Μια πρώτη αποτίμηση των εκλογών στην Τουρκία

Οι κα­ταγ­γε­λί­ες για νο­θεία, αν και σο­βα­ρές, δεν έχουν ακόμα τεκ­μη­ριω­θεί επαρ­κώς και κυ­ρί­ως δεν δεί­χνουν να έχουν την έκτα­ση που θα κα­θό­ρι­ζε το απο­τέ­λε­σμα (όπως φαί­νε­ται και από τους «τό­νους» που έχει επι­λέ­ξει η αντι­πο­λί­τευ­ση γύρω από το ζή­τη­μα). Αυτό που εντυ­πω­σί­α­σε ήταν η υψηλή συμ­με­το­χή, που έφτα­σε το 88%, που είναι άφτα­στο νού­με­ρο για τις πε­ρισ­σό­τε­ρες χώρες διε­θνώς (και που επί­σης πρέ­πει να προ­σμε­τρη­θεί στην εκτί­μη­ση των «πο­σο­στών»).  

Ο Ερ­ντο­γάν πέ­τυ­χε το στόχο της εκλο­γής του από τον πρώτο γύρο, που φέτος ήταν πιο δύ­σκο­λος από ποτέ. Με ένα πο­σο­στό που εκτι­μά­ται γύρω στο 52,6%, δια­τή­ρη­σε το σκορ που είχε κα­τα­γρά­ψει ως υπο­ψή­φιος και το 2014 (51,8%), αυ­ξά­νο­ντας τις ψή­φους του κατά 5 πε­ρί­που εκα­τομ­μύ­ρια. Βέ­βαια το 2014 ήταν μόνος απέ­να­ντι στον κοινό υπο­ψή­φιο του κε­μα­λι­κού CHP και του ακρο­δε­ξιού MHP, ενώ φέτος είχε και τη στή­ρι­ξη του MHP (ή έστω τμή­μα­τος του «πα­λιού» ΜΗP, μιας και με­σο­λά­βη­σε διά­σπα­ση και η Ακ­σε­νέρ πήρε μαζί της σο­βα­ρό κομ­μά­τι του ακρο­δε­ξιού κόμ­μα­τος). Η σχε­τι­κή φθορά, παρά την εντυ­πω­σια­κή αντο­χή, απο­τυ­πώ­θη­κε στα πο­σο­στά του κόμ­μα­τος του ΑΚΡ στις κοι­νο­βου­λευ­τι­κές, που συ­γκέ­ντρω­σε 42,5% (21 εκατ. ψήφοι). Απέ­χει από τους θριάμ­βους του πα­ρελ­θό­ντος, είναι ελα­φρώς κα­λύ­τε­ρο από το 41% (19 εκατ. ψήφοι) του Ιούνη του 2015, που θε­ω­ρή­θη­κε ήττα και είχε οδη­γή­σει σε νέες εκλο­γές το Νο­έμ­βρη της ίδιας χρο­νιάς. Όπως και τότε, έτσι και τώρα, χά­θη­κε η αυ­το­δυ­να­μία για το ΑΚΡ, απλά αυτή τη φορά του τη δια­σφα­λί­ζει η συμ­μα­χία με το MHP (11,1% με 5,5 εκατ. ψή­φους). 

Ο Ιντσέ, ο εκλε­κτός των κε­μα­λι­στών, επι­χεί­ρη­σε να απο­στα­σιο­ποι­η­θεί από το πα­ρα­δο­σια­κό «ελι­τί­στι­κο» προ­φίλ του CHP και συ­γκέ­ντρω­σε 30,6%. Ήταν η πιο πε­τυ­χη­μέ­νη επι­λο­γή του CHP εδώ και πολλά χρό­νια: Αν και πο­σο­στιαία απέ­χει από το 38,5% της κοι­νής υπο­ψη­φιό­τη­τας με το MHP του 2014, συ­γκέ­ντρω­σε μόνος του σχε­δόν τον ίδιο αριθ­μό ψήφων (πε­ρί­που 15,5 εκα­τομ­μύ­ρια). Επί­σης η δια­φο­ρά του Ιντσέ από το κόμμα του φαί­νε­ται στις βου­λευ­τι­κές: Εκεί οι κε­μα­λι­κοί έμει­ναν κα­θη­λω­μέ­νοι για άλλη μια φορά γύρω στα 11,5 εκατ. ψή­φους και το 22,6% (κάτω και από το 25% των ανα­με­τρή­σε­ων του 2015). Όπως γρά­φα­με και προ­ε­κλο­γι­κά, το χά­ρι­σμα του Ιντσέ δεν θα αρ­κέ­σει για να αλ­λά­ξει τη δο­μι­κή ανι­κα­νό­τη­τα του CHP να επι­κοι­νω­νή­σει με ευ­ρύ­τε­ρες λαϊ­κές μάζες και να ξε­πε­ρά­σει το μό­νι­μο «τα­βά­νι» του…

Στις προ­ε­δρι­κές εκλο­γές, η ακρο­δε­ξιά «λύ­και­να» Ακ­σε­νέρ πε­ριο­ρί­στη­κε στο 7,3% (μια ευ­χά­ρι­στη εξέ­λι­ξη, σε σχέση με το κλίμα που επι­κρα­τού­σε στην αρχή της κα­μπά­νιας της και την εμ­φά­νι­ζε ως βα­σι­κό «αντί­πα­λο δέος» του Ερ­ντο­γάν). Το κόμμα της στις βου­λευ­τι­κές πήρε 10% (5 εκατ. ψήφοι). Μαζί με το 11% του MHP στις βου­λευ­τι­κές, επι­βε­βαιώ­νε­ται η ύπαρ­ξη ενός ισχυ­ρού ακρο­δε­ξιού δυ­να­μι­κού. Το δυ­σά­ρε­στο είναι ότι «τρέ­φε­ται» από το εθνι­κι­στι­κό κλίμα απέ­να­ντι στους Κούρ­δους, που καλ­λιερ­γεί­ται στην Τουρ­κία (αθροι­στι­κά ο «χώρος» πήγε κα­λύ­τε­ρα από το πάλαι ποτέ ενιαίο MHP). Το ευ­χά­ρι­στο είναι ότι βρί­σκε­ται σή­με­ρα κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νο ανά­με­σα στους δύο πό­λους έλξης –τον Ερ­ντο­γάν και τους κε­μα­λι­κούς. Μένει να φανεί, και για το «Καλό Κόμμα» της Ακ­σε­νέρ και για το MHP, αν η συ­νύ­παρ­ξη σε «στρα­τό­πε­δα» με το ΑΚΡ και το CHP θα τους διευ­κο­λύ­νει να επι­βά­λουν την ατζέ­ντα ή αν θα τους με­τα­τρέ­ψει σε «δο­ρυ­φό­ρους» αδύ­να­μους να πα­ρέμ­βουν στις εξε­λί­ξεις και να δια­μορ­φώ­σουν πο­λι­τι­κή. 

Κρα­τή­σα­με το πιο ευ­χά­ρι­στο νέο για το τέλος. Ο Ντε­μιρ­τάς κα­τά­φε­ρε μέσα από τη φυ­λα­κή να πάρει 8,4%. Χα­μη­λό­τε­ρο από το 9,75% του 2014, αλλά με αύ­ξη­ση 200.000 ψήφων (από τα 4 εκατ.). Πρό­κει­ται για έναν άθλο, μιας και οι συν­θή­κες δεν μπαί­νουν καν σε σύ­γκρι­ση και αν κά­ποια πο­λι­τι­κή δύ­να­μη δι­καιού­ται πράγ­μα­τι να μιλά για «βία και νο­θεία» που ίσως αλ­λοί­ω­σε το απο­τέ­λε­σμα, αυτή είναι η τουρ­κι­κή Αρι­στε­ρά. Ο άθλος συ­μπλη­ρώ­νε­ται από το απο­τέ­λε­σμα των βου­λευ­τι­κών. Ενά­ντια σε θεούς και δαί­μο­νες, το HDP κα­τόρ­θω­σε και πάλι να πε­ρά­σει το όριο του 10% και να πα­ρα­μεί­νει στη Βουλή. Με 11,7%, πλη­σί­α­σε το ιστο­ρι­κό υψηλό του Ιούνη του 2015 (13%) και στά­θη­κε πάνω από το 10,7% του Νο­έμ­βρη της ίδιας χρο­νιάς (όταν ξε­κι­νού­σε η τρο­μο­κρα­τι­κή εκ­στρα­τεία ενα­ντί­ον του). Σε ψή­φους (5.865.000) η ει­κό­να είναι αντί­στοι­χη: πιο κοντά στα 6 εκατ. του Ιούνη, πιο πάνω από τα 5,1 εκατ. του Νο­έμ­βρη του 2015. Όχι μόνο πα­ρα­μέ­νει στη Βουλή, αλλά ανε­βά­ζει τις έδρες του σε 69. Ανα­δει­κνύ­ε­ται σε τρίτη πο­λι­τι­κή δύ­να­μη της χώρας, με το HDP να αφή­νει πίσω τα ακρο­δε­ξιά κόμ­μα­τα και τον Ντε­μιρ­τάς να αφή­νει πίσω του την Ακ­σε­νέρ. Το καλό σκορ για τον «φυ­λα­κι­σμέ­νο υπο­ψή­φιο» και για το υπό δίωξη κόμμα είναι ένα πολύ ισχυ­ρό μή­νυ­μα. Και η λέξη «άθλος» ίσως είναι μικρή για να πε­ρι­γρά­ψει το επί­τευγ­μα των συ­ντρό­φων μας, στις πάρα πολύ σκλη­ρές συν­θή­κες στην Τουρ­κία…

Το άρθρο γρά­φε­ται, καθώς έχουν μόλις ανα­κοι­νω­θεί τα κα­ταρ­χήν απο­τε­λέ­σμα­τα. Πολλά μένει να ει­πω­θούν και για την ίδια την ετυ­μη­γο­ρία της κάλ­πης (καθώς θα διευ­ρύ­νο­νται τα «ποιο­τι­κά» στοι­χεία της ψήφου), αλλά και για την επό­με­νη μέρα: Τόσο εντός Τουρ­κί­ας, όπου η οι­κο­νο­μι­κή κρίση πα­ρα­μο­νεύ­ει κι όπου υπάρ­χει μια αί­σθη­ση «αλ­λα­γής πε­ριό­δου» (προς το κα­λύ­τε­ρο ή προς το χει­ρό­τε­ρο μένει να φανεί). Όσο και στις διε­θνείς σχέ­σεις της χώρας, όπου πολλά ανοι­χτά «μέ­τω­πα» πε­ρί­με­ναν τις εκλο­γές και την έκ­βα­σή τους για να μπουν σε νέα τρο­χιά…

Προς το παρόν ση­μειώ­νου­με την αν­θε­κτι­κό­τη­τα του Ερ­ντο­γάν σε δύ­σκο­λες συν­θή­κες, την πα­γί­ω­ση της αδυ­να­μί­ας των με­γά­λων αντι­πο­λι­τεύ­σε­ων ακόμα και σε σχε­τι­κά ευ­νοϊ­κές γι’ αυτές συν­θή­κες και το ελ­πι­δο­φό­ρο επί­τευγ­μα της Αρι­στε­ράς που δεί­χνει μια άλλη δυ­να­τό­τη­τα για την Τουρ­κία. Για όλα τα υπό­λοι­πα θα επα­νέλ­θου­με…