Πρόκειται κυριολεκτικά για χαράγματα, δηλαδή για έργα χαρακτικής (ξυλογραφίες και λιθογραφίες) από καλλιτέχνες, οι οποίοι βίωσαν την περίοδο της Κατοχής και χάραξαν σκηνές από την πείνα, γυναίκες και παιδιά να λιμοκτονούν, τις μάνες σε απόγνωση, τους μαυραγορίτες που θησαύριζαν σε βάρος του λαού, τις διώξεις, τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις, αλλά και την Αντίσταση του λαού στον ναζισμό και τον φασισμό.
Ταυτόχρονα, είναι χαράγματα στη μνήμη μας, τα οποία συντελούν στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, ώστε να λειτουργήσουν αποτρεπτικά στην επανάληψη παρόμοιων φαινομένων, που στις σημερινές συνθήκες είναι η άσκηση βίας απέναντι στις πιο αδύνατες κοινωνικές ομάδες (π.χ. πρόσφυγες), καθώς και στον οποιοδήποτε «άλλο» και «διαφορετικό».
Η Έκθεση, με τίτλο, «Χαράγματα Μνήμης 1941-1944», πραγματοποιείται στη Βίλα Ζωγράφου, στον Δήμο Ζωγράφου (από 18 Μαρτίου μέχρι 10 Νοεμβρίου 2019), και ανήκει στη συλλογή του Χρήστου Μοσχανδρέου. Συνολικά, περιλαμβάνει 120 χαρακτικά και ζωγραφικά έργα πολύ σημαντικών δημιουργών (π.χ. Αντώνης Κανάς, Βάσω Κατράκη, Αλέκος Κοντόπουλος, Α. Τάσσος κ.ά.), που δημιουργήθηκαν μέσα στην Κατοχή ή λίγο αργότερα, αλλά και αφίσες της Αντίστασης, λευκώματα, φυλλάδια, σχέδια, βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες κλπ., εκείνης της εποχής.
Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε μια αφίσα, του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, η οποία είναι γραμμένη στα γερμανικά, και δείχνει ένα ρολόι, όπου η ώρα πλησιάζει δώδεκα ακριβώς, να προειδοποιεί τους Γερμανούς στρατιώτες ότι ο Χίτλερ οδηγεί τη χώρα τους στην καταστροφή, και από κάτω ένα Γερμανό στρατιώτη να τρυπά με την ξιφολόγχη του τη λερναία ύδρα του αγκυλωτού σταυρού.
Για την ακρίβεια η αφίσα έγραφε:
«Deutsche Soldaten!
Hitler furht Deutschland zur Katastrophe!
- Gebt Hire waffen dem E.L.AS.!
- Kaempft mit dem E.L.A.S.
GEGEN HITLER!».
Ουσιαστικά, καλούσε τους Γερμανούς στρατιώτες σε ανυπακοή για να πολεμήσουν εναντίον του Χίτλερ.
Τέλος, να πούμε ότι η τέχνη δεν κατέγραψε μόνο τα δεινά, αλλά λειτούργησε και ως τρόπος αντίστασης απέναντι στους κατακτητές και είχε ως σκοπό να εμπνεύσει τον κόσμο, ενισχύοντας το ηθικό του, για να ξεσηκωθεί.
