Η γαλλική Αριστερά προς τις ευρωεκλογές

Οι φετινές ευρωεκλογές στη Γαλλία θα είναι σταθμός στην προσπάθεια να συγκροτηθεί ένα αριστερό αντίπαλο δέος απέναντι και στην «κεντροαριστερή λιτότητα» του Ολάντ και στην ακροδεξιά απειλή που σηκώνει επικίνδυνα κεφάλι στη χώρα. 

Τους τελευταίους μήνες η κατάσταση στη Γαλλία είναι δύσκολη. Αντιστάσεις υπάρχουν, αλλά παραμένουν πολύ πίσω από τις απαιτήσεις της περιόδου. Η κοινωνική βάση, που εξέλεξε τον Ολάντ το 2012 με την ελπίδα «αλλαγής σελίδας από τον σαρκοζισμό», παρακολουθεί αποθαρρυμένη τους Σοσιαλιστές να εφαρμόζουν πιο φιλο-εργοδοτική πολιτική από αυτήν της Δεξιάς. Πρόσφατα ο Γάλλος πρόεδρος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να περικόψει 50 δισ. ευρώ δημοσίων δαπανών τα επόμενα 3 χρόνια ως «μόνο τρόπο να μειωθεί το χρέος».

Σύμφωνο Υπευθυνότητας
Η κορωνίδα του κυβερνητικού προγράμματος είναι το λεγόμενο «Σύμφωνο Υπευθυνότητας» (μεταξύ κράτους, εργοδοτών και εργαζομένων), το οποίο επιδιώκει τη «διευκόλυνση των επιχειρήσεων, ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα», μειώνοντας το «εργασιακό κόστος» και απαλλάσσοντας τους εργοδότες από μια σειρά παροχές και επιδοτήσεις, που υποχρεώνονταν μέχρι σήμερα να καταβάλλουν. Δεν είναι έκπληξη λοιπόν ότι οι Σοσιαλιστές βρίσκονται δημοσκοπικά στην τρίτη θέση και βλέπουν τα ποσοστά τους ελάχιστα πάνω από το καταστροφικό 16,5% των ευρωεκλογών του 2009.

Το χαμηλό επίπεδο των αγώνων και τα δικά της πολιτικά προβλήματα έχουν εμποδίσει τη γαλλική Αριστερά να εκφράσει αριστερόστροφα την οργή ενάντια στον Ολάντ. Σε αυτό το φόντο, δεξιά και ακροδεξιά κινήματα έχουν αναπτυχθεί στους δρόμους, τσουβαλιάζοντας τη λιτότητα με την ομοφυλοφιλία, τις εκτρώσεις, τους μετανάστες, τους «εβραιομασόνους ολιγάρχες» κλπ. Το Εθνικό Μέτωπο βρίσκει «φιλικά αυτιά» στο εθνικιστικό, προστατευτικό, αντιευρωπαϊκό του μήνυμα, αξιοποιώντας τη –δικαιολογημένη– οργή ενάντια στην Ενωμένη Ευρώπη. 

Σε δημοσκόπηση της «Φιγκαρό», το 45% εκφράζει «απογοήτευση» στο ερώτημα τι σκέφτεται για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, έναντι μόλις 18% που εκφράζει «ελπίδα». Ενάντια στην προοπτική διάλυσης της ευρωζώνης υπάρχει ένα οριακό 53%, (από 62%), ενώ οι άλλοι μισοί Γάλλοι είναι μοιρασμένοι ανάμεσα σε αυτούς που θέλουν αποχώρηση από το ευρώ και αυτούς που δηλώνουν αδιάφοροι για τη μοίρα του κοινού νομίσματος. 

Αυτό το κύμα «ευρωσκεπτικισμού» έχει επιτύχει να εκφράσει πολιτικά το Εθνικό Μέτωπο, που στις δημοσκοπήσεις κινείται στο 20-24%, συνεχίζοντας ανησυχητικά την ανοδική του πορεία και φτάνοντας σήμερα να μονομαχεί για την πρώτη θέση με το παραδοσιακά μεγάλο κόμμα της Δεξιάς, το UMP. 
Σε αυτό το τοπίο, στο επίκεντρο των προσπαθειών της γαλλικής Αριστεράς να προσφέρει μια ριζοσπαστική εναλλακτική προοπτική στους γάλλους εργαζόμενους βρίσκονται δύο ζητήματα: Η στάση απέναντι στην κεντροαριστερά και η στάση απέναντι στην ΕΕ. 

Μέτωπο της Αριστεράς
Δυστυχώς αυτά τα ζητήματα δεν είναι λυμένα για το μεγαλύτερο σχηματισμό της γαλλικής Αριστεράς, τη συμμαχία του Μετώπου της Αριστεράς. Τρεις μήνες πριν τις ευρωεκλογές, το Μέτωπο παραμένει πληγωμένο από την επιλογή του ΚΚΓ να κατέβει σε αρκετές μεγάλες πόλεις (και το Παρίσι) σε κοινά αυτοδιοικητικά ψηφοδέλτια με το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η ένταση που είχε προκληθεί τότε, «μεταφέρθηκε» στο ευρωπαϊκό πεδίο, όταν στο συνέδριο του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς στη Μαδρίτη, το Αριστερό Κόμμα του Μελανσόν καταψήφισε την επανεκλογή του γενικού γραμματέα του ΚΚΓ Πιέρ Λοράν και ανέστειλε τη συμμετοχή του στο ΚΕΑ. 

Το ψυχρό κλίμα ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες συνιστώσες του Μετώπου είχε οδηγήσει σε μια –στην ουσία– «αναστολή» της λειτουργίας του. Από τις αρχές του 2014 είναι σε εξέλιξη η προσπάθεια «επανεκκίνησης», για να δοθεί η μάχη των ευρωεκλογών, αλλά όχι χωρίς προβλήματα. 

Σε διμερή συνάντηση στις 17 Γενάρη, το Κόμμα της Αριστεράς ζήτησε ως «μήνυμα αποκατάστασης της εμπιστοσύνης» να μην χρησιμοποιείται το λογότυπο του Μετώπου της Αριστεράς στις κοινές λίστες του ΣΚ και του ΚΚΓ στις μεγάλες πόλεις. Η εμφάνιση της αφίσας της Αν Χιντάλγκο στο Παρίσι, με την υπογραφή «ΚΚΓ, μέλος του Μετώπου της Αριστεράς», ενώ το Αριστερό Κόμμα περίμενε την απάντηση του Πιέρ Λοράν, προκάλεσε νέα ένταση και η κλιμάκωσή της αποφεύχθηκε, όταν το ΚΚ απέσυρε το λογότυπο από όλα τα επίσημα υλικά της εκστρατείας της Χιντάλγκο. 

Η «μάχη για το λογότυπο» ήταν η συμβολική έκφραση της συνεχιζόμενης διαπάλης στις γραμμές του Μετώπου για το ζήτημα της κεντροαριστεράς. Το ΚΚΓ συνεχίζει να υπερασπίζεται τη στρατηγική αντίληψη της «πληθυντικής Αριστεράς», αλλά το Εθνικό Συμβούλιο του Κόμματος της Αριστεράς, στην απόφασή του για τις ευρωεκλογές στις 14 Φλεβάρη, ζήτησε από το ΚΚΓ τη δέσμευση για αυτόνομα ψηφοδέλτια στις εκλογές σε καντόνια και περιφέρειες το 2015. 

Το ζήτημα των σχέσεων με τη σοσιαλδημοκρατία έχει σημασία και στο πεδίο του ευρωκοινοβουλίου, γι’ αυτό και η σχετική απόφαση του Πανεθνικού Συμβουλίου του Αριστερού Κόμματος καταγγέλλει πως όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, είτε σοσιαλδημοκρατικές, είτε δεξιές, ακολουθούν ίδια οικονομική και κοινωνική πολιτική, υπενθυμίζει ότι σε 14 από τις 28 χώρες της ΕΕ οι σοσιαλιστές συγκυβερνούν με τη Δεξιά και αναφέρει εύστοχα πως «η μετάλλαξη της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας έχει ολοκληρωθεί. Δεν είναι πια εργαλείο συμβιβασμών ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο, έχει πλέον περάσει στην πλευρά του δεύτερου». 

Στην κριτική προς τη σοσιαλδημοκρατία εντοπίζεται και μια εύστοχη προειδοποίηση για τις συνέπειες του τυφλού «ευρωπαϊσμού»: 

«Είναι το τέλος του μύθου μιας κοινωνικής Ευρώπης, ο οποίος χρησιμοποιείτο ως δικαιολογία για όλες τις υποχωρήσεις της σοσιαλδημοκρατίας. Ας θυμηθούμε: Το Σοσιαλιστικό Κόμμα πάντα ισχυριζόταν ότι αποδέχεται τις φιλελεύθερες Συνθήκες στο όνομα της ευρωπαϊκής οικοδόμησης, η οποία θα επέτρεπε την αλλαγή του περιεχομένου τους αργότερα. Στην πραγματικότητα, ήταν το ΣΚ που προσχώρησε στο φιλελελευθερισμό». 

Οι συζητήσεις για το κατέβασμα στις ευρωεκλογές βρίσκεται σε εξέλιξη, ωστόσο είναι δεδομένο πως θα υπάρξει και σχετική συζήτηση για την ΕΕ. Το ΚΚΓ διαχρονικά εκφράζει τις πιο «συντηρητικές» θέσεις όσον αφορά την αμφισβήτηση της ΕΕ, ωστόσο το Αριστερό Κόμμα κινείται σε πολύ πιο αιχμηρή κατεύθυνση στις κριτικές για το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και αναφέρεται σε «ψηφοδέλτια ρήξης με την υπαρκτή ΕΕ και τις Συνθήκες της». 

Το Μέτωπο της Αριστεράς εξακολουθεί να συγκεντρώνει το δυναμικό που στράφηκε αριστερά με τη ριζοσπαστική προεκλογική εκστρατεία του Μελανσόν το 2012, καθώς δημοσκοπικά βρίσκεται στα ποσοστά των προεδρικών –γύρω στο 10%, σε σύγκριση με το 6,5% των ευρωεκλογών του 2009. Ωστόσο, μπροστά στην κατάρρευση του Ολάντ και την άνοδο της Λε Πεν, γίνεται αναγκαία μια νέα «αριστερή έφοδος», στην οποία μπορεί να βοηθήσει το ξεκαθάρισμα στις σχέσεις με τους Σοσιαλιστές και την υπαρκτή ΕΕ. 

NPA 
Στα αριστερά του Μετώπου, το Νέο Αντικαπιταλιστικό Κόμμα επιμένει στην ανάγκη συγκρότησης «αριστερής αντιπολίτευσης» ενάντια στον Ολάντ και την ακροδεξιά, ενώ αντίστοιχα στο ζήτημα της ΕΕ εισηγείται τη σύνδεση της αμφισβήτησης της ΕΕ με την αντικαπιταλιστική πολιτική, δηλαδή μια γραμμή σύγκρουσης με τις κατευθύνσεις των Βρυξελλών που δεν θα συμφιλιώνεται με τις ιδέες του «προστατευτισμού» για «στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας», όπως εκφράζονται από το Εθνικό Μέτωπο, αλλά και από φωνές στο κόμμα του Σαρκοζί. 

Το NPA έχει τα δικά του προβλήματα, καθώς η οργανωτική του αποδυνάμωση και ο νέος «εκλογικός συσχετισμός» που διαμορφώθηκε το 2012 (απώλεια του «σταθερού» 4-5%, ανάδειξη του Μετώπου της Αριστεράς ως βασική δύναμη της Αριστεράς) έχει ανοίξει μια διαδικασία «αναζήτησης ταυτότητας». Δημοσκοπικά βρισκόταν γύρω στο 2%, αν και η δημοσκόπηση του Φλεβάρη της «Φιγκαρό» το έφερνε στο 4%. 

Στο ζήτημα της ενότητας των δυνάμεων της Αριστεράς παραμένει το –διαχρονικό σε αυτή τη συζήτηση– «αγκάθι» των κεντροαριστερών επιλογών του ΚΚΓ, ωστόσο έχουν γίνει βήματα. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές, το NPA συμμετέχει σε περίπου 100 ψηφοδέλτια, τα περισσότερα από τα οποία είναι συμμαχικά με τμήματα του Μετώπου της Αριστεράς, με τους Πράσινους, με ομάδες ενάντια στη λιτότητα κλπ. 

Σε αυτή την προσπάθεια λογοδοτεί και η ιδέα του Μπεζανσενό για ένα «σαββατοκύριακο αριστερής εξέγερσης», ως μια προσπάθεια να εκφραστεί από τα αριστερά η οργή ενάντια στον Ολάντ και να επαναδιεκδικήσει η Αριστερά τους δρόμους από τη Δεξιά. Μετά από διμερή συνάντηση στις 17 Φλεβάρη, βγήκε κοινό κάλεσμα από το NPA και τον Μελανσόν για μια τέτοια κινητοποίηση πιθανότατα στις 12-13 Απρίλη. Λογικά στη διαδήλωση θα συμμετέχει και το ΚΚΓ. 

Η κοινή πρωτοβουλία, πέρα από τη σημασία της που αναφέρθηκε παραπάνω, έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον και για έναν επιπλέον λόγο: Υπάρχουν δυνάμεις της Αριστεράς που –μέσα στον «προεκλογικό ανταγωνισμό»– αντιλαμβάνονται ότι η ανάγκη κοινής εμφάνισης στους δρόμους, λόγω των μεγάλων προκλήσεων της περιόδου, είναι πιο σημαντική από διαδηλώσεις-κομματικής καταγραφής ενόψει της κάλπης. 

Παρά τις περιπέτειές της, η γαλλική Αριστερά παραμένει από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη. Το γαλλικό εργατικό κίνημα, αν και σήμερα είναι «καθηλωμένο», παραμένει επίσης ένα από τα ισχυρότερα στην Ευρώπη και έχει χαρίσει μεγάλες στιγμές και νίκες στο πρόσφατο παρελθόν. Από την ανασύνταξη αυτών των δυνάμεων μπορεί να διαμορφωθεί και πάλι εκείνη η πολιτική-κοινωνική πλειοψηφία που εκφράστηκε με το «Όχι» στο Ευρωσύνταγμα το 2005, λέγοντας και σήμερα τα αντίστοιχα «Όχι» στο ζοφερό μέλλον που ετοιμάζουν όλες οι εθνικές άρχουσες τάξεις και το διεθυντήριό τους στις Βρυξέλλες για τους εργαζόμενους σε όλη την Ευρώπη.