Η κρίση στην Κορέα: Πολεμικές απειλές στην «πυριτιδαποθήκη» του Ειρηνικού

Πα­ράλ­λη­λα, Ουά­σινγ­κτον και Σεούλ πραγ­μα­το­ποιούν κοι­νές στρα­τιω­τι­κές ασκή­σεις, ενώ οι ΗΠΑ πραγ­μα­το­ποί­η­σαν πτή­σεις δύο βομ­βαρ­δι­στι­κών, που έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα να με­τα­φέ­ρουν πυ­ρη­νι­κές κε­φα­λές πάνω από την κο­ρε­α­τι­κή χερ­σό­νη­σο.

Τυ­πι­κά όλα ξε­κί­νη­σαν το Δε­κέμ­βρη. Η Β. Κορέα πραγ­μα­το­ποί­η­σε εκτό­ξευ­ση πυ­ραύ­λου, που με­τα­φέ­ρει δο­ρυ­φό­ρο, αλλά θε­ω­ρή­θη­κε από­δει­ξη των δυ­να­το­τή­των της να εκτο­ξεύ­ει και βαλ­λι­στι­κούς πυ­ραύ­λους μα­κρι­νής εμ­βέ­λειας. Ο ΟΗΕ απά­ντη­σε με κυ­ρώ­σεις και το Φλε­βά­ρη η Β. Κορέα προ­κά­λε­σε και πάλι, προ­χω­ρώ­ντας σε πυ­ρη­νι­κή δο­κι­μή. Μετά την έναρ­ξη των ετή­σιων κοι­νών ασκή­σε­ων ΗΠΑ-Ν. Κο­ρέ­ας, ο Κιμ Γιονγκ-Ουν άρ­χι­σε τις στρα­τιω­τι­κές απει­λές.
Αν μεί­νου­με εκεί, κα­τα­λή­γου­με στο δια­χρο­νι­κό συ­μπέ­ρα­σμα των δυ­τι­κών ΜΜΕ: Ένα μι­λι­τα­ρι­στι­κό κα­θε­στώς απει­λεί την ει­ρή­νη, γιατί είναι πα­ρα­νοϊ­κό. Το να δαι­μο­νο­ποιεί κα­νείς τη Βό­ρεια Κορέα είναι το πιο εύ­κο­λο πράγ­μα: ο χα­ρα­κτή­ρας του κα­θε­στώ­τος προ­σφέ­ρει απλό­χε­ρα ευ­και­ρί­ες γι’ αυτό. Αλλά δεν είναι πει­στι­κή εξή­γη­ση, ούτε απο­κα­λύ­πτει όλη την αλή­θεια.

Ο μι­λι­τα­ρι­σμός της Πιον­γιάνγκ
Το κα­θε­στώς της Βό­ρειας Κο­ρέ­ας, λόγω της τρα­γι­κής οι­κο­νο­μι­κής κα­τά­στα­σης (με τον πλη­θυ­σμό να λι­μο­κτο­νεί) και της διε­θνούς απο­μό­νω­σης (μετά την κα­τάρ­ρευ­ση της ΕΣΣΔ), έχει υιο­θε­τή­σει μια μι­λι­τα­ρι­στι­κή στρα­τη­γι­κή διαρ­κούς έντα­σης, που επι­διώ­κει να απο­σπά τη διε­θνή προ­σο­χή, πα­ρα­χω­ρή­σεις και οι­κο­νο­μι­κή βο­ή­θεια. Οι προ­κά­το­χοι του Κιμ Γιο­γνκ-Ουν συχνά εκτό­ξευαν απει­λές, πε­ρι­μέ­νο­ντας στη συ­νέ­χεια μια οι­κο­νο­μι­κή-δι­πλω­μα­τι­κή προ­σφο­ρά «εξα­γο­ράς» της ει­ρή­νης στη χερ­σό­νη­σο. Ωστό­σο την ευ­θύ­νη για τις εντά­σεις και την όξυν­ση του μι­λι­τα­ρι­σμού από την Πιον­γιάνγκ συ­νή­θως έχουν οι επι­θε­τι­κές κι­νή­σεις των ΗΠΑ.

Δεν θα στα­θού­με στο ότι στη Νότιο Κορέα εξα­κο­λου­θούν να βρί­σκο­νται 30.000 αμε­ρι­κα­νοί στρα­τιώ­τες, ενώ στις ακτές της χερ­σο­νή­σου πα­ρα­μέ­νουν αμε­ρι­κα­νι­κά πλοία, υπο­βρύ­χια και αε­ρο­πλά­να που φέ­ρουν βαριά πυ­ρο­μα­χι­κά (και πυ­ρη­νι­κά). Και οι δύο προη­γού­με­νες πυ­ρη­νι­κές δο­κι­μές του κα­θε­στώ­τος έγι­ναν ως απά­ντη­ση σε απει­λές: Το 2006, όταν οι ΗΠΑ είχαν ει­σβά­λει στο Ιράκ και ο Μπους απει­λού­σε όλες τις χώρες του «άξονα του κακού», και το 2009, όταν κα­τέρ­ρευ­σαν οι συ­νο­μι­λί­ες για τερ­μα­τι­σμό του πυ­ρη­νι­κού προ­γράμ­μα­τος εξαι­τί­ας των εξω­φρε­νι­κών απαι­τή­σε­ων των ΗΠΑ.

Η πρό­σφα­τη κρίση έχει τις ρίζες της στο διά­στη­μα πριν το Δε­κέμ­βρη του 2012, με ευ­θύ­νη του Μπά­ρακ Ομπά­μα.
Ουά­σινγ­κτον και Σεούλ θε­ώ­ρη­σαν ότι η αλ­λα­γή ηγε­σί­ας στη Β. Κορέα μπο­ρεί να προ­κα­λού­σε πο­λι­τι­κή αστά­θεια την οποία θα αξιο­ποιού­σαν. Τα δυ­τι­κά ΜΜΕ επα­να­λαμ­βά­νουν ότι οι κοι­νές ασκή­σεις είναι «ετή­σιες», για να δεί­ξουν ότι δεν απο­τε­λούν πρό­κλη­ση. Αφή­νο­ντας στην άκρη το κατά πόσο είναι διαρ­κής πρό­κλη­ση αυτές οι κοι­νές στρα­τιω­τι­κές ασκή­σεις, τον τε­λευ­ταίο χρόνο έχει αλ­λά­ξει το πε­ριε­χό­με­νό τους.

Πρό­βες ει­σβο­λής
Σύμ­φω­να με το Πε­ντά­γω­νο υπάρ­χουν τρεις τρό­ποι να γίνει ει­σβο­λή στη Β. Κορέα. Μια μα­ζι­κή επι­χεί­ρη­ση αλε­ξι­πτω­τι­στών, μια αμ­φί­βια επι­δρο­μή και μια χερ­σαία προ­έ­λα­ση μέσα από την Απο­στρα­τιω­τι­κο­ποι­η­μέ­νη Ζώνη που είναι γε­μά­τη νάρ­κες και χω­ρί­ζει Βορρά και Νότο.

Το Μάρτη του 2012, ΗΠΑ και Ν. Κορέα ορ­γά­νω­σαν τη με­γα­λύ­τε­ρη άσκη­ση αμ­φί­βιας από­βα­σης εδώ και δε­κα­ε­τί­ες, με 13 με­τα­γω­γι­κά, 52 αμ­φί­βια τε­θω­ρα­κι­σμέ­να, 40 μα­χη­τι­κά αε­ρο­σκά­φη και 9.000 στρα­τιώ­τες. Λίγο καιρό μετά, οι ΗΠΑ με­τέ­φε­ραν οχή­μα­τα, που αντέ­χουν σε νάρ­κες, από το Ιράκ και το Αφ­γα­νι­στάν στη Νότιο Κορέα. Είναι ανοι­χτές «πρό­βες» εν­δε­χό­με­νης ει­σβο­λής.

Σε αυτό το φόντο έγι­ναν οι τε­λευ­ταί­ες βο­ρειο­κο­ρε­α­τι­κές «προ­κλή­σεις». Ο Κιμ-Γιονγκ-Ουν προ­ε­τοι­μά­ζε­ται για τα χει­ρό­τε­ρα. Ο νέος δι­κτά­το­ρας προ­σπα­θεί να κερ­δί­σει την εμπι­στο­σύ­νη της στρα­τιω­τι­κής ηγε­σί­ας, που δεν τον εμπι­στεύ­ε­ται τε­λεί­ως, να στρέ­ψει την προ­σο­χή του πει­να­σμέ­νου του λαού (που προσ­δο­κού­σε με­ταρ­ρυθ­μί­σεις) στην «ιμπε­ρια­λι­στι­κή επι­θε­τι­κό­τη­τα», αλλά και να απο­δεί­ξει σε Ουά­σινγ­κτον και Σεούλ ότι δια­τη­ρεί ισχυ­ρή στρα­τιω­τι­κή απο­τρε­πτι­κή δυ­να­τό­τη­τα.

Ο Ομπά­μα επέ­λε­ξε να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά, «απα­ντώ­ντας στην μπλό­φα» όχι με διά­θε­ση για συ­νο­μι­λί­ες, αλλά με επί­δει­ξη στρα­τιω­τι­κής δύ­να­μης.

Προ­φα­νώς οι προει­δο­ποι­ή­σεις για γε­νι­κευ­μέ­νο πό­λε­μο ή πυ­ρη­νι­κά χτυ­πή­μα­τα εντάσ­σο­νται στο παι­χνί­δι απει­λών. Αλλά στο τοπίο που πε­ρι­γρά­φη­κε, οι πιο σο­βα­ρές φωνές στις ΗΠΑ προει­δο­ποιούν ότι υπάρ­χει πάντα ο κίν­δυ­νος του λάθος υπο­λο­γι­σμού, που μπο­ρεί να ανοί­ξει τις πύλες της κό­λα­σης.

Φυ­σι­κά, η απει­λή ανά­φλε­ξης δεν έχει να κάνει απο­κλει­στι­κά με την αλ­λα­γή κα­θε­στώ­τος σε μια γωνιά γης στον Ει­ρη­νι­κό. Κάθε κρίση στην Κορέα σχε­τί­ζε­ται πά­ντο­τε με τον αντα­γω­νι­σμό ΗΠΑ-Κί­νας.

Για την Κίνα η ύπαρ­ξη της Βο­ρεί­ου Κο­ρέ­ας έχει πο­λύ­τι­μες χρή­σεις. Είναι μια άτυπη «ανα­το­λι­κή επαρ­χία» με φτη­νούς μι­σθούς και λει­τουρ­γεί απο­τρε­πτι­κά στη δη­μιουρ­γία μιας ενιαί­ας, και άρα ισχυ­ρό­τε­ρης οι­κο­νο­μι­κά, αντα­γω­νι­στι­κής Κο­ρέ­ας. Κυ­ρί­ως, είναι ένα στρα­τιω­τι­κό, εδα­φι­κό «μα­ξι­λά­ρι» απέ­να­ντι στην πα­ρου­σία αμε­ρι­κα­νι­κών βά­σε­ων στα σύ­νο­ρά της. Αντί­στοι­χα, για τους ίδιους λό­γους, το κα­θε­στώς της Πιον­γιάνγκ απο­τε­λεί «αγκά­θι» για τις ΗΠΑ, ιδιαί­τε­ρα σή­με­ρα που θέλει να υπε­ρα­σπι­στεί τα συμ­φέ­ρο­ντά της και στη Μέση Ανα­το­λή και στην ανα­το­λι­κή Ασία.

Η στάση της Κίνας
Στον πρό­σφα­το γύρο κυ­ρώ­σε­ων ενά­ντια στις πυ­ρη­νι­κές δο­κι­μές της Β. Κο­ρέ­ας, η Κίνα συ­ναί­νε­σε και σε ένα βαθμό πρω­το­στά­τη­σε. Δεν πρό­κει­ται για αλ­λα­γή προ­σα­να­το­λι­σμού. Η ση­με­ρι­νή της ενα­ντί­ω­ση έχει να κάνει πρώ­τον με τον εξευ­με­νι­σμό της Νο­τί­ου Κο­ρέ­ας, με την οποία έχει οι­κο­νο­μι­κούς δε­σμούς. Κυ­ρί­ως όμως έχει να κάνει με το γε­γο­νός ότι το Πε­κί­νο αντι­λαμ­βά­νε­ται αυτό που το­νί­ζουν και αρι­στε­ροί ανα­λυ­τές στις ΗΠΑ: Η Πιον­γιανγκ με τη συ­μπε­ρι­φο­ρά της λει­τουρ­γεί ως «χρή­σι­μος ηλί­θιος» στην προ­σπά­θεια του Ομπά­μα να ορ­γα­νώ­σει τη στρο­φή προς την Ασία και να στρα­τιω­τι­κο­ποι­ή­σει τον Ει­ρη­νι­κό, πε­ρι­κυ­κλώ­νο­ντας την Κίνα.

Στην τε­λευ­ταία κρίση του 2010, ο αμε­ρι­κα­νι­κός στό­λος βρέ­θη­κε στις κι­νε­ζι­κές ακτές. Η Κίνα, που τώρα επι­χει­ρεί να ανα­πτύ­ξει τη στρα­τιω­τι­κή της ισχύ σε βαθμό εφά­μιλ­λο με την οι­κο­νο­μι­κή, δεν θέλει με τί­πο­τα να συρ­θεί σε μια πρό­ω­ρη σύ­γκρου­ση.

Όσον αφορά τις προ­θέ­σεις του Ομπά­μα, αρκεί μια ματιά στο νέο Αμυ­ντι­κό Δόγμα του Πε­ντα­γώ­νου: Ο στό­χος είναι η απο­τρο­πή των προ­σπα­θειών άλλων χωρών (με ρητή ανα­φο­ρά σε Ιράν και Κίνα) να ανα­πτύ­ξουν δυ­να­τό­τη­τες «αντι-πρό­σβα­σης» ή «άρ­νη­σης πε­ριο­χής» στον αμε­ρι­κα­νι­κό στρα­τό. Με απλά λόγια, μπρο­στά στην «πο­λυ­πο­λι­κό­τη­τα»,  ο αμε­ρι­κα­νι­κός στρα­τός είναι σε αγώνα δρό­μου για να δια­σφα­λί­σει ότι θα πα­ρα­μεί­νει αδιαμ­φι­σβή­τη­τα ο ισχυ­ρό­τε­ρος και ικα­νός να πα­τά­ει το πόδι του σε οποια­δή­πο­τε γωνιά του πλα­νή­τη.