Κάνουν πόλεμο κατά των ανθρώπων κι όχι κατά του ιού

Οι ασθένειες και δη οι επιδημίες έχουν χρησιμοποιηθεί πολύ συχνά, στην περίοδο του καπιταλισμού, ως προσχήματα για χρήση αυταρχικών πολιτικών, για αφαίρεση κατακτημένων κοινωνικών, εργατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και για ενίσχυση των εθνικών πολιτικών καθώς και της άρχουσας ιδεολογίας. 

Το τραγικό και παράλογο ταυτόχρονα είναι ότι ενώ οι πανδημίες είναι εξ ορισμού κάτι που ξεπερνά τα σύνορα, οι προετοιμασίες και οι «θωρακίσεις» σχεδιάζονται και οργανώνονται σε εθνική βάση. Και μάλιστα ενώ δαπανώνται τεράστια ποσά στο εσωτερικό των πλούσιων χωρών –ανεξάρτητα αν οι δαπάνες έχουν πρακτικό αποτέλεσμα– σε διεθνές επίπεδο οι χώρες αυτές συμβάλλουν από ελάχιστα έως καθόλου.

Δυστυχώς η εμφάνιση του κορονοϊού επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά αυτή την κυνική και συχνά εντελώς παράλογη διασύνδεση -εκ μέρους των κυβερνήσεων- της ασθένειας με «εθνικούς κινδύνους» και «εχθρούς» και στη συνακόλουθη ενστικτώδη κινητοποίηση στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων, αντί για νοσοκομεία, γιατρούς, φάρμακα και έρευνα. Αντί για τον ιό, εχθρός έγινε ο άνθρωπος-φορέας.

Κίνα

Στην Κίνα, απ΄όπου ξεκίνησε η εξάπλωση του ιού, ήταν ο αυταρχισμός αυτός που δεν επέτρεψε την έγκαιρη εκτίμηση της κατάστασης: Η εμπειρία του παρελθόντος έλεγε ότι όποιος αξιωματούχος της υγείας έκανε δυσάρεστες προβλέψεις, πόσο μάλλον αν μιλούσε για κίνδυνο ξεσπάσματος επιδημίας, γνώριζε έως και ποινικές διώξεις. Την 1 Γενάρη η αστυνομία τιμώρησε οκτώ νοσηλευτές, για διασπορά ψευδών ειδήσεων. Ανάμεσά τους και τον διάσημο και εκλιπόντα πια γιατρό Λι Γουενλιάνγκ, που ήταν από τους πρώτους που έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για επιδημία.

Χρειάστηκαν πολλές βδομάδες ώστε η τελικά κυβέρνηση να παραδεχθεί το πρόβλημα και να πάρει μέτρα. Όμως και αυτά δεν ήταν στην κατεύθυνση που έπρεπε. Όπως και σε άλλες χώρες, η πρώτη αντίδραση είναι τα αστυνομικά μέτρα, περισσότερος αυταρχισμός, καταστολή κ.λπ. Οι δυνάμεις ασφαλείας άρχισαν τους ελέγχους από πόρτα σε πόρτα, μάζεψαν χιλιάδες ανθρώπους και τους έστειλαν σε κέντρα καραντίνας, ενώ οι υπόλοιποι απαγορευόταν να βγουν ή να μπουν στην πόλη, υποτίθεται για το γενικότερο καλό. Στην επαρχία Χουμπέι, πάνω από 50 εκατ. άνθρωποι παρέμεναν μέχρι τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές σε έναν χωρίς ιστορικό προηγούμενο περιορισμό στην πόλη τους και σε πολλές περιπτώσεις σε κατ’ οίκον περιορισμό. Στις πόλεις της επαρχίας οι οικογένειες μπορούν να στέλνουν για ψώνια μόνον ένα μέλος τους κάθε δεύτερη μέρα. Στους δρόμους υπάρχουν οδοφράγματα και κυκλοφορούν μόνον ασθενοφόρα. Σε ολόκληρη την Κίνα πάνω από 700 εκατ. άνθρωποι υποβάλλονται σε κάποιου είδους περιορισμό της ελευθερίας κίνησης. Δεν μιλάμε φυσικά για την ψυχολογική κατάσταση αυτών των ανθρώπων. Για απελπισία, εγκατάλειψη και απόλυτη έλλειψη ενημέρωσης κάνουν λόγο όσοι μπορούν να επικοινωνήσουν με τον έξω κόσμο. 

Και είναι αυτό το καθεστώς των «ελεύθερων πολιορκημένων» που επιταχύνει την περαιτέρω μετάδοση του ιού. Η θνησιμότητα (θνητότητα είναι η λέξη που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες)είναι πολύ μεγαλύτερη στο Βουχάν, από την υπόλοιπη Κίνα. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να φύγουν από αυτή την κόλαση και την ίδια στιγμή οι δυτικές χώρες που, σε άλλες περιπτώσεις κόπτονταν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα, επικροτούν την κυβέρνηση του Πεκίνου ως ισχυρή και αποφασιστική, νομιμοποιώντας περαιτέρω καταστολή και αυταρχισμό εκ μέρους της. 

Η δυνατότητα των ανθρώπων να φύγουν από τη Βουχάν είναι προφανής: με τα κατάλληλα μέτρα προστασίας απομακρύνθηκαν από την περιοχή πολλές χιλιάδες άνθρωποι. Η μόνη διαφορά με τους υπόλοιπους είναι ότι είχαν δυτικά διαβατήρια: Αμερικανοί, Αυστραλοί κ.λπ.

Οι συνθήκες για τους έγκλειστους στην Κίνα έχουν γίνει ακόμη χειρότερες επειδή δεν μπορούν να φτάσουν εκεί εθελοντές και το απαραίτητο υγειονομικό υλικό που μεταφέρουν. Από τον Γενάρη πάνω από 20 νοσοκομεία του Βουχάν ανήρτησαν στα κοινωνικά δίκτυα ανοιχτά γράμματα με τα οποία ζητούσαν μάσκες, προστατευτικές στολές και ειδικά γυαλιά. Ενώ συνελέγη από εθελοντές σε όλον τον κόσμο, μια πολύ σημαντική ποσότητα υλικού, τελικά αυτό δεν έφτασε ποτέ σε πολλά νοσοκομεία, λόγω έλλειψης υποδομών (φορτηγά), γραφειοκρατικών εμποδίων από την κυβέρνηση ή πλιάτσικου εκ μέρους αξιωματούχων!

Δύση

Στη «φιλελεύθερη Ευρώπη» υπήρξαν ανάλογες αντιδράσεις αυταρχισμού, καταστολής και απαγόρευσης. Στην Ιταλία η αστυνομία δημιούργησε υγειονομικό φράκτη γύρω από 10 κοινότητες στην περιοχή του νότιου Μιλάνου με συνολικό πληθυσμό 50.000 ανθρώπων.

Στην Αυστραλία, η κυβέρνηση έστειλε στο κολαστήριο του Christmas Island (που προοριζόταν μόνον για πρόσφυγες) εκατοντάδες Αυστραλούς κινεζικής καταγωγής, οι οποίοι παρότι δεν είχαν διαγνωστεί με κορονοϊό, έγιναν κι αυτοί θύματα του διαπλανητικού, βάρβαρου πρωτοκόλλου της καραντίνας. Η κυβερνητική αυτή απόφαση δεν ήταν μια ύστατη καταφυγή σε μια ανεξέλεγκτη κατάσταση αλλά η πρώτη επιλογή της. Φυσικά θα ήταν αδιανόητο να γίνει το ίδιο για Αμερικανούς ή Ευρωπαίους, αν τυχόν ο ιός είχε ξεκινήσει από αυτές τις χώρες.

Στην Ελλάδα, ενώ ο ιός είχε ήδη φτάσει από την Ιταλία, ενώ είχαν ήδη εντοπιστεί οι φορείς που ταξίδεψαν από εκεί, ο πρωθυπουργός συνέχιζε επίμονα να δηλώνει (στις 27/2) ότι «το μεταναστευτικό τώρα αποκτά μία νέα διάσταση, καθώς στις ροές προς την Ελλάδα περιλαμβάνονται άνθρωποι από το Ιράν -όπου είχαμε πολλά κρούσματα κορωνοϊού- και πολλοί διερχόμενοι από το Αφγανιστάν». Κι όμως είναι τέτοια η ρατσιστική τύφλωση του πρωθυπουργού που αγνόησε το γεγονός ότι όχι μόνον η Ιταλία, αλλά και η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Ιαπωνία, η Ν. Κορέα, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Ελβετία, η Νορβηγία, η Αυστρία, το Ισραήλ, η Ολλανδία, η Φινλανδία, η Ρουμανία, η Τσεχία, η Βραζιλία, η Ινδία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και βεβαίως η Κίνα (κατά μέσο όρο στη διάρκεια του έτους στην Ελλάδα βρίσκονται 200.000 Κινέζοί) είχαν πολύ περισσότερα κρούσματα από το Αφγανιστάν. Η πραγματικότητα λίγη σημασία είχε για τον πρωθυπουργό. Το ζήτημα ήταν να καταλήξει σε υποδαύλιση του ρατσισμού, στη στοχοποίηση των προσφύγων και στην περαιτέρω αυταρχικοποίηση και σκλήρυνση απέναντι στους κατατρεγμένους που φτάνουν στα σύνορα της Ελλάδας.

Την ίδια φαεινή ιδέα και πρακτική είχε και ο δεξιός Πρόεδρος στην Κύπρο και έκλεισε τα σύνορα με τη Βόρεια Κύπρο: αιτία, μερικοί Ιρανοί που βρίσκονται ως φοιτητές στην τουρκοκυπριακή πλευρά. Όμως και ο κ. Αναστασιάδης ξέχασε τους εκατοντάδες χιλιάδες Κινέζους που βρίσκονται στην Ελλάδα και έτσι δεν σκέφτηκε να κλείσει τα σύνορα με την Ελλάδα. Όμως σε κάθε περίπτωση τα επεισόδια που ξέσπασαν στο οδόφραγμα της Λήδρας μεταξύ Ελληνοκυπρίων πολιτών και εθνοφυλακής από την άλλη, για το κλείσιμο των συνόρων ανέδειξαν το αυταρχικό και παράλογο χαρακτήρα του κλεισίματος αυτού.

Οι καραντίνες, οι κατ’ οίκον περιορισμοί και άλλα αυταρχικά μέτρα, όταν δεν είναι εθελοντικά, μπορούν -και έχουν- οδηγήσει σε χειρότερα αποτελέσματα από την ίδια την ασθένεια. Ο ίδιος ο φόβος ότι μπορεί κάποιος να βρεθεί σε καραντίνα, οδηγεί σε αντίσταση. Αν η προοπτική είναι να σε κλειδώσουν κάπου, δεν θα θέλεις να αποκαλύψεις ότι είσαι φορέας ή ότι νοσείς. Και φυσικά δεν θα πηγαίνεις στον γιατρό. Αν σου πουν ότι δεν επιτρέπεται να φύγεις από την πόλη σου, είναι πιθανόν να αποπειραθείς να δραπετεύσεις. Αυτό συνέβη στην Κίνα κατά τη διάρκεια της επιδημίας SARS: η φήμη ότι η κυβέρνηση σχεδίαζε μεγάλης κλίμακας αναγκαστική καραντίνα, οδήγησε τότε 250.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν το Πεκίνο.

Οι καραντίνες οδηγούν και σε άλλες, παράπλευρες, απώλειες. Στο Βουχάν οι άνθρωποι δεν μπορούν να φτάσουν και να περιποιηθούν τους άρρωστους ηλικιωμένους που ζουν στην πόλη. Ειδικά αυτοί που χρειάζονται διαρκή φροντίδα (αιμοκάθαρση, καρκίνος κ.λπ.) μένουν εντελώς αβοήθητοι. Η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για το AIDS ανακοίνωσε πρόσφατα ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων στην Κίνα που ζουν με τον HIV κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς τα φάρμακά τους εξαιτίας της καραντίνας και της απαγόρευσης των μετακινήσεων.

Επίσης σε περίπτωση καραντίνας, οι μεροκαματιάρηδες δεν έχουν την πολυτέλεια να μείνουν σπίτι και να μην δουλέψουν –το ίδιο συμβαίνει και με όσους δεν δικαιούνται πληρωμένη άδεια από τη δουλειά τους, όπως είναι οι επισφαλώς εργαζόμενοι σε όλον τον κόσμο, ειδικά σε χώρες όπως οι ΗΠΑ ή η Κίνα. Ο εθελοντισμός και η ατομική υπευθυνότητα δεν φτάνει. Αν πράγματι χρειάζεται να μείνουν οι άνθρωποι σπίτι τους, τότε πρέπει το κράτος να προνοεί για αυτούς. Και αυτό μπορεί και έχει γίνει:

Το παράδειγμα της Ν. Κορέας

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές η Κίνα είχε ποσοστό θνητότητας από τον κορονοϊό 3,7%. Γι’ αυτά τα ποσοστά φταίει η εγκληματική πολιτική που αναφέραμε: ο αυταρχισμός, η καθυστέρηση, η έλλειψη φροντίδας και φαρμάκων ακόμη και οι καραντίνες. Γιατί στην Ιταλία το ποσοστό θνητότητας είναι πολύ χαμηλότερο (2,1%) παρότι έγιναν κι εκεί εγκληματικά λάθη στην αρχή.

Στην Ιαπωνία το ποσοστό είναι 2%, στη Γαλλία 1,5%, ενώ στη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και την Ελβετία είναι 0%. Καταλαβαίνει κανείς ότι το κοινωνικό κράτος, οι αυξημένες δαπάνες για υγεία, αλλά και η ίδια η δημοκρατία σώζουν πολύ περισσότερες ζωές. Θα πει κανείς,όμως, ότι τα κρούσματα σε αυτές τις χώρες ήταν λίγα άρα δεν είναι αντιπροσωπευτική η κατάσταση.

Το παράδειγμα της Ν. Κορέας είναι πιο σαφές. Η χώρα αυτή είναι δεύτερη χώρα στον κόσμο σε αριθμό κρουσμάτων κοροναϊού μετά την Κίνα (περίπου 5.000). Επίσης και εκεί άργησαν να ληφθούν μέτρα όχι εξαιτίας του κράτους, αλλά εξαιτίας του ότι η ηγεσία μιας θρησκευτικής αίρεσης στην πόλη Νταεγού απέκρυψε το γεγονός της ευρύτατης διάδοσης της μόλυνσης μεταξύ των μελών της και συνέχισε τις συναθροίσεις της. Παρ’ όλα αυτά η Ν. Κορέα έχει θνητότητα 0,52% (!) δηλ. χαμηλότερη κι από πολλές ευρωπαϊκές χώρες Γιατί; 

Κατ’ αρχάς δεν έκλεισαν τα σύνορα με την Κίνα -αντίθετα μάλιστα εισήλθε πολύ μεγάλος αριθμός Κινέζων εξαιτίας των εορτασμών για το Σεληνιακό Νέο Έτος. Αντί οι αρχές να δαπανήσουν εκατομμύρια στέλνοντας στρατό να φυλάει τα σύνορα και αντί να υποδαυλίσουν αντικινεζική υστερία και ρατσισμό, επικέντρωσαν τους οικονομικούς και τους ανθρώπινους πόρους στην προσπάθεια αντιμετώπισης του ιού που έτσι κι αλλιώς θα έφτανε στη χώρα. Όσοι έρχονταν από την Κίνα έμπαιναν σε 14ήμερη καραντίνα, αλλά όχι βέβαια σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ακόμη κι αυτή η απόφαση πάρθηκε ως τελευταία καταφυγή όταν είχαν ήδη διαγνωστεί 30 κρούσματα στη χώρα. Χρησιμοποιήθηκαν αμέσως νέα φάρμακα όπως το Kaletra  που έσωσαν ζωές. Περίπου 30 νοσοκομεία σε όλη τη χώρα ανέλαβαν να απομονώσουν τα διαγνωσμένα ή πιθανά κρούσματα. Σε εκατοντάδες κέντρα για την πρόληψη της ασθένειας διεξάγοταν ταχεία διαγνωστικά τεστ για τον ιό. Από τις 7 Φεβρουαρίου διατέθηκε σε όλη τη χώρα ένα ολοκαίνουργιο διαγνωστικό σύστημα που μπορεί να ανιχνεύσει την ύπαρξη του ιού σε λιγότερο από έξι μόνον ώρες.

Βέβαια λήφθηκαν και μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων στην Νταεγού και στην Γκεονγκμπούκ, χωρίς όμως καταναγκασμό, όπως στην Κίνα. Έγινε σύσταση στους εργοδότες να παραχωρούν 14ήμερη άδεια επί πληρωμή στους εργαζόμενους που επέστρεφαν από την Κίνα –ή να τους επιτρέπουν να εργάζονται από το σπίτι. Το άνοιγμα των σχολείων αναβλήθηκε για μία εβδομάδα. Η κυβέρνηση αποφάσισε να διαθέσει άμεσα στις τοπικές αρχές πάνω από 100 εκατ. ευρώ για την πρόληψη και τον έλεγχο του ιού. Επίσης διέθεσε ένα τεράστιο αριθμό από μάσκες αλλά και από διαγνωστικά τεστ. 

Αλλά την ίδια στιγμή έστειλε υγειονομικό υλικό στη Βουχάν της Κίνας, ανάμεσά τους 40.000 ειδικές προστατευτικές μάσκες. 

Όλα αυτά μπορούσαν να γίνουν και σε άλλες χώρες αντί για τη μιλιταριστική υστερία και τον αυταρχισμό. Τότε το ποσοστό θνητότητας θα ήταν πολύ χαμηλότερο παγκόσμια…

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά