Η νίκη του Τραμπ: Ένα σημείο καμπής

Θα υπο­χρε­ώ­σει όλους μας να σκε­φτού­με και να ερ­γα­στού­με για να κα­τα­νο­ή­σου­με το ση­μείο σήψης/επι­κιν­δυ­νό­τη­τας στο οποίο έχει φτά­σει ο κα­πι­τα­λι­σμός διε­θνώς, να συ­ζη­τή­σου­με για τη «συν­θή­κη» που κάνει ανα­γκαία και εφι­κτή την ανά­δει­ξη υπερ-αντι­δρα­στι­κών κυ­βερ­νή­σε­ων, ή την ενί­σχυ­ση ακρο­δε­ξιών-ρα­τσι­στι­κών «αντι­πο­λι­τεύ­σε­ων» (ως κυ­βερ­νή­σε­ων εν ανα­μο­νή) σε μια σειρά από χώρες, στα πιο δια­φο­ρε­τι­κά ση­μεία του πλα­νή­τη.

Το κρί­σι­μο ζή­τη­μα θα είναι το αν η Αρι­στε­ρά, και ει­δι­κό­τε­ρα η ρι­ζο­σπα­στι­κή-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά, θα βρει τη δύ­να­μη να δια­μορ­φώ­σει στην πράξη μια πο­λι­τι­κή «έκτα­κτης ανά­γκης» που θα της επι­τρέ­ψει να ανα­με­τρη­θεί με τις σκλη­ρές προ­κλή­σεις της πε­ριό­δου που έρ­χε­ται.

Σε αντι­δια­στο­λή με τη νίκη του Τραμπ, οι εξε­λί­ξεις στη Γαλ­λία ήταν επί­σης μια προει­δο­ποί­η­ση από το μέλ­λον.

Για να κι­νη­θού­με στην κα­τεύ­θυν­ση αυτή, θα πρέ­πει να ξε­κι­νή­σου­με απορ­ρί­πτο­ντας μια σειρά από γε­νι­κό­λο­γες κοι­νω­νιο­λο­γι­κές μπούρ­δες που επι­χει­ρούν να «ερ­μη­νεύ­σουν» τη νίκη του Τραμπ απο­δί­δο­ντας τις ευ­θύ­νες… στον κόσμο και μια, τάχα, γε­νι­κευ­μέ­νη αυ­θόρ­μη­τη συ­ντη­ρη­τι­κο­ποί­η­σή του. Οι από­ψεις αυτές οδη­γούν σε πα­θη­τι­κό­τη­τα και πο­λι­τι­κή πα­ρά­λυ­ση αλλά, επί­σης, δεν ερ­μη­νεύ­ουν το σύ­νο­λο της ει­κό­νας: στη Γαλ­λία, όταν ο κό­σμος είδε το «φως» μιας πι­θα­νής πο­λι­τι­κής νίκης με ου­σια­στι­κό κοι­νω­νι­κό επί­δι­κο, μπήκε ακα­ριαία σε κί­νη­ση και άλ­λα­ξε τα εκλο­γι­κά δε­δο­μέ­να. Στις ΗΠΑ δεν συ­νέ­βη. Αλλά γι’ αυτό υπάρ­χουν μια σειρά πο­λι­τι­κοί λόγοι, πολύ πιο συ­γκε­κρι­μέ­νοι από τη γε­νι­κή κα­τη­γο­ρία της «συ­ντη­ρη­τι­κο­ποί­η­σης».

Ήττα των Δη­μο­κρα­τι­κών

Ως τις 15 Νο­έμ­βρη, ο Τραμπ είχε συ­γκε­ντρώ­σει 76 εκατ. ψή­φους, ένα­ντι των 73,2 εκατ. ψήφων στην Κα­μά­λα Χάρις και των 2,5 εκατ. ψήφων στα μι­κρό­τε­ρα «τρίτα κόμ­μα­τα». Με την ολο­κλή­ρω­ση της κα­τα­μέ­τρη­σης, όλοι αυτοί οι αριθ­μοί θα αυ­ξη­θούν κάπως (εκ­κρε­μούν πε­ρί­που 4 εκα­τομ­μύ­ρια), με με­γα­λύ­τε­ρη λο­γι­κά την ενί­σχυ­ση της Χάρις (καθώς υπο­λεί­πο­νται ψήφοι κυ­ρί­ως Δη­μο­κρα­τι­κών Πο­λι­τειών όπως η Κα­λι­φόρ­νια). Πλάι σε αυ­τούς, βρί­σκο­νται πε­ρί­που 110 εκα­τομ­μύ­ρια ενή­λι­κες που δεν πήγαν (ή είχαν στε­ρη­θεί το δι­καί­ω­μα…) να ψη­φί­σουν. Κατά προ­σέγ­γι­ση, ο Τραμπ ψη­φί­στη­κε από έναν στους τρεις Αμε­ρι­κα­νούς που και μπο­ρού­σε και ήθελε να πάει στην κάλπη ή γύρω στο 23% του συ­νο­λι­κού πλη­θυ­σμού.

Οι αριθ­μοί αυτοί δεί­χνουν την απο­τυ­χία των Δη­μο­κρα­τι­κών να «χτί­σουν» ένα πει­στι­κό πο­λι­τι­κό αντί­βα­ρο στον Τραμπ. Όμως, επί­σης, δεν επι­βε­βαιώ­νουν το προ­κα­τα­σκευα­σμέ­νο συ­μπέ­ρα­σμα ότι ο τρα­μπι­σμός νί­κη­σε ως έκ­φρα­ση της «λευ­κής» ερ­γα­τι­κής τάξης στις ΗΠΑ, παρά τις προ­ό­δους που οι Δη­μο­κρα­τι­κοί του επέ­τρε­ψαν να πε­τύ­χει μέσα στα πα­ρα­δο­σια­κά εκλο­γι­κά «κά­στρα» τους. Στους αφρο­α­με­ρι­κα­νούς, η με­γά­λη πλειο­ψη­φία ψή­φι­σε κατά του Τραμπ και οι υπό­λοι­ποι κυ­ρί­ως απεί­χαν, αφή­νο­ντας μια μικρή (εύ­κο­λα εξη­γή­σι­μη) επιρ­ροή στους Ρε­που­μπλι­κά­νους. Στους αρα­βό­φω­νους και μου­σουλ­μά­νους με­τα­νά­στες, οι Δη­μο­κρα­τι­κοί «πλή­ρω­σαν» τη φι­λο­σιω­νι­στι­κή πο­λι­τι­κή τους: σε αυτές τις κοι­νό­τη­τες η Ζιλ Στάιν (που υπο­στή­ρι­ξε τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις για την Πα­λαι­στί­νη) πήρε υπερ­πολ­λα­πλά­σια πο­σο­στά από τον εθνι­κό μέσο όρο του Πρά­σι­νου Κόμ­μα­τος. Στους ισπα­νό­φω­νους η επιρ­ροή του Τραμπ, αν και πα­ρέ­μει­νε μειο­ψη­φία, έκανε μια ση­μα­ντι­κό­τε­ρη πρό­ο­δο. Όμως αυτό οφεί­λε­ται κυ­ρί­ως στη στάση των θρη­σκευ­τι­κών δι­κτύ­ων, που είναι πα­ρα­δο­σια­κά ισχυ­ρά στις λα­τί­νι­κες κοι­νό­τη­τες και που λει­τούρ­γη­σαν ως τμή­μα­τα της προ­ε­κλο­γι­κής μη­χα­νής του Τραμπ, παρά σε ανε­πι­βε­βαί­ω­τους ισχυ­ρι­σμούς, όπως ότι «οι με­τα­νά­στες πα­λαιό­τε­ρων γε­νε­ών φο­βού­νται τις νε­ό­τε­ρες με­τα­να­στευ­τι­κές αφί­ξεις» και, κατά συ­νέ­πεια, εντάσ­σο­νται στο ρα­τσι­στι­κό πα­ρα­λή­ρη­μα της ρε­που­μπλι­κα­νι­κής ακρο­δε­ξιάς. Το μο­να­δι­κό ση­μείο της προ­ε­κλο­γι­κής κα­μπά­νιας όπου η Χάρις είχε κα­θα­ρό μέ­τω­πο απέ­να­ντι στον Τραμπ ήταν στο ζή­τη­μα του δι­καιώ­μα­τος των γυ­ναι­κών να απο­φα­σί­ζουν σχε­τι­κά με τις αμ­βλώ­σεις. Και στις γυ­ναί­κες, ο Τραμπ ση­μεί­ω­σε μια κα­θα­ρή εκλο­γι­κή απο­τυ­χία. Πα­ρε­μπι­πτό­ντως, όλες οι πα­ρα­πά­νω κοι­νω­νι­κές κα­τη­γο­ρί­ες,  απο­τε­λούν τα κα­τε­ξο­χήν θύ­μα­τα των διά­φο­ρων «θε­σμι­κών» πε­ριο­ρι­σμών στο δι­καί­ω­μα ψήφου, τόσο των πα­ρα­δο­σια­κών (με­τα­νά­στες, κα­τά­δι­κοι κλπ), όσο και των σχε­τι­κά νέων (φο­ρο­λο­γι­κή ενη­με­ρό­τη­τα, χρέη κ.ά.) που έχουν επι­βά­λει μια σειρά Πο­λι­τεί­ες με απο­τέ­λε­σμα να υπο­εκ­προ­σω­πού­νται ακόμα πε­ρισ­σό­τε­ρο στις κάλ­πες. 

Όπως γρά­φτη­κε κατά κόρον, το κε­ντρι­κό επί­δι­κο των εκλο­γών ήταν η οι­κο­νο­μία. Η Αμε­ρι­κή είναι τόπος τε­ρά­στιας οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ανι­σό­τη­τας. Το πλου­σιό­τε­ρο 0,1% του πλη­θυ­σμού δια­θέ­τει πλού­το με­γα­λύ­τε­ρο από το 90% του φτω­χό­τε­ρου τμή­μα­τός του, και πο­λι­τι­κή δύ­να­μη ασύ­γκρι­τα με­γα­λύ­τε­ρη από κάθε άλλο «ομό­λο­γο» τμήμα της κυ­ρί­αρ­χης τάξης στον κόσμο. Στα χρό­νια μετά την παν­δη­μία και μετά την «έφοδο» του πλη­θω­ρι­σμού αυτή η κα­τά­στα­ση επι­δει­νώ­θη­κε. Για τα ερ­γα­τι­κά νοι­κο­κυ­ριά, αλλά και ση­μα­ντι­κό μέρος των με­σο­στρω­μά­των, το «να βγει ο μήνας» έγινε αγω­νιώ­δης υπό­θε­ση. Πίσω από τα οι­κο­νο­μι­κά με­γέ­θη είναι ο πόνος και η απελ­πι­σία εκα­τομ­μυ­ρί­ων αν­θρώ­πων: το πο­σο­στό των αυ­το­κτο­νιών, το πο­σο­στό των θα­νά­των από ναρ­κω­τι­κά, το πο­σο­στό των φτω­χών που ζουν με βα­ριές ποι­νές στις φυ­λα­κές, το πο­σο­στό των «τυ­φλών» ένο­πλων επει­σο­δί­ων κλπ είναι στις ΗΠΑ υπερ­πολ­λα­πλά­σια από τους αντί­στοι­χους διε­θνείς μέ­σους όρους.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, η Κα­μά­λα Χάρις εμ­φα­νι­ζό­ταν να λέει ότι όλα πάνε καλά: Η Αμε­ρι­κή είναι, ήδη, με­γά­λη! Ο Τραμπ ούρ­λια­ζε ότι όλα πρέ­πει να αλ­λά­ξουν, προ­τεί­νο­ντας μια βίαιη επι­στρο­φή στον βαθύ Αμε­ρι­κα­νι­κό εθνι­κι­σμό: Κάνε Ξανά την Αμε­ρι­κή Με­γά­λη (MAGA)! Δεν θέλει φι­λο­σο­φία για να κα­τα­λά­βει κα­νείς ποια γραμ­μή ήταν διεισ­δυ­τι­κή, ποια πο­λι­τι­κή πρό­σθε­σε ακρο­α­τή­ρια, ποια ήταν προ­ο­ρι­σμέ­νη να νι­κή­σει και ποια να ητ­τη­θεί.

Αξί­ζει να ση­μειώ­σου­με ότι η οργή είχε εκ­φρα­στεί, προη­γου­μέ­νως, με θε­τι­κό τρόπο. Κατά την προη­γού­με­νη θη­τεία του Τραμπ και στην πε­ρί­ο­δο Μπάι­ντεν, υπήρ­ξε στις ΗΠΑ μια αξιο­ση­μεί­ω­τη ανά­καμ­ψη της ερ­γα­τι­κής αγω­νι­στι­κό­τη­τας. Η αντί­δρα­ση των Δη­μο­κρα­τι­κών ήταν η «πα­ρα­δο­σια­κή»: να εν­σω­μα­τώ­νουν τις συν­δι­κα­λι­στι­κές ηγε­σί­ες, να απο­μο­νώ­νουν πρω­το­πό­ρες κι­νη­το­ποι­ή­σεις, να διευ­κο­λύ­νουν τη νίκη των εται­ριών και των με­γά­λων ερ­γο­δο­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων. Σή­με­ρα, ο Μπέρ­νι Σά­ντερς τα λέει σωστά: «ένα κόμμα που γύ­ρι­σε την πλάτη στην ερ­γα­τι­κή τάξη δεν έχει δι­καί­ω­μα να εκ­πλήσ­σε­ται όταν η ερ­γα­τι­κή τάξη του γυρ­νά­ει την πλάτη». Μόνο που ο Σά­ντερς, οι DSA και οι λοι­ποί της «αρι­στε­ρής» πτέ­ρυ­γας του Δη­μο­κρα­τι­κού Κόμ­μα­τος, έχουν χάσει το δι­καί­ω­μα της κρι­τι­κής, γιατί υπο­στή­ρι­ξαν δια­δο­χι­κά την Χί­λα­ρι Κλί­ντον, τον Μπάι­ντεν, την Κα­μά­λα Χάρις, ως το «μι­κρό­τε­ρο κακό» απέ­να­ντι στους Ρε­που­μπλι­κα­νούς.

Όλα αυτά έστρω­σαν το δρόμο για την επι­στρο­φή του Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Η νίκη του Τραμπ ήταν, κυ­ρί­ως, ήττα των Δη­μο­κρα­τι­κών.

Κυ­ριαρ­χι­κή «δη­μο­κρα­τία»

Θα πρέ­πει να απορ­ρί­ψου­με απο­φα­σι­στι­κά κάθε αυ­τα­πά­τη ότι στο πρό­γραμ­μα του Τραμπ υπάρ­χει κάτι που είναι, ή έστω μπο­ρεί να λει­τουρ­γή­σει έμ­με­σα, ως «προ­ο­δευ­τι­κή» στρο­φή στις εξε­λί­ξεις.

Η υπο­χρέ­ω­ση να ασχο­λη­θού­με με αυτό το ζή­τη­μα μοιά­ζει πα­ρά­λο­γη, όταν ακόμα και πρώην στε­νοί συ­νερ­γά­τες του Τραμπ τον χα­ρα­κτη­ρί­ζουν ως «φα­σί­στα» και προει­δο­ποιούν για την επι­κιν­δυ­νό­τη­τα της πο­λι­τι­κής του. Και όμως μέσα στην Αρι­στε­ρά, ακόμα και μέσα στη ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά, μπο­ρεί κα­νείς να δια­κρί­νει φωνές που χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται από έναν ιδιό­μορ­φο «φι­λο-τρα­μπι­σμό». Ένα ρεύμα που έχει απο­κό­ψει τις αντι­ι­μπε­ρια­λι­στι­κές υπο­χρε­ώ­σεις από την αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή στρα­τη­γι­κή, μια άποψη που θε­ω­ρεί ότι η με­τά­βα­ση σε έναν «πο­λυ­πο­λι­κό κόσμο» είναι θε­τι­κό ιστο­ρι­κό βήμα, στε­λέ­χη και ομά­δες που ταυ­τί­ζουν την πάλη ενά­ντια στον αμε­ρι­κα­νι­κό ιμπε­ρια­λι­σμό με την υπο­στή­ρι­ξη της Κίνας ή της Ρω­σί­ας, ου­σια­στι­κά πα­νη­γυ­ρί­ζουν την ήττα των «γκλο­μπα­λί­στας Δη­μο­κρα­τι­κών» έστω κι αν αυτή επι­βλή­θη­κε από τον «τυ­φώ­να Τραμπ». Και από δίπλα, ένα ρεύμα κοι­νω­νι­κού κα­θω­σπρε­πι­σμού, που επι­βιώ­νει κι ανα­πα­ρά­γε­ται και μέσα στην Αρι­στε­ρά, χαί­ρε­ται για την ήττα της «woke culture», αδια­φο­ρώ­ντας για την ενί­σχυ­ση της «anti-woke culture», που προ­α­ναγ­γέ­λει μια ακραία επι­θε­τι­κό­τη­τα ενά­ντια στα δι­καιώ­μα­τα των με­τα­να­στών, των γυ­ναι­κών, της ΛΟ­ΑΤ­ΚΙ κοι­νό­τη­τας κ.ά.

Είναι, λοι­πόν, ο Τραμπ με οποιαν­δή­πο­τε έν­νοια «αντι­συ­στη­μι­κός»; Η ερώ­τη­ση μοιά­ζει με ανέκ­δο­το. Ο άπλη­στος δι­σε­κα­τομ­μυ­ριού­χος ηγεί­ται ενός συ­να­σπι­σμού της ελίτ των ελίτ, που θα επι­χει­ρή­σει να υλο­ποι­ή­σει το πρό­γραμ­μα MAGA κά­νο­ντας την κυ­ρί­αρ­χη τάξη της Αμε­ρι­κής πιο ισχυ­ρή και πιο ανε­ξέ­λεγ­κτη από ποτέ.

Είναι, μήπως, ο Τραμπ αντι­νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρος; Πρό­κει­ται επί­σης για ανέκ­δο­το. Ο Τραμπ υπο­στη­ρί­ζει βίαια τις κα­θο­ρι­στι­κές επι­λο­γές που απο­τε­λούν την «ψυχή» της νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρης στρα­τη­γι­κής. Υπο­στη­ρί­ζει τη δρα­στι­κή μεί­ω­ση της φο­ρο­λό­γη­σης των εται­ρειών και του συσ­σω­ρευ­μέ­νου πλού­του, και γι’ αυτό οι «αγο­ρές» πα­νη­γύ­ρι­σαν άμεσα την εκλο­γή του. Υπο­στη­ρί­ζει μια επί­σης δρα­στι­κή μεί­ω­ση των κοι­νω­νι­κών δα­πα­νών και του «με­γά­λου» δη­μό­σιου τομέα, και γι’ αυτό ανέ­θε­σε την επο­πτεία του υπουρ­γεί­ου «Κυ­βερ­νη­τι­κής Απο­τε­λε­σμα­τι­κό­τη­τας» στον Έλον Μασκ (!) και τον Βίβεκ Ρα­μα­σουά­μι που έχει προ­τεί­νει την από­λυ­ση του 75% (!!) των δη­μο­σί­ων υπαλ­λή­λων. Η απο­θέ­ω­ση της κερ­δο­φο­ρί­ας και η λα­τρεία του ιδιω­τι­κού τομέα μέσα στη «σχολή» του Τραμπ δεν έχουν όρια και φραγ­μούς, δεν δι­στά­ζουν μπρο­στά στις προει­δο­ποι­ή­σεις ακόμα και συ­στη­μι­κών επι­στη­μό­νων για την απει­λή της κλι­μα­τι­κής κα­τάρ­ρευ­σης. Την επο­μέ­νη της νίκης του, οι πα­νί­σχυ­ροι Αμε­ρι­κα­νοί πε­τρε­λαιά­δες ζή­τη­σαν τη γρή­γο­ρη συ­γκε­κρι­με­νο­ποί­η­ση του προ­ε­κλο­γι­κού προ­γράμ­μα­τος Τραμπ που συ­νο­ψι­ζό­ταν στην κραυ­γή: «Γε­ω­τρή­σεις – Γε­ω­τρή­σεις – Γε­ω­τρή­σεις!».

Είναι, ίσως, ο Τραμπ αντι­γκλο­μπα­λί­στας; Σε αυτό το ερώ­τη­μα η απά­ντη­ση είναι πιο σύν­θε­τη. Ο Έλον Μασκ, ο Νο2 του ση­με­ρι­νού τρα­μπι­σμού, δια­τη­ρεί τε­ρά­στιας κλί­μα­κας «δου­λειές» στην Κίνα. Παρά τη γε­ω­πο­λι­τι­κή όξυν­ση, σή­με­ρα πα­ρα­μέ­νει αλή­θεια ότι οι γι­γά­ντιες αμε­ρι­κα­νι­κές πο­λυ­ε­θνι­κές δεν έχουν απο­συρ­θεί ούτε από την Κίνα, αλλά ούτε και από τη Ρωσία. Η νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη κα­πι­τα­λι­στι­κή πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση έχει πίσω της 4 δε­κα­ε­τί­ες, έχει δη­μιουρ­γή­σει δε­δο­μέ­να όπως οι διε­θνείς εφο­δια­στι­κές αλυ­σί­δες, και μια από­φα­ση για από­συρ­ση από αυτά τα δί­κτυα έχει τε­ρά­στιο κό­στος και αβέ­βαιη έκ­βα­ση. Ταυ­τό­χρο­να όμως η ενί­σχυ­ση των μέ­τρων «προ­στα­τευ­τι­σμού» δεν μπο­ρεί να υπο­τι­μη­θεί. Η στρο­φή των ΗΠΑ προς τον προ­στα­τευ­τι­σμό άνοι­ξε ως συ­ζή­τη­ση επί Ομπά­μα («πίβοτ στην Ασία»), εγκαι­νιά­στη­κε στην πρώτη θη­τεία του Τραμπ και κλι­μα­κώ­θη­κε επί Μπάι­ντεν (κυ­ρώ­σεις στην Κίνα), απο­δει­κνύ­ο­ντας ότι ο αμε­ρι­κα­νι­κός κα­πι­τα­λι­σμός δίνει δια­χρο­νι­κά μάχη για κάθε με­ρί­διο αγο­ράς, για κάθε «φέτα» κερ­δο­φο­ρί­ας. Ο Τραμπ στη δεύ­τε­ρη θη­τεία του απει­λεί να κλι­μα­κώ­σει απο­φα­σι­στι­κά αυτήν την πο­λι­τι­κή με το πρό­γραμ­μα δα­σμών που προ­α­νήγ­γει­λε (10-20% στις ει­σα­γω­γές από την ΕΕ, ως 60% στα κι­νε­ζι­κά προ­ϊ­ό­ντα, 100% στις ει­σα­γω­γές από το Με­ξι­κό!). Δεν πρό­κει­ται για από­φα­ση απο­χώ­ρη­σης από την πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση, αλλά για ένα σο­βα­ρό βήμα με­τά­βα­σης προς την «πε­ρι­φρου­ρη­μέ­νη πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση» που ενι­σχύ­ει τον κα­τα­κερ­μα­τι­σμό σε νέες ζώνες επιρ­ρο­ής και προ­τε­ραιό­τη­τας. Αυτή η πο­λι­τι­κή, στο ξε­δί­πλω­μά της, μπο­ρεί να εξε­λι­χθεί σε πο­λι­τι­κή εμπο­ρι­κών πο­λέ­μων και η ιστο­ρία του κα­πι­τα­λι­σμού απο­δει­κνύ­ει ότι αυτή η επι­λο­γή λίγο απέ­χει από μια εποχή ανοι­χτών πο­λε­μι­κών ανα­με­τρή­σε­ων.

Ας πάμε, έτσι, στο τε­λευ­ταίο ερώ­τη­μα. Είναι μήπως ο Τραμπ φι­λει­ρη­νι­στής; Ακόμα κι αν το ερώ­τη­μα τί­θε­ται με την «αντι­κει­με­νι­κή» έν­νοια (της υπό­θε­σης ότι μια, τάχα, ανα­δί­πλω­ση των ΗΠΑ στον «απο­μο­νω­τι­σμό» θα πε­ριό­ρι­ζε τις αμε­ρι­κα­νι­κές πα­ρεμ­βά­σεις σε όλα τα «καυτά» ση­μεία του πλα­νή­τη…) η απά­ντη­ση είναι σαφώς αρ­νη­τι­κή.

Ο Τραμπ υπο­σχέ­θη­κε ότι θα ανα­ζη­τή­σει ένα συμ­βι­βα­σμό με τον Πού­τιν -αδια­φο­ρώ­ντας, εν πολ­λοίς, για τις απώ­λειες της Ου­κρα­νί­ας- όχι για να ενι­σχύ­σει την πα­γκό­σμια ει­ρή­νη, αλλά για να συ­γκε­ντρώ­σει τις δυ­νά­μεις του αμε­ρι­κα­νι­κού ιμπε­ρια­λι­σμού στην Ανα­το­λι­κή Ασία απέ­να­ντι στην Κίνα και στη Μέση Ανα­το­λή απέ­να­ντι στο Ιράν. Κα­νείς δεν γνω­ρί­ζει αυτή τη στιγ­μή αν τα αμε­ρι­κα­νι­κά «γε­ρά­κια» θα δε­χθούν να υπο­χω­ρή­σουν οι­κειο­θε­λώς στο μέ­τω­πο της Ου­κρα­νί­ας, αλλά πρέ­πει να θε­ω­ρού­με δε­δο­μέ­νο ότι η εκλο­γή Τραμπ απο­τε­λεί ένα πολύ κακό νέο για την Πα­λαι­στί­νη και τους λαούς της Μέσης Ανα­το­λής, ενώ ταυ­τό­χρο­να με­τα­τρέ­πει την Ταϊ­βάν στην πιο επι­κίν­δυ­νη «εστία» των τε­λευ­ταί­ων δε­κα­ε­τιών σε όλο τον πλα­νή­τη. Τα ανά­λο­γα ισχύ­ουν για το ΝΑΤΟ. Δεν είναι αλη­θές ότι ο Τραμπ υπο­στη­ρί­ζει την χα­λά­ρω­ση ή, πε­ρισ­σό­τε­ρο, τη διά­λυ­ση της ευ­ρω­α­τλα­ντι­κής συμ­μα­χί­ας. Αντί­θε­τα απαι­τεί απ’ όλους τους εταί­ρους στο ΝΑΤΟ να ανα­λά­βουν ανα­λο­γι­κά το κό­στος μιας με­γά­λης μι­λι­τα­ρι­στι­κής ανα­βάθ­μι­σης, αυ­ξά­νο­ντας τις πο­λε­μι­κές δα­πά­νες τους πάνω από το όριο του 2% του ΑΕΠ ετη­σί­ως. Η σύμ­πτω­ση αυτής της κα­τεύ­θυν­σης με τις από­ψεις που κυ­ριαρ­χούν μέσα στις ευ­ρω­η­γε­σί­ες (Έκ­θε­ση Ντρά­γκι) είναι ένα ιδιαί­τε­ρα ανη­συ­χη­τι­κό νέο.

Κα­νείς δεν δι­καιού­ται να υπο­τι­μά το ζή­τη­μα των με­θό­δων με τις οποί­ες ο Τραμπ σκο­πεύ­ει να επι­βά­λει το αντι­δρα­στι­κό πρό­γραμ­μά του στο εσω­τε­ρι­κό των ΗΠΑ. Οι ακραί­ες και χυ­δαί­ες ρα­τσι­στι­κές δια­κη­ρύ­ξεις δεν μπο­ρούν να θε­ω­ρη­θούν δευ­τε­ρεύ­ον χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ενός πο­λι­τι­κού ρεύ­μα­τος. Κα­νείς δεν γνω­ρί­ζει αυτήν τη στιγ­μή αν ο Τραμπ θα κα­τορ­θώ­σει, ή ακόμα αν θα επι­χει­ρή­σει πραγ­μα­τι­κά, να απε­λά­σει 15 εκα­τομ­μύ­ρια με­τα­νά­στες από τις ΗΠΑ. Πι­θα­νό­τα­τα όχι, αν λη­φθούν υπόψη οι οι­κο­νο­μι­κές και πα­ρα­γω­γι­κές συ­νέ­πειες μιας τόσο ακραί­ας κα­τεύ­θυν­σης. Όμως σί­γου­ρα ο ρα­τσι­σμός στο πρό­γραμ­μα του Τραμπ δεν είναι κενή δη­μα­γω­γία, θα προ­κα­λέ­σει μια αντε­πί­θε­ση της ρα­τσι­στι­κής ακρο­δε­ξιάς, θα προ­κα­λέ­σει πρό­σθε­το πόνο και δυ­στυ­χία, θα αλ­λά­ξει τις συν­θή­κες στις συ­νοι­κί­ες και στις πό­λεις της Αμε­ρι­κής. Ελ­πί­ζου­με ότι θα προ­κα­λέ­σει και απο­φα­σι­στι­κές συ­γκρού­σεις με την «άλλη Αμε­ρι­κή», που δεν έχει εξα­ε­ρω­θεί όπως το πρό­γραμ­μα των Δη­μο­κρα­τι­κών μπρο­στά στον Τραμπ. Και αυτό μας φέρ­νει στο τε­λευ­ταίο ερώ­τη­μα, στο ζή­τη­μα της δη­μο­κρα­τί­ας.

Εδώ κα­νείς δεν μπο­ρεί να κα­τη­γο­ρή­σει τον Τραμπ ότι «κρύ­φτη­κε» ή μά­ση­σε τα λόγια του. Σε όλη την προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο επα­να­λάμ­βα­νε ότι δεν θα δι­στά­σει να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει το στρα­τό για να κα­τα­στεί­λει όποιον θε­ω­ρή­σει «εσω­τε­ρι­κό εχθρό» της Με­γά­λης Αμε­ρι­κής. Προ­φα­νώς πρό­κει­ται για μια έξοδο από το σύ­νο­λο των συ­νταγ­μα­τι­κών ρυθ­μί­σε­ων στις ΗΠΑ. Όμως ο Τραμπ δεν κρύ­βει πλέον ότι πε­ρι­φρο­νεί αυτές τις προ­αι­ρε­τι­κές πο­λυ­τέ­λειες και ότι δεν προ­τί­θε­ται να τις σε­βα­στεί. Έχο­ντας τον έλεγ­χο όλων των «σω­μά­των» της πο­λι­τι­κής εξου­σί­ας και την ορ­γα­νω­μέ­νη βάση του «κι­νή­μα­τος» MAGA θα έχει τα πε­ρι­θώ­ρια να το επι­χει­ρή­σει.

Στο τι­μό­νι της πο­λι­τι­κής εξου­σί­ας στην ισχυ­ρό­τε­ρη χώρα του κό­σμου εγκα­θί­στα­ται ένας πο­λι­τι­κός συ­να­σπι­σμός που δη­λώ­νει απε­ρί­φρα­στα ότι όλες οι κρί­σι­μες απο­φά­σεις θα παρ­θούν με­τα­ξύ των ελίτ της κυ­ρί­αρ­χης τάξης, ότι η επι­βο­λή τους επα­φί­ε­ται στη γυμνή δύ­να­μη των κρα­τι­κών μη­χα­νι­σμών και ότι το «παι­χνί­δι» της δη­μο­κρα­τί­ας, των συ­νταγ­μα­τι­κών «δι­κλεί­δων», των δι­καιω­μά­των και των ελευ­θε­ριών, βα­δί­ζουν προς το σκου­πι­δο­τε­νε­κέ ως προ­ϊ­ό­ντα άχρη­στα και επι­ζή­μια σε σύ­γκρι­ση με τους στό­χους του MAGA.

Σε αυτές τις αντι­λή­ψεις του Τραμπ για την «κυ­ριαρ­χι­κή» δη­μο­κρα­τία, ακού­γε­ται κα­θα­ρά ο από­η­χος των ιδεών του νε­ο­φα­σί­στα συμ­βού­λου του Τραμπ, του Στί­βεν Μπά­νον, που έχει γίνει ο γκου­ρού για τα ακρο­δε­ξιά ρεύ­μα­τα στη δυ­τι­κή αλλά και στην ανα­το­λι­κή Ευ­ρώ­πη.

Πώς φτά­σα­με ως εδώ; Ο κα­πι­τα­λι­σμός διε­θνώς πα­ρα­μέ­νει βυ­θι­σμέ­νος στην «πο­λύ-κρί­ση». Ο αμε­ρι­κα­νι­κός κα­πι­τα­λι­σμός, ει­δι­κό­τε­ρα, δεν έχει ανα­κάμ­ψει από τα χτυ­πή­μα­τα της κρί­σης του 2008 και από τις συ­νέ­πειες της ήττας του στο Ιράκ και στο Αφ­γα­νι­στάν. Σε αυτές τις συν­θή­κες η απά­ντη­ση που χτί­ζουν είναι μια ποιο­τι­κή όξυν­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής-ιμπε­ρια­λι­στι­κής επι­θε­τι­κό­τη­τας. Όταν το σύ­στη­μα γνω­ρί­ζει ότι θα πάρει αχρεί­ες απο­φά­σεις, καλεί στην πο­λι­τι­κή εξου­σία το πιο αχρείο πο­λι­τι­κό προ­σω­πι­κό.

Η απά­ντη­ση στην πρό­κλη­ση δεν θα κρι­θεί σε ένα παι­χνί­δι συ­ναι­σθη­μά­των, με­τα­ξύ απαι­σιο­δο­ξί­ας και αι­σιο­δο­ξί­ας. Οφεί­λου­με να έχου­με εμπι­στο­σύ­νη στους αδελ­φούς και τις αδελ­φές μας στο εσω­τε­ρι­κό της Αμε­ρι­κής. Σε πα­λιό­τε­ρες, αλλά και πιο σύγ­χρο­νες επο­χές, έχουν απο­δεί­ξει ότι μπο­ρούν να τα κα­τα­φέ­ρουν. Ο Τραμπ έχει και θα έχει «εσω­τε­ρι­κό εχθρό». Πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που το παι­χνί­δι θα κρι­θεί στο διε­θνές πεδίο, από την Πα­λαι­στί­νη ως το Πα­ρί­σι και από το Κάιρο ως τη Ρώμη και το Λον­δί­νο. Το σί­γου­ρο είναι ότι η διε­θνής Αρι­στε­ρά, και ει­δι­κό­τε­ρα η ρι­ζο­σπα­στι­κή-αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κή Αρι­στε­ρά, κα­λεί­ται από τις εξε­λί­ξεις να δρά­σει ξε­περ­νώ­ντας το (ση­με­ρι­νό) μπόι της.