Η νεολαία μπροστά στο νέο Ασφαλιστικό.
Όποτε γίνεται οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από το «ασφαλιστικό», υπάρχει μια τάση να συνδέεται αποκλειστικά με το «συνταξιοδοτικό», με τέτοιο τρόπο ώστε οι νέοι και οι νέες να νιώθουν ότι δεν τους αφορά η συζήτηση για το ύψος και το είδος των συντάξεων. Όμως το «ασφαλιστικό» αφορά το σύνολο της κοινωνικής ασφάλισης που περιλαμβάνει τόσο τις συντάξεις όσο και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τις κοινωνικές παροχές. Και η επερχόμενη αντιμεταρρύθμιση επιδιώκει να αλλάξει ριζικά το μοντέλο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης με πολύ σοβαρές συνέπειες για τη νεολαία.
Το ένστικτο
Αυθόρμητα η σκέψη που κυριαρχεί στα μυαλά των νέων είναι: «Κι εμένα τι με νοιάζει; Αφού δε θα πάρω σύνταξη ποτέ». Αυτό το «ένστικτο» δυστυχώς είναι σωστό και αυτή η εξέλιξη πρέπει πάση θυσία να αποτραπεί. Ήδη από τη μνημονιακή μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ και την αποδοχή από το κυβερνών κόμμα του νεοφιλέλευθερου μονόδρομου των μνημονίων, καλλιεργείται σε όλη την κοινωνία ‒και ειδικά στη νεολαία‒ μια γενικευμένη διάθεση «μειωμένων προσδοκιών». Τόσο μειωμένων που ένας μισθός των 700 ευρώ με πλήρη ασφάλιση για έναν/μία νέο/α μπορεί να θεωρείται πολυτέλεια και μια αξιοπρεπής σύνταξη μακρινό και άπιαστο όνειρο.
Αυτό το αυθόρμητο ένστικτο αναδεικνύει ακριβώς την ανάγκη οι νέοι και οι νέες να αγωνιστούμε ενάντια στην αντιμεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος και όχι να οδηγηθούμε στην αδιαφορία ή/και την παραίτηση. Και το νέο ασφαλιστικό σύστημα μπορεί να πλήττει άμεσα τους νέους επιστήμονες (μηχανικούς, δικηγόρους, γιατρούς), αφορά όμως το σύνολο των νέων και τους όρους με τους οποίους θα εργαζόμαστε για τα επόμενα χρόνια.
Οι νέοι επιστήμονες στο «απόσπασμα»
Οι κλάδοι των μηχανικών, των δικηγόρων και των γιατρών είναι αυτοί που πλήττονται άμεσα και με σκληρό τρόπο από αυτά που προβλέπει το νομοσχέδιο (μέχρι στιγμής) με σημαντική αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών, οι οποίες, προστιθέμενες στην ήδη βαριά φορολογία, μπορούν συνολικά να μειώσουν το εισόδημα των εργαζομένων έως και 45%! Αυτό συνιστά ουσιαστικά δήμευση σχεδόν του μισού εισοδήματος, χωρίς να διασφαλίζεται μια αξιοπρεπής ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (η τραγική κατάσταση των δημόσιων νοσοκομείων βαραίνει ακόμα περισσότερο), πόσο μάλλον μια αξιοπρεπής σύνταξη.
Ειδικά για τους νέους επιστήμονες, οι οποίοι εργάζονται με τους χειρότερους όρους επισφάλειας και σε πολλές περιπτώσεις με καθεστώς «ημινόμιμης» εργασίας (π.χ. μισά ένσημα), η κατάσταση που θα διαμορφωθεί θα είναι πολύ χειρότερη. Και εδώ υπάρχουν δύο σοβαρά προβλήματα.
Το πρώτο έχει να κάνει με τη γενικευμένη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών λόγω της επαγγελματικής ιδιότητας (και συμμετοχής στον αντίστοιχο σύλλογο/επιστημονικό φορέα) ακόμα και όταν τα εισοδήματα είναι μηδενικά. Εάν ένας μηχανικός είναι άνεργος αλλά είναι μέλος του ΤΕΕ και του ΤΣΜΕΔΕ, για το υπουργείο Εργασίας θεωρείται ότι παίρνει τον κατώτατο μισθό και καλείται να πληρώσει τις αντίστοιχες εισφορές. Η κυβέρνηση προωθεί μια ιδιότυπη «κατάργηση της ανεργίας», καλώντας και τους ανέργους να πληρώσουν αντί να διασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίδομα και τις απαραίτητες κοινωνικές παροχές.
Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τις σχέσεις εργασίας και το πώς αυτές θα επηρεάζουν τις ασφαλιστικές εισφορές. Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι για μη τυπικές σχέσεις εργασίας οι εισφορές θα ανέρχονται σε περίπου 38,5% των αποδοχών των εργαζομένων. Και αν σκεφτούμε ότι η πλειοψηφία των νέων ανθρώπων δεν έχει σταθερές σχέσεις εργασίας, αυτό θα αποτελεί οικονομική εξόντωση για το σύνολο σχεδόν των νέων επιστημόνων και όχι μόνο.
Μια ζωή στην επισφάλεια και τη μαύρη εργασία;
Η προηγούμενη ρύθμιση για τις μη τυπικές σχέσεις εργασίας δεν αφορά μόνο τους νέους επιστήμονες αλλά το σύνολο των εργαζομένων, συνεπώς και το μεγαλύτερο κομμάτι της νεολαίας. Βέβαια, κανείς δεν μας έχει πει ακόμα τι θα γίνει με τους/τις χιλιάδες νέους/ες που δουλεύουν «μαύρα», χωρίς ένσημα, χωρίς ασφάλιση, χωρίς δικαιώματα. Το σίγουρο είναι ότι το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου δεν δίνει κανένα κίνητρο ασφάλισης στη νεολαία, με ολέθριες συνέπειες τόσο για εμάς όσο και για το ίδιο το ασφαλιστικό σύστημα.
Οι νέοι επιστήμονες οδηγούνται στο να πετάξουν τις επαγγελματικές τους άδειες στο καλάθι των αχρήστων για να γλιτώσουν από την επερχόμενη εισοδηματική λεηλασία και είτε να αναζητήσουν «μαύρη εργασία» (μάλλον άσχετη με το αντικείμενό τους), είτε να μείνουν άνεργοι, είτε να μεταναστεύσουν. Από την άλλη, επιχειρείται η μονιμοποίηση ενός καθεστώτος εργασιακής ανασφάλειας για τη νεολαία, δημιουργώντας μια στρατιά αναλώσιμων και «ευέλικτων» εργαζομένων.
Ένα μεγάλο κομμάτι νέων που ήδη εργάζεται επισφαλώς ή «μαύρα» δεν θα μπορεί να αντέξει οικονομικά τις νέες εισφορές που έρχονται να βαρύνουν σε μια πολύ σκληρή και αντικοινωνική φορολογική πολιτική, ενώ και ένα τμήμα που μπορεί να απολαμβάνει κάποια στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα εξωθείται κι αυτό στην ανασφάλιστη ή επισφαλή εργασία ώστε να μπορέσει να επιβιώσει.
Κάτι τέτοιο δίνει στην εργοδοσία το ελεύθερο να διευρύνει και να μονιμοποιήσει την υπάρχουσα εργασιακή ζούγκλα, τη στιγμή που οι εργοδοτικές εισφορές θα αυξηθούν κατά το σκανδαλώδες 1%! Η νέα γενιά οδηγείται στον κοινωνικό κανιβαλισμό για να μπορέσει να βρει ένα μεροκάματο. Και αν το βρει, δεν θα έχει ούτε εργατικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, ούτε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ούτε κοινωνικές παροχές. Αυτό, προοπτικά, θα σημάνει τη μείωση των πόρων των ασφαλιστικών ταμείων και συνεπώς χαμηλότερες συντάξεις για τους μελλοντικούς συνταξιούχους.
Οι επιλογές που μας δίνουν είναι είτε η «μαύρη εργασία» και η αναζήτηση κάποιας ιδιωτικής ασφάλισης, είτε η ανεργία, είτε η μετανάστευση. Εμείς οφείλουμε να γυρίσουμε την πλάτη σε αυτές τις επιλογές και να δώσουμε μαζί με τους εργαζόμενους μια μεγάλη μάχη για να μπλοκάρουμε το νέο Ασφαλιστικό που θα βάλει ταφόπλακα σε κάθε προοπτική μας για ένα μέλλον με αξιοπρεπή εργασία και δικαιώματα. Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να συναινέσουμε (έστω διά της σιωπής και της αδιαφορίας) στην υποθήκευση όχι μόνο της δικής μας γενιάς αλλά και των μελλοντικών γενεών στο όνομα των μνημονιακών μονοδρόμων.
