Νέα ισπανικά αδιέξοδα

Θυμίζουμε ότι στις πρόσφατες εκλογές το PSOE, το κόμμα των σοσιαλιστών από τις 84 έδρες ανέβηκε στις 123, την ίδια στιγμή που το Podemos από τις 71 έδρες κατέβηκε στις 42. Παρ’ όλα αυτά, μη έχοντας πλειοψηφία, ο Πέδρο Σάντσες, πρόεδρος του σοσιαλιστικού κόμματος, είναι υποχρεωμένος να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Έχοντας δημιουργήσει ένα πιο προοδευτικό προφίλ στο διάστημα πριν τις εκλογές και λαμβάνοντας υπόψη τη λαϊκή επιθυμία για μια προοδευτική κυβέρνηση, ο Σάντσες μέχρι στιγμής συνομιλούσε σταθερά με τον μοβ σχηματισμό, αφού άλλα κόμματα, όπως για παράδειγμα οι Ciudadanos, προς το παρόν δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να συνεργαστούν. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές πάντως, το σενάριο συνεργασίας ανάμεσα στο Unidos Podemos και το PSOE γίνεται όλο και πιο μακρινό, με τον Σάντσες να δηλώνει ότι οι συνομιλίες έχουν καταρρεύσει. 

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιμονή για μια κυβέρνηση συνεργασίας των δύο κομμάτων ξεκίνησε από τον Πάμπλο Ιγλέσιας που πολύ πριν τις εκλογές είχε εκφράσει τη διάθεσή του για συμμετοχή (και προσωπική) στη νέα κυβέρνηση, παρά τις διαφορετικές απόψεις εντός της συμμαχίας Unidos Podemos (Συμμαχία Ενωμένης Αριστεράς με Podemos). 

Το πλαίσιο

Οι διαπραγματεύσεις καθορίζονται από τη σκληρή στάση του PSOE να μην επιτρέψει στους Unidos Podemos να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση με τις αναγνωρίσιμες προσωπικότητές του. Συγκεκριμένα αρνείται τη συμμετοχή του Ιγλέσιας και άλλων στελεχών του Podemos, πολύ περισσότερο της Ενωμένης Αριστεράς, προτείνοντας ανεξάρτητες προσωπικότητες της Αριστεράς. Η πρόσφατη υποχώρηση του Σάντσες αφορούσε την πρότασή του να συμμετάσχουν μέλη του Podemos που έχουν τεχνοκρατικό και όχι πολιτικό προφίλ. Στην άλλη μεριά του τραπεζιού διαπραγμάτευσης ο Ιγλέσιας δηλώνει αμετακίνητος, προτείνοντας συζήτηση και επί του προγράμματος και επιμένοντας ότι οι κάλπες ανέδειξαν βουλευτές-τριες που πρέπει να συμμετέχουν στην κυβέρνηση. Στο μεταξύ το κόμμα των Σοσιαλιστών πιέζει το Λαϊκό κόμμα της δεξιάς με τους 66 βουλευτές-τριές του να του δώσει ψήφο ανοχής, απέχοντας από την ψηφοφορία διερευνητικής εντολής, όπως έκανε το PSOE το 2016. Τις τελευταίες μέρες το κόμμα των Σοσιαλιστών ασκεί όλο και μεγαλύτερη πίεση στο κόμμα της δεξιάς και στους Ciudadanos να επιτρέψουν στο PSOE να κυβερνήσει, απέχοντας από τις ψηφοφορίες. 

Το κοινοβουλευτικό ημερολόγιο προβλέπει ότι, εάν στην πρώτη ψηφοφορία διερευνητικής εντολής (23 Ιούλη), αλλά και στη δεύτερη (25 Ιούλη) δεν δοθεί ψήφος εμπιστοσύνης με απόλυτη πλειοψηφία στο πρώτο κόμμα, δίνεται μια τρίτη και τελευταία ευκαιρία, πριν ξεκινήσει η διαδικασία, από το δεύτερο σε ψήφους κόμμα. Ο Σάντσες φαίνεται ότι θα συνεχίσει αυτή τη διαδικασία το φθινόπωρο, με την ελπίδα ότι οι Unidos Podemos ή οι Ciudadanos θα πιεστούν αρκετά, ώστε να αλλάξουν γνώμη. Από τη μεριά του ο Ιγλέσιας θεωρεί ότι ο Σάντσες, πιεσμένος από αυτή την τελευταία ευκαιρία, θα αποδεχθεί τους όρους συμμετοχής του στην κυβέρνηση. Στο μεταξύ το κόμμα των Σοσιαλιστών προτείνει αλλαγή του εκλογικού νόμου, ώστε σε αντίστοιχες περιπτώσεις κοινοβουλευτικού μπλοκαρίσματος να προβλέπονται νέες εκλογές.

Το πραγματικό διακύβευμα

Το πραγματικό επίδικο για τους Σοσιαλιστές είναι από τη μία να μην επιτρέψουν την παραμικρή ανάκαμψη των αριστερών δυνάμεων και από την άλλη να προχωρήσουν στη συγκρότηση μιας σταθερής κυβέρνησης που δεν θα κινδυνεύει με κατάρρευση σε δύσκολα ζητήματα όπως μια νέα ενδεχόμενη καταλανική κρίση κλπ. Πίσω από τη σκληρή στάση του Σάντσες υπάρχει η αμετακίνητη εντολή του ισπανικού κεφαλαίου να υπάρξει «επιτέλους» σταθερή κυβέρνηση. Ίσως μάλιστα υπάρχει και μια εκτίμηση ότι ακόμα και αν ο Ιγλέσιας είναι «ενσωματώσιμος», η βάση του κόμματος δεν είναι. Οι 42 έδρες της αριστερής συμμαχίας δεν είναι αρκετές για να επιτραπεί το λάθος της εισόδου στη βουλή. 

Από την άλλη μεριά ο σχηματισμός Unidos Podemos φαίνεται να οδεύει σε έναν ολισθηρό και μάλλον αδιέξοδο δρόμο. Αν και εμπνέεται από το πορτογαλικό παράδειγμα, δεν κατανοεί ότι οι συνθήκες στην Ισπανία είναι πολύ διαφορετικές. Αντί να ανασκουμπωθεί παρουσιάζοντας ένα ισχυρό σχέδιο αντιπολίτευσης στη βουλή και στο δρόμο, αντί να κινητοποιήσει τις χιλιάδες αγωνίστριες-ές βάσης στους δήμους και τις πόλεις της Ισπανίας, προετοιμάζοντας μια πραγματική εναλλακτική (που θα μπορούσε στο μέλλον να διεκδικήσει και την κυβέρνηση), ξοδεύει χρόνο και διαπραγματεύσεις για να συμμετέχει χωρίς όρους σε μια κυβέρνηση με το διεφθαρμένο κόμμα των Σοσιαλιστών. Οκτώ χρόνια πριν, όταν ξεσπούσε το κίνημα των αγανακτισμένων, το Podemos συγκέντρωνε δυνάμεις, επιμένοντας ότι τα δύο μεγάλα κόμματα «δεν μας αντιπροσωπεύουν». Πάνω σε αυτή τη βάση δημιουργήθηκε ένα από τα πιο ελπιδοφόρα εγχειρήματα πανευρωπαϊκά. Το Podemos. 

Σήμερα, παρά το κλείσιμο του πολιτικού κύκλου που άνοιξε το 2011, χρειάζεται να διαφυλαχτεί η συλλογική κληρονομιά εκείνου του κινήματος. Το ελπιδοφόρο είναι πως οι ριζοσπαστικές δυνάμεις εντός της συμμαχίας, αλλά και του Podemos, αντιλαμβανόμενες τα αδιέξοδα αυτής της πολιτικής και έχοντας πάρει τα μαθήματα της «ελληνικής τραγωδίας», όπως συνηθίζουν να λένε, προετοιμάζουν ήδη την επόμενη μέρα.

*Αναδημοσίευση από την Εργατική Αριστερά