ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ, ΠΡΟΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΠΔ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ

Πρόκειται για τις χαρακτηρισμένες περιοχές Natura GR2330005 : θίνες και παραλιακό Δάσος Ζαχάρως, Λίμνη Καϊάφα, Στροφυλιά, Κακόβατος, GR2330008 : θαλάσσια περιοχή Κόλπου Κυπαρισσίας από Ακρ. Κατάκολο έως Κυπαρισσία, και GR2550005 : θίνες Κυπαρισσίας από Νεοχώρι έως Κυπαρισσία. Σ’ αυτές προστίθενται γειτνιάζοντα τμήματα που είναι από οικολογική άποψη σημαντικά και χρήζουν προστασίας. 

Διαβούλευση δεν έγινε καθώς οι διαβουλευόμενοι δεν μπορούσαν να ενημερώνονται για τις απόψεις που κατατέθηκαν ενώ δεν ήταν σαφές ποιος έχει την ευθύνη αυτής της διαδικασίας. Παρά ταύτα έγιναν ουσιαστικές παρεμβάσεις και διάλογος εκτός της επίσημης «διαβούλευσης».

Το φερόμενο ως διάταγμα προστασίας του 2014 ήταν προσχηματικό γιατί ενίσχυε ένα απαράδεκτο laisser faire χρήσεων, νομιμοποιούσε την αυθαιρεσία και επέτεινε την υπάρχουσα κατάσταση καταστροφής/συρρίκνωσης/διάσπασης των ιδιαίτερων φυσικών στοιχείων που απαρτίζουν την περιοχή. Για τους παραπάνω λόγους δεν έγινε αποδεκτό από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας (πρακτικό Επεξεργασίας 32/2015, πρόεδρος : Αγγ. Θεοφιλοπούλου, εισηγήτρια : Ολ. Παπαδοπούλου) προέβη σε έλεγχο του σχεδίου ΠΔ 2014 και εξέδωσε αναλυτική απόφαση με την οποία εξετάζει βασικές διατάξεις του ενώ δεν προέβη «σε πλήρη επεξεργασία από άποψη νομιμότητας και νομοτεχνικής όλων των προτεινόμενων ρυθμίσεων, καθώς το σχέδιο κρίθηκε προεχόντως μη νόμιμο για παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας».

Β.  Τώρα ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κ. Τσιρώνης, πιεζόμενος και από τις παραπομπές /καταδίκες της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, προβαίνει σε τροποποιήσεις του ΠΔ 2014. Επιδιώκει κατά δήλωσή του να βρεθεί μια χρυσή τομή ως προς τις παρατηρήσεις του ΣτΕ αλλά και να μη μηδενιστεί η προοπτική ήπιας ανάπτυξης και ήπιας δόμησης για την περιοχή.

Γιατί ένας υπουργός Περιβάλλοντος θεωρεί ότι η «ανάπτυξη» πρέπει να γίνεται στις προστατευόμενες περιοχές, περιορίζοντας τον βαθμό προστασίας τους ; Γιατί ο παλαιοκομματισμός καλά κρατεί και κανένα σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμού / κοινωνικής ανασυγκρότησης δεν υπάρχει που να οργανώνει τις παραγωγικές δραστηριότητες στις τεράστιες αδιάθετες ημιορεινές/ορεινές εκτάσεις - που βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής από τις προστατευόμενες - ή εντός οριοθετημένων οικισμών και πολεοδομικών σχεδίων.

Η Ελλάδα δεσμεύεται να επεξεργαστεί / εφαρμόσει ένα σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Μέρος της εξειδίκευσης αυτού του σχεδίου οφείλει να είναι η προστασία και η χρηστή διαχείριση των δασών και η ενεργοποίηση των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων που αναπτύσσονται πάνω από τις παράκτιες περιοχές του Κυπαρισσιακού Κόλπου, οι οποίες χρήζουν απόλυτης προστασίας. Οι οικισμοί στην υπερκείμενη ζώνη διαθέτουν ένα μεγάλο οικιστικό απόθεμα παραδοσιακών κτιρίων, που μπορούν να λειτουργήσουν ως τουριστικά καταλύματα σ’ ένα πρότυπο εναλλακτικού τουρισμού, συμβατού με την προστασία της φύσης και βιώσιμου στο χρόνο.

Εξάλλου, όπως οι δύο Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ 2011, 2014) αποδεικνύουν, τα οικοσυστήματα στην περιοχή που αναφέρεται το προς διαβούλευση ΠΔ έχουν διασπαστεί από ανθρωπογενείς επεμβάσεις και μπορεί να αναγεννηθούν και να ανακτήσουν τη συνέχειά τους όταν αυτές σταματήσουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο τμήμα του Κυπαρισσιακού Κόλπου από Κατάκολο έως Αλφειό, με το δάσος αυθαιρέτων, οι καταστροφές είναι μη ανατρέψιμες και δεν υπάρχει καν παράκτια ζώνη προστασίας. Γι’ αυτό και το ΠΔ εξαιρεί την περιοχή αυτή.

Γ. Τούτων δεδομένων, όσον αφορά τις αλλαγές στο προτεινόμενο ΠΔ από τον Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Τσιρώνη προτείνονται τα παρακάτω :

1.  Η περιοχή πρέπει να κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο, όπως έχουν επαρκώς επιχειρηματολογήσει από την προηγούμενη «διαβούλευση» οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF, ΑΡΧΕΛΩΝ, MEDASSET. Ο προφανής λόγος του χαρακτηρισμού της περιοχής ως «Περιοχής Προστασίας της Φύσης» είναι ότι αυτή επιτρέπει - όπως φαίνεται και από τα άρθρα του νέου ΠΔ - μη συμβατές χρήσεις και παρεμβάσεις.

2.  Ειδικότερα επισημαίνονται οι παρακάτω μη συμβατές με την προστασία και το πνεύμα του τόπου χρήσεις που πρέπει να απαγορευτούν.

• Τα μηχανοκίνητα μέσα ναυταθλητισμού και αναψυχής, η κυκλοφορία, η προσέγγιση, ο κατάπλους και απόπλους κρουαζιερόπλοιων, λοιπών πλοίων, κ.λπ., που καταστρέφουν τους θαλάσσιους οικότοπους και εξοντώνουν τον πληθυσμό της Caretta-caretta και άλλων προστατευόμενων ειδών (άρθρο 3, ΠΠΦ-3). Επισημαίνεται ότι τμήματα στην περιοχή έχουν περιέλθει στο ΤΑΙΠΕΔ (Νεοχώρι, Βώλακας, Ράχες, Κάτω Σαμικό, Μπούκα) με στόχο να γίνουν μαρίνες, χρήση επίσης ασύμβατη με την προστασία της θαλάσσιας ζώνης.
• Η βόσκηση ως μέσον διαχείρισης των ενδιαιτημάτων (άρθρο 3, ΠΦΣ-2δ, ΠΦΣ-5). Τα ενδιαιτήματα πρέπει ν’ αποκατασταθούν και ν’ ανακτήσουν τον χώρο τους και τα ζώα ν’ απλωθούν στα παρακείμενα εκτεταμένα βοσκοτόπια.
• Τα καταστήματα εστίασης και οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, όπως και τα κύρια τουριστικά καταλύματα 4 και 5 αστέρων εντός ΖΑΤ (Ζώνη Αγροτικού Τοπίου), επίσης η κατοικία με όριο αρτιότητας τα 20 στρέμματα και εμβαδόν 200 τμ (άρθρο 3, ΖΑΤ). Γενικά θα πρέπει ν’ απαγορευτεί η δόμηση. Όσον αφορά την οργανωμένη κατασκήνωση (camping) γνωρίζουμε ότι περιλαμβάνει δόμηση, στάθμευση αυτοκινήτων και γενικά συγκεντρωμένη όχληση. 
• Επίσης, πρέπει ν’ απαγορευτούν απολύτως η θήρα, η αμμοληψία και χαλικοληψία από τις κοίτες και εκβολές των ποταμών. Επίσης δεν πρέπει να κυκλοφορούν τροχοφόρα σε όλους τους υφιστάμενους δρόμους, οι περισσότεροι των οποίων έχουν διανοιχθεί παράνομα (άρθρο 7).
• Απαράδεκτη είναι και η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων που βρίσκονται εντός των εκτάσεων οι οποίες χαρακτηρίζονται Περιοχές Προστασίας της Φύσης, εφ’ όσον έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 4014/2011 ΦΕΚ Α΄ 209.

3.  Το ΠΔ προβλέπει η διοίκηση και διαχείριση ολόκληρης, της περιοχής να ανατεθεί στη διεύθυνση ΠΕΧΩΣ της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου.

Τίθεται ένα ευρύτερο θέμα κατάργησης ή υποβάθμισης των Διαχειριστικών Αρχών και υποκατάστασής τους από δημόσιες υπηρεσίες, που είναι σήμερα αποψιλωμένες από προσωπικό και έχουν να χειριστούν πολλαπλά αντικείμενα.

Τέλος, δεν υπάρχει χρηματοδοτικό σχέδιο επομένως και θετικές παρεμβάσεις που χρειάζονται πόρους μάλλον θα μείνουν στα χαρτιά.