Ο λόγος στους ανθρώπους της αλληλεγγύης

Στόχος ήταν να συζητήσουμε και να ανταλλάξουμε απόψεις πάνω στη συγκυρία για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, μια συγκυρία που είναι ιδιαίτερα απαιτητική και πολύπλοκη, να συγκεκριμενοποιήσουμε τους στόχους μας και να καταλήξουμε σε συντονισμό της δράσης μας. Το διήμερο ήταν απόλυτα επιτυχημένο, και η δικτύωση των συλλογικοτήτων είμαστε βέβαιοι ότι θα βοηθήσει πολύ ώστε η δράση της καθεμίας να είναι πιο αποτελεσματική. Κοινός τόπος όλων ήταν η ανεπάρκεια ή και ανάλγητη στάση του κράτους, η αντίθεση στην εμπλοκή της Frontex και του ΝΑΤΟ, στα Hot Spot και το διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών, στην κράτηση και τις απελάσεις, αλλά και τα αιτήματα των ανοιχτών συνόρων, των ανοιχτών δομών φιλοξενίας, της παροχής ασύλου σε όσους πρόσφυγες επιθυμούν να μείνουν εδώ και της νομιμοποίησης όλων των μεταναστών. Ο συντονισμός των αλληλέγγυων, η πάλη ενάντια σε όσα καταγγέλουν και η διεκδίκηση των αιτημάτων που αναδεικνύουν θα είναι κρίσιμο ζήτημα το επόμενο διάστημα.

Συζητήσαμε με ακτιβιστές που αναπτύσσουν δράσεις αλληλεγγύης σε όλη τη «διαδρομή» των προσφύγων –στα νησιά (Κάλυμνος, Μυτιλήνη), στα αστικά κέντρα (Κόρινθος), στα σύνορα (Ειδομένη), και τα παρουσιάζουμε εδώ, θεωρώντας ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι οι πλέον κατάλληλοι να μιλήσουν για το προσφυγικό.

Σεβαστή Παπαμιχαήλ, Ομάδα Στήριξης Μεταναστών και Προσφύγων Καλύμνου

Σεβαστή πες μας λίγα πράγματα για την ομάδα σου και τη δράση της.

Εμείς είμαστε η Ομάδα Στήριξης Μεταναστών και Προσφύγων Καλύμνου, η οποία φτιάχτηκε το 2001, όταν άρχισαν τα πρώτα κύματα μετανάστευσης προσφύγων από το Αφγανιστάν. Η ομάδα φτιάχτηκε στα πλαίσια του πολιτιστικού συλλόγου «Η Πρόοδος», για να έχουμε την κάλυψη μιας συλλογικότητας η οποία είναι και κοινωνικά αλλά και νομικά αναγνωρισμένη. Όλο αυτόν τον καιρό ο ρόλος μας ήταν να προσφέρουμε τις άμεσες και απαραίτητες φροντίδες στους προσφυγες και τους μετανάστες, χωρίς αποκλεισμό σε κανέναν.  Η δράση μας περιλαμβάνει τη φροντίδα για τη διαμονή τους - μόνοι μας ανακατασκευάσαμε τα παλιά σφαγεία όπου φιλοξενούμε γύρω στα τριάντα με σαράντα άτομα - και τον τελευταίο καιρό μας παραχώρησε η Ύπατη Αρμοστεία 16 σπιτάκια στα οποία φιλοξενούμε κόσμο. Επίσης φροντίζουμε για τη σίτισή τους, την καθαριότητα, το πόσιμο νερό, από τη στιγμή που το νερό του δικτύου δεν πίνεται στα νησιά μας, την περίθαλψη των ανθρώπων που έχουν έρθει και νοσούν, τα είδη ρουχισμού, ατομικής υγιεινής, φάρμακα και βέβαια η καλή μας διάθεση και το χαμόγελο για να μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά. Αυτή είναι η δράση μας.

Όλον αυτό τον καιρό που στα νησιά βιώνετε μια κατάσταση με ιδιαίτερες απαιτήσεις, ποια είναι τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίσατε;

Μέσα σε όλο αυτό που ζήσαμε αυτό το καλοκαίρι έχω να επισημάνω κάποια προβλήματα πολύ σημαντικά για μας, που ζητάμε και την επίλυσή τους. Ένα πρόβλημα που θα ήθελα να επισημάνω είναι ότι ζώντας τρία ναυάγια στην περιοχή διαπιστώσαμε τη μεγάλη έλλειψη ενός ναυαγοσωστικού σκάφους. Αυτή τη στιγμή η διάσωση γίνεται με καϊκια και με μια καταδίωξη που υπάρχει από το λιμενικό. Όταν η διάσωση γίνεται από σκάφη που δεν είναι εξοπλισμένα -δεν έχουν ούτε ισοθερμικές κουβέρτες- υπάρχουν προβλήματα. Δεν έχουν ειδικευμένο προσωπικό, συμβαίνουν πολλές φορές λιποθυμίες των λιμενικών όταν μαζεύουν τα πτώματα. Δεν έχουν ένα γιατρό πάνω ώστε να παρέχει τις πρώτες βοήθειες. Συλλέγονται άνθρωποι τραυματισμένοι και μέχρι να φτάσουν στο νοσοκομείο -αν σκεφτούμε ότι τα ναυάγια γίνονται νύχτα μέσα στο χειμώνα- αυτοί οι άνθρωποι έχουν καταλήξει. Ένα άλλο σημαντικό είναι ότι δεν μας έρχεται κανείς τραυματισμένος, είναι πάρα πολύ περίεργο αυτό το πράγμα. Έρχονται ή υγιείς ή νεκροί και η διαπίστωση γίνεται από ανθρώπους που απλά τους αγγίζουν στο λαιμό και διαπιστώνουν το θάνατό τους. Κάποιος μπορεί να είναι λιπόθυμος, δεν έχουν εκπαιδευτεί σε αυτό, δεν υπάρχει βεβαίωση κάποιου γιατρού. Αυτό είναι το πιο σημαντικό θέμα αυτή τη στιγμή που έχουμε, ώστε να σώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Ένα άλλο είναι ο χρόνος παραμονής πάνω στα νησιά Φαρμακονήσι και Καλόλιμνο. Πάνω σε αυτά τα νησιά, που είναι σχετικά κοντά μας, και τα οποία δεν έχουν καμία υποδομή,  μένουν άνθρωποι ακόμα και μιάμιση μέρα, χωρίς τροφή, χωρίς νερό, χωρίς ένα στέγαστρο όταν ο αέρας λυσσομανάει ή ο ήλιος καίει. Άρα ζητάμε όταν δίνεται σήμα ότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί άμεσα να κινητοποιείται το λιμενικό, το οποίο δεν γίνεται τις περισσότερες φορές. Ένα τρίτο πράγμα είναι ο ανεξέλεγκτος χρόνος των ανθρώπων για την καταγραφή τους στα νησιά. Μπορεί να πάρει 3 μέρες, μπορεί να πάρει και 20-25 μέρες για να καταγραφούν. Η δικαιολογία τους είναι φόρτος εργασίας. Έτσι οι άνθρωποι μένουν σε ένα νησί όπου οι χώροι φιλοξενίας είναι περιορισμένοι, αυτοι που προανέφερα.

Πώς καταφέρνετε να ανταποκρίνεστε στις ανάγκες των προσφύγων, σας στηρίζει η τοπική κοινωνία;

Είμαστε μια ομάδα που δεν δέχεται λεφτά, από την άλλη όμως στηριζόμαστε από τον κόσμο. Όποιος θέλει να βοηθήσει τον παραπέμπουμε στα σουπερμάρκετ να δώσει λεφτά για να πάρουμε μετά εμείς είδη σίτισης και υγιεινής και σε κάποια μαγαζιά για να πάρουμε πχ παπούτσια, που είναι και το βασικό που χρειάζονται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες. Έτσι λειτουργούμε, χωρίς λεφτά, μόνο με τις προσφορές μέσα από καταστήματα.

Σε σχέση με το καλοκαίρι ποια είναι η κατάσταση σήμερα;

Αυτή τη στιγμή έχουν κοπεί οι ροές. Προφανώς είναι θέμα Τουρκίας, με τα λεφτά που ζητάει να πάρει και οι άνθρωποι εμποδίζονται να έρθουν. Από μαρτυρίες ανθρώπων που έχουν έρθει, όσοι δεν φτάνουν, ή πνίγονται, ή επαναπροωθούνται από το λιμενικό ή τη Frontex πίσω στην Τουρκία και μένουν σε καταυλισμούς και από εκεί τους γυρνάνε πίσω στη Συρία. Αυτό που πρέπει να καταγγείλουμε είναι ότι στις 30 του Οκτώβρη στο ναυάγιο που έγινε οι μαρτυρίες όλων ήταν ότι τους βούλιαξαν. Όταν πέρασαν τα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας, στο περίπου, γιατί τα σύνορα στη θάλασσα στο περίπου μπορείς να τα καθορίσεις, τους πλησίασε σκάφος της τουρκικής ακτοφυλακής και γυρνούσε γύρω από το σαπιοκάραβο με μεγάλη ταχύτητα έτσι ώστε να δημιουργήσουν δίνη κυμάτων. Αυτό φυσικά βούλιαξε και την ώρα που άνθρωποι βρίσκονταν στη θάλασσα και προσπαθούσαν να παλέψουν με τα κύματα για να επιβιώσουν, μέσα στη νύχτα –έγινε γύρω στις 3.30 τα ξημερώματα αυτό– το λιμενικό δεν έφυγε, συνέχισε να κάνει γύρους για να αυξήσει ακόμα περισσότερο το κύμα που είχε δημιουργήσει. Αποτέλεσμα ήταν ότι ο αριθμός των νεκρών αυξήθηκε πάρα πολύ. Για αγνοούμενους δεν το συζητάμε γιατί ποτέ κανείς δεν ξέρει πόσους ακριβώς έχει η βάρκα. Οι μαρτυρίες ήταν ότι είχε από 170 ως 210 άτομα. Κατάφεραν να έχουμε 141 ζωντανούς και 20 νεκρούς. Οι υπόλοιποι δεν ξέρουμε πόσοι ήταν. Αυτή τη στιγμή έχουμε και το ΝΑΤΟ, ένα καράβι του ΝΑΤΟ βρίσκεται ανάμεσα σε Κάλυμνο και Κω και ένα καράβι βρίσκεται έξω από τη Λέρο.

Ποια είναι τα αιτήματά σας ως ομάδα;

Εμείς αυτό που θέλουμε είναι τα πάγια αιτήματα. Πίεση σε διεθνές επίπεδο για τερματισμό των επεμβάσεων, ανοιχτά σύνορα και χερσαία διέλευση όλων των προσφύγων και μεταναστών, απορρόφηση των προσφύγων από την ΕΕ, καλές συνθήκες διαμονής και ταχεία προώθηση, για όσον καιρό αυτοί οι άνθρωποι περνάν τα σύνορα. Λέμε ένα τρανταχτό όχι στα κέντρα διαλογής ανθρώπινων ψυχών, αντίθετα λέμε ναι στα κέντρα φιλοξενίας, με πρόσβαση των δήμων, των αλληλέγγυων ομάδων και προσώπων, που στοχοποιούνται και απαξιώνονται αυτή τη στιγμή. Αυτές είναι οι θέσεις μας σαν ομάδα.

Πώς σας φαίνεται ότι θα εξελιχθεί η κατάσταση το επόμενο διάστημα;

Με τις πρόσφατες εξελίξεις τρομάζουμε. Σε πιάνει ένας τρόμος πού θα πάει αυτό το πράγμα. Από τη μία ο στρατός, από την άλλη τα κέντρα κράτησης, από την άλλη όσο πάει η Ευρώπη σκληραίνει τη στάση της. Είναι θέμα χρόνου να κλείσουν τα σύνορα και για τους πρόσφυγες. Ωστόσο και αυτός ο διαχωρισμός που γίνεται τώρα είναι αυθαίρετος. Ένας Σύριος, ένας Αφγανός, ένας Ιρακινός χαρακτηρίζεται πρόσφυγας. Κάποιος από το Νότιο Σουδάν, για παράδειγμα, γιατί δεν είναι πρόσφυγας; Αυτός ο διαχωρισμός με τι κριτήρια γίνεται; Ένας άνθρωπος εξαθλιωμένος, καταπιεσμένος, κυνηγημένος, γιατί δεν είναι πρόσφυγας και είναι μετανάστης; Για μας δεν υπάρχει πρόσφυγας και μετανάστης. Είτε είσαι από το Πακιστάν είτε είσαι από τη Συρία έχεις δικαίωμα στη ζωή σου.

Βούλα Βασιλειάδου, Πρωτοβουλία Κοζάνης για την Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες της Ειδομένης

Βούλα, ποια είναι η δράση της δικής σου ομάδας;

Είμαι από την Πρωτοβουλία Κοζάνης για την Αλληλεγγύη στους Πρόσφυγες της Ειδομένης. Η πρωτοβουλία συστάθηκε το Σεπτέμβρη και ο ρόλος της είναι υποστηρικτικός στις ομάδες που δουλεύουν πρώτη γραμμή. Ξεκινήσαμε με τις ομάδες αλληλεγγύης στην Ειδομένη αλλά με τον καιρό και έχοντας αρκετά πράγματα να διαθέσουμε συνεχίσαμε και με άλλες ομάδες στις ακριτικές κυρίως περιοχές. Στέλνουμε τρόφιμα, ρουχισμό, ό,τι ζητάει η κάθε ομάδα, κάποιες φορές χρήματα, όταν υπάρχει ανάγκη. Έχουμε κάποιες δράσεις επί τόπου στην Ειδομένη, αλλά κυρίως ο ρόλος μας είναι υποστηρικτικός. Τελευταία φορά πήγαμε το Δεκέμβρη που ετοιμάσαμε 3000 μικρογεύματα, ήταν μετά τα επεισόδια στην Ειδομένη. Εκεί βρίσκονται οι εθελοντές Κιλκίς, μια πολύ αξιόλογη ομάδα, οι No Borders, το Οικόπολις που μαγειρεύει συσσίτιο. Το σκηνικό βέβαια αλλάζει συνεχώς στην Ειδομένη, όπως και σε κάθε σημείο που συγκεντρώνει πρόσφυγες. Η δική μας πρωτοβουλία είναι μια μικρή ομάδα που όμως έχει συνέπεια και ευελιξία. Θέλουμε κατά βάση να απανταμε αποτελεσματικά στις ανάγκες των ομάδων που βρίσκονται στα σημεία εισόδου, και το σημαντικό είναι να λαμβάνεις υπόψη σου ποια είναι τα δικά τους αιτήματα.

Ε: Τι νομίζεις ότι μπορεί να βγει από μια συνάντηση σαν τη σημερινη;

Αυτό είναι που αναζητάμε όλοι σήμερα εδώ, να βρούμε ποιο είναι το επόμενο βήμα, τι κάνουμε παρακάτω, σε πολιτικό επίπεδο. Παρόλο που οι ομάδες είναι διαφορετικές μεταξύ τους, είναι σημαντικό να υπάρχει μια κοινή πολιτική γραμμή και τοποθέτηση. Γιατί ζούμε μια περίεργη συγκυρία, και το αντιπολεμικό κίνημα είναι χαμηλό, και οι πολιτικές που μας επιβάλλονται στο μεταναστευτικό και όχι μόνο είναι απαράδεκτες και μας προβληματίζουν όλους. Επίσης λύση πρέπει να βρεθεί στο θέμα της φιλοξενίας των προσφύγων, κάτι που απασχόλησε όλες τις ομάδες που είναι εδώ σήμερα, πώς μπορεί να γίνει πιο ανθρώπινο, πιο ευέλικτο και να αφορά όλη την κοινωνία. Η κάθε ομάδα, και οι παλιότερες και οι νεότερες, έρχονται η καθεμία με τη δική της εμπειρία. Αν εστιάσουμε σε αυτά που μας ενώνουν και όχι αυτά που μας χωρίζουν, που είναι εξάλλου λίγα και δευτερεύοντα, και κυρίως στη δράση, τότε θα έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα.

Πάνος Δαμέλος, Αντιρατσιστική – αντιφασιστική Πρωτοβουλία Κορίνθου

Πάνο, με τι ακριβώς ασχολείται η ομάδα σας;

Η Αντιρατσιστική – αντιφασιστική Πρωτοβουλία Κορίνθου δημιουργήθηκε το 2011 με πρώτο στόχο να γίνει ένα αντιρατσιστικό – αντιφασιστικό φεστιβάλ στην πόλη της Κορίνθου, το οποίο έγινε με μεγάλη επιτυχία και το κάνουμε σχεδόν κάθε χρόνο από τότε. Το 2015 έγινε σε συντονισμό με άλλες συλλογικότητες όλου του νομού Κορινθίας. Παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια έχουμε αναπτύξει πολλές δράσεις, συναυλίες και με νεανικά συγκροτήματα μαζί με μαθητές, κάποιες εξορμήσεις σε σχολεία της Κορίνθου. Έχουμε βρεθεί από την πρώτη στιγμή απέναντι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Κορίνθου με διαφορες διαμαρτυρίες προσπαθώντας να αναδείξουμε τα προβλήματα αλλά και δίπλα στους έγκλειστους μετανάστες.

Από όσο ξέρουμε στο στρατόπεδο έχουν μεταφερθεί εκ νέου άνθρωποι, έτσι δεν είναι;

Α: Το στρατόπεδο έχει αρχίσει να ξαναγεμίζει. Υπήρξε μια βελτίωση πριν από ένα χρόνο που είχαμε διαβεβαιώσεις ότι θα κλείσει σε δύο μήνες, το οποίο βέβαια δεν έγινε ποτέ, ωστόσο υπήρξε η θετική εξέλιξη του 18μηνου που έπεσε στους 6 μήνες, άρα αποσυμφορήθηκε αρκετά. Το στρατόπεδο της Κορίνθου είχε φτάσει να έχει 1200 άτομα, έφτασε πριν από ένα μήνα να έχει 5-6 άτομα, και ξαφνικά άρχισε να ξαναγεμίζει. Αυτή τη στιγμή έχει γύρω στους 300 -400 μετανάστες, κυρίως Μαροκινής καταγωγής, τους οποίους τους φέρνουν από διάφορα σημεία, και από Αθήνα από το Τάε Κβο Ντο ξέρουμε ότι είχαν έρθει, και είναι στη λογική της επαναπροώθησης. Αρκετοί έχουν φύγει ήδη και για Μαρόκο και για Τουρκία, και ο σχεδιασμός είναι μάλλον σε συνεννόηση με την Τουρκία να πηγαίνουν εκεί. Η σίτιση ήταν ανεπαρκής μέχρι πριν λίγο καιρό, τώρα έχουν μπει στη διαδικασία να κάνουν διαγωνισμούς, κάπως βελτιώνεται το πράγμα. Γιατροί δεν υπάρχουν μέσα στο στρατόπεδο, τους πηγαίνουν ή στο Λουτράκι ή στο νοσοκομείο της Κορίνθου. Εννοείται ότι εμείς θέλουμε να κλείσει το στρατόπεδο, είμαστε υπέρ των μικρών δομών φιλοξενίας, ανοιχτών και στην κοινωνία αλλά και για τους μετανάστες να μπορούν να βγαίνουν έξω, δεν είμαστε δηλαδή στη λογική της βελτίωσης αυτών των κλειστών δομών αλλά της κατάργησής τους. Την επόμενη εβδομάδα μάλιστα έχουμε μια συναυλία στο κέντρο της Κορίνθου με σύνθημα «ανοιχτά σύνορα – όχι άλλοι νεκροί», και συνεχίζουμε σε αυτή τη λογική την παρέμβασή μας, να δώσουμε ένα άλλο στίγμα, σε μία περιοχή που έχει τις ιδιαιτερότητές της και έχει δυσκολίες μια τέτοια παρέμβαση.

Ωστόσο και στην πόλη της Κορίνθου υπήρξε αλληλεγγύη από τον κόσμο προς τους πρόσφυγες…

Η αλήθεια είναι ότι τώρα το καλοκαίρι με το μεγάλο προσφυγικό κύμα ήταν πάρα πολύ εμφανής η αλληλεγγύη των Κορίνθιων, φτιάχτηκε μια ευρύτερη πρωτοβουλία που είχε μέσα ΕΛΜΕ, δασκάλους, κοινωνικό ιατρείο, και ειδικά οι μαθητες συνεισέφεραν πάρα πολύ. Μιλάμε για δεκάδες ή και εκατοντάδες κούτες με πράγματα τα οποία προωθήθηκαν στα νησιά, στην Αθήνα, όπου υπήρχε ανάγκη, σε συνεργασία με άλλες συλλογικότητες, κυρίως ανεξάρτητες, που στηρίζουν τους πρόσφυγες εκεί.

Ποια είναι τα καθήκοντα του αντιρατσιστικού/ αντιφασιστικού κινήματος σήμερα;

Και στην Κόρινθο και παντού βιώνουμε μία ήττα, πολύς κόσμος είχε επενδύσει στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για κάτι διαφορετικό. Για λίγο καιρό, τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης, είχαμε πρόβλημα στην κινητοποίηση γιατί είχε επικρατήσει η λογική της ανάθεσης και της αναμονής. Νομίζω ότι τώρα υπάρχει μια απογοήτευση γιατί είναι πλεόν φανερό ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν έφερε αυτά που η ίδια υποσχόταν και αυτά που προσδοκούσε ένας κόσμος και νομίζω ότι είμαστε σε μια διαδικασία ανασυγκρότησης και πρέπει να πάρουμε λίγο τα πάνω μας γιατί ξέρουμε ότι αυτός ο αγώνας του κόσμου θα κρατήσει πολύ, θέλει δυνάμεις, θέλει στόχευση. Βλέπουμε ότι αυτή τη στιγμή η ΕΕ λειτουργεί με έναν εντελώς αντιμεταναστευτικό και αντιπροσφυγικό τρόπο. Η δική μας κατεύθυνση πρέπει να είναι να συνδέσουμε τα προβλήματα των Ελλήνων με τα προβλήματα των ξένων και να δώσουμε έναν πιο ταξικό τόνο και μια πιο ταξική εξήγηση, γιατί και η ακροδεξιά καραδοκεί, και ειδικά αυτή τη στιγμή που έχουμε εντός εισαγωγικών κυβέρνηση της Αριστεράς, να παρουσιαστεί σαν το πολιτικό αντίβαρο, με έναν λόγο που εστιάζει στο εθνικό. Εμείς αυτό που πρέπει να δείξουμε είναι ότι ο κόσμος της εργασίας έχει κοινά συμφέροντα από όπου κι αν προέρχεται, όπου κι αν έτυχε να γεννηθεί, ότι ακόμα κι αν είμαστε Έλληνες τα συμφέροντά μας είναι πιο κοντά στον Πακιστανό, στον Αφγανό, σε κάθε βιοπαλαιστή, παρά στο Μπόμπολα και στο Βαρδινογιάννη κι ας είναι Έλληνες,αυτοί είναι απέναντί μας. Άρα τη στιγμή που μας ληστεύουν οι τράπεζες και το μεγάλο κεφάλαιο και προσπαθούν να μας υποδείξουν ως εξωτερικό εχθρό τους μετανάστες, λέγοντάς μας ότι αυτοί θα μας ρίξουν το δικό μας επίπεδο ζωής, ο δικός μας ρόλος είναι να αντιτάξουμε μια άλλη αφήγηση, να εξηγήσουμε ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα, ότι αυτές οι πολιτικές είναι που φτωχοποιούν και εμάς και τους μετανάστες και ότι είναι κοινός ο αγώνας μας για καλύτερη ζωή και αξιοπρέπεια. Όπως κι εμείς, έτσι κι αυτοί αναζητούν μια καλύτερη ζωή, και άλλωστε και οι Έλληνες ειδικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης κατά εκαντοντάδες χιλιάδες μεταναστεύουν στο εξωτερικό, άρα μπορούμε να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα αυτούς τους ανθρώπους που έρχονται. Το αίτημά μας είναι ανοιχτά σύνορα για να μην ξαναπνιγεί ποτέ κανένας στη Μεσόγειο.

Έφη Λατσούδη, Χωριό του Όλοι Μαζί

Έφη πες μας λίγα πράγματα για την ομάδα σου και τη δράση της.

Είμαι από το «Χωριό του Όλοι Μαζί» που δημιουργήθηκε το 2012 και συμμετέχω στην ομάδα του ΠΙΚΠΑ στη Μυτιλήνη. Ξεκινήσαμε ουσιαστικά για να δημιουργήσουμε έναν αυτοοργανωμένο χώρο φιλοξενίας, και από την αρχή ο στόχος μας ήταν να φτιάξουμε δομές φιλοξενίας στις οποίες να συμμετεχει η κοινωνία και να προσπαθήσουμε να δώσουμε λύσεις που δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν ακόμα. Δηλαδή να φροντίσουμε ώστε κάποιοι άνθρωποι που για κάποιους λόγους θα μείνουν παραπάνω εδώ, να μπορούν να έχουν ένα σημείο αναφοράς μέσα στην κοινωνία. Από τότε μέχρι τώρα οι ανάγκες έχουν αλλάξει πολύ. Αυτό το καλοκαίρι βασικά φιλοξενήσαμε ευάλωτες ομάδες. Το παράδοξο είναι ότι παρά το γεγονός ότι έχουμε πια εκατοντάδες ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Λέσβο και πολλές μεγάλες ΜΚΟ, τις δύσκολες περιπτώσεις τις φιλοξενούσαμε σ’αυτό το χώρο. Πολλούς αναπηρους, ασθενείς, δύσκολες περιπτώσεις ψυχιατρικά, ουσιαστικά καλύπταμε κενά του συστήματος. Επίσης πολλά θύματα ναυαγίων που είχαν χάσει δικούς τους ανθρώπους στη θάλασσα. Για αυτούς τους ανθρώπους που έχουν βιώσει τέτοια απώλεια, η έλλειψη υποστηρικτικού πλαισίου το κάνει ακόμα πιο δύσκολο. Από τη στιγμή που επιβλήθηκε ο διαχωρισμός στις εθνικότητες το ΠΙΚΠΑ ήταν ο μόνος χώρος που φιλοξενούσε Μαροκινούς, Αλγερινούς και Ιρανούς χωρίς να βάζει περιορισμό, δίνοντας λύσεις σε ευάλωτες ομάδες, οι οποίοι με το καινούριο σύστημα αποκλείονταν από οτιδήποτε, με αυτούς δεν ασχολιόταν κανείς. Δεν ξέρουν καν τι γίνεται και αν υπάρχουν. Υπήρχε άνθρωπος τυφλός έξω από τη Μόρια και δεν τον καταγράφανε, γιατί δεν είχαν χώρο να τον βάλουν. Όταν τους καταγράφουν τους πάνε κατευθείαν στα κρατητήρια.

Πώς αντιμετωπίσατε τη φετινή κατάσταση στη Λέσβο;

Ασχολούμαστε χρόνια με τα θύματα των ναυαγίων, αλλά φέτος η κατάσταση μας ξεπέρασε, αυτό που έγινε φέτος ξεπέρασε κάθε δεδομένο. Για όλη την ομάδα ήταν πολύ βαρύ, μιλάμε για συνεχόμενα ναυάγια, νεκρούς, αγνοούμενους, η μια τραγωδία πάνω στην άλλη. Δεν προλαβαίναμε να θάψουμε τους νεκρούς και ερχονταν κι άλλοι, κι άλλοι… Αυτό συνεχίζεται αλλά σε μικρότερη κλίμακα τον τελευταίο μήνα.

Τι ακριβώς έχει γίνει στη Λέσβο με τις επιθέσεις σε αλληλέγγυους;

Στις παραλίες έχει οργανωθεί ένα σύστημα αλληλεγγύης, το οποίο δρα και με αυτοοργανωμένες ομάδες και με ΜΚΟ, και έχουν φτιαχτεί ομάδες σε κάθε παραλία. Αυτές οι ομάδες υποδέχονται τους ανθρώπους, τους δίνουν ρούχα, φροντίζουν να βλέπουν αν γίνεται κάποιο ναυάγιο, αν μια βάρκα είναι σε κίνδυνο και να ειδοποιούν για να βγαίνουν ναυαγοσωστικά. Αυτή τη στιγμή άλλαξε η πολιτική ξαφνικά, είχαμε πρώτα τα κρούσματα ποινικοποίησης της αλληλεγγύης, και η επίθεση στον Πλάτανο που έγινε, και η επιμονή για την καταγραφή, που εμείς στο ΠΙΚΠΑ αρνιόμαστε ως τώρα να καταγραφούμε. Δεν οφείλει να καταγραφεί μια συλλογικότητα που δρα αυτόνομα και έχει καταγεγραμμένη δράση. Έχουν περάσει χιλιάδες άνθρωποι από το ΠΙΚΠΑ, έχουμε τις πιο ευάλωτες και τις πιο δύσκολες περιπτώσεις και ξαφνικά μας ζητάνε για να δράσουμε, για να κάνουμε αυτά που κάναμε τόσα χρόνια, να καταγραφούμε και να αναγνωριστούμε από το κράτος. Θα δούμε πού θα καταλήξει αυτό, για εμάς είναι πολύ σημαντικό οι αυτοοργανωμένες ομάδες και οι αυτόνομες πρωτοβουλίες να συνεχίσουν να υπάρχουν. Γιατί βλέπουμε πολύ καθαρά ότι οι πιο σοβαρές λύσεις δόθηκαν από αυτές τις ομάδες, ούτε από τις ΜΚΟ ούτε από το κράτος.

Είχαμε επίσης σύλληψη κάποιων ομάδων από τους διασώστες, οι οποίοι δεν είχαν δηλώσει τα VHS και ύστερα είχαμε τη σύλληψη των ναυαγοσωστών που είχαν βγει σε περιπολία διάσωσης. Αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό. Οι Ισπανοί ναυαγοσώστες που είναι οι ίδιοι πυροσβέστες και είναι εκπαιδευμένοι στη διάσωση στη θάλασσα, έρχονται στις διακοπές τους να προσφέρουν εθελοντική εργασία στη Λέσβο και ξαφνικά βρέθηκαν με χειροπέδες σε ένα κελί του λιμενικού που δεν μπαίνει άνθρωπος μέσα, ούτε ζώο βάζεις. Για να βγουν πλήρωσαν εγγύηση από 5.000 ο καθένας, ουσιαστικά τους τίναξε στον αέρα γιατί ό,τι οικονομίες είχαν για να καλύψουν τα έξοδά τους φύγανε, και με έξοδα δικηγόρων κι όλα αυτά. Εμείς σαν ΠΙΚΠΑ συμμετείχαμε στα έξοδα της κάλυψης των δικηγόρων γιατί είχαν πάθει γενικώς ένα σοκ αυτοί οι άνθρωποι, γιατί το να μένεις ξεκρέμαστος ξαφνικά και να μην έχεις να πληρώσεις το δικηγόρο είναι τραγικό. Μετά από αυτό είχαμε παρουσία της Frontex πολύ έντονη, με περιπολίες στη στεριά, είχαμε συνεχή μηνύματα να μην δρουν ανεξάρτητες ομάδες και ότι θα γίνονται έλεγχοι και ξαφνικά βρεθήκαμε σε μια κατάσταση όπου μπαίνουν πια τα πλοία του λιμενικού μέσα στη θάλασσα μαζί με τη Frontex, και τους πηγαίνουν στα λιμάνια, εκτός από κάποιες βάρκες που ξεφεύγουν δεξιά και αριστερά. Στα λιμάνια επειδή είναι χώρος ευθύνης του λιμενικού απαγορεύεται η είσοδος αλληλέγγυων, μόνο από την  Ύπατη και την Πράξις, που ουσιαστικά είναι σε σύμπραξη με την Ύπατη, μπαίνουν μέσα κάποιοι άνθρωποι. Έτσι έχουμε εικόνες με ανθρώπους βρεγμένους στα camp, με υποθερμία, ενώ όλο αυτό αντιμετωπιζόταν επί τόπου, και ένα άγνωστο τοπίο από δω και εμπρός και δεν ξέρουμε τι θα συμβεί. Έχουμε τις περιπολίες του ΝΑΤΟ που πραγματικά είναι το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσαμε να περιμένουμε και δημιουργούν συνθήκες πολέμου. Εμείς πάντα το λέγαμε ότι αυτό που γίνεται με τους πρόσφυγες είναι ένας πόλεμος ενάντιά τους, με τη Frontex και το λιμενικό, όλο αυτό που συνέβαινε χρόνια, και όχι μόνο τώρα, αλλά το να εχεις και πραγματικά πολεμικές δυνάμεις για να τους εμποδίσουν να έρθουν, παρότι προφασίζονται διάθεση καλή, νομίζω ότι είναι τραγικό. Και δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί. Με όλη αυτή την κατάσταση που επικρατεί στην Τουρκία, με την εμπόλεμη κατάσταση που επικρατεί εκεί και τις δολοφονίες που γίνονται από το κράτος της Τουρκίας, να θεωρηθεί η Τουρκία ασφαλής χώρα και να γυρίζουν οι ανθρωποι εκεί είναι εξωφρενικό.

Σε αυτές τις νέες συνθήκες ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των αλληλέγγυων, τι νέες απαιτήσεις έχουμε να αντιμπετωπίσουμε;

Το να ταΐζουμε απλά τους πρόσφυγες και να καλύπτουμε τις βασικές τους ανάγκες δεν είναι ο ρόλος της αλληλεγγύης. Αυτό το κάναμε από ανάγκη, για να μην φτάσουν στην απόλυτη εξαθλίωση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να διεκδικήσουμε δομές υποδοχής και φιλοξενίας για τους πρόσφυγες, και για όσους θέλουν να μείνουν στη χώρα, ένα πλαίσιο δηλαδή που θα τους υποστηρίζει, στο οποίο θα συμμετεχει η κοινωνία γιατί οτιδήποτε άλλο δεν θα είναι αποτελεσματικό. Από κει και πέρα πρέπει να πιέσουμε την Ευρώπη να αποδεχτεί ότι αυτό είναι υποχρέωσή της γιατί αυτό που κάνει τώρα, να πετάει το μπαλάκι στην Ελλάδα και κυρίως στην Τουρκία, είναι μια πραγματικά απαράδεκτη πρακτική. Να βγουν να πουν καθαρά ότι αυτή η πολιτική είναι μια πολιτική που σκοτώνει και θα σκοτώσουμε όσους μπορούμε. Αλλιώς θα πρέπει η Ευρώπη να στηρίξει τους πρόσφυγες, να σταματήσει αυτό το παιχνίδι του ο δυνατότερος επιβιώνει και να φτάνουν οι άνθρωποι με ασφάλεια σε χώρες της Ευρώπης και να υποστηρίζονται. Αν δεν θέλουν να φτάνουν τόσοι άνθρωποι ας σταματήσουν τον πόλεμο και ας βοηθήσουν τις χώρες τους να ορθοποδήσουν, αλλά αυτό δεν πρόκειται να γίνει και δεν θα γίνει έτσι κι αλλιώς άμεσα.

Τι περιμένεις από τη σημερινή συνάντηση;

Είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι από το να συζητάμε και να προσπαθούμε να βρίσκουμε λύσεις. Αλλά θεωρώ ότι το βασικό πράγμα που έχουμε να κάνουμε έιναι να δικτυωθούμε μεταξύ μας και να συνεργαστούμε όλοι μαζί σαν δομές αλληλεγγύης, και να γνωριστούμε, που ακόμα δεν γνωριζόμαστε καν και είναι παράδοξο. Δρούμε στον ίδιο χώρο, έχουμε απόλυτη ανάγκη ο ένας τον άλλο και έχουμε απόλυτη ανάγκη όποιες δυνάμεις υπάρχουν προς αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό αυτό που γίνεται και θεωρώ ότι πρέπει να το δυναμώσουμε με οποιοδήποτε τρόπο. Δεν μπορούμε να λειτουργούμε ούτε τοπικά ούτε ακόμα περισσότερο κλειστά στην ομάδα του ο καθένας, έτσι δεν κάνουμε τίποτα.