Για μια σύγχρονη Μαρία Φαρράρ*

Με αφορμή το περιστατικό στην Νέα Σμύρνη όπου 22χρονη μητέρα έριξε το νεογέννητο παιδί της στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας που έμενε, αναδύθηκαν για ακόμη μία φορά όλες οι παθογένειες του κοινωνικού και πολιτικοοικονομικού συστήματος που ζούμε. Στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας της Νέας Σμύρνης κρύφτηκε όλη η υποκρισία, η μοναξιά και ο φόβος μιας κοινωνίας που “απουσιάζει”. Το παρόν άρθρο δεν έχει σκοπό να πάρει θέση για το έγκλημα, αλλά να μιλήσει για όλα εκείνα που δεν μας απασχόλησαν ενώ θα έπρεπε, για όσα έπρεπε να δούμε αλλά στρέψαμε το βλέμμα αλλού. Ένα νεογνό είναι νεκρό, μια νεαρή γυναίκα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της κάθειρξης και κανένας δεν βρέθηκε, αλήθεια, να μιλήσει για όλα εκείνα που θα μπορούσαν να είχαν γίνει για τη στήριξη, τη βοήθεια και την ενδυνάμωση αυτής της γυναίκας ώστε να είχαμε αποφύγει το έγκλημα.

Μια νεαρή γυναίκα που σκοτώνει το νεογέννητο παιδί της αντιπροσωπεύει για το σύστημα ό,τι πιο άρρωστο και χολεριασμένο. Υπαίτια είναι μόνο η γυναίκα και ουδείς άλλος. Η συζήτηση αρχίζει και σταματάει στην ευθύνη της μητέρας. Ουδείς αναρωτιέται όμως για τις συνθήκες που την οδηγούν στην όποια επιλογή. Η μοναξιά, ο φόβος, η έλλειψη χρημάτων δεν απασχολεί κανέναν. Ακόμη και αν η καταπίεση ή η ανισότητα αναπαράγονται από το ίδιο το σύστημα και τους κρατικούς μηχανισμούς οι υπέρμαχοι των συντηρητικών αντιλήψεων  πρωτοστατούν χύνοντας κροκοδείλια δάκρυα για την αξία της ανθρώπινης ζωής και κρύβονται υποκριτικά πίσω από τις ψευδεπίγραφες αξίες τους. Έτσι, μέσω αυτής της τακτικής η οικονομική ανισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών απαξιώνεται, τα κρούσματα βίας, κακοποίησης ή παρενόχλησης εξατομικεύονται, τα εγκλήματα που διαπράττονται από γυναίκες καθιστούν ως θύτες μονάχα αυτές.

Στην είδηση της παιδοκτονίας τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης αφιόνισαν και  έσπευσαν να στολίσουν τα δελτία τους με τίτλους όπως “το φρικιαστικό- απάνθρωπο έγκλημα”, να ασχοληθούν με την κοινωνική ζωή της 22χρονης και με το πώς κατάφερε να κρύψει την εγκυμοσύνη της. Τι ρούχα φόραγε, τι είδους ζωή έκανε. Μέσα από την είδηση όμως αυτή βγήκε στην επιφάνεια όλη η αναλγησία και η βιαιότητα της κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που ακόμη και σήμερα αντιμετωπίζει καχύποπτα τις μητέρες που αποκτούν παιδιά εκτός γάμου, που σοκάρεται στο ενδεχόμενο της παιδοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, που στην είδηση μιας παιδοκτονίας θα προτιμήσει να ”λιθοβολήσει” τη μητέρα και να εκτοξεύσει σεξιστικούς οχετούς και ύβρεις από το να αγωνιστεί για τον τερματισμό αυτών των περιστατικών. Και έτσι σιγά σιγά το πόρισμα βγήκε. Η μάνα “τέρας”, η σύγχρονη Μήδεια θα βρεθεί στο στόχαστρο της κοινωνίας και θα καεί στην πυρά. Και κάπου εκεί η ιστορία θα κλείσει. Η μητέρα καταδικάστηκε από την κοινωνία και οι “δήμιοι” την αποκεφάλισαν και την καταδίκασαν πριν από τη δικαιοσύνη. Η κοπέλα έδωσε το DNA της και ταυτοποιήθηκε ως μητέρα του νεογνού, ο φάκελος έκλεισε. Τα παιδιά είναι υπόθεση της γυναίκας, η γυναίκα έχει την ευθύνη, η γυναίκα έπρεπε να προσέχει. Πώς όμως θα διαταραχθούν οι ισορροπίες της πατριαρχικής κοινωνίας, πώς θα τερματιστεί όλη αυτή η υποκρισία αν δεν παλέψουμε συλλογικά για την ανατροπή της υπάρχουσας πραγματικότητας; Ο πατέρας του μωρού δεν ταυτοποιήθηκε ποτέ και ούτε πρόκειται, σαν να μην έχει μερίδιο ευθύνης και η απουσία του γίνεται αποδεκτή από μεγάλο μέρος του κοινωνικού συνόλου. Εξάλλου όλοι τη Μήδεια θυμούνται και ο Κρόνος βρίσκεται ξεχασμένος στις σελίδες της μυθολογίας.  

Το περιστατικό της παιδοκτονίας συμπαρέσυρε μαζί που ζητήματα που θα έπρεπε να έχουν λυθεί εδώ και καιρό. Σήμερα εν έτη 2018 πολλές γυναίκες αγνοούν τα δικαιώματά τους. Γιατί κανείς δεν βρέθηκε να τους μιλήσει για το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματος, για το κερδισμένο με αγώνες δικαίωμα στην άμβλωση. Πέραν όμως της άγνοιας των γυναικών είναι η αδιαφορία του πολιτικού συστήματος και η έλλειψη του Κράτους Πρόνοιας που εντείνει την καταπίεση των γυναικών, που παρατείνει το αδιέξοδο στο οποίο μπορεί να βρίσκονται. Πόσο διαφορετική θα ήταν αλήθεια η κατάσταση αν τα κατοχυρωμένα δικαιώματα των γυναικών γίνονταν σεβαστά, αν το δικαίωμα στην έκτρωση δεν ήταν ακόμη και σήμερα μια “δύσκολη υπόθεση” για πολλές γυναίκες; Πόσο διαφορετικά θα ήταν όλα αν η έκτρωση ήταν δωρεάν; Σε τι βάση θα μιλάγαμε αν υπήρχαν δομές στήριξης εγκύων γυναικών; Πόσο αλλαγμένη θα ήταν η πραγματικότητα αν οι γυναίκες δεν όφειλαν να ανταποκριθούν στο ρόλο που τους απέδωσε το σύστημα; Με αφορμή την 22χρονη ήρθε η ώρα να μιλήσουμε. Η δική μας συζήτηση όμως δεν θα ψάχνει τον ένοχο, αλλά θα σχετίζεται με την άρση της καταπίεσης των γυναικών και την αμφισβήτηση των κοινωνικών ρόλων όπως αυτοί αποδίδονται μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Έχουμε χρέος να αγωνιστούμε. Ώστε να μη χρειαστεί ξανά καμία γυναίκα να “σηκώσει” μόνη της το βάρος της καταπίεσής της.

*Ποίημα του Μπέρτολτ Μπρέχτ :”Για την παιδοκτόνο Μαρία Φαρράρ”