλλογική δράση, συνθέτοντας αυτό που ονομάζουμε κρίση του συνδικαλιστικού κινήματος.
Η προαναφερθείσα κατάσταση του εργατικού-συνδικαλιστικού κινήματος, εκτός του ότι επιδεινώθηκε στα χρόνια των μνημονίων, ακυρώνοντας για τους εργαζόμενους κατακτήσεις ενός αιώνα, οδηγεί, εξαιτίας και των εσωτερικών του προβλημάτων, σε πλήρη εκφυλισμό και απαξίωση του θεσμού στη συνείδηση του κόσμου της εργασίας.
Σε μια τέτοια κατάσταση, οι δυνάμεις που θα πρέπει να επωμιστούν το βάρος της ανασυγκρότησης των συνδικάτων είναι κατά κύριο λόγο της Αριστεράς. Άρα, αυτές πρέπει πρωτίστως να προβάλλουν μια άλλη κουλτούρα. Διότι, όπως είναι ιστορικά καταγεγραμμένο, ακόμη και στις εποχές των πέτρινων χρόνων για την εργατική τάξη, που υπήρχαν ποικίλες κρατικές και εργοδοτικές παρεμβάσεις, διώξεις και φυλακίσεις συνδικαλιστών και κυριαρχούσε ο εργατοπατερισμός και η αλλοίωση της θέλησης των εργαζομένων, τα οποία ελάμβαναν χώρα από την εποχή του Μεσοπολέμου μέχρι τη μεταπολιτευτική περίοδο (1974-1981), ήταν οι συνδικαλιστικές δυνάμεις της Αριστεράς που πάλευαν για τον εκδημοκρατισμό του συνδικαλιστικού κινήματος και μάλιστα σε αντίθεση με τις μεθόδους επίλυσης των διαφορών που χρησιμοποιούσαν οι αντίπαλοί της. Και αυτό επειδή ο βασικός τους στόχος ήταν η ενότητα της εργατικής τάξης, ακόμη και με αυτούς που τους θεωρούσαν παραπλανημένους και συσπειρώνονταν σε συνδικάτα που κυριαρχούσε η συνεργασία με κρατικούς και εργοδοτικούς μηχανισμούς. Συνεπώς αντιμετώπιζαν το πρόβλημα με πολιτικούς τρόπους και όχι με οργανωτικούς ή διοικητικούς.
Αυτή η κουλτούρα αντιμετώπισης των διαφορών θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα και να κατακτηθεί εκ νέου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παθογένειες του συνδικαλιστικού κινήματος, ώστε να προσελκύσει ξανά τους εργαζόμενους στις τάξεις του.
