16 χρόνια από τη δολοφονία Γρηγορόπουλου
Φέτος συμπληρώνονται 16 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από τον ειδικό φρουρό Κορκονέα, το βράδυ της 6ης Δεκέμβρη του 2008. Αυτή η κρατική δολοφονία ήταν η αφορμή για να ξεσπάσει μία πρωτοφανής εξέγερση με πρωταγωνιστικό ρόλο της νεολαίας. Οι νέοι και οι νέες που συκοφαντούνταν ως η «η γενιά του καναπέ και του φραπέ» εξεγέρθηκαν απέναντι σε ένα κράτος που δολοφονεί κυριολεκτικά και ένα σύστημα που δεν προσφέρει καμία προοπτική για μία αξιοβίωτη ζωή.
16 χρόνια μετά, ο Δεκέμβρης του 2008 στέκει ως φόβος για την κυρίαρχη τάξη για αυτό έχει προσπαθήσει συστηματικά να τον υποβαθμίσει και να τον παρουσιάζει ως «ταραχές» και «επεισόδια». Ξέρουν –και ξέρουμε– ότι ήταν πολύ παραπάνω από αυτά. Μετά την κρατική δολοφονία, ακολούθησαν είκοσι μέρες μιας γνήσιας νεολαιίστικης εξέγερσης, με το μαθητικό κίνημα πανελλαδικά στην «εμπροσθοφυλακή».
Μαζική νεολαιίστικη εξέγερση
Το ξέσπασμα της νεολαίας δεν ήταν τυχαίο. Λίγους μήνες πριν έχει καταρρεύσει η τράπεζα της Leehman Brothers στις ΗΠΑ, το πρώτο επεισόδιο που εγκαινίασε την τεράστια οικονομική κρίση που ακολούθησε. Η συζήτηση για την επερχόμενη κρίση είχε ήδη αρχίσει και η κυβέρνηση Καραμανλή δίνει εκείνη την περίοδο 28 δισ. ευρώ στις συστημικές τράπεζες για να τονώσει τη ρευστότητα. Μέσα στα φοιτητικά αμφιθέατρα κυριαρχούσε η συζήτηση για τη «γενιά των 700 ευρώ» που φάνταζε ως εφιαλτική προοπτική για τη γενιά των φοιτητών/τριών, που συνειδητοποιούσε ότι θα ήταν η πρώτη γενιά που θα ζούσε χειρότερα από την προηγούμενη. Χρειάστηκε να περάσουν 15 χρόνια, τρία μνημόνια, υποκατώτατος μισθός 511 ευρώ για τη νεολαία, για να φτάσει ο βασικός μισθός λίγο πάνω από τα 700 ευρώ. Μόλις ένα χρόνο πριν, το 2007, το φοιτητικό κίνημα μέσα από έναν αγώνα δύο χρόνων με μαζικές διαδηλώσεις, καταλήψεις και γενικές συνελεύσεις είχε καταφέρει να μπλοκάρει την αναθεώρηση του άρθρου 16.
Η κρατική δολοφονία του Γρηγορόπουλου ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ήταν εκείνο το τραγικό γεγονός, η σπίθα που έβαλε φωτιά σε έναν ξερό κάμπο. Εάν υπήρξε ένα σύνθημα που κατάφερε να συμπυκνώσει τις εκρηκτικές αντιφάσεις που βίωνε η νεολαία ήταν το «στις τράπεζες λεφτά, στη νεολαία σφαίρες, ήρθε η ώρα για τις δικές μας μέρες». Απέναντι στα κέρδη και τη δολοφονική βία -και ασυδοσία- της αστυνομίας, βγήκε η ανάγκη να ακουστεί με κρότο η κραυγή της νεολαίας για ένα καλύτερο μέλλον, για μία άλλη προοπτική.
Ο Δεκέμβρης του 2008 ήταν μια εξέγερση της νεολαίας και των «χωρίς φωνή», όλων αυτών που το σύστημα είτε αγνοούσε είτε συκοφαντούσε. Είχε τη μαζική είσοδο στο προσκήνιο, στον αγώνα, μιας νέας γενιάς απέναντι σε κάθε τι που γινόταν αντιληπτό ως σύστημα, ακόμα και αν δεν είχε ένα «καθαρό» αντικαπιταλιστικό πλαίσιο. Είχε επίσης τη μαζική συμμετοχή μεταναστευτικών κοινοτήτων καθώς οι μετανάστες/τριες ήταν αυτοί και αυτές που βίωναν με σκληρό τρόπο την κρατική καταστολή, το ρατσισμό, την περιθωριοποίηση. Στοχοποίησε τις τράπεζες, την αστυνομική βία και καταστολή, τον καταναλωτισμό, την κανονικότητα του σχολείου, του φροντιστηρίου και του πανεπιστημίου. Είχε μπόλικο αυθορμητισμό και δημιουργικότητα, από τις δράσεις και τους ακτιβισμούς μέχρι τα συνθήματα, αλλά και δημοκρατία. Σε όλα τα σχολεία μία νέα γενιά μαθαίνει να οργανώνει μαζικές γενικές συνελεύσεις, κατανοεί πως μπορεί να πάρει τα πράγματα στα χέρια της χτίζοντας ένα πρωτόγνωρο αίσθημα συλλογικής δύναμης, στα πανεπιστήμια δημιουργούνται κέντρα αγώνα με μαζικές συνελεύσεις, σε πολλές γειτονιές δημιουργούνται λαϊκές συνελεύσεις.
Απέναντι σε αυτή τη δυναμική που εμφανίστηκε ορμητικά στο δρόμο τα συστημικά κόμματα ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΛΑΟΣ βλέπουν ταραξίες, μπαχαλάκηδες, επεισόδια και δυνητικούς τρομοκράτες. Από κοντά και το ΚΚΕ, το οποίο έβλεπε κουκουλοφόρους στα πρόσωπα των εκατοντάδων χιλιάδων νέων παιδιών που διαδήλωναν σε όλη τη χώρα. Μοναδική εξαίρεση στα κοινοβουλευτικά κόμματα ήταν ο τότε ΣΥΡΙΖΑ, το μόνο κόμμα που πήρε θέση στο πλευρό της νεολαίας, αρνούμενο τη συναίνεση. Η συμβολή της ριζοσπαστικής – αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στην πολιτικοποίηση των αιτημάτων ήταν κρίσιμη: να αφοπλιστεί η αστυνομία, να καταργηθούν τα ειδικά σώματα της ΕΛΑΣ, να πέσει η κυβέρνηση των δολοφόνων. Από την άλλη μερίδα της αναρχίας έκανε αυτό που ήξερε καλύτερα να κάνει, φετιχοποίησε τη βία τις νύχτες της φωτιάς, όταν όμως υποχώρησε το κίνημα δεν μπόρεσε να δώσει απαντήσεις.
Συμπεράσματα
Η εξέγερση του Δεκέμβρη ούτε νίκησε, ούτε έχασε, αλλά έμεινε στη μέση. Έλειψε η ουσιαστική σύνδεση με την εργατική τάξη και το εργατικό κίνημα που θα μπορούσε να μετατρέψει τη νεολαιίστικη οργή σε ένα κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα ανατροπής. Έθεσε όμως σοβαρά ερωτήματα, για την περίοδο που θα ακολουθούσε.
Ήταν το πρώτο «δείγμα» του τι θα ακολουθούσε τα επόμενα χρόνια με αποκορύφωμα τους αγώνες ενάντια στα μνημόνια, τις γενικές απεργίες και το λεγόμενο κίνημα των πλατειών. Η μαζική συμμετοχή, η μαχητικότητα και η ανθεκτικότητα των διαδηλώσεων, οι λαϊκές συνελεύσεις, οι προσπάθειες αυτοοργάνωσης, οι καταλήψεις δημόσιων κτιρίων και η προσπάθεια συντονισμού του μαζικού κινήματος με δημοκρατικό τρόπο ήταν πολύτιμες παρακαταθήκες για τα επόμενα χρόνια. Ήταν ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά που βοήθησαν το κοινωνικό και εργατικό κίνημα ενάντια στα μνημόνια να γιγαντωθεί και να δώσει σκληρές μάχες επί δύο συνεχόμενα χρόνια, την περίοδο 2010-2012.
Αυτή είναι η πολιτική και κινηματική παρακαταθήκη του δικού μας Δεκέμβρη. Όλες οι γενεσιουργές αιτίες της εξέγερσης του 2008 είναι παρούσες και σήμερα, 16 χρόνια μετά. Οι αντιφάσεις που δημιουργεί η ακρίβεια, ο πληθωρισμός, η αστυνομική καταστολή που εξακολουθεί να δολοφονεί, ο αυταρχισμός, η έμφυλη βία, ο ρατσισμός, δημιουργούν ένα «κοινωνικό μείγμα» που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εκραγεί. Οι εξεγέρσεις δεν επαναλαμβάνονται, αλλά όσο τα αίτια που τις γεννούν παραμένουν ενεργά, τόσο οι πιθανότητες να γεννηθούν νέες εξεγέρσεις μεγαλώνουν. Τιμούμε το Δεκέμβρη του 2008 με το βλέμμα στις νέες εξεγέρσεις της εποχής μας και στη μάχη αυτή η νεολαία και η εργατική τάξη να χτίσουν μια νικηφόρα προοπτική.
*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά
