Η άλλη πλευρά των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού

Όταν ξεκινήσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, στα τέλη του μήνα, η τελετή έναρξης δεν θα πραγματοποιηθεί σε στάδιο, αλλά με βάρκες στον ποταμό Σηκουάνα. 

Το απόγευμα της ημέρας εκείνης, στο όνομα της «ασφάλειας» θα κλείσει ο εναέριος χώρος του Παρισιού καθώς και αρκετοί σταθμοί του Μετρό, ενώ θα είναι υπό στενή παρακολούθηση οι…10.000 που βρίσκονται στη λίστα των «τρομοκρατών» της Γαλλίας.

Πολλοί Παριζιάνοι σχεδιάζουν να φύγουν, προβλέποντας ότι η πρωτεύουσα θα μετατραπεί σε ένα χαοτικό σκηνικό και το σύστημα μεταφορών θα καταρρεύσει, από τα 16 εκατομμύρια αναμενόμενους επισκέπτες. Τα συνδικάτα του δημόσιου τομέα, από τους σιδηροδρομικούς μέχρι το προσωπικό των μουσείων, απειλούν με απεργίες, ώστε να λάβουν αποζημίωση για τις καλοκαιρινές τους διακοπές, που θυσιάζονται στο βωμό του βιομηχανοποιημένου αθλητισμού.

Εκτοπισμός

Πίσω από το κλίμα γιορτής για τους Αγώνες όμως, τους λαμπερούς χορηγούς και τις κορώνες ενθουσιασμού των ελίτ, υπάρχει πάντα μια λιγότερη φωτεινή πλευρά, γεμάτη κέρδη για το κεφάλαιο και καταστολή για τους φτωχούς. Για να ανοίξουν χώρο για το ολυμπιακό θέαμα, οι γαλλικές αρχές εκτοπίζουν φτωχούς και περιθωριοποιημένους πληθυσμούς εδώ και μήνες. Οι Αγώνες είναι ένα super gentrification για την πόλη. Δυνάμεις ασφαλείας φορτώνουν μετανάστες και αδέσποτα σε λεωφορεία και τους στέλνουν στο γαλλικό εσωτερικό. Τον Απρίλιο, η μεγαλύτερη κατάληψη στο Παρίσι - ένα πρώην εργοστάσιο τσιμέντου που στέγαζε περίπου 400 μετανάστες- εκκενώθηκε με έφοδο από την αστυνομία, αναγκάζοντας τους κατοίκους να βγουν στο κρύο. 

Μια έκθεση της ομάδας Le Revers de la Médaille (Η άλλη όψη του μεταλλίου) διαπίστωσε αύξηση σχεδόν 39% στις εξώσεις καταυλισμών το έτος πριν από τους Αγώνες του Παρισιού. Περισσότεροι από 12.500 άνθρωποι εκτοπίστηκαν από το Παρίσι μόνο το 2023-2024. Οι διοργανώτριες πόλεις άλλωστε έχουν κάνει παράδοση την εκδίωξη των απόκληρων, πριν φτάσουν στη σκηνή τα λαμπερά φώτα των παγκόσμιων μέσων ενημέρωσης, για να καλύψουν το αθλητικό θέαμα. Από το ναζιστικό Βερολίνο του 1936, μέχρι το Πεκίνο του 2008 και το Ρίο του 2016, ο εκτοπισμός περιθωριοποιημένων μελών της κοινωνίας αποτελεί βασικό εργαλείο, για να εξυπηρετηθεί η «ανάπτυξη» και η εμπορευματοποίηση της πόλης. 

Κατασκευαστικές

Tην ίδια ώρα, η δημοσιογραφική έρευνα έχει φέρει στο φως μια σειρά από καταχρήσεις των εργολάβων, που χρησιμοποιούν εργάτες χωρίς χαρτιά σε μαζική κλίμακα. Εργαζόμενοι, κυρίως μετανάστες, νοικιάζουν ταυτότητες για να βρουν δουλειά στα εργοτάξια και κάπως έτσι βρίσκονται υπό «ομηρεία» να δουλεύουν 12ωρα, με μισθό 8ωρου, χωρίς επαρκή εξοπλισμό ασφαλείας. Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν την έλλειψη ελέγχων ασφαλείας και αρκετά σοβαρά ατυχήματα, που δεν καταγράφηκαν επίσημα, με αποτέλεσμα να μην περιλαμβάνονται στα στατιστικά στοιχεία. 

Κατά τη διάρκεια εργασιών στο μετρό, απαραίτητες για την επιμελητεία των αγώνων, ο θάνατος δύο εργαζομένων δεν καταμετρήθηκε στις Ολυμπιακές εκθέσεις. Άρθρο των New York Times επισημαίνει επίσης τον περιοριστικό ορισμό που χρησιμοποιεί η γαλλική κυβέρνηση για να καθορίσει τι συνιστά Ολυμπιακό χώρο. Τα θανατηφόρα ατυχήματα που συνέβησαν σε εργοτάξια που δεν αναγνωρίζονται ως αναπόσπαστο μέρος της ολυμπιακής υποδομής έχουν ταξινομηθεί σε άλλες διοικητικές κατηγορίες, ελαχιστοποιώντας έτσι την επίδρασή τους στα επίσημα δεδομένα.

Επιπλέον, οι εργοδότες ενθάρρυναν τους εργαζομένους χωρίς έγγραφα να μην αναφέρουν τους τραυματισμούς τους ή να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια, μια πρακτική που βοηθά να διατηρούνται τα επίσημα στατιστικά στοιχεία τραυματισμών σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Αυτή η διαχείριση των εργατικών ατυχημάτων δείχνει ότι η γαλλική κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για την προστασία των εργαζομένων που απασχολούνται στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις, ανεξάρτητα από το νομικό καθεστώς τους. 

Η Solideo, η εταιρεία που είναι υπεύθυνη για το Ολυμπιακό έργο, υποστηρίζει ότι είναι αδύνατο να διαχειριστεί την καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων, επειδή τα μεγάλα έργα περιλαμβάνουν μυριάδες μικρούς υπεργολάβους. Η αναζήτηση αυτών των εταιρειών οδήγησε τους δημοσιογράφους σε εταιρείες φαντάσματα, χωρίς γραφεία…

Η «φούσκα» της Αθήνας του 2004 και το δηλητήριο του εθνικισμού

Το καλοκαίρι του 2004, εν μέσω πυροτεχνημάτων της Γιάννας που έκαψαν τη Φιλοθέη και της αποφυγής του ελέγχου ντόπινγκ από τους χημικούς πρωταθλητές Κεντέρη και Θάνου, οι Ολυμπιακοί Αγώνες «επέστεψαν σπίτι τους», όπως υποστήριζε το μότο της εποχής. 

Σύμφωνα με μελέτη των ερευνητών της Οξφόρδης Bent Flyvbjerg και Allison Stewart για τις Ολυμπιάδες από το 1960 έως το 2012, υπήρξε υπέρβαση κόστους σε ποσοστό 60% (σε πραγματικές τιμές) και 97% (σε ονομαστικές τιμές) στους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Το μεγάλο ελληνικό όραμα, μετατράπηκε σε μια μεγάλη φούσκα που συνέβαλε καθοριστικά στην κρατική χρεοκοπία του 2010. 

Το κόστος των Αγώνων από υπερκοστολογήσεις, σπατάλες, μίζες, το πλιάτσικο των κατασκευαστικών και των τουριστικών ομίλων, τις εξωφρενικές δαπάνες για συστήματα επιτήρησης και καταστολής (όπως το περίφημο σύστημα παρακολούθησης C4i που κόστισε περί τα 260 εκατομμύρια ευρώ με την υπεργολαβία της Ζίμενς), εκτοξεύτηκε  σε δεκάδες δισ. ευρώ, που φορτώθηκαν στο δημόσιο χρέος. Κόστος που πλήρωσαν πολύ ακριβά οι εργαζόμενοι, οι οποίοι  δεν απόλαυσαν τίποτα από τα ολυμπιακά έργα, που είτε ρήμαξαν είτε πέρασαν στα χέρια ιδιωτών που τα εκμεταλλεύονται. Τέλος, ποτέ δεν πρέπει να ξεχάσουμε τους 13 νεκρούς εργάτες (επισήμως), που έχασαν τη ζωή τους στην κατασκευή των ολυμπιακών έργων.

Αλήστου μνήμης υπήρξαν και οι γενναίες δόσεις «εθνικής υπερηφάνειας» για την καλύτερη Ολυμπιάδα που έγινε ποτέ, μέσα σε ένα καλοκαίρι εθνικιστικής έξαρσης, εφόσον είχε προηγηθεί και η κατάκτηση του Euro στην Πορτογαλία, από την εθνική ποδοσφαίρου. Η νέα «μεγάλη ιδέα» των Ολυμπιακών, χρησιμοποιήθηκε για την εκπλήρωση μιας κύριας λειτουργίας του εθνικισμού: της διασφάλισης της κοινωνικής ειρήνης και της εθνικής ενότητας, μέσα από τη συστράτευση εντελώς διαφορετικών τάξεων, στην προσπάθεια για την εκπλήρωση του πολυπόθητου «εθνικού στόχου», της επιτυχίας των Αγώνων. Εργοδότες και εργαζόμενοι, πλούσιοι και φτωχοί, έπρεπε να συμπάσχουμε στο «δράμα» των κυβερνήσεων Σημίτη και Καραμανλή, που μοίραζαν εκατομμύρια δημόσιου χρήματος, σε ντόπιους και διεθνείς καπιταλιστές για να αναδείξουν την «ισχυρή Ελλάδα». 

Από το δηλητήριο του εθνικισμού και του ρατσισμού δεν μπορούσε να γλιτώσει ούτε η φετινή διοργάνωση. Χαρακτηριστικές είναι οι πρόσφατες διαφωνίες για τη μαλιανό-γαλλίδα ποπ σταρ Άγια Νακαμούρα, η οποία αναμένεται να εμφανιστεί στην τελετή έναρξης, γεγονός που προκάλεσε την οργή της Λεπέν, καθώς «δεν τραγουδά στη γαλλική γλώσσα». 

Η πολιτική αναταραχή στη Γαλλία δεν θα επηρεάσει τις προετοιμασίες για τους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, εφόσον όλα τα καθεστωτικά κόμματα υποστηρίζουν τη διεξαγωγή τους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι Λεπέν και Μακρόν, δεν πρόκειται να συνταχθούν ποτέ με τις φωνές που απαιτούν από την Ολυμπιακή Επιτροπή τον αποκλεισμό του Ισραήλ, που θα συνεχίσει να βομβαρδίζει από ξηρά και αέρα τη Γάζα, ενώ οι αθλητές θα αγωνίζονται με τη σημαία του.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά