Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι προκλήσεις της ανατροπής

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ βρί­σκε­ται μπρο­στά σε κρί­σι­μα κα­θή­κο­ντα μιας με­γά­λης πο­λι­τι­κής ανα­τρο­πής. Οι αντί­πα­λοί του –π.χ. η δια­βό­η­τη «μο­ντα­ζιέ­ρα» της ΝΔ– δεν δι­στά­ζουν να με­τα­χει­ρι­στούν ακόμα και τα πιο βρώ­μι­κα χτυ­πή­μα­τα προ­κει­μέ­νου –με τη βο­ή­θεια των ΜΜΕ– να ανα­κό­ψουν το ρεύμα υπέρ της ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς. Απ’ ό,τι φαί­νε­ται μέχρι τώρα, μα­ταιο­πο­νούν. 

Σε αυτήν τους την προ­σπά­θεια οι εχθροί του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ αξιο­ποιούν στο έπα­κρο τις αδυ­να­μί­ες και τα λάθη όλων μας. Αδυ­να­μί­ες και λάθη που, φυ­σιο­λο­γι­κά, υπάρ­χουν. Δεν θα μπο­ρού­σε να γίνει αλ­λιώς: ένα μα­ζι­κό ρεύμα ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς δεν προ­κύ­πτει πά­νο­πλο, σαν την Αθηνά από το κε­φά­λι του Δία, μέσα από την προη­γού­με­νη ορ­γα­νω­τι­κο­πο­λι­τι­κή συ­γκρό­τη­ση. 

Ανοι­χτή συ­ζή­τη­ση

Παρ’ όλα αυτά, ο φόβος για να μη δώ­σου­με «ευ­και­ρί­ες» στη μο­ντα­ζιέ­ρα δεν πρέ­πει να λει­τουρ­γή­σει πα­ρα­λυ­τι­κά, επι­βάλ­λο­ντας ένα ιδιό­τυ­πο «σιω­πη­τή­ριο» στις γραμ­μές μας. 

Τα λάθη και οι αδυ­να­μί­ες πρέ­πει να συ­ζη­τού­νται πλα­τιά –υπεύ­θυ­να αλλά και ου­σια­στι­κά– μέσα στις Ορ­γα­νώ­σεις Μελών του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Γιατί το εν­δε­χό­με­νο της εκλο­γι­κής νίκης θα φέρει την ηγε­σία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ αλλά και όλη την Αρι­στε­ρά μπρο­στά σε νέα πο­λυ­σύν­θε­τα κα­θή­κο­ντα, μπρο­στά σε νέες πρω­το­φα­νείς δυ­σκο­λί­ες. Δεν υπάρ­χει κα­νέ­να «επι­τε­λείο», ακόμα και το πιο «φω­τι­σμέ­νο», που θα μπο­ρού­σε να αντι­με­τω­πί­σει αυτά τα κα­θή­κο­ντα στη­ριγ­μέ­νο στις επι­κοι­νω­νια­κές με­θό­δους και στην αστι­κή πα­ρά­δο­ση της πο­λι­τι­κής δρά­σης. Η έν­νοια «κόμμα» και η σχέση με τον κόσμο, με την κοι­νω­νι­κή βάση της Αρι­στε­ράς σε διαρ­κή κί­νη­ση, είναι ανα­ντι­κα­τά­στα­τοι πα­ρά­γο­ντες προ­κει­μέ­νου η εκλο­γι­κή νίκη να με­τα­τρα­πεί σε πραγ­μα­τι­κή πο­λι­τι­κή νίκη. 

Στις επι­λο­γές για τα πε­ρι­φε­ρεια­κά ψη­φο­δέλ­τια και το ευ­ρω­ψη­φο­δέλ­τιο ήρ­θα­με αντι­μέ­τω­ποι με ανά­λο­γα προ­βλή­μα­τα. Είναι κα­τα­νοη­τή η επι­λο­γή του Σα­μα­ρά να αλ­λά­ξει την τε­λευ­ταία στιγ­μή τους κα­νό­νες του παι­χνι­διού, με­τα­φέ­ρο­ντας το κέ­ντρο βά­ρους στους «ανα­γνω­ρί­σι­μους» και σε όσους/ες έχουν τη δυ­να­τό­τη­τα αξιο­ποί­η­σης των ΜΜΕ: αυτό βό­λευε και βο­λεύ­ει τη ΝΔ. Δεν είχε, όμως, κα­νέ­να λόγο να προ­σαρ­μο­στεί ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ σε αυ­τούς τους κα­νό­νες: μπρο­στά στις νέες προ­κλή­σεις όφει­λε και οφεί­λει να εμπι­στευ­τεί με­γα­λύ­τε­ρο τμήμα των αν­θρώ­πων του, να «απλώ­σει» τις επι­λο­γές του, να κάνει διά­τα­ξη δυ­νά­με­ων με βάση τα πο­λι­τι­κά-προ­γραμ­μα­τι­κά κρι­τή­ρια. Ελ­πί­ζου­με η ευ­ρω­ο­μά­δα που θα ανα­δει­χθεί να μην επι­βε­βαιώ­σει το πόσο λάθος ήταν οι επι­λο­γές που έγι­ναν. 

Συμ­μα­χί­ες

Στη συ­γκέ­ντρω­ση στο Ακρο­πόλ επι­ση­μο­ποι­ή­θη­κε η συμ­μα­χι­κή σχέση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με τις σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κής προ­έ­λευ­σης κι­νή­σεις της Λ. Κα­τσέ­λη, του Οδ. Βου­δού­ρη, του Ν. Κο­τζιά, καθώς και με την κί­νη­ση που δια­φο­ρο­ποι­ή­θη­κε από τη ΔΗΜΑΡ (Νε­φε­λού­δης, Μπα­γιώρ­γος κ.ά.). Σε ελά­χι­στες ημέ­ρες, ο Ν. Κο­τζιάς (πρώην δι­πλω­μα­τι­κός σύμ­βου­λος του ΓΑΠ) βρέ­θη­κε να εκ­προ­σω­πεί τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στο τα­ξί­δι στη Ρωσία. Δύ­σκο­λα θα ισχυ­ρι­στεί κα­νείς ότι αυτές οι «κι­νή­σεις» ανα­δει­κνύ­ουν συ­γκρο­τη­μέ­νη πο­λι­τι­κή συμ­μα­χιών. 

Που, με βάση τις συ­νε­δρια­κές απο­φά­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ («από την άκρα Αρι­στε­ρά ως την Αρι­στε­ρά της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας»...), είχε και έχει ως στόχο τη διεύ­ρυν­ση της πραγ­μα­τι­κής επιρ­ρο­ής του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία των ερ­γα­ζο­μέ­νων και των λαϊ­κών δυ­νά­με­ων. Εξ όσων γνω­ρί­ζου­με, ακόμα και οι «επαγ­γελ­μα­τι­κές» δη­μο­σκο­πή­σεις ανα­γνω­ρί­ζουν τη ρήξη των σχέ­σε­ων με­τα­ξύ των θραυ­σμά­των της σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τί­ας και της κοι­νω­νι­κής βάσης που αυτή κά­πο­τε εκ­προ­σω­πού­σε, ενώ ο Σα­μα­ράς και ο Βε­νι­ζέ­λος χρη­σι­μο­ποιούν συ­στη­μα­τι­κά ως όπλο το «επι­χεί­ρη­μα» ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ γί­νε­ται πόλος έλξης στε­λε­χών του «πα­λαιού ΠΑΣΟΚ». 

«Εθνι­κή αφή­γη­ση»

Στις συ­νε­δρια­κές και προ­γραμ­μα­τι­κές απο­φά­σεις του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ έχει προ­κύ­ψει μια «συ­νι­στα­μέ­νη» για το κρί­σι­μο ζή­τη­μα της σχέ­σης με­τα­ξύ του λε­γό­με­νου εθνι­κού και του τα­ξι­κού κρι­τη­ρί­ου. Η με­τα­τό­πι­ση από τις θέ­σεις αυτές δεν μπο­ρεί να γίνει παρά μόνο μέσα από τη «βά­σα­νο» μιας ανά­λο­γης πο­λι­τι­κής συ­ζή­τη­σης και κομ­μα­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας. Η διο­λί­σθη­ση προς μια «εθνι­κή αφή­γη­ση» με προ­ε­κλο­γι­κά συν­θή­μα­τα και τί­τλους σε προ­ε­κλο­γι­κά υλικά δεν μπο­ρεί και δεν πρέ­πει να υπο­κα­θι­στά τις ει­λημ­μέ­νες –μέχρι τώρα– στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ απο­φά­σεις. 

Στην κα­θη­με­ρι­νή πα­ρέμ­βα­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, στην κα­θη­με­ρι­νή αντι­πα­ρά­θε­ση της ηγε­σί­ας του με τον Σα­μα­ρά και τον Βε­νι­ζέ­λο, η χρή­σι­μη «επι­κοι­νω­νια­κή τα­κτι­κή» δεν είναι θε­μι­τό να φτά­νει στην υπο­κα­τά­στα­ση της πο­λι­τι­κής. Τα «τρικ» (όπως αυτό της Νέας Ελ­λά­δας) δεν είναι θε­μι­τό να ξε­περ­νούν τα όρια, να παίρ­νουν τη θέση μό­νι­μων επι­λο­γών (γιατί τι άλλο δη­λώ­νει η «υπο­γρα­φή» σε προ­ε­κλο­γι­κό υλικό...), δη­μιουρ­γώ­ντας σύγ­χυ­ση και αβε­βαιό­τη­τα ακόμα και σε ένα τμήμα των στε­λε­χών μας.

Τα προ­βλή­μα­τα «πο­λυ­γλωσ­σί­ας» είναι γνω­στά από το πα­ρελ­θόν. Εμείς στο Κόκ­κι­νο Δί­κτυο, αλλά και η Αρι­στε­ρή Πλατ­φόρ­μα (δη­λα­δή η κατά έναν υπο­ψή­φιο ευ­ρω­βου­λευ­τή μας «λε­γό­με­νη “αρι­στε­ρή” πτέ­ρυ­γα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ»), έχου­με δεί­ξει την ανα­γκαία αυ­το­πει­θαρ­χία και αυ­το­προ­φύ­λα­ξη κατά την προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο και όχι μόνο. Όμως δεν έχει γίνει το ανά­λο­γο από την πλευ­ρά της «λε­γό­με­νης “δε­ξιάς” πτέ­ρυ­γας». Δη­λώ­σεις για το χρέος, για τον κα­τώ­τα­το μισθό, για κά­ποιες «ευ­θύ­νες» του Κορ­τζί­δη (!), για τα κρι­τή­ρια απόρ­ρι­ψης της κ. Σα­μπι­χά κ.λπ., έκα­ναν ση­μα­ντι­κή ζημιά, γιατί έρι­ξαν «σκιές» πάνω στην πο­λι­τι­κο­προ­γραμ­μα­τι­κή κα­τεύ­θυν­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. 

Ευ­ρω­ε­κλο­γές

Πα­ρό­λο που η ΚΕ εκτί­μη­σε, σωστά, ότι από τις τρεις κάλ­πες του Μάη η κρί­σι­μη πο­λι­τι­κή κα­τα­μέ­τρη­ση θα γίνει στις ευ­ρω­ε­κλο­γές, αυτό δεν έχει αντα­να­κλα­στεί στην ορ­γα­νω­μέ­νη κί­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Στη με­γά­λη πλειο­ψη­φία τους οι ΟΜ ασχο­λού­νται κυ­ρί­ως –ή και απο­κλει­στι­κά– με τις αυ­το­διοι­κη­τι­κές ή πε­ρι­φε­ρεια­κές εκλο­γές. Η δυ­σκο­λία έχει αντι­κει­με­νι­κή βάση, όμως αυτή δεν αρκεί για την ερ­μη­νεία και πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο για το ξε­πέ­ρα­σμα της αδυ­να­μί­ας. Η ηγε­σία του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν βρήκε τρό­πους να εμπνεύ­σει τις ΟΜ για μια συλ­λο­γι­κή επί­θε­ση στο μέ­τω­πο των ευ­ρω­ε­κλο­γών. Αυτό δεν ση­μαί­νει πρό­βλε­ψη ότι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δεν θα πάει καλά στην ευ­ρω­κάλ­πη, αντί­θε­τα. Η οργή του κό­σμου απέ­να­ντι στην πο­λι­τι­κή και στα έργα του Σα­μα­ρά θα εκ­φρα­στεί. Όμως θα εκ­φρα­στεί με έναν τρόπο αυ­θόρ­μη­το, μια επι­λο­γή «αντί­θε­σης», μια σχέση με τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ορ­γα­νω­μέ­νη σε πε­ριο­ρι­σμέ­νο βαθμό. 

Είναι χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό ότι μέχρι την ώρα που γρά­φο­νται αυτές οι γραμ­μές, δύο βδο­μά­δες πριν από τις ευ­ρω­ε­κλο­γές, το βα­σι­κό «μα­ζι­κό» υλικό δεν έχει ακόμα φτά­σει από το τυ­πο­γρα­φείο στις ΟΜ. Τα δε κε­ντρι­κά συν­θή­μα­τα που έχουν επι­λέ­γει επα­να­λαμ­βά­νουν την έκ­κλη­ση για ψήφο, απο­φεύ­γο­ντας τις πο­λι­τι­κές αιχ­μές, απο­φεύ­γο­ντας τις σα­φείς δε­σμεύ­σεις απέ­να­ντι στον κόσμο, τόσο για τα εσω­τε­ρι­κά όσο και για τα ευ­ρω­παϊ­κά ζη­τή­μα­τα. 

Στις εκλο­γές του 2012 η κα­μπά­νια του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είχε σαφές κέ­ντρο: «Ανα­τρο­πή στην Ελ­λά­δα – Μή­νυ­μα στην Ευ­ρώ­πη». Στις εκλο­γές του 2014 η έμ­φα­ση στη λέξη «ανα­τρο­πή» έχει υπο­βαθ­μι­στεί σε σχέση με τις εσω­τε­ρι­κές εξε­λί­ξεις (δί­νο­ντας προ­τε­ραιό­τη­τα στην «προ­γραμ­μα­τι­κή» γλώσ­σα, στις θε­τι­κές προ­τά­σεις, στο ρε­α­λι­σμό κ.ο.κ.), ενώ σε σχέση με τα ευ­ρω­παϊ­κά ζη­τή­μα­τα, η σύν­δε­ση της κα­μπά­νιας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με την κα­μπά­νια του ΚΕΑ προ­κα­λεί με­τα­το­πί­σεις προς έναν κά­ποιο «ευ­ρω­παϊ­σμό».

Συμ­με­το­χή
Στις πα­ρα­μο­νές μιας τόσο κρί­σι­μης μάχης, η λει­τουρ­γία όλων των ορ­γά­νων του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ (από την ΠΓ ως τις ΟΜ) θα έπρε­πε να βρί­σκε­ται στο ζενίθ. Η συμ­με­το­χή των μελών ως προ­ϋ­πό­θε­ση για τη συμ­με­το­χή του κό­σμου δεν δια­σφα­λί­ζε­ται παρά μόνο με την έμπνευ­ση και τον εν­θου­σια­σμό. Που, με τη σειρά τους, δια­σφα­λί­ζο­νται μόνο με τη συμ­με­το­χή στη δια­δι­κα­σία λήψης των απο­φά­σε­ων, με την εμπέ­δω­ση του ελέγ­χου του κόμ­μα­τος από τα ίδια του τα μέλη. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ως εχθρός των στρα­τη­γι­κών «ανά­θε­σης» δεν μπο­ρεί να επι­τρέ­πει στο εσω­τε­ρι­κό του την ανά­θε­ση κρί­σι­μων απο­φά­σε­ων και τα­κτι­κών σε απο­σπα­σμέ­να σώ­μα­τα «ει­δι­κών», πέρα από τα εκλεγ­μέ­να, αρ­μό­δια και υπεύ­θυ­να απέ­να­ντι στα μέλη όρ­γα­να. 

Πολ­λοί σύ­ντρο­φοι και συ­ντρό­φισ­σες λένε ότι όλα αυτά θα τα δούμε «μετά τις εκλο­γές». Πράγ­μα­τι, «μετά» θα έχου­με να δούμε μια νέα πο­λι­τι­κή γραμ­μή σε νέες συν­θή­κες. Και μαζί με αυτά και μια νέα ορ­γα­νω­τι­κή λει­τουρ­γία που θα επι­τρέ­ψει στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ των μελών να τα βγά­λει πέρα. 

* Ο Γρη­γό­ρης Δε­μέ­στι­χας είναι μέλος Συντ. Γραμ. Νο­μαρ­χια­κής Α΄ Αθή­νας

Η Σοφία Δερ­με­τζό­γλου είναι μέλος ΚΕ ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και της Γραμ­μα­τεί­ας Νο­μαρ­χια­κής Βό­ρειας Αθή­νας