Ο Σάκης ο Ρουβάς, το Άξιον εστί «κι η άνοιξη ακριβή»

Στις «δευτερεύουσας»σημασίας ειδήσεις πληροφορηθήκαμε ότι στις 2 Μάη ο γνωστός ποπ (;) τραγουδιστής θα ερμηνεύσει το Άξιον Εστί. Η συναυλία οργανώνεται από το δήμο της Νέας Σμύρνης . Πρόκειται για το αφιέρωμα «90 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης» το οποίο συμπίπτει με τον εορτασμό της εργατικής πρωτομαγιάς. Το σκεπτικό του Δήμου από ότι φαίνεται είναι να έρθει σε επαφή η νέα γενιά με τον πολιτισμό. Στη συναυλία θα ακούσουμε τον Σάκη Ρουβά να τραγουδάει τους μελοποιημένους από τον Θοδωράκη στίχους του Ελύτη. Θυμίζουμε ότι μιλάμε για το «ένα το χελιδόνι», «Της αγάπης αίματα», «Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ» κ.α. Όπως ήταν αναμενόμενο ο «καλός» καλλιτεχνικός κόσμος αλλά και αρκετοί αριστεροί άνθρωποι σοκαρίστηκαν με την είδηση, θεωρώντας αβάσταχτο το να ακούσουν από τα χείλη του Σάκη, στίχους όπως: «Θέλει νεκροί χιλιάδες να `ναι στους τροχούς, Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους» ή «Καὶ τὴν άλλη μέρα εστήσανε στὸν τοίχο τριάντα». «Καὶ θὰ λάβουνε τα όνειρα ἐκδίκηση, καὶ θὰ σπείρουνε γενεὲς στοὺς αἰώνες των αιώνων». Τα επιχειρήματα εναντίον του Σάκη έφτασαν πολύ μακρυά. Θεωρήθηκε βέβηλη πράξη το να πιάσει στο στόμα του τους «άγιους» στίχους που ακούστηκαν από μια Φαραντούρη και έναν Μπιθικώτση. Πως είναι δυνατόν ένας καλλιτέχνης της υποκουλτούρας να κατανοήσει και να ερμηνεύσει τον Ελύτη; Οι επικριτές μιλούν για εξευτελισμό του ίδιου του έργου, των νοημάτων αλλά και της ιστορίας του. Θυμίζουμε ότι μετά το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη τα τραγούδια του Μίκη απαγορεύτηκαν . Αξίζει βέβαια να θυμίσουμε ότι ο Μπιθικώτσης, ο τραγουδιστής της εξορίας επιλέχτηκε από την Χούντα για να ερμηνεύσει μαζί με τη Βίκη Μοσχολιού τον ύμνο της της «επαναστάσεως»: «Μέσα στ” Απρίλη τη γιορτή, το μέλλον χτίζει η νιότη αγκαλιασμένη, δυνατή, μ” εργάτη, αγρότη, φοιτητή και πρώτο τον στρατιώτη…». Λένε λοιπόν κάποιοι ότι το να ερμηνεύσει ο Σάκης το Άξιον Εστι θα σημάνει τη νίκη της Χούντας. Θα πρέπει όμως τότε να κάψουμε και τους δίσκους με τη φωνή του Μπιθικώτση...

Ας γυρίσουμε όμως στον Σάκη και τη συζήτηση για το αν είναι άξιος να ερμηνεύσει τον άξιον. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται επίθεση στον γνωστό τραγουδιστή. Δεν πέρασε πολύς καιρός από τότε που η ηθοποιός Χρυσούλα Διαβάτη αρνήθηκε να παραλάβει το έπαθλο της στην απονομή των βραβείων Κάρολου Κουν , επειδή ο Σάκης Ρουβάς, είχε τιμηθεί με το βραβείο Αρχαίου Δράματος.

Το συγκεκριμένο άρθρο δεν έχει σκοπό να υπερασπιστεί τον Σάκη Ρουβά, πολύ περισσότερο το καλλιτεχνικό του ρεπερτόριο. Δεν έχει όμως σκοπό και να τον λιθοβολήσει. Γιατί το να ερμηνεύσει το Άξιον Εστι ο Σάκης από μόνο του δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα.

Πριν κατηγορήσουμε ή επιβραβεύσουμε τον Σάκη, (το καλύτερο θα ήταν να μην έχουμε ασχοληθεί) θα πρέπει να επιλέξουμε για ποιο λόγο τον κατηγορούμε και από ποια πλευρά. Τον κατηγορούμε γιατι δεν είναι άξιος να τραγουδήσει το «εθνικό» μας άσμα; Τον κατηγορούμε γιατί δεν είναι αρκετά αριστερός για να πιάσει στο στόμα του τους νεκρούς μας; Τον κατηγορούμε γιατί δεν είναι αρκετά άντρας; Τον κατηγορούμε γιατί δεν έχει ταλέντο;

Καταρχήν θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι αν και εμείς, οι γονείς μας και οι παππούδες μας έχουμε κατά καιρούς ριγήσει ακούγοντας τους συγκεκριμένους στίχους, αν και το Άξιον Εστί είναι ταυτισμένο με την αριστερά και το έχουμε ακούσει σε απεργίες, συγκεντρώσεις κλπ, ξεχειλίζει και από πατριωτισμό. Εκτός από το «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή», στο Άξιον Εστί ακούμε επίσης, για «το γαλάζιο που πολύ αγαπήσαμε», το «μη λησμονάτε τη χώρα μου» κ.α. Για κάποιους αυτό δεν είναι πρόβλημα, αφού στην Ελλάδα η αριστερά κατά καιρούς έχει υπάρξει και πολύ εθνική. Ο ίδιος ο Θεοδωράκης αποτελεί το ιερό σύμβολο της εθνικής ομοψυχίας. Ας μη ξεχνάμε ότι το «βρώμικο» 1989 εκλέχτηκε βουλευτής με τη Ν.Δ, ενώ από το 1990 μέχρι το 1992 υπήρξε υπουργός. Ποια μεγαλύτερη απόδειξη ότι δεν τρέχει τίποτα, από το γεγονός ότι ο ίδιος ο Μίκης Θεοδωράκης σε μια αρκετά σκληρή ανακοίνωση του, αναφέρει ότι αν και δεν ερωτήθηκε δεν έχει κανένα πρόβλημα με το να ερμηνεύσει ο Σάκης τα τραγούδια του χαρακτηρίζοντας ως υποκριτική την επίθεση που γίνεται, λέγοντας μάλιστα χαρακτηριστικά ότι «Θεωρώ τη χειρότερη εκτέλεση πολύ καλύτερη από μια απαγόρευση». Αν λοιπόν κάποιος αποφασίσει να τα βάλει με τον Σάκη θα πρέπει επίσης να τα βάλει και με τον «υπουργό» Μίκη Θεοδωράκη ή εν πάση περιπτώσει να διαλέξει με ποιον Μίκη είναι.

Η αναφορά στην ελληνικότητα του Άξιον Εστί και στον πατριωτισμό του Μίκη Θεοδωράκη δε γίνεται (τουλάχιστον όχι σε αυτό το άρθρο ) για να επιτεθούμε στην πατριωτική αριστερά, ούτε για να αποδομήσουμε το όντως αριστουργηματικό άξιον εστί, που συγκίνησε και συγκινεί χιλιάδες αγωνιστές. Αλλά για να επισημάνουμε ότι ο ίδιος ο Σάκης Ρουβάς αναγκάστηκε να αναβαπτιστεί πολλές φορές για να αποδείξει και πόσο άντρας και κυρίως πόσο Έλληνας είναι και ότι αυτό ίσως είναι μια ακόμα καλη πράξη από τη μεριά του Σάκη.

Θυμίζουμε ότι το 1997, ο Σάκης τραγούδησε μαζί με τον Τούρκο τραγουδιστή Μπουράκ Κούτ, σε μια συναυλία στην πράσινη γραμμή της Κύπρου που είχε ως στόχο την επαναπροσέγγιση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Μετά από αυτή τη θαυμάσια το πιο πιθανόν και ασυνειδητη πράξη του, κατηγορήθηκε ως εθνικός προδότης, δέχτηκε χυδαίες επιθέσεις και όταν αργότερα ο ίδιος δήλωσε ότι θυμάται με συγκίνηση τα πρόσωπα των παππούδων και γιαγιάδων που βρέθηκαν ενωμένοι να τραγουδούν στη συναυλία, λιθοβολήθηκε. Αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί στην Αμερική για μήνες, μέχρι να ξεχαστεί το γεγονός. Επιστρέφοντας ξανααπέκτησε τις «Ρουβίτσες» του και γέμισε με περηφάνια τους Έλληνες το 2004, κερδίζοντας στο διαγωνισμό της Eurovision με το ελληνικότατο «Shake it». Επομένως αν το δούμε από μια άλλη οπτική γωνία, ο Σάκης απλά θα ερμηνεύσει κάτι ελληνικό συνεχίζοντας πιο ποιοτικά αυτό που ούτως ή άλλως κάνει τα τελευταία χρόνια. Δεν θα τραγουδήσει δα και τη διεθνή.

Όμως και στην περίπτωση που του κάνουμε κριτική επειδή δεν είναι αρκετά αριστερός και ποιοτικός για να πιάσει στο στόμα του το Άξιον Εστί. Από πότε η αριστερά είχε πρόβλημα με τους ανθρώπους που προσέγγιζαν τις ιδέες και τις αξίες της. Ακόμα και αν για τον ίδιο το Σάκη η όλη ιστορία είναι «μια πρόκληση» όπως δήλωσε, ακόμα και αν κάποιοι θεωρούν ότι είναι πιο χαζός και από τα ραδίκια έχει δικαίωμα αυτό που σιγοσφυρίζει όταν κάνει μπάνιο να το τραγουδήσει και δημόσια. Στην τελική εάν βρισκόμαστε σε μια εποχή πρωτόγνωρη και αχαρτογράφητη τότε κομμάτι αυτής της εποχής είναι και το γεγονός ότι ο Σάκης αποφασίζει μια μέρα να κάνει στροφή στην ποιότητα και να τραγουδήσει το Άξιον Εστί. Για την ακρίβεια δεν έγινε καν έτσι, αφού ο Ρουβάς απλά αποδέχτηκε μια πρόταση που του έγινε από τον Δήμο της Νέας Σμύρνης, που από ότι φαίνεται κράτησε κάτι στην άκρη από τα αποθεματικά του για να καλύψει τα έξοδα της συναυλίας.

Μπορεί πάλι αυτό που συμβαίνει να είναι η αποδόμηση της ιστορίας μας. Η μουντζούρα στο πολυτεχνείο, ο Σάκης και το άξιον εστί να μας θυμίζουν ότι τα εγκαταλελείμενα σύμβολα όπως και τα σπίτια κάποια στιγμή ξανακατοικούνται, με όρους που δεν επιλέγουμε εμείς.

Για το καλλιτεχνικόν του πράγματος θα τον κρίνει ο κόσμος που θα έχει πληρώσει για να ακούσει τη συναυλία, ανάμεσά τους και πολλές «Ρουβίτσες» που καλό είναι να ακούσουν και κάτι άλλο, μια και ευτυχώς για μας, πολλές από αυτές ψήφισαν φέτος ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας μας την ευκαιρία να κάνουμε τις αξίες μας, τον πολιτισμό μας και τα τραγούδια μας ηγεμονικά.

Όσο για μας, όπως πάντα θα πρέπει ακόμα και αν δεν μπορούμε να απαντήσουμε στο αν μας αφήνει παγερά αδιάφορους ή αν μας ανατριχιάζει το Άξιον εστί με τη φωνή του Σάκη, να πάρουμε θέση τουλάχιστον στα βασικά. Ποιους στίχους θα κρατήσουμε από το Άξιον Εστί; Ποιος από τους δύο Μίκηδες μας αρέσει, ποιος από τους δύο Σάκιδες, και τι θα πούμε αν κάποια μέρα ω μη γένοιτο, ακούσουμε τον Σάκη να τραγουδάει το Άξιον Εστί ή το «Αίμα δάκρυα και ιδρώτας» σε κάποια πολιτική συγκέντρωση κάποιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Μέχρι τότε ας επιτρέψουμε και στο Σάκη να τραγουδάει μαζί μας το «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή» , γιατί ως γνωστόν το χελιδόνι είναι ένα «κι η άνοιξη ακριβή».