Το Ίδρυμα Ford και η CIA: Μια πιστοποιημένη ιστορία φιλανθρωπικής συνεργασίας

Ει­σα­γω­γή

Η CIA χρη­σι­μο­ποιεί φι­λαν­θρω­πι­κά ιδρύ­μα­τα ως το πιο απο­τε­λε­σμα­τι­κό μέσο για να διο­χε­τεύ­σει με­γά­λα ποσά σε επι­χει­ρή­σεις της χωρίς να γνω­ρί­ζουν οι πα­ρα­λή­πτες των ποσών αυτών την πηγή τους. Από την αρχή της δε­κα­ε­τί­ας του 1950 ως σή­με­ρα,  η διείσ­δυ­ση της CIA στο πεδίο των ιδρυ­μά­των ήταν και πα­ρα­μέ­νει τε­ρά­στια. Μια έρευ­να στο Κο­γκρέ­σο των ΗΠΑ το 1976 απο­κά­λυ­ψε ότι σχε­δόν το 50% των 700 υπο­τρο­φιών στο πεδίο των διε­θνών δρα­στη­ριο­τή­των από τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα ιδρύ­μα­τα χρη­μα­το­δο­τού­νταν από τη CIA (WhoPaidthePiper? The CIA and the Cultural Cold War, Frances Stonor Saunders, Granta Books, 1999, σ. 134-135). Η CIA θε­ω­ρεί ιδρύ­μα­τα όπως το Ford «τις κα­λύ­τε­ρες και πιο αξιό­πι­στες βι­τρί­νες» (ό.π., σ. 135). Η συ­νερ­γα­σία αξιο­σέ­βα­στων και έγκυ­ρων ιδρυ­μά­των, σύμ­φω­να με έναν πρώην πρά­κτο­ρα της CIA, επέ­τρε­ψε στην Υπη­ρε­σία να χρη­μα­το­δο­τεί «μια κατά τα φαι­νό­με­να ατε­λεί­ω­τη σειρά από προ­γράμ­μα­τα μυ­στι­κής δρά­σης [covertaction], τα οποία επη­ρε­ά­ζουν τη νε­ο­λαία, τα συν­δι­κά­τα, τα πα­νε­πι­στή­μια, τους εκ­δο­τι­κούς οί­κους, και άλ­λους ιδιω­τι­κούς ορ­γα­νι­σμούς» (ό.π., σ. 135). Οι τε­λευ­ταί­οι πε­ρι­λαμ­βά­νουν ομά­δες για τα «αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα» από τη δε­κα­ε­τία του 1950 ως σή­με­ρα. Ένα από τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα ιδρύ­μα­τα που συ­νερ­γά­στη­κε με τη CIA για ση­μα­ντι­κό χρο­νι­κό διά­στη­μα σε με­γά­λες επι­χει­ρή­σεις του πο­λι­τι­στι­κού Ψυ­χρού Πο­λέ­μου είναι το Ίδρυ­μα Ford.

Το δο­κί­μιο αυτό θα δεί­ξει πως η συ­νερ­γα­σία Ιδρύ­μα­τος Ford-CIA ήταν μια σκό­πι­μη, εν­συ­νεί­δη­τη κοινή προ­σπά­θεια ενί­σχυ­σης της αμε­ρι­κα­νι­κής ιμπε­ρια­λι­στι­κής πο­λι­τι­στι­κής ηγε­μο­νί­ας και υπό­σκα­ψης της πο­λι­τι­κής και πο­λι­τι­στι­κής επιρ­ρο­ής της αρι­στε­ράς. Θα προ­χω­ρή­σου­με με την εξέ­τα­ση των ιστο­ρι­κών δε­σμών ανά­με­σα στο Ίδρυ­μα Ford και την CIA κατά τον Ψυχρό Πό­λε­μο, εξε­τά­ζο­ντας τους Προ­έ­δρους του Ιδρύ­μα­τος, τα κοινά εγ­χει­ρή­μα­τα των δύο και τους στό­χους τους, καθώς και τις κοι­νές τους προ­σπά­θειες σε διά­φο­ρες πο­λι­τι­σμι­κές πε­ριο­χές.

Υπό­βα­θρο: Το Ίδρυ­μα Ford και η CIA

Ως τα τέλη της δε­κα­ε­τί­ας του 1950, το Ίδρυ­μα Ford είχε 3 δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια πε­ριου­σια­κών στοι­χεί­ων. Οι ηγέ­τες του ιδρύ­μα­τος συμ­φω­νού­σαν από­λυ­τα με τα σχέ­δια για πα­γκό­σμια εξου­σία της Ουά­σινγ­κτον. Μια ση­μα­ντι­κή με­λε­τή­τρια της πε­ριό­δου γρά­φει: «Ορι­σμέ­νες φορές έμοια­ζε το Ίδρυ­μα Ford να είναι απλώς προ­έ­κτα­ση της κυ­βέρ­νη­σης στο πεδίο της διε­θνούς πο­λι­τι­στι­κής προ­πα­γάν­δας. Το Ίδρυ­μα έχει ιστο­ρι­κό στε­νής εμπλο­κής σε μυ­στι­κές δρά­σεις στην Ευ­ρώ­πη, συ­νερ­γα­ζό­με­νο στενά με αξιω­μα­τού­χους του Σχε­δί­ου Μάρ­σαλ και της CIA για συ­γκε­κρι­μέ­να εγ­χει­ρή­μα­τα» (ό.π., σ. 139). Αυτό φαί­νε­ται χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά από το γε­γο­νός ότι πρό­ε­δρος του Ιν­στι­τού­του το 1952 διο­ρί­στη­κε ο RichardBissell. Στα δυο του χρό­νια στο πόστο αυτό, ο Bissell συ­να­ντή­θη­κε συχνά με τον διευ­θυ­ντή της CIA, AllenDulles, καθώς και με άλ­λους αξιω­μα­τού­χους της CIA, για να προ­βούν σε «αμοι­βαία έρευ­να» για νέες ιδέες. Τον Ια­νουά­ριο του 1954, ο Bissell έφυγε από το Ίδρυ­μα Ford για να γίνει ει­δι­κός σύμ­βου­λος του AllenDulles (ό.π., σ. 139). Υπό τη διεύ­θυν­ση του Bissell, το Ίδρυ­μα Ford (FF) ήταν «η πρώτη γραμ­μή στην Ψυ­χρο­πο­λε­μι­κή σκέψη».

Ένα από τα πρώτα εγ­χει­ρή­μα­τα του Ιδρύ­μα­τος Ford ήταν η δη­μιουρ­γία εκ­δο­τι­κού οίκου, του Inter-culturalPublications, και η δη­μο­σί­ευ­ση του πε­ριο­δι­κού Perspectives σε τέσ­σε­ρις γλώσ­σες στην Ευ­ρώ­πη. Ο σκο­πός του FF, σύμ­φω­να με τον Bissell, δεν ήταν «τόσο η συ­ντρι­βή των αρι­στε­ρών δια­νο­ου­μέ­νων σε δια­λε­κτι­κή μάχη, όσο το να δε­λε­α­στούν να εγκα­τα­λεί­ψουν τις θέ­σεις τους» (ό.π.,σ. 140). Το διευ­θυ­ντι­κό συμ­βού­λιο του εκ­δο­τι­κού οίκου κυ­ριαρ­χού­νταν από­λυ­τα από μα­χη­τές του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου [ColdWarriors]. Δε­δο­μέ­νης όμως της ισχυ­ρής αρι­στε­ρής κουλ­τού­ρας στην με­τα­πο­λε­μι­κή Ευ­ρώ­πη, το Perspectivesαπέ­τυ­χε να προ­σελ­κύ­σει ανα­γνώ­στες και χρε­ο­κό­πη­σε.

Ένα δεύ­τε­ρο πε­ριο­δι­κό, το DerMonat, το οποίο χρη­μα­το­δο­τή­θη­κε από το Εμπι­στευ­τι­κό Κον­δύ­λι, και του οποί­ου διευ­θυ­ντής ανέ­λα­βε ο MelvinLasky, μπήκε κάτω από την αι­γί­δα του Ιδρύ­μα­τος Ford ώστε να απο­κτή­σει την ει­κό­να της ανε­ξαρ­τη­σί­ας (ό.π., σ. 140).

Το 1954, ο JohnMcCloy διο­ρί­στη­κε νέος πρό­ε­δρος του Ιδρύ­μα­τος Ford. Ο McCloy ήταν η πεμ­πτου­σία της ιμπε­ρια­λι­στι­κής ισχύ­ος. Πριν γί­νι­νει πρό­ε­δρος του Ιδρύ­μα­τος, είχε χρη­μα­τί­σει Υφυ­πουρ­γός Πο­λέ­μου, Πρό­ε­δρος της Πα­γκό­σμιας Τρά­πε­ζας, Επί­τρο­πος [HighCommissioner] της κα­τε­χό­με­νης Γερ­μα­νί­ας, πρό­ε­δρος της ChaseManhattanBank του Ροκ­φέ­λερ, δι­κη­γό­ρος στη WallStreet των εφτά με­γά­λων πε­τρε­λαϊ­κών εται­ρειών, και διευ­θυ­ντής πλειά­δας επι­χει­ρή­σε­ων. Ως Επί­τρο­πος στη Γερ­μα­νία, ο McCloy είχε προ­σφέ­ρει κά­λυ­ψη σε δε­κά­δες πρα­κτό­ρων της CIA (ό.π., σ. 141).

Ο McCloy εν­σω­μά­τω­σε το Ίδρυ­μα Ford με τις επι­χει­ρή­σεις της CIA. Δη­μιούρ­γη­σε μια διοι­κη­τι­κή μο­νά­δα μέσα στο Ίδρυ­μα ει­δι­κά για να συν­νε­νο­εί­ται με τη CIA. O McCloy προ­ή­δρευ­σε τρι­με­λούς συμ­βου­λευ­τι­κής επι­τρο­πής με την CIA, ώστε να διευ­κο­λύ­νει την χρήση του Ιδρύ­μα­τος ως βι­τρί­νας και αγω­γέα κον­δυ­λί­ων. Με αυτά τα δο­μι­κά δεσμά, το Ίδρυ­μα έγινε ένα από τα μορ­φώ­μα­τα εκεί­να που η CIA μπο­ρού­σε να θέσει σε λει­τουρ­γία στην υπη­ρε­σία του πο­λι­τι­κού πο­λέ­μου ενά­ντια στην αντι-ιμπε­ρια­λι­στι­κή και φι­λο­κομ­μου­νι­στι­κή αρι­στε­ρά. Πολ­λές βι­τρί­νες της CIA έλα­βαν με­γά­λες υπο­τρο­φί­ες από το Ίδρυ­μα Ford. Πολ­λές τάχα «ανε­ξάρ­τη­τες», αλλά χρη­μα­το­δο­τη­μέ­νες από τη CIA, πο­λι­τι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις, ορ­γα­νώ­σεις για τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα, καλ­λι­τέ­χνες και δια­νο­ού­με­νοι έλα­βαν υπο­τρο­φί­ες από τη CIA/FF. Μια από τις με­γα­λύ­τε­ρες δω­ρε­ές του Ιδρύ­μα­τος ήταν στο ορ­γα­νω­μέ­νο από τη CIA Κο­γκρέ­σο για την Πο­λι­τι­σμι­κή Ελευ­θε­ρία, το οποίο έλαβε 7 εκα­τομ­μύ­ρια δο­λά­ρια ως τις αρχές του 1960. Πολ­λοί πρά­κτο­ρες της CIA εξα­σφά­λι­σαν απα­σχό­λη­ση μέσα στο Ίδρυ­μα Ford και συ­νέ­χι­σαν τη στενή συ­νερ­γα­σία με την Υπη­ρε­σία (ό.π., σ. 143).

Από την αρχή, υπήρ­χε στενή δο­μι­κή σχέση και ανταλ­λα­γή στα υψη­λό­τε­ρα κλι­μά­κια ανά­με­σα στη CIA και το FF. Αυτός ο δο­μι­κός δε­σμός βα­σι­ζό­ταν στα κοινά ιμπε­ρια­λι­στι­κά συμ­φέ­ρο­ντα που μοι­ρά­ζο­νταν. Το απο­τέ­λε­σμα της συ­νερ­γα­σί­ας τους ήταν η διά­χυ­ση ενός αριθ­μού πε­ριο­δι­κών και η πρό­σβα­ση σε ΜΜΕ, που χρη­σι­μο­ποιού­νταν από φι­λο­α­με­ρι­κα­νούς δια­νο­ού­με­νους για να εξα­πο­λυ­θούν φαρ­μα­κε­ρές επι­θέ­σεις ενά­ντια στους Μαρ­ξι­στές και άλ­λους αντι-ιμπε­ρια­λι­στές. Η χρη­μα­το­δό­τη­ση των αντι­μαρ­ξι­στών αυτών από το Ίδρυ­μα Ford προ­σέ­φε­ρε νο­μι­κή κά­λυ­ψη για τους ισχυ­ρι­σμούς τους πως ήταν δήθεν «ανε­ξάρ­τη­τοι» από την κυ­βερ­νη­τι­κή χρη­μα­το­δό­τη­ση της CIA.

Η χρη­μα­το­δό­τη­ση από το FF πο­λι­τι­στι­κών βι­τρι­νών της CIA ήταν ση­μα­ντι­κή στην προ­σέλ­κυ­ση μη κομ­μου­νι­στών δια­νο­ου­μέ­νων, που εν­θαρ­ρύν­θη­καν να επι­τε­θούν στην μαρ­ξι­στι­κή και κομ­μου­νι­στι­κή αρι­στε­ρά. Πολ­λοί από αυ­τούς τους μη κομ­μου­νι­στές αρι­στε­ρούς ισχυ­ρί­στη­καν αρ­γό­τε­ρα πως «εξα­πα­τή­θη­καν», πως αν γνώ­ρι­ζαν ότι το Ίδρυ­μα Ford ήταν βι­τρί­να της CIA, δεν θα του πρό­σφε­ραν το όνομα και το κύρος τους. Όμως αυτή η στάση απο­γο­ή­τευ­σης εκ μέ­ρους της αντι­κομ­μου­νι­στι­κής αρι­στε­ράς εμ­φα­νί­στη­κε μετά από τις απο­κα­λύ­ψεις για τη συ­νερ­γα­σία FF και CIA που έγι­ναν στον Τύπο. Ήταν τόσο αφε­λείς αυτοί οι αντι­κομ­μου­νι­στές σο­σιαλ­δη­μο­κρά­τες ώστε να θε­ω­ρούν ότι όλα τους τα συ­νέ­δρια σε πο­λυ­τε­λείς επαύ­λεις και πε­ντά­στε­ρα ξε­νο­δο­χεία στη Λίμνη Κόμο, στο Πα­ρί­σι και στη Ρώμη, όλες οι ακρι­βές εκ­θέ­σεις τέ­χνης και τα ιλου­στρα­σιόν πε­ριο­δι­κά ήταν απλές πρά­ξεις φι­λαν­θρω­πί­ας; Μπο­ρεί. Ακόμα όμως και οι αφε­λέ­στε­ροι θα πρέ­πει να γνώ­ρι­ζαν ότι σε όλα τα συ­νέ­δρια και όλα τα πε­ριο­δι­κά ο στό­χος της κρι­τι­κής ήταν ο «Σο­βιε­τι­κός ιμπε­ρια­λι­σμός» και η «κομ­μου­νι­στι­κή τυ­ραν­νία», και οι «αρι­στε­ροί απο­λο­γη­τές της δι­κτα­το­ρί­ας» — παρά το γε­γο­νός πως ήταν ανοι­χτό μυ­στι­κό ότι οι ΗΠΑ είχαν πα­ρέμ­βει για να ανα­τρέ­ψουν τη δη­μο­κρα­τι­κή κυ­βέρ­νη­ση  Arbenz στη Γουα­τε­μά­λα και το κα­θε­στώς Mossadegh στο Ιράν, και παρά το γε­γο­νός ότι τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα πα­ρα­βιά­ζο­νταν μα­ζι­κά από δι­κτά­το­ρες με την στή­ρι­ξη των ΗΠΑ στην Κούβα, στη Δο­μι­νι­κα­νή Δη­μο­κρα­τία, στη Νι­κα­ρά­γουα και αλλού.

Η «αγα­νά­κτη­ση» και οι ισχυ­ρι­σμοί «αθω­ό­τη­τας» πολ­λών αντι­κομ­μου­νι­στών αρι­στε­ρών δια­νο­ου­μέ­νων αφού απο­κα­λύ­φθη­κε πως ήταν μέλη πο­λι­τι­στι­κών βι­τρι­νών της CIA πρέ­πει να εκλη­φθεί με με­γά­λη δόση κυ­νι­κού σκε­πτι­κι­σμού. Ένας επι­φα­νής δη­μο­σιο­γρά­φος, ο AndrewKopkind,  έγρα­ψε για μια βαθιά αί­σθη­ση ηθι­κής απο­γο­ή­τευ­σης με τις πο­λι­τι­στι­κές βι­τρί­νες ιδι­ιω­τι­κών Ιδρυ­μά­των που χρη­μα­το­δο­τού­νταν από τη CIA. Γρά­φει ο Kopkind:

«Η από­στα­ση ανά­με­σα στη ρη­το­ρι­κή της ανοι­χτής κοι­νω­νί­ας και στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα του ελέγ­χου ήταν με­γα­λύ­τε­ρη από ό,τι φα­ντα­ζό­ταν οποιοσ­δή­πο­τε. Όλοι όσοι πή­γαι­ναν στο εξω­τε­ρι­κό για λο­γα­ρια­σμό κά­ποιας αμε­ρι­κα­νι­κής ορ­γά­νω­σης ήταν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μάρ­τυ­ρες της θε­ω­ρί­ας ότι ο κό­σμος ήταν δι­χα­σμέ­νος ανά­με­σα στον κομ­μου­νι­σμό και τη δη­μο­κρα­τία και ότι όλα όσα βρι­σκό­ντου­σαν ανά­με­σα ήταν προ­δο­σία. Η ψευ­δαί­σθη­ση της δια­φο­ρε­τι­κής άπο­ψης συ­ντη­ρή­θη­κε: η CIA υπο­στή­ρι­ζε τάχα σο­σια­λι­στές μα­χη­τές του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου, φα­σί­στες μα­χη­τές του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου, μαύ­ρους και άσπρους μα­χη­τές του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου. Η κα­θο­λι­κό­τη­τα και η ευ­λυ­γι­σία των επι­χει­ρή­σε­ων της CIA ήταν με­γά­λα πλε­ο­νε­κτή­μα­τα. Αλλά ο πλου­ρα­λι­σμός ήταν απάτη και ήταν η από­λυ­τη πηγή δια­φθο­ράς.» (Ibid, pp. 408-409).»

Όταν ο αμε­ρι­κα­νός δη­μο­σιο­γρά­φος DwightMacdonald, που ήταν συ­νερ­γά­της του Encounter (ενός ση­μα­ντι­κού πο­λι­τι­σμι­κού πε­ριο­δι­κού με χρη­μα­το­δό­τη­ση FF-CIA), έστει­λε ένα άρθρο που ασκού­σε κρι­τι­κή στην αμε­ρι­κα­νι­κή κουλ­τού­ρα και πο­λι­τι­κή, το άρθρο απορ­ρί­φθη­κε από την εκ­δο­τι­κή επι­τρο­πή σε στενή συ­νερ­γα­σία με τη CIA (ό.π.,  σ. 314-321). Στα πεδία της ζω­γρα­φι­κής και του θε­ά­τρου, η CIA συ­νερ­γα­ζό­ταν με το FF για να προ­ω­θή­σει τον αφη­ρη­μέ­νο εξ­πρε­σιο­νι­σμό ενά­ντια σε κάθε καλ­λι­τε­χνι­κή έκ­φρα­ση με κοι­νω­νι­κό πε­ριε­χό­με­νο, προ­σφέ­ρο­ντας κον­δύ­λια και συν­δέ­σμους για εκ­θέ­σεις με με­γά­λη δη­μο­σιό­τη­τα στην Ευ­ρώ­πη και θε­τι­κές κρι­τι­κές από «επι­δο­τού­με­νους» δη­μο­σιο­γρά­φους. Οι αλ­λη­λέν­δε­τες ηγε­σί­ες της CIA, του Ιδρύ­μα­τος Ford και του Μου­σεί­ου Σύγ­χρο­νης Τέ­χνης στη Νέα Υόρκη οδή­γη­σαν σε μια πο­λυ­τε­λή προ­ώ­θη­ση της «ατο­μι­κι­στι­κής» τέ­χνης που ήταν από­μα­κρη απ” το λαό — και σε μια φαρ­μα­κε­ρή επί­θε­ση στους ευ­ρω­παί­ους ζω­γρά­φους, συγ­γρα­φείς και θε­α­τρι­κούς συγ­γρα­φείς που έγρα­φαν από κρι­τι­κή ρε­α­λι­στι­κή οπτι­κή. Ο «αφη­ρη­μέ­νος εξ­πρε­σιο­νι­σμό», όποια κι αν ήταν η καλ­λι­τε­χνι­κή πρό­θε­ση, έγινε όπλο του Ψυ­χρού Πο­λέ­μου  (ό.π., σ. 263).

Η ιστο­ρία συ­νέρ­γειας του Ιδρύ­μα­τος Ford και της CIA σε ανα­ζή­τη­ση πα­γκό­σμιας ηγε­μο­νί­ας των ΗΠΑ είναι πλέον καλά πι­στο­ποι­η­μέ­νο γε­γο­νός. Το ζή­τη­μα που εκ­κρε­μεί είναι τι εί­δους σχέση συ­νε­χί­ζει να υπάρ­χει στη νέα χι­λιε­τία μετά τις απο­κα­λύ­ψεις της δε­κα­ε­τί­ας του 1960; Το FF έκανε κά­ποιες επι­φα­νεια­κές αλ­λα­γές. Είναι πιο ευ­έ­λι­κτο στην πα­ρο­χή μι­κρών ποσών υπο­τρο­φιών για ομά­δες για τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα και για ερευ­νη­τές που δια­φω­νούν κά­ποιες φορές με την αμε­ρι­κα­νι­κή πο­λι­τι­κή. Δεν είναι πι­θα­νό να προ­σλά­βουν πρά­κτο­ρες της CIA για να διευ­θύ­νουν τον ορ­γα­νι­σμό. Πιο ση­μα­ντι­κό είναι πως είναι πι­θα­νό­τε­ρο να συ­νερ­γά­ζο­νται ανοι­χτά με την αμε­ρι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση σε ό,τι αφορά τα πο­λι­τι­στι­κά και εκ­παι­δευ­τι­κά της προ­γράμ­μα­τα, κυ­ρί­ως με την Υπη­ρε­σία Διε­θνούς Ανά­πτυ­ξης.

Από κά­ποιες από­ψεις, το FF έχει εκλε­πτύ­νει το στυλ συ­νερ­γα­σί­ας του με την προ­σπά­θεια της Ουά­σινγ­κτον να εξα­σφα­λί­σει την πα­γκό­σμια κυ­ριαρ­χία, αλλά έχει κρα­τή­σει την ουσία αυτής της πο­λι­τι­κής. Για πα­ρά­δειγ­μα, το FF είναι πολύ επι­λε­κτι­κό σε ό,τι αφορά τη χρη­μα­το­δό­τη­ση εκ­παι­δευ­τι­κών ορ­γα­νι­σμών. Όπως το ΔΝΤ, το FF επι­βάλ­λει προ­ϋ­πο­θέ­σεις, όπως είναι η «επαγ­γελ­μα­το­ποί­η­ση» του ακα­δη­μαϊ­κού προ­σω­πι­κού και η «ανύ­ψω­ση των κρι­τη­ρί­ων.» Στην πράξη, αυτό με­τα­φρά­ζε­ται στην προ­α­γω­γή της κοι­νω­νι­κής επι­στη­μο­νι­κής ερ­γα­σί­ας που βα­σί­ζε­ται στις προ­δια­θέ­σεις, αξίες και προ­σα­να­το­λι­σμούς της αμε­ρι­κα­νι­κής αυ­το­κρα­το­ρί­ας: την απο­σύν­δε­ση των εκ­παι­δευ­τι­κών από την τα­ξι­κή πάλη και τη σύν­δε­σή τους με φι­λοι­μπε­ρια­λι­στές αμε­ρι­κα­νούς ακα­δη­μαϊ­κούς και λει­τουρ­γούς του Ιδρύ­μα­τος που υπο­στη­ρί­ζουν το νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο μο­ντέ­λο.

Όπως και στις δε­κα­ε­τί­ες του 1950 και 60, το Ίδρυ­μα Ford χρη­μα­το­δο­τεί σή­με­ρα επι­λε­κτι­κά αντι-αρι­στε­ρές ορ­γα­νώ­σεις αν­θρώ­πι­νων δι­καιω­μά­των, οι οποί­ες επι­κε­ντρώ­νο­νται στις επι­θέ­σεις κατά των πα­ρα­βιά­σε­ων των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των σε αντί­πα­λες των ΗΠΑ χώρες, και στην απο­στα­σιο­ποί­η­ση από αντι-ιμπε­ρια­λι­στι­κές ορ­γα­νώ­σεις των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των και τους αντι-ιμπε­ρια­λι­στές ηγέ­τες. Το FF έχει ανα­πτύ­ξει μια εκλε­πτυ­σμέ­νη στρα­τη­γι­κή χρη­μα­το­δό­τη­σης Ορ­γα­νώ­σεις Αν­θρω­πί­νων Δι­καιω­μά­των (HRG) που απευ­θύ­νο­νται στην Ουά­σινγ­κτον ενώ απο­κηρ­ρύ­σουν τις «συ­στη­μα­τι­κές» πα­ρα­βιά­σεις των αντι­πά­λων των ΗΠΑ. Το FF υπο­στη­ρί­ζει HRG οι οποί­ες εξι­σώ­νουν τη μα­ζι­κή κρα­τι­κή τρο­μο­κρα­τία των ΗΠΑ με τις πε­ρι­πτω­σια­κές ακρό­τη­τες αντι-ιμπε­ρια­λι­στών αντι­πά­λων τους. Το FF χρη­μα­το­δο­τεί HRG που δεν συμ­με­τέ­χουν σε μα­ζι­κές δρά­σεις ενά­ντια στην πα­γκο­σμιο­ποί­η­ση και τον νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμό, και οι οποί­ες υπε­ρα­σπί­ζο­νται το Ίδρυ­μα Ford ως νό­μι­μο και γεν­ναιό­δω­ρο «ΜΚΟ.»

Η ιστο­ρία και η σύγ­χρο­νη εμπει­ρία αφη­γού­νται μια δια­φο­ρε­τι­κή ιστο­ρία. Σε μια πε­ρί­ο­δο που η υπερ­βο­λι­κή χρη­μα­το­δό­τη­ση πο­λι­τι­στι­κών δρα­στη­ριο­τή­των από την Ουά­σινγ­κτον φαί­νε­ται ύπο­πτη, το FF εκ­πλη­ρώ­νει έναν πολύ ση­μα­ντι­κό ρόλο στην προ­βο­λή της αμε­ρι­κα­νι­κής πο­λι­τι­στι­κής πο­λι­τι­κής ως προ­φα­νώς «ιδιω­τι­κής» και μη πο­λι­τι­κής φι­λαν­θρω­πι­κής υπό­θε­σης. Οι σύν­δε­σμοι ανά­με­σα στους κο­ρυ­φαί­ους αξιω­μα­τού­χους του FF και την αμε­ρι­κα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση είναι προ­φα­νείς και διαρ­κείς. Μια ανα­σκό­πη­ση των πρό­σφα­τα χρη­μα­το­δο­τη­μέ­νων εγ­χει­ρη­μά­των απο­κα­λύ­πτει ότι το FF δεν έχει ποτέ χρη­μα­το­δο­τή­σει κα­νέ­να μεί­ζο­νος ση­μα­σί­ας εγ­χεί­ρη­μα που να αντι­τί­θε­ται στην αμε­ρι­κα­νι­κή πο­λι­τι­κή.

Στην πα­ρού­σα φάση μεί­ζο­νος στρα­τιω­τι­κής και πο­λι­τι­κής επί­θε­σης των ΗΠΑ, η Ουά­σινγ­κτον έχει θέσει το ζή­τη­μα ως ζή­τη­μα «τρο­μο­κρα­τί­ας ή δη­μο­κρα­τί­ας», όπως και στον Ψυχρό Πό­λε­μο το έθετε ως ζή­τη­μα «Κομ­μου­νι­σμού ή Δη­μο­κρα­τί­ας.» Και στις δύο πε­ρι­πτώ­σεις, η αυ­το­κρα­το­ρία στρα­το­λό­γη­σε και χρη­μα­το­δό­τη­σε  ορ­γα­νώ­σεις-βι­τρί­νες, δια­νο­ού­με­νους και δη­μο­σιο­γρά­φους, για να επι­τε­θεί στους αντι-ιμπε­ρια­λι­στές αντι­πά­λους της και να εξουδ­τε­ρώ­σει τους δη­μο­κρα­τι­κούς επι­κρι­τές της. Το Ίδρυ­μα Ford έχει την κα­τάλ­λη­λη θέση ώστε να ξα­να­παί­ξει τον ρόλο του ως συ­νερ­γού για την από­κρυ­ψη του Νέου Πο­λι­τι­σμι­κού Ψυ­χρού Πο­λέ­μου.

*Επί­τη­μος κα­θη­γη­τής του Πα­νε­πι­στη­μί­ου του Binghampton, Νέα Υόρκη

Οι χο­ρη­γί­ες του ιδρύ­μα­τος Φορντ από το 1958 μέχρι το 1974*

Συγ­γρα­φέ­ας:

Εφ. Κα­θη­με­ρι­νή

Το Ίδρυ­μα πα­ρου­σιά­ζει έναν πλήρη κα­τά­λο­γο των χο­ρη­γιών, που δό­θη­καν σε ορ­γα­νι­σμούς και σε άτομα στην Ελ­λά­δα, από το 1958 ως και το 1974. Όπως είναι γνω­στό, χο­ρη­γί­ες δί­νο­νται κα­τό­πιν υπο­βο­λής αι­τή­σε­ως από τους εν­δια­φε­ρο­μέ­νους και για την εκ­πό­νη­ση μιας συ­γκε­κρι­μέ­νης ερ­γα­σί­ας ή ενός προ­γράμ­μα­τος. Το Ίδρυ­μα δεν έχει καμιά ανά­μι­ξη στην εκτέ­λε­ση του έργου, η πραγ­μα­το­ποί­η­ση του οποί­ου απο­τε­λεί τη μόνη υπο­χρέ­ω­ση του πα­ρα­λή­πτη της χο­ρη­γί­ας προς το Ίδρυ­μα. Οι χο­ρη­γί­ες που έχουν δοθή από τα 1958 ως και το 1974, ανέρ­χο­νται, για μεν τους ορ­γα­νι­σμούς, σε δρχ. 215.178.360, για δε τα άτομα, σε δρχ. 22.415.430.

Α΄ΟΡ­ΓΑ­ΝΙ­ΣΜΟΙ

ΕΡΕΥ­ΝΑ και Προ­γραμ­μα­τι­σμός Ελ­λη­νι­κής Οι­κο­νο­μι­κής Ανα­πτύ­ξε­ως. 1958. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος. Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης, Γε­νι­κός Διευ­θυ­ντής: Ευάγ­γε­λος Πα­πα­νού­τσος. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δυό­μι­συ χρό­νια (Δρχ. 750.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για το Δι­δα­κτι­κό Προ­σω­πι­κό και για Υπο­τρο­φί­ες Μα­θη­τών. 1959, Κολ­λέ­γιο Αθη­νών. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος έξη χρό­νια (Δρχ. 7.500.000).

ΠΡΟ­ΓΡΑΜ­ΜΑ Ερευ­νών – Φυ­σι­κές και Οι­κο­νο­μι­κές Επι­στή­μες. Πρώην Βα­σι­λι­κό Ίδρυ­μα Ερευ­νών. 1959. Πρό­ε­δρος Κα­θη­γη­τής Λεων. Ζέρ­βας. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 7.500.000).

ΕΡΕΥ­ΝΑ και Με­λέ­τη σε Προ­γράμ­μα­τα Πο­λε­ο­δο­μί­ας. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος. 1960. Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης. Γε­νι­κός Διευ­θυ­ντής: Ευ. Πα­πα­νού­τσος. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δύο χρό­νια (Δρχ. 4.200.000).

ΠΡΟ­ΜΗ­ΘΕΙΑ Ει­δι­κής Σει­ράς Κι­νη­μα­το­γρα­φι­κών Ται­νιών για τη Δι­δα­σκα­λία της Φυ­σι­κής.1960. Υπουρ­γείο Εθνι­κής Παι­δεί­ας. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος ένας χρό­νος. (Δρχ. 225.000).

Α) ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση για την Ανά­πτυ­ξη του Προ­γράμ­μα­τος του Κέ­ντρου Οι­κο­νο­μι­κών Ερευ­νών. 1961. Διευ­θυ­ντής: Κα­θη­γη­τής Αν­δρέ­ας Πα­παν­δρέ­ου. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 4.800.000).

Β) ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση για την Ανά­πτυ­ξη του Προ­γράμ­μα­τος του Κέ­ντρου Οι­κο­νο­μι­κών Ερευ­νών. Διευ­θυ­ντής: Κα­θη­γη­τής Αν­δρέ­ας Πα­παν­δρέ­ου (μέσω του Πα­νε­πι­στη­μί­ου Κα­λι­φόρ­νιας). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 4.200.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Δι­δα­κτι­κού Προ­σωπικού στην Με­τα­πτυ­χια­κή Σχολή Οι­κι­στι­κής. 1963. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος. Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης, Γε­νι­κός Διευ­θυ­ντής: Ευ. Πα­πα­νού­τσος. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος ένας χρό­νος (Δρχ. 300.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Δι­δα­κτι­κού Προ­σωπικού, Υπο­τρο­φί­ες Σπου­δα­στών και Προ­γράμ­μα­τα Ερευ­νών του Κέ­ντρου Οι­κι­στι­κής. 1965. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος, Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 30.000.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για τις Ανα­σκα­φές στην Αρ­χαία Αγορά Αθη­νών (Στοά Ατ­τά­λου). 1965. Αμε­ρι­κα­νι­κή Σχολή Κλα­σι­κών Σπου­δών. Διευ­θυ­ντής: Κα­θη­γη­τής Όμη­ρος Τό­μπ­σον. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος έντε­κα χρό­νια (30.000.000).

ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση Προγράμ­ματος του Κέ­ντρου Προ­γραμ­μα­τι­σμού Οι­κο­νο­μι­κών Ερευ­νών (ΚΕΠΕ). 1966. Διευ­θυ­ντής: Κα­θη­γη­τής Γ. Κου­τσου­μά­ρης (μέσω του Πα­νε­πι­στη­μί­ου Χάρ­βαρντ – Δρχ. 6.233.430).

Το αρ­χι­κό ποσόν της χο­ρη­γί­ας αυτής ανήρ­χε­το σε 15.900.000 δρχ. Το 1968, το Πα­νε­πι­στή­μιο του Χάρ­βαρντ ανε­κά­λε­σε το πρό­γραμμα αυτό, επει­δή, κάτω από τις τότε επι­κρα­τού­σες κυβερνητι­κές συν­θή­κες στην Ελ­λά­δα, οι στό­χοι του προ­γράμ­μα­τος ερευ­νών δεν μπο­ρού­σαν να δια­τη­ρή­σουν την απαι­του­μέ­νη επι­στη­μο­νι­κή τους στάθ­μη. Το Ίδρυ­μα Φορντ επί­σης ανε­κά­λε­σε το υπο­λει­πό­με­νο ποσόν των 9.666.570 Δρχ. της χο­ρη­γί­ας.

ΠΡΟ­ΓΡΑΜ­ΜΑ­ΤΑ Οι­κο­νο­μι­κών Ερευ­νών 1968. Επι­στη­μο­νι­κή Διεύ­θυν­ση: Κα­θη­γη­τής Ι. Πε­σμα­ζό­γλου, Πρώην Βα­σι­λι­κό Ίδρυ­μα Ερευ­νών. Πρό­ε­δρος: Κα­θη­γη­τής Λ. Ζέρ­βας. Στα προ­γράμ­μα­τα αυτά με­τεί­χαν οι οι­κο­νο­μο­λό­γοι, Δ. Κα­ρά­γιωρ­γας, Λ. Αθα­να­σί­ου, Ε. Βο­λου­δά­κης και Δ. Χα­λι­κιάς. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος ένας χρό­νος. (Δρχ. 300.000).

Το αρ­χι­κό ποσόν της χο­ρη­γί­ας αυτής ανήρ­χε­το σε 1.500.000 δρχ. Μετά την αλ­λα­γή του Διοι­κη­τι­κού Συμ­βου­λί­ου του Β.Ι.Ε., οι οικο­νομολόγοι απε­χώ­ρη­σαν. Το υπό­λοι­πον του ποσού της χο­ρη­γί­ας εξ 1.200.000 δρχ., με­τα­φέρ­θη­κε σε άλλο φορέα, το Αμε­ρι­κα­νι­κό Εκ­παιδευτικό Ίδρυ­μα Ελ­λά­δος (Φουλ­μπράϊτ) για τη συ­νέ­χι­ση του προ­γράμ­μα­τος με­λε­τών.

ΣΥ­ΝΕ­ΧΙ­ΣΗ Ενι­σχύ­σε­ως του Κέ­ντρου Οι­κι­στι­κής. 1968. Αθη­ναϊκός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος. Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δε­κα­τέσ­σε­ρις μήνες (Δρχ. 9.000.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για την Ορ­γά­νω­ση Βι­βλιο­θή­κης του Αθη­ναϊ­κού Τε­χνο­λο­γι­κού Ομί­λου. 1968. Για α­γορά βι­βλί­ων, πε­ριο­δι­κών, μικρο­φίλμ, μη­χα­νη­μά­των και ει­δι­κών συμ­βού­λων. Πρό­ε­δρος: Κ. Δοξιά­δης. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος ένας χρό­νος (Δρχ. 1.500.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Κοι­νω­νιο­λο­γι­κών και Αν­θρω­πο­λο­γι­κών Ερευ­νών (μέσω του Αμε­ρι­κα­νι­κού Εκ­παι­δευ­τι­κού Ιδρύ­μα­τος Ελ­λά­δος -Φουλ­μπρά­ΐτ). 1968. Επι­στή­μο­νες ερευ­νη­τές: Καθηγ. Ι. Πε­ρι­στιά­νης, Τίνα Γκιώ­κα και Ιω­άν­να Λα­μπί­ρη. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος ένας χρό­νος (Δρχ. 300.000).

ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση του Θε­ά­τρου Τέ­χνης και της Δρα­μα­τι­κής Σχο­λής Κα­ρό­λου Κουν (τρεις χο­ρη­γί­ες 1968, 1970 και 1972). 1968. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος επτά χρό­νια (Δρχ. 12.310.260).

ΑΡ­ΧΑΙΟΙ Ελ­λη­νι­κοί Οι­κι­σμοί (μέσω του Αθη­ναϊ­κού Τε­χνο­λο­γι­κού Ομί­λου) 1968. Στις έρευ­νες – με­λέ­τες του προ­γράμ­μα­τος συ­νερ­γά­σθη­καν επι­στή­μο­νες: Δ. Λα­ζα­ρί­δης, Μ. Σα­κελ­λα­ρί­ου, Σ. Δά­κα­ρης, Ι. Κο­ντής, Α. Ζώης, Δ. Θε­ο­χά­ρης, Ν. Για­λού­ρης, Ε. Πε­ντά­ζος, Μ. Πε­τρο­που­λά­κου, Α. Πε­τρο­νό­της, Δ. Μα­ρω­νί­της, Ι. Τραυ­λός, Ν. Φα­ρά­κλας, Τ. Σπέρ­λινγκ και Ε. Σβω­λο­πού­λου. Οι επι­στή­μο­νες αυτοί ερ­γά­σθη­καν σε διά­φο­ρους το­μείς κατά δια­φο­ρε­τι­κά διαστή­ματα ανά­λο­γα με τις ανά­γκες του προ­γράμ­μα­τος. (Τέσ­σε­ρις χορηγί­ες 1968, 1970, 1972 και 1973). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος οκτώ χρό­νια (Δρχ. 18.150.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για επιστημονι­κούς συ­νερ­γά­τες στο πρό­γραμ­μα «Τέ­χνης του Αγίου Όρους», 1968, του Κα­θη­γη­τή Παύ­λου Μυ­λω­νά (μέσω της Ανω­τά­της Σχο­λής Καλών Τε­χνών και με­τέ­πει­τα μέσω της Αμε­ρι­κα­νι­κής Σχο­λής Κλασ­σι­κών Σπου­δών). (Δύο χο­ρη­γί­ες 1968 και 1970). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 1.200.000)

ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ του Ελ­λη­νι­κού Συν­δέ­σμου Σύγ­χρο­νης Μου­σι­κής. 1968. Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο: Γ. Α. Πα­παϊ­ω­άν­νου, Πρό­ε­δρος, Γ. Πα­παϊ­ω­άν­νου, Δ. Τερζά­κης, Μα­ρί­κα Χουρ­μου­ζί­ου – Πα­παϊ­ω­άν­νου, Στ. Βα­σι­λειά­δης και Γρ. Σε­μι­τέ­κο­λο. Χρη­μα­το­δό­τη­ση για την ορ­γά­νω­ση της 3ης και 4ης Ελ­λη­νι­κής Εβδο­μά­δας Σύγ­χρο­νης Μου­σι­κής, ανά­θε­ση για τη σύν­θε­ση έργων σε Έλ­λη­νες συν­θέτες, έκ­δο­ση δέκα δί­σκων (σε δύο σει­ρές) με έργα συγ­χρό­νων Ελ­λή­νων συν­θε­τών, έκ­δο­ση δί­σκου με έργα του Γιάν­νη Χρή­στου, πραγ­μα­το­ποί­η­ση οκτώ συ­ναυ­λιών και αγορά μη­χα­νη­μά­των και ορ­γά­νων για τον εξο­πλι­σμό ηλε­κτρο­νι­κού ερ­γα­στη­ρί­ου μου­σι­κής στη διά­θε­ση Ελ­λή­νων συν­θε­τών. (Τρεις χο­ρη­γί­ες, 1968, 1970 και 1974). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος επτά χρό­νια (Δρχ. 4.284.000).

ΧΡΗ­ΜΑ­ΤΟ­ΔΟ­ΤΗ­ΣΗ για την Συ­γκέ­ντρω­ση του Έργου του Συν­θέ­τη Νίκου Σκαλ­κώ­τα. 1968. Εται­ρεία Φίλων Νίκου Σκαλ­κώ­τα. Πρό­ε­δρος: Νέλ­ληΕυ­ελ­πί­δη. Με­λέ­τη χει­ρο­γρά­φων, αντι­γρα­φή και εκτύ­πω­ση. Ένας αριθ­μός έργων έχει ήδη εκ­δο­θεί και αλλά έτοι­μα για έκ­δο­ση. (Δυο χο­ρη­γί­ες 1968 και 1970). Διάρ­κεια προ­γράμματος πέντε χρό­νια (Δρχ. 615.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Γε­νι­κή και Αγο­ρά Ορ­γά­νων και Λαϊ­κών Φορε­σιών. 1968. Συ­γκρό­τη­μα Λαϊ­κών Χορών Δώρας Στρά­του (Δύο επι­χο­ρη­γή­σεις 1968 και 1970). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος τέσ­σε­ρα χρό­νια (Δρχ. 9.021.900).

ΠΡΟ­ΓΡΑΜ­ΜΑ­ΤΑ Ερευ­νών για Οι­κο­νο­μι­κή Ανά­πτυ­ξη της Ελλά­δας. 1969. (Μέσω του Αμερικανι­κού Εκ­παι­δευ­τι­κού Ιδρύ­μα­τος της Ελ­λά­δος – Φουλ­μπράϊτ). Η επι­χο­ρή­γη­ση αυτή πε­ρι­λάμ­βα­νε και το ποσό του 1.200.000 Δρχ. που με­τε­φέρ­θη από το πρώην Βα­σιλικό Ίδρυ­μα Ερευ­νών. Επιστη­μονικός Δ)ντής Ομά­δος: Καθηγ. Ι. Πε­σμα­ζό­γλου. Συμ­με­τέ­χο­ντες ερευ­νη­τές: Ε. Βο­λου­δά­κης, Δ. Κα­ρά­γιωρ­γας, Π. Παυ­λό­που­λος, Ι. Πε­σμα­ζό­γλου, Π. Φα­κιο­λάς, Δ. Χα­λι­κιάς και Γ. Χαλ­κιό­που­λος. Η ομάδα πε­ρι­λάμ­βα­νε επί­σης συνερ­γάτες και βοη­θη­τι­κό προ­σω­πι­κό. Ορι­σμέ­νες από τις ερ­γα­σί­ες των προ­α­να­φερ­θέ­ντων οι­κο­νο­μο­λό­γων και συ­γκε­κρι­μέ­να των Καθηγη­τών Ι. Πε­σμα­ζό­γλου και Δ. Κα­ρά­γιωρ­γα έχουν ήδη δη­μο­σιευ­θεί σε επι­στη­μο­νι­κά πε­ριο­δι­κά. Οι υ­πόλοιπες ερ­γα­σί­ες βρί­σκο­νται στο τε­λι­κό στά­διο επε­ξερ­γα­σί­ας για δη­μο­σί­ευ­ση (Δρχ. 3.300.000).

Το 1973, το Αμε­ρι­κα­νι­κό Εκ­παιδευτικό Ίδρυ­μα Ελ­λά­δος – Φουλ­μπράϊτ, δια­χει­ρι­στι­κός διεκ­περαιωτής της χο­ρη­γί­ας, κα­τό­πιν πα­ρα­στά­σε­ων του Αμε­ρι­κα­νού Πρε­σβευ­τού στην Αθήνα, πλη­ρο­φό­ρη­σε το Ίδρυ­μα Φορντ ότι δεν ήταν πλέον δια­τε­θει­μέ­νο να δια­χει­ρί­ζε­ται τα κον­δύ­λια αυτού του προ­γράμ­μα­τος. Το υπό­λοι­πο του ποσού (άνω του ενός τρί­του του συ­νο­λι­κού ποσού) με­τε­φέρ­θη τότε, στο Ιν­στι­τού­το Διε­θνούς Εκπαι­δεύσεως για την συ­νέ­χι­ση των ε­ρευνών.

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Εκ­παι­δευ­τι­κών Προ­γραμ­μά­των του Κέ­ντρου Οικι­στικής. 1969. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος, Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης, Διάρ­κεια προγράμμα­τος τρία χρό­νια (Δρχ. 29.250.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για Επιστημονι­κούς συ­νερ­γά­τες στο Μυ­κη­ναϊ­κό Ίδρυ­μα. 1970. Διευ­θυ­ντής: Γ. Μυ­λω­νάς, ακα­δη­μαϊ­κός. (Δύο επι­χορηγήσεις. 1970 και 1972). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος τέσ­σε­ρα χρό­νια (Δρχ. 900.000).

ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση για την Α­νάπτυξη Μορ­φω­τι­κών και Καλλι­τεχνικών Προ­γραμ­μά­των «Τέχνη» Μα­κε­δο­νι­κή Καλ­λι­τε­χνι­κή Εται­ρεία – Θεσ­σα­λο­νί­κη 1971. Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο Καθηγ. Λ. Πο­λίτης, Πρό­ε­δρος, Μ. Σαλ­τιέλ. Χρ. Χρή­στου. Δ. Δη­μη­τριά­δης, Β. Το­κα­τλί­δου, Α. Βι­δά­λη, Α. Κυ­ρια­κί­δου – Νέ­στο­ρος, Π. Νί­κο­γλου και Δ. Ιω­άν­νου. (Αρ­χι­κά η διάρ­κεια της χο­ρη­γί­ας ήταν δύο χρό­νια. Αρ­γό­τε­ρα δό­θη­κε πα­ρά­τα­ση για άλλα δύο) (Δρχ. 2.052.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Εται­ρεί­ας Σύγ­χρο­νος Κι­νη­μα­το­γρά­φος. 1971. Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο: Σ. Δη­μη­τρί­ου. Πρό­ε­δρος Β. Ρα­φαη­λί­δης, Α. Αρ­γυ­ρί­ου, Κ. Σκα­λιώ­ρας και Θ. Κρη­τι­κός. Για την πα­ρα­γω­γή ται­νιών μι­κρού και με­γά­λου μή­κους, αγορά μη­χα­νη­μά­των για τον εξο­πλι­σμό ενός κι­νη­μα­το­γρα­φι­κού στού­ντιο και για την έκ­δο­ση ενός μη­νιαί­ου πε­ριο­δι­κού. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δύο χρό­νια (Δρχ. 3.135.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για την απο­πε­ρά­τω­ση και έκ­δο­ση στην Ελ­λη­νι­κή και Αγ­γλι­κή του τόμου Στοι­χεία Αυ­το­γνω­σί­ας του Αρ­χι­τέ­κτο­να Άρη Κων­στα­ντι­νί­δη.1972. (Μέσω της Αμε­ρι­κα­νι­κής Σχο­λής Κλασ­σι­κών Σπου­δών). Μία πα­ρου­σί­α­ση με φω­το­γρα­φί­ες, σχέ­δια και ση­μειώσεις για την Ελ­λη­νι­κή Λαϊκή Αρ­χι­τε­κτο­νι­κή. Διάρ­κεια προ­γράμματος τρία χρό­νια (Δρχ. 780.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για την έκ­δο­ση σει­ράς οκτώ βι­βλί­ων της «Βυ­ζα­ντι­νής και Νε­ο­ελ­λη­νι­κής Βιβλιοθή­κης» (μέσω της Αμε­ρι­κα­νι­κής Σχο­λής Κλασ­σι­κών Σπου­δών). 1972. Το πρό­γραμ­μα διευ­θύ­νουν οι Κα­θη­γη­τές, Ι. Θ. Κα­κρι­δής. Λ. Πο­λί­της, Μ. Πα­πα­θω­μό­που­λος και Ν. Μ. Πα­να­γιω­τά­κης. (Ιδρυ­τι­κό μέλος της Επι­τρο­πής αυτής των κα­θη­γη­τών ήταν και ο Γιώρ­γος Σε­φέ­ρης). Διάρ­κεια προγράμμα­τος τέσ­σε­ρα χρό­νια (Δρχ. 1.305.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για την επι­τό­πια συ­γκέ­ντρω­ση και την εγ­γρα­φή σε δί­σκους «Δη­μο­τι­κής και Εκ­κλη­σια­στι­κής Μου­σι­κής». 1972. Σύλ­λο­γος προς Διά­δο­σιν της Εθνι­κής Μου­σι­κής. Πρό­ε­δρος: Σίμων Κα­ράς. Ήδη έχουν κυ­κλο­φο­ρή­σει δέκα δί­σκοι. Διάρ­κεια προγράμμα­τος τρία χρό­νια (Δρχ. 3.416.670).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ Ει­δι­κών Προ­γραμ­μά­των του Κέ­ντρου Οι­κι­στι­κής. 1972. Αθη­ναϊ­κός Τε­χνο­λο­γι­κός Όμι­λος, Πρό­ε­δρος: Κ. Δο­ξιά­δης. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δύο χρό­νια (Δρχ. 7.500.000).

ΓΕ­ΝΙ­ΚΗ Ενί­σχυ­ση του Κέν­τρου Φι­λο­σο­φι­κών Ερευ­νών. 1973. Διεύ­θυν­ση του Κέ­ντρου: Θαν. Κι­τσό­που­λος, Διεύ­θυν­ση Ερευ­νών, Χρ. Γιαν­να­ράς, Διοι­κη­τι­κό Συμ­βού­λιο: Ακα­δη­μαϊ­κός Τ. Κ. Πα­πα­τσώ­νης, Πρό­ε­δρος, Μα­νό­λης Χα­τζη­δά­κις, Κ. Χρι­στο­δου­λί­δης, Τ. Ιω­άν­νου και Στέ­φα­νος Μάνος. Χρη­μα­το­δό­τη­ση για σει­ρές δια­λέξεων, σε­μι­νά­ρια, ομά­δες εργα­σίας, έκ­δο­ση του πε­ριο­δι­κού «Δευ­καλίων», ει­δι­κές εκ­δό­σεις, ανάθε­ση ερευ­νών, συ­νερ­γα­σί­ες με Έλ­λη­νες επι­στή­μο­νες στο εξω­τε­ρι­κό και συ­γκρό­τη­ση βι­βλιο­θή­κης. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος πέντε χρό­νια (Δρχ. 9.971.700)

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ για επι­στη­μο­νι­κούς συ­νερ­γά­τες στην απο­πε­ρά­τω­ση του Γ’ Τόμου του «Λε­ξι­κού Με­σαιω­νι­κής Ελ­λη­νι­κής Δη­μώ­δους Γραμ­μα­τεί­ας». 1973. Διεύ­θυν­ση προ­γράμ­μα­τος: καθ. Εμμαν. Κρια­ράς (μέσω της Αμε­ρι­κα­νι­κής Σχο­λής Κλασ­σι­κών Σπου­δών). Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δύο χρό­νια. (Δρχ. 777.000).

ΕΝΙ­ΣΧΥ­ΣΗ του Τμή­μα­τος Κλα­σι­κών Σπου­δών του Πανεπι­στημίου Μακ Γκιλλ του Κα­να­δά, για ένα «Πει­ρα­μα­τι­κό Πρό­γραμ­μα Δι­δα­σκα­λί­ας της Ελ­λη­νι­κής Γλώσ­σας». 1973. Το πρό­γραμ­μα διευ­θύ­νει η κα­θη­γή­τρια Άννα Φαρ­μα­κί­δη. Διάρ­κεια προ­γράμ­μα­τος δύο χρό­νια (Δρχ. 401.400).

Β΄ ΙΔΙΩ­ΤΕΣ

1. Επι­στή­μες

Παναγ. Βο­κο­τό­που­λος (Αρ­χαιολογία), Χρή­στος Γιαν­να­ράς (Φι­λο­σο­φία), Αλέ­ξαν­δρος Δεσπο­τόπουλος (Ιστο­ρία), Θε­ο­φά­νης Κα­κρι­δής (Φι­λο­λο­γία), Διο­νύ­σιος Κα­ρά­γιωρ­γας [ο Δ. Κα­ρά­γιωρ­γας επέ­στρε­ψε την χο­ρη­γία του Φορντ, Σημ. του «Άρδην»] (Οι­κο­νο­μι­κές Επι­στή­μες), Γε­ωρ­γία Κου­λι­κούρ­δη (Ιστο­ρία), Βα­σί­λειος Κρεμ­μυ­δάς (Ιστο­ρία), Άλ­κη­Κυ­ρια­κί­δου – Νέ­στο­ρος (Κοι­νω­νι­κή Αν­θρω­πο­λο­γία), Δη­μή­τρης Μα­ρω­νί­της (Φι­λο­λο­γία), Στυ­λια­νός Ράμ­φος (Φι­λο­σο­φία), Αθηνά Ρι­κά­κη (Παι­δα­γω­γι­κά), Κων­στα­ντί­νος Σο­φού­λης (Οι­κο­νο­μι­κές επι­στή­μες), Μιλ­τιά­δης Σπύ­ρου (Φι­λο­σο­φία), Μα­νό­λης Χα­τζη­για­κου­μής (Φι­λο­λο­γία), Μα­νό­λης Χα­τζι­δά­κις (Βυ­ζα­ντι­νο­λο­γία).

2. Καλές Τέ­χνες

Αχιλ­λέ­ας Δρού­γκας (Ζω­γρα­φι­κή – Χα­ρα­κτι­κή), Λου­κάς Βε­νε­τού­λιας (Ζω­γρα­φι­κή). Αρι­στό­δη­μος Θε­ο­φυ­λα­κτό­που­λος (Ζω­γρα­φι­κή), Θό­δω­ρος (Γλυ­πτι­κή), Χρί­στος Κα­ράς (Ζω­γρα­φι­κή). Βα­σί­λης Κε­λαϊ­δής (Ζω­γρα­φι­κή), Δη­μο­σθέ­νης Κοκ­κι­νί­δης (Ζω­γρα­φι­κή), Δημή­τρης Κο­ντός (Ζω­γρα­φι­κή), Κώ­στας Λαχάς (Ζω­γρα­φι­κή), Άννα Βα­φία-Λε­ο­ντί­δου (Ζω­γρα­φι­κή), Θε­ό­δω­ρος Μήνας (Ζω­γρα­φι­κή), Πα­ντε­λής Ξα­γο­ρά­ρης (Ζω­γρα­φι­κή-Μα­θη­μα­τι­κά), Κο­σμάς Ξε­νά­κης (Γλυ­πτι­κή – Ζω­γρα­φι­κή – Αρ­χι­τε­κτο­νι­κή), Μα­νώ­λης Πι­λα­δά­κης (Ζω­γρα­φι­κή), Κά­ρο­λος Τσί­ζεκ (Ζω­γρα­φι­κή – Χα­ρα­κτι­κή), Σω­τή­ρης Σό­ρο­γκας (Ζω­γρα­φι­κή), Πα­ναγιώτης Τέ­τσης (Ζω­γρα­φι­κή), Γιώρ­γος Τού­γιας (Ζω­γρα­φι­κή -Γλυ­πτι­κή), Σοφία Ζα­ρα­μπού­κα -Σαρ­ρή (Γρα­φι­κές Τέ­χνες), Γιάν­νης Φαϊ­τά­κης (Ζω­γρα­φι­κή – Τα­πι­σε­ρί).

3. Κι­νη­μα­το­γρά­φος

Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος, Κώ­στας Αρι­στό­που­λος, Πα­ντε­λής Βούλ­γα­ρης, Μίμης Κου­γιουμ­τζής, Θό­δω­ρος Κρη­τι­κός, Κώ­στας Μα­νου­σά­κης, Θε­ό­δω­ρος Μα­ρα­γκός, Βα­σί­λης Μάρος, Κώ­στας Σφή­κας.

4. Λο­γο­τε­χνία

Πέ­τρος Αμπα­τζό­γλου (Πεζο­γραφία), Μαντώ Αρα­βα­ντι­νού (Ποί­η­ση), Θα­νά­σης Βαλ­τι­νός (Πε­ζογραφία), Οδυσ­σέ­ας Ελύ­της (Ποί­η­ση), Δη­μή­τρης Ευ­θυ­μιά­δης (Θέ­α­τρο), Βα­σί­λης Ζιώ­γας (Θέα­τρο), Γιώρ­γος Ιω­άν­νου (Πεζο­γραφία), Νίκος Κάσ­δα­γλης (Πε­ζογραφία), Λευ­τέ­ρης Κα­νέλ­λης (Ποί­η­ση – Πε­ζο­γρα­φία), Νίκος Κα­ρού­ζος (Ποί­η­ση), Δη­μή­τρης Κε­χα­ΐ­δης (Θέ­α­τρο), Γιάν­νης Κον­τός (Ποί­η­ση), Αλέ­ξαν­δρος Κο­τζιάς (Πε­ζο­γρα­φία), Μέ­νη­ςΚου­μα­ντα­ρέ­ας (Πε­ζο­γρα­φία), Ζέ­φη­Λε­ο­ντά­ρη – Δα­ρά­κη (Ποί­η­ση), Γιώρ­γος Μα­νιά­της (Πε­ζο­γρα­φία), Πρό­δρομος Μάρ­κο­γλου (Ποί­η­ση), Γιώρ­γος Παυ­λό­που­λος (Ποί­η­ση), Λε­φτέ­ρη­ςΠού­λιος (Ποί­η­ση), Κατερί­να Αγ­γε­λά­κη – Ρουκ (Ποί­η­ση), Μίλ­τος Σα­χτού­ρης (Ποί­η­ση), Γι­ώργος Σκούρ­της (Θέ­α­τρο), Κώ­στας Τα­χτσής (Πε­ζο­γρα­φία), Στρα­τής Τσίρ­κας (Πε­ζο­γρα­φία), Καίτη Τσι­τσέ­λη (Πε­ζο­γρα­φία), Κίμων Φράϊ­ερ (Ποί­η­ση), Γιώρ­γος Χρι­στο­φι­λά­κης (Θέ­α­τρο), Γιώρ­γος Ψυ­χουν­δά­κης (Πε­ζο­γρα­φία – Ποίη­ση), [Ο Μα­νώ­λης Ανα­γνω­στά­κης δεν απε­δέ­χθη τε­λι­κώς τη χο­ρη­γία, Σημ. του «Άρδην»)].

5. Μου­σι­κή – Χορός

Φοί­βος Ανω­γεια­νά­κης (Μουσι­κή), Μάρ­κος Δρα­γού­μης (Μουσι­κή), Κά­ρεν­Κάν­νερ (Χορός), Σω­τή­ρης Νο­μι­κός (Χορός), Γιώρ­γος Σι­σι­λιά­νος (Μου­σι­κή), Αλέκα Συ­με­ω­νί­δη (Μου­σι­κή).

*Τα ονό­μα­τα των επι­χο­ρη­γού­με­νων ορ­γα­νι­σμών και ατό­μων, καθώς και το ει­σα­γω­γι­κό ση­μεί­ω­μα, ανα­δη­μο­σιεύ­ο­νται αυ­τού­σια από την εφη­με­ρί­δα Κα­θη­με­ρι­νή της 04/06/75, σύμ­φω­να με ανα­κοί­νω­ση του Ιδρύ­μα­τος Φορντ.