Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα

ΥΠΟΘΕΣΗ: O Αλέξανδρος (Μπρούνο Γκανζ), είναι ένας μεσόκοπος συγγραφέας, που ασχολείται με το ημιτελές έργο του Σολωμού, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Από το ποίημα λείπουν λέξεις, κι ο Αλέξανδρος αποπειράται να τις συγκεντρώσει, να τις αγοράσει, όπως έκανε για τις δικές του λέξεις κι ο Σολωμός. Είναι όμως οι λέξεις που μπαίνουν στο παζλ της συμπλήρωσης του ημιτελούς αριστουργήματος, για να στοιχειώσουν και τη ζωή του Αλέξανδρου. Αλλά οι δυνάμεις του έχουν εξαντληθεί κι ο ίδιος βαδίζει προς τον θάνατο. O χρόνος που του απομένει, ανήκει στις αναμνήσεις, στον απολογισμό μιας ζωής, γεμάτης χαμένες ευκαιρίες και λάθος κινήσεις. Μια τυχαία συνάντηση μ’ ένα άστεγο αγόρι)  , παιδί των φαναριών, (Αχιλλέας Σκέβης ) θα του δώσει νέα ώθηση. Προσκολλάται σ’ αυτό το παιδί, αναβάλλει την «αναχώρηση» και παρατείνει την αιωνιότητα κατά μία μέρα, για να μεταφέρει στον μικρό του φίλο κάτι από τη γνώση του. Έτσι ώστε ν’ αφήσει τα ίχνη του πάνω σε κάποιον, μέσα από το βλέμμα του οποίου θα σωθεί εκείνος που φεύγει.

Στην συγκεκριμένη ταινία ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, χρησιμοποιεί δύο βασικά εργαλεία, για να μας παρουσιάσει της ιστορία και είναι η ποίηση και ο χρόνος. Χαρακτηριστικά εργαλεία των ταινιών του Αγγελόπουλου. Η ποίηση εμφανίζεται σε διάφορες μορφές. Αρχικά, εμφανίζεται μέσα από το πρόσωπο του Διονυσίου Σολωμού, που είναι σημείο αναφοράς για το έργο του κεντρικού χαρακτήρα της ταινίας. Εμφανίζεται, όμως και στον απλό λόγο, κυρίως για να δηλώσει αποχαιρετισμό και μνήμη. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή, οπού τα μικρά αγόρια, που καθαρίζουν τα τζαμιά των αυτοκίνητων και πέφτουν συνέχεια θύμα εκμετάλλευσης, αποχαιρετούν με συγκίνηση τον φίλο τους που σκοτώθηκε, η ποίηση βρίσκεται μέσα από τα λόγια των αγοριών. Επίσης βρίσκεται, στα γράμματα της Άννας, της γυναίκας του Αλέξανδρου, η οποία έχει πεθάνει και μέσα από τα γράμματα της, ταξιδεύει στο παρελθόν. Η ποίηση βρίσκεται, ακόμα και στην σκηνή οπού ο Αλέξανδρος αποχαιρετάει την μητέρα του, συγκεντρώνεται ο αποχωρισμός και η μνήμη.

Η διαχείριση του χρόνου είναι αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό στις ταινίες του Αγγελόπουλου και έχει να κάνει με διάφορα επίπεδα. Αρχικά, ο χρόνος της ταινίας, μέσα από τα μεγάλα πλάνα διαρκείας. Επιπλέον, η ανακατανομή του χρόνου, το παρόν, το παρελθόν και μέλλον μπερδεύονται αλλά παρουσιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να φαίνεται ότι υπάρχει λογική συνέχεια. Είναι ένας τρόπος έτσι ώστε ο θεατής να μην παρασέρνεται από την πλοκή της ταινίας και να είναι σε συνεχόμενη εγρήγορση άρα να είναι θεατής με κριτική άποψη και όχι παθητικός. Στην συγκεκριμένη ταινία όμως, ο χρόνος έχει και μια άλλη επιπλέον σημασία, καθώς είναι ο κεντρικός άξονας της πλοκής. Ο χρόνος δεν λειτουργεί, μόνο ως στοιχείο μνήμης και απολογισμού, αλλά και ως κατεπείγον. Ο χαρακτήρας της ταινίας, έχει ουσιαστικά μια μέρα για να κάνει απολογισμό της  ζωή και του έργου του. Έχει μόνο μια ήμερα για καταφέρει να σώσει το μικρό αγόρι, το οποίο κατάφερε να του γεμίσει ελπίδα και η μέρα να έχει μια ευχάριστη επέκταση.

Η ταινία, πραγματεύεται το γήρας του ανθρώπου σε συνδυασμό με το γήρας της φύσης και της κοινωνίας. Ο μεσήλικας κατάκοπος συγγραφέας, περιφέρεται, σε ένα τοπίο γκρίζο και μουντό που δεν θυμίζει τα ηλιόλουστα τουριστικά τοπία σε μια κοινωνίας της εκμετάλλευσης, θύμα της οποίας είναι τα μικρά παιδιά. Μέσα όμως από αυτήν την κατάσταση που παρουσιάζει, υπάρχει και η αισιόδοξη ματιά, που εκφράζεται μέσα από την τέχνη (  ποίηση, μουσική κ.λ.π) και από την αγνότητα της νέα γενιάς.

1998 | Έγχρ. | Διάρκεια: 130' / Ελληνο-γαλλο-ιταλική ταινία, σκηνοθεσία Θόδωρος Αγγελόπουλος

 με τους: Μπρούνο Γκαντζ, Ιζαμπέλ Ρενό, Αχιλλέα Σκέβη, Ελένη Γερασιμίδου, Φαμπρίτζιο Μπεντιβόλιο