Ελάχιστες εβδομάδες μετά το φετινό της συνέδριο, η ISO στις ΗΠΑ, με την ενθάρρυνση ή την ανοχή της εκλεγμένης σε αυτό το συνέδριο ηγεσίας της, μπαίνει σε πορεία αυτοδιάλυσης.
Σε μια πρωτόγνωρη λειτουργία εξατομικοποιημένης ψηφοφορίας –χωρίς διαβούλευση και πολιτική συζήτηση, χωρίς την προηγούμενη σκιαγράφηση μιας κοινής εναλλακτικής λύσης– εμφανίζεται μια πλειοψηφία μελών και στελεχών που αποφασίζει το «τέλος» της οργάνωσης.
Το γεγονός ότι μια τόσο δραματική απόφαση δεν τέθηκε προς συζήτηση στο συνέδριο, αποδεικνύει ότι πίσω από τις καταγγελίες για τον εσωτερικό «αυταρχισμό» της δημοκρατικοσυγκεντρωτικής λειτουργίας αναδυόταν μια νέα «τοξική κουλτούρα» που, προκειμένου να επιβάλει ένα νέο πολιτικό προσανατολισμό (που ήταν αντίθετος με τις καταστατικές δεσμεύσεις των μελών και στελεχών της ISO), δεν δίστασε να οδηγήσει στην αυτοδιάλυση της οργάνωσης.
Η ερμηνεία πρέπει να αναζητηθεί κυρίως στα ζητήματα της πολιτικής γραμμής.
DSA
H ISO χτίστηκε σαν μια οργάνωση που αναφερόταν στο «σοσιαλισμό από τα κάτω». Δεν αναγνώριζε το Δημοκρατικό Κόμμα ως ρεφορμιστικό κόμμα (ακόμα και με τη μορφή του σοσιαλφιλελεύθερου εκφυλισμού της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη) και αρνιόταν να μπει στα διλλήματα του «μικρότερου κακού», υποστηρίζοντας ή ψηφίζοντας τους Δημοκρατικούς απέναντι στη ρεπουμπλικανική Δεξιά. Έχοντας μεγάλη πείρα από το χαμό χιλιάδων ακτιβιστών από το 1968 μέχρι σήμερα (κυρίως μαύρων αγωνιστών, φεμινιστικών ομάδων και αγωνιστών του LGBTQ κινήματος), που αναζήτησαν «θετικές λύσεις» μέσα από την προσχώρηση στους Δημοκρατικούς, η ISO χαρακτήριζε το Δημοκρατικό Κόμμα ως το «νεκροταφείο των κοινωνικών κινημάτων στις ΗΠΑ». Οι εκτιμήσεις αυτές κατοχυρώνονταν από την πολιτική ιστορία της οργάνωσης, αλλά και από τη βασική πολιτική δέσμευση («Where We Stand») που αναλάμβανε κάθε μέλος της ISO.
Αυτή η κατεύθυνση τέθηκε σε δοκιμασία από τις εξελίξεις στην πρόσφατη περίοδο. Αφενός από την πίεση της βαρβαρότητας της πολιτικής του Τραμπ και από την απειλή του ισχυρού κοινωνικού μπλοκ που συσπειρώνεται πίσω του. Αφετέρου από την ανάδειξη μιας πλατύτερης, αλλά χαλαρής, «νέας Αριστεράς» που εκφράζεται κυρίως στο DSA (Δημοκράτες Σοσιαλιστές της Αμερικής) γύρω από την υποψηφιότητα του Μπέρνι Σάντερς, μιας τάσης αριστερού ριζοσπαστισμού, αλλά μιας τάσης μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα.
Το DSA είναι ένα αντιφατικό φαινόμενο. Ασφαλώς εκφράζει μια τάση ριζοσπαστισμού απέναντι στην πολιτική του Τραμπ, μια τάση μαζικής επανεμφάνισης των σοσιαλιστικών ιδεών, που γίνονται ξανά δημοφιλείς στις ΗΠΑ, για πρώτη φορά μετά το 1968. Ταυτόχρονα, όμως, οι τάσεις αυτές εκφράζονται εγκλωβισμένες μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα, ο μηχανισμός του οποίου έχει μακρά πείρα αφομοίωσης και χειραγώγησης κοινωνικών ακτιβιστών. Ο ίδιος ο Σάντερς είναι «παιδί» της πολιτικοποίησης του ’68, αλλά μετά τη ριζοσπαστική καμπάνια του στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, κατέληξε να υποταχθεί στην «πειθαρχία» του Δημοκρατικού Κόμματος και να καλέσει σε υποστήριξη της… Χίλαρι Κλίντον.
Στις πιο πρόσφατες ημέρες, στελέχη του DSA, όπως η Αλεξάνδρα Οκάσιο Κορτέζ, επιτυγχάνουν εκλογικές νίκες σε πολλά εκλογικά πεδία του συστήματος πολιτικής εκπροσώπησης. Είναι ένα σημείο ελπιδοφόρου καλέσματος, αλλά και ένας νέος «πειρασμός».
Μέχρι σήμερα, η ISO αντιμετώπιζε αυτό το φαινόμενο με τη μέθοδο του Ενιαίου Μετώπου. Με τη συνεργασία μέσα στα κινήματα και στις πολιτικές συζητήσεις, αλλά ταυτόχρονα με την οργανωτική ανεξαρτησία απέναντι σε μια «τάση» που δεν έχει αποφασίσει τι θα κάνει με το κομβικό ζήτημα που λέγεται Δημοκρατικό Κόμμα.
Η γραμμή αυτή κατέρρευσε, καθώς πλησιάζουν οι δεύτερες εκλογές της εποχής Τραμπ. Το σύνθημα «οποιοσδήποτε άλλος, όχι ο Τραμπ» γίνεται, φυσιολογικά, πιεστικό, ενώ αυξάνει η ελκτικότητα της ελπίδας να τεθεί ένας «αριστερός», ο Σάντερς, αντίπαλος του Τραμπ.
Στην ίδια περίοδο η ISO περνούσε μια διαδικασία ανανέωσης της ηγετικής ομάδας της. Το τιμόνι της καθημερινής πολιτικής δράσης ανατίθονταν σε μια σύνθεση νεότερων πολιτικών στελεχών, που δεν καθορίζονταν από την εμπειρία της πορείας «ενάντια στο ρεύμα», αλλά από τη μεγαλύτερη συμμετοχή τους στους αγώνες της πρώτης γραμμής.
Αυτή η νέα ηγετική ομάδα κερδήθηκε στην πλειοψηφία της στην προοπτική της συνένωσης με τη χαλαρή «νέα Αριστερά» του DSA. Στην προσυνεδριακή συζήτηση άνοιξε όλα τα ζητήματα αναγκαίων αλλαγών στην πολιτική και στη λειτουργία της ISO, εντάσσοντας την προοπτική του σε μια απροσδιόριστη «δημιουργία ενός ανεξάρτητου σοσιαλιστικού κόμματος στις ΗΠΑ». Κομβικό ζήτημα σ’ αυτή την προοπτική ήταν και είναι η συμμετοχή ή όχι στις εκλογικές λίστες του Σάντερς.
Όμως η προοπτική αυτή ερχόταν σε αντίθεση με την πολιτική ιστορία της ISO και τις βασικές δεσμεύσεις των μελών της. Η παλιά ηγεσία της οργάνωσης, αναγνωρίζοντας την ήττα της, έμεινε σιωπηλή, δηλώνοντας ότι θα πρέπει όλοι να παραμείνουν ως «νομιμόφρονα μέλη» στην οργάνωση, για να είναι παρόντες, όταν τα πραγματικά πολιτικά διλήμματα παρουσιαστούν καθαρά. Στο συνέδριο εμφανίστηκε μια ισχυρή τάση (IS Platform) που, αν και συμφωνούσε με πολλές κριτικές προς την παλιά ηγεσία, υπογράμμιζε καθαρά ότι δεν είχε πρόθεση να ακολουθήσει σε πορεία «σύγκλισης» με μια αριστερή τάση μέσα στο Δημοκρατικό Κόμμα.
Υπό αυτές τις πιέσεις, το συνέδριο της ISO δεν συζήτησε και δεν αποφάσισε για το κρίσιμο επίδικο: Ανέστειλε τη συζήτηση για τις λίστες Σάντερς προς ένα έκτακτο «εκλογικό» συνέδριο τον ερχόμενο Σεπτέμβρη.
Πολιτική «ταυτοτήτων»
Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν ένα «ουδέτερο» συνέδριο. Αντίθετα, προσάρμοσε την ISO σε κρίσιμες πολιτικές επιλογές, σε λειτουργίες και σε συνήθειες της «πλατιάς Αριστεράς» και κυρίως του DSA.
Χωρίς συζήτηση, χωρίς απόφαση, χωρίς αίσθηση της σημασίας της αλλαγής, στο εσωτερικό της ISO εγκαταστάθηκε το καθεστώς των διαρκών «τάσεων».
Επίσης χωρίς συζήτησης και χωρίς απόφαση, πέρασε ντεφάκτο στην πολιτική και στη λειτουργία της ISO η υποχώρηση απέναντι στη μεταμοντέρνα «πολιτική ταυτοτήτων».
Η επιμονή στην ενιαία πολιτική και στην ενιαία διεργασία μέσα σε μια οργάνωση, η απόρριψη του οργανωτικού σεπαρατισμού θεωρήθηκε ως καταπίεση πχ των «έγχρωμων συντρόφων/φισσών», που έτσι χάνουν το δικαίωμα της αυτόνομης συγκρότησης και λειτουργίας στη βάση της «ταυτότητας» ως μαύρου ή λατίνου ακτιβιστή. Το ανάλογο προφανώς ισχύει για τις γυναίκες ή τους ακτιβιστές της LGBTQ κοινότητας.
Το αποτέλεσμα αυτής της αποδοχής ήταν ο μηχανισμός που επέτρεψε την ταχύτατη μετατόπιση της ISO προς την κατεύθυνση που δεν είχε αποφασιστεί στο συνέδριο. Όπως το είχε προαναγγείλει ένας από τους βασικούς υποστηρικτές αυτής της «στροφής»: «ή θα βρούμε τρόπο να αλλάξουμε την ISO… ή θα βρούμε άλλους τρόπους συγχώνευσης με το νέο σοσιαλιστικό κίνημα».
Αυτό που ακολούθησε ήταν ένα κύμα «εγκλήσεων» (call out) για υποθέσεις εσωτερικής καταπίεσης. Δυστυχώς, ήταν πολιτικά «προσανατολισμένο». Με ακαριαίες διαδικασίες πάρθηκαν οργανωτικά μέτρα κατά στελεχών της παλιάς Κεντρικής Επιτροπής και κατά του βασικού εκπροσώπου της IS Platform, δηλαδή κατά όσων συμβόλιζαν την άρνηση της στροφής προς τις λίστες Σάντερς και το DSA. Για άλλη μια φορά, μια υπόσχεση «άνθισης εσωτερικής δημοκρατίας» ουσιαστικά γινόταν μέθοδος πολιτικής εκκαθάρισης.
Το ρίσκο για όσους εξαπολύουν ή ανέχονται τέτοιους μηχανισμούς είναι ότι στο τέλος της ημέρας είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορέσουν να τους ελέγξουν.
Αυτό συνέβη στην ISO. Το κύμα εγκλήσεων, απογοήτευσης και αποχωρήσεων, οδήγησε την οργάνωση στην κατάρρευση. Όσοι επιδίωκαν τη στροφή προς τις λίστες Σάντερς και τη διεργασία του DSA, τώρα μπορούν να το πράξουν: αλλά από κατώτερη θέση, ως ένα άθροισμα εξατομικοποιημένων στελεχών και όχι ως μια συγκροτημένη οργάνωση που προσπαθεί να παρέμβει σε μια ούτως ή άλλως δύσκολη συγκυρία.
Η πτώση της ISO είναι η πτώση ενός από τα τελευταία οχυρά του «λενινισμού του 1968» στις ΗΠΑ, μιας οργάνωσης που ανέπτυξε σημαντική δράση, σημαντική πολιτική συνεισφορά και σημαντική θεωρητική παραγωγή (ιδιαίτερα στα ζητήματα του αντιρατσισμού και του αντισεξισμού), παλεύοντας «μέσα στην κοιλιά του κτήνους», απέναντι στην ισχυρότερη αστική τάξη και την πιο αδίστακτη κρατική μηχανή στον πλανήτη.
Η διεθνής επαναστατική Αριστερά γίνεται φτωχότερη. Η υποχρεωτική πορεία ενάντια στις συμπληγάδες, ενάντια στη δίδυμη απειλή –αφενός, ενός πιθηκισμού του Μπολσεβικισμού και ενός ακραίου σεχταρισμού και, αφετέρου, του διαλυτισμού και της κυριαρχίας του τακτικισμού– μια πορεία έτσι κι αλλιώς δύσκολη, φορτώνεται από ένα ακόμα αρνητικό παράδειγμα. Όμως η πορεία αυτή θα συνεχιστεί, γιατί είναι συνυφασμένη με τις αναγκαιότητες της ταξικής πάλης και τις δραστηριότητες εκατομμυρίων ανθρώπων στον αγώνα για την απελευθέρωση από την εκμετάλλευση και την καταπίεση.
Σ’ αυτόν τον αγώνα είμαστε σίγουροι ότι θα βρεθούμε ξανά μαζί με τους καλούς συντρόφους και συντρόφισσες που γνωρίσαμε στις γραμμές της ISO.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
